Kanun Adı: |
GELİR VERGİSİ KANUNU
2011 yılı değişiklikleri dahil |
Kanun No: |
193 |
Kabul Tarihi: |
31/12/1960 |
Resmi Gazete
Sayısı: |
10700 |
Resmi Gazete
Tarihi: |
6/1/1961 |
BİRİNCİ KISIM
Mükellefiyet
BİRİNCİ BÖLÜM
Verginin Konusu
Mevzu
Madde 1-
(4783
sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden geçerli
olmak üzere 09.01.2003)Gerçek
kişilerin gelirleri gelir
vergisine tâbidir. Gelir bir
gerçek kişinin bir takvim yılı
içinde elde ettiği kazanç ve
iratların safi tutarıdır.(*)
(*) (4783
Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
değişmeden önceki şekli)
(4369
sayılı Kanunun 24 üncü
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1999)
Gerçek
kişilerin gelirleri, gelir
vergisine tabidir.
Gelir, bir gerçek
kişinin bir takvim yılı içinde
elde ettiği, tasarruf veya
harcamasına kaynak teşkil eden
her türlü kazanç ve iratların
safi tutarıdır.(**)
(Bkz.
Geçici 56 ncı madde).
(**)
(Değişmeden
önceki şekli) Mevzu:
Madde 1 _
Gerçek kişilerin gelirleri (Gelir
Vergisi)ne tabidir. Gelir, bir
gerçek kişinin bir takvim yılı
içinde elde ettiği kazanç ve
iratların safi tutarıdır.
|
Gelirin unsurları
Madde 2-
(4783 sayılı Kanunun 2
inci maddesiyle değişen
madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere
09.01.2003)Gelire
giren kazanç ve iratlar
şunlardır :
1.
Ticarî kazançlar,
2.
Ziraî kazançlar,
3.
Ücretler,
4.
Serbest meslek
kazançları,
5.
Gayrimenkul sermaye
iratları,
6.
Menkul sermaye iratları,
7.
Diğer kazanç ve iratlar.
Bu
Kanunda aksine hüküm
olmadıkça, yukarıda
yazılı kazanç ve iratlar
gelirin tespitinde
gerçek ve safi
miktarları ile nazara
alınır.(*)
(*)(4783 Sayılı Kanunun
2 inci maddesiyle
değişmeden önceki
şekli):
(4369 sayılı Kanunun 25
inci maddesiyle değişen
madde Yürürlük;
1.1.1999)
Gelire giren kazanç ve
iratlar şunlardır:
1. Ticari
kazançlar;
2. Zirai
kazançlar;
3.
Ücretler;
4.
Serbest meslek
kazançları;
5.
Gayrimenkul sermaye
iratları;
6. Menkul
sermaye iratları;
7.
Kaynağı ne olursa olsun
diğer her türlü kazanç
ve iratlar.
Bu
Kanunda aksine hüküm
olmadıkça, yukarıda
yazılı kazanç ve iratlar
gelirin tespitinde
gerçek ve safi
miktarları ile nazara
alınır.(**)
(**)
(Değişmeden önceki
şekli) Gelirin
unsurları:
Madde 2 _
Gelire giren kazanç ve
iratlar ºunlardır:
1. Ticari
kazançlar;
2. Zirai
kazançlar;
3.
Ücretler;
4.
Serbest meslek
kazançları;
5.
Gayrimenkul sermaye
iratları;
6. Menkul
sermaye iratları;
7. Sair
kazanç ve iratlar;
Bu
Kanunda aksine hüküm
olmadıkça, yukarıda
yazılı kazanç ve iratlar
gelirin tesbitinde
gerçek ve safi
miktarları ile nazara
alınır.
(2454 sayılı Kanunun
1'inci maddesiyle fıkra
kaldırılmıştır).
|
|
Mükellefler
Madde 3-
Aşağıda yazılı gerçek kişiler
Türkiye içinde ve dışında elde
ettikleri kazanç ve iratların
tamamı üzerinden
vergilendirilirler:
1. Türkiye'de yerleşmiş
olanlar;
2. (202 sayılı Kanunun 1'inci
maddesiyle değişen bent) Resmi
daire ve müesseselere veya
merkezi Türkiye'de bulunan
teşekkül ve teşebbüslere bağlı
olup adı geçen daire, müessese,
teşekkül ve teşebbüslerin işleri
dolayısiyle yabancı
memleketlerde oturan Türk
vatandaşları (Bu gibilerden,
bulundukları memleketlerde elde
ettikleri kazanç ve iratları
dolayısiyle Gelir Vergisi'ne
veya benzeri bir vergiye tabi
tutulmuş bulunanlar, mezkur
kazanç ve iratları üzerinden
ayrıca vergilendirilmezler.)
|
Türkiye'de yerleşme
Madde 4-
Aşağıda yazılı
kimseler Türkiye'de yerleşmiş
sayılır:
1. İkametgahı
Türkiye'de bulunanlar
(İkametgah, Kanunu Medeninin
19'uncu ve müteakip maddelerinde
yazılı olan yerlerdir);
2.
(202
sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle
değişen bent)
Bir takvim yılı içinde
Türkiye'de devamlı olarak altı
aydan fazla oturanlar (Geçici
ayrılmalar Türkiye'de oturma
süresini kesmez.)
|
Yerleşme Sayılmayan Haller
Madde 5-
Aşağıda yazılı
yabancılar memlekette altı aydan
fazla kalsalar dahi, Türkiye'de
yerleşmiş sayılmazlar:
1. Belli ve
geçici görev veya iş için
Türkiye'ye gelen iş, ilim ve fen
adamları, uzmanlar, memurlar,
basın ve yayın muhabirleri ve
durumları bunlara benzeyen diğer
kimselerle tahsil veya tedavi
veya istirahat veya seyahat
maksadıyla gelenler;
2. Tutukluluk,
hükümlülük veya hastalık gibi
elde olmayan sebeplerle
Türkiye'de alıkonulmuş veya
kalmış olanlar.
|
Mükellefler ve Mevzu
Madde 6-
(2361 sayılı
Kanunun 2'nci maddesiyle değişen
madde)
Türkiye'de
yerleşmiş olmayan gerçek kişiler
sadece Türkiye'de elde ettikleri
kazanç ve iratlar üzerinden
vergilendirilirler.
|
Kazanç Veya İradın Türkiye'de Elde Edilmesi
Madde 7-
(1137 sayılı
Kanunun 1'inci maddesiyle
değişen bent)
Dar mükellefiyete tabi kimseler
bakımından kazanç ve iradın
Türkiye'de elde edildiği
aşağıdaki şartlara göre tayin
olunur:
1.
(2574 sayılı
Kanunun 1'inci maddesiyle
değişen bent)
Ticari
kazançlarda; kazanç sahibinin
Türkiye'de işyerinin olması veya
daimi temsilci bulundurması ve
kazancın bu yerlerde veya bu
temsilciler vasıtasıyle
sağlanması (Bu şartları haiz
olsalar dahi iş merkezi
Türkiye'de bulunmayanlardan,
ihraç edilmek üzere Türkiye'de
satın aldıkları veya imal
ettikleri malları Türkiye'de
satmaksızın yabancı memleketlere
gönderenlerin bu işlerden doğan
kazançları Türkiye'de elde
edilmiş sayılmaz.
Türkiye'de
satmaktan maksat, alıcı veya
satıcının veya her ikisinin
Türkiye'de olması veya satış
aktinin Türkiye'de yapılmış
olmasıdır. İş merkezinden maksat
ise, iş bakımından muamelelerin
bilfiil toplandığı ve idare
edildiği merkezdir.
2. Zirai
kazançlarda: Zirai faaliyetlerin
Türkiye'de icra edilmesi;
3. Ücretlerde:
a) Hizmetin
Türkiye'de ifa edilmiş veya
edilmekte olması veya Türkiye'de
değerlendirilmesi;
b)
(2361 sayılı
Kanunun 3'üncü maddesiyle
değişen fıkra)
Türkiye'de kain
müesseselerin idare meclisi
başkan ve üyelerine,
denetçilerine tasfiye
memurlarına ait huzur hakkı,
aidat, ikramiye ve benzerlerinin
Türkiye'de değerlendirilmesi;
4. Serbest
meslek kazançlarında: Serbest
meslek faaliyetlerinin
Türkiye'de icra edilmesi veya
Türkiye'de değerlendirilmesi;
5. Gayrimenkul
sermaye iratlarında:
Gayrimenkulün Türkiye'de
bulunması ve bu mahiyetteki mal
ve hakların Türkiye'de
kullanılması veya Türkiye'de
değerlendirilmesi;
6. Menkul
sermaye iratlarında: Sermayenin
Türkiye'de yatırılmış olması;
7.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-1 inci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Diğer kazanç ve
iratlarda:(*)
Bu kazanç veya
iratları doğuran işin veya
muamelenin Türkiye'de ifa
edilmesi veya Türkiye'de
değerlendirilmesi;
Bu maddenin
3'üncü, 4'üncü, 5'inci ve 7'inci
bentlerinde sözü edilen
değerlendirmeden maksat,
ödemenin Türkiye'de yapılması
veya ödeme yabancı memlekette
yapılmışsa, Türkiye'de ödeyenin
veya nam ve hesabına ödeme
yapılanın hesaplarına intikal
ettirilmesi veya kârından
ayrılmasıdır.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
Sair kazanç ve iratlarda:
|
İşyeri ve Daimi Temsilci
Madde 8-
7'nci maddenin 1
numaralı bendinde yazılı iş
yeri, Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre tayin olunur.
Aynı maddede
yazılı daimi temsilci, bir
hizmet veya vekalet akdi ile
temsil edilene bağlı olup, onun
nam ve hesabına muayyen veya
gayrimuayyen bir müddetle veya
müteaddit ticari muameleler
ifasına yetkili bulunan
kimsedir.
Aşağıda yazılı
kimseler, başkaca şartlar
aranmaksızın temsil edilenin
daimi temsilcisi sayılırlar.
1. Ticari
mümessiller, tüccar vekilleri ve
memurları ile Ticaret Kanunu'nun
hükümlerine göre acenta
durumunda bulunanlar;
2.
(202
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
değişen bent)
Temsil edilene ait reklam
giderleri hariç olmak üzere,
giderleri devamlı olarak kısmen
veya tamamen temsil edilen
tarafından ödenenler;
3. Mağaza veya
depolarında temsil edilen
hesabına konsinyasyon suretiyle
satmak üzere devamlı olarak mal
bulunduranlar.
Bir kimsenin
birkaç kişiyi aynı zamanda
temsil etmesi, daimi temsilcilik
vasfını değiştirmez.
|
Vergiden Muaf Esnaf
Madde 9-
(4369 sayılı Kanunun 26
ncı maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1999) Ticaret
ve sanat erbabından aşağıda yazılı
şekil ve suretle çalışanlar gelir
vergisinden muaftır.(1)
1. Motorlu nakil vasıtaları
kullanmamak şartı ile gezici olarak
veya bir iş yeri açmaksızın
perakende ticaret ile iştigal
edenler (4369 sayılı Kanunun
26 ncı maddesiyle değişen parantez
içi hüküm Yürürlük; 1.1.1999)
(Giyim eşyalarıyla zati ve
süs eşyaları, değeri yüksek olan ev
eşyaları ile pazar takibi suretiyle
gıda, bakkaliye ve temizlik
maddelerini ve sabit iş yerlerinin
önünde sergi açmak suretiyle o iş
yerlerinde satışı yapılan aynı
neviden malları satanlar hariç) ;(2)
2. Bir iş yeri açmaksızın gezici
olarak ve doğrudan doğruya
müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı,
lehimci, musluk tamircisi, çilingir,
ayakkabı tamircisi, kundura
boyacısı, berber, nalbant,
fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı,
çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi
küçük sanat erbabı;
3. Köylerde gezici olarak her
türlü sanat işleri ile uğraşanlar
ile aynı yerlerde aynı işleri bir iş
yeri açmak suretiyle yapanlardan
47'nci maddede yazılı şartları haiz
bulunanlar (51'inci madde şümulüne
girenler bu muafiyetten
faydalanamazlar);
4. Nehir, göl ve denizlerde ve su
geçitlerinde toplamı 50 rüsum
tonilatoya (50 rüsum tonilato dahil)
kadar makinesiz veya motorsuz nakil
vasıtaları işletenler; hayvanla veya
bir adet hayvan arabası ile
nakliyecilik yapanlar (Bu bentte
yazılı ölçüler, birlikte yaşayan
eşlerle velayet altındaki çocuklar
hakkında veya ortaklık halindeki
işletmelerde, bu kimselerin veya
ortaklığın işlettiği vasıtalar toplu
olarak nazara alınmak suretiyle
tespit edilir);
5. Ziraat işlerinde kullandıkları
hayvan, hayvan arabası, motor,
traktör gibi vasıtalar veya
sandallarla nakliyeciliği mutat hale
getirmeksizin ara sıra ücret
karşılığında eşya ve insan taşıyan
çiftçiler;
6. (5615 sayılı Kanunun 1
inci maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 04.04.2007)
Evlerde kullanılan dikiş, nakış,
mutfak robotu, ütü ve benzeri makine
ve aletler hariç olmak üzere,
muharrik kuvvet kullanmamak ve
dışarıdan işçi almamak şartıyla;
oturdukları evlerde imal ettikleri
havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı,
kilim, dokuma mamûlleri, kırpıntı
deriden üretilen mamûller, örgü,
dantel, her nevi nakış işleri ve
turistik eşya, hasır, sepet,
süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek,
pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü
işleri, ip ve urganları, tarhana,
erişte, mantı gibi ürünleri işyeri
açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin,
pazar takibi suretiyle satılması ile
ticarî, ziraî veya meslekî
faaliyetleri dolayısıyla gelir ve
kurumlar vergisi mükellefi olanların
düzenledikleri hariç olmak üzere;
düzenlenen kermes, festival, panayır
ile kamu kurum ve kuruluşlarınca
geçici olarak belirlenen yerlerde
satılması muaflıktan faydalanmaya
engel değildir.(3)
7. (5766 sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle eklenen bent,
Yürürlük: 01.07.2008)Ticari
işletmelere ait atıkları mutat
olarak veya belli aralıklarla satın
alanlar hariç olmak üzere, bir
işyeri açmaksızın kendi nam ve
hesabına münhasıran kapı kapı
dolaşmak suretiyle her türlü hurda
maddeyi toplayarak veya satın alarak
bu malların ticaretini yapanlara
veya tekrar işleyenlere satanlar;
8. (5766 sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle değişen bent,
Yürürlük: 01.07.2008)Yukarıdaki
1-7 numaralı bentlerde sözü edilen
işlere benzerlik gösterdikleri,
Danıştay'ın muvafık mütalaası
üzerine, Maliye Bakanlığınca kabul
ve ilan olunan ticaret ve sanat
işleri ile iştigal edenler.
(4)
(4369 sayılı Kanunun
26'ncı maddesiyle fıkra yürürlükten
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1999)(5)
(5615 sayılı Kanunun 1
inci maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 04.04.2007)Ticarî,
ziraî veya meslekî kazancı dolayısı
ile gerçek usûlde Gelir Vergisine
tâbi olanlar ile yukarıda sayılan
işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi
mükelleflerine bağlılık arz edecek
şekilde yapanlar esnaf muaflığından
faydalanamazlar. (6)
(4444 sayılı Kanunun 14/A
maddesiyle kaldırılmıştır Yürürlük;
14.8.1999)(7)
(4369 sayılı Kanunun
26'ncı maddesiyle eklenen fıkra
Yürürlük; 1.1.1999) Esnaf
muaflığından faydalananlar
faaliyetleri ile ilgili olarak satın
aldıkları mallara ve giderlerine
ilişkin, gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinden aldıkları belgeleri
saklamak zorundadırlar.
(4444 sayılı Kanunun 14/A maddesiyle
kaldırılmıştır Yürürlük;
14.8.1999)(8)
(4369 sayılı Kanunun
26'ncı maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1999) Bir
işyeri açmaksızın münhasıran gezici
olarak; milli piyango bileti
satanlar ile 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanuna göre
gerçek ve tüzel kişilerin mallarını
iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar
adına kapı kapı dolaşmak suretiyle
tüketiciye satanlar yukarıdaki
şartlarla sınırlı olmaksızın gelir
vergisinden muaftır.(9)
(3946 sayılı Kanunun
6'ncı maddesiyle eklenen fıkra
Yürürlük; 1.1.1994) Bu
muaflığın, 94 üncü madde uyarınca
tevkif suretiyle kesilen vergiye
şümulü yoktur.
(1)
Madde 9 _ (Değişmeden önceki
şekli)(2361 sayılı Kanunun 4'üncü
maddesiyle değişen madde)
Ticaret ve sanat erbabından aşağıda
yazılı şekil ve suretle çalışan ve
yıllık alış, satış veya hasılat
tutarları 48'inci maddede yazılı
hadlerin yarısını aşmayanlar Gelir
Vergisinden muaftır.
(2)
(Parantez içi hükmün
değişmeden önceki şekli)
(halı, kilim, battaniye, mensucat,
trikotaj, saat, kıymetli maden ve
madeni eşyalar gibi değeri yüksek
olan maddeleri perakende olarak
satanlarla, giyilecek eşya, gıda ve
her türlü bakkaliye maddelerinin
pazar takibi suretiyle satışını
mutat meslek haline getirenler
hariç);
(3)(5615
Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
değişmeden önceki şekli)6.
Hariçten işçi almamak, muharrik
kuvvet kullanmamak kayıt ve şartı
ile oturdukları evlerde imal
ettikleri havlu, örtü, çarşaf,
çorap, halı, kilim, dokuma
mamülleri, örgü, dantel, her nevi
nakış işlerini ve her nevi turistik
eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas,
fırça, yapma çiçek, ip ve urganları
dükkân açmaksızın satanlardan 47'nci
maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde
yazılı şartları haiz bulunanlar;
(4)(5766
sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli) 8.
Yukarıdaki 1-7 numaralı bentlerde
sözü edilen işlere benzerlik
gösterdikleri, Danıştay'ın muvafık
mütalaası üzerine, Maliye
Bakanlığınca kabul ve ilan olunan
ticaret ve sanat işleri ile iştigal
edenler.
(5)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Yukarıda 1-7 numaralı
bentlerde sözü edilen işleri
yapanlardan 48'inci maddede yazılı
hadlerin (alış, satış tutarları ve
hasılat hadleri) iki katını aşanlar
gerçek usulde vergilendirilirler.
(6)(5615
Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
değişmeden önceki şekli)Ticari,
zirai veya mesleki kazancı dolayısı
ile gerçek usulde Gelir Vergisine
tabi olanlar ile yukarıda sayılan
işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi
mükelleflerine devamlılık ve
bağlılık arz edecek şekilde yapanlar
esnaf muaflığından faydalanamazlar.
(7)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
4369 sayılı Kanunun 26'ncı
maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1999) Esnaf muaflığı
şartlarını topluca taşıyanlar bu
muaflıktan yararlanabilmek için
ilgili esnaf odasına kayıt olmak ve
durumlarını tevsik etmek suretiyle
belediyeden "Esnaf Muaflığı Belgesi"
almak zorundadırlar. Belediyelerce
esnaf muaflığı belgesi bir takvim
yılı için verilir. Esnaf muaflığı
belgesinin şekil ve muhtevasını
tayin ve tespite ve uygulamaya
ilişkin usulleri belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
(8)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre yoklamaya
yetkililer veya yoklamaya
yetkililerle birlikte belediye
zabıtalarınca müştereken yapılan
denetimlerde, vergiden muaf esnafın
bir takvim yılı içinde bir defa mal
alış ve giderlerine ilişkin
belgeleri yanında bulundurmadığının
veya bulundurduğu belgenin satışını
yaptığı mal ve hizmetle ilişkisinin
olmadığının tespiti halinde, "Esnaf
Muaflığı Belgesi" iptal edilir.
Belgesi iptal edilenlerden muaflık
şartlarını taşıyanlar, aynı
faaliyete devam etmek istemeleri
halinde yeniden belge almak
zorundadırlar.
(9)
(Değişmeden önceki şekli) (3946
sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle
değişen fıkra Yürürlük; 1.1.1994)
Bir işyeri açmaksızın
münhasıran gezici olarak millî
piyango bileti satanlar, yukardaki
şartlarla sınırlı olmaksızın gelir
vergisinden muaftır.
|
Küçük Çiftçi Muaflığı
Madde 10-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
Küçük çiftçi
muaflığı:
(*)
Madde 10 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli)
Küçük çiftçi
Gelir Vergisinden muaftır.
Çiftçilerin bu
vergi karşısında küçük çiftçi
olup olmadıkları 12 nci ve 13
üncü maddelerde yazılı işletme
büyüklüğüne ve yıllık satış
tutarı esaslarına göre tayin
olunur. Bu şartlardan herhangi
birini haiz bulunmayanlar küçük
çiftçi muaflığından
faydalanamazlar.
(202 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle değişen
fıkra, Fıkra 6 paragraftan
oluşmaktadır.)
Aile reisi
beyanına tabi zirai gelirlerde
işletme büyüklüğü ve yıllık
satış tutarları; aile reisi, eş
ve küçük çocuklar için toplu
olarak nazara alınır.
Ortaklıklarda
küçük çiftçi muaflığı,
ortaklığın işletme büyüklüğü ve
yıllık satış tutarı ölçülerine
göre tayin edilir. Ortaklığın
birden fazla işletmeye taalluk
etmesi veya işletmelerin ayrı
ayrı mahallerde bulunması durumu
değiştirmez.
52 nci maddede
yazılı tek işletmelerde işletme
birden fazla ortaklıklara ait
olsa bile muaflık ölçüleri bu
ortaklıklara ait işletme
büyüklüğü ve yıllık satış
tutarları toplanmak suretiyle
nazara alınır.
Her biri 12 ve 13
üncü maddelerde yazılı ölçülerin
altında kalan birden fazla zirai
işletmede ayrı ayrı şahıslarla
ortaklığı bulunanların işletme
büyüklüğü ve satış ölçülerinin
tespitinde ortaklık payları
toplamı nazara alınır.
Gerek şahsi
işletmesi gerek dahil bulunduğu
ortaklıklar müstakilen
muaflıktan faydalandığı halde,
kendisine ait işletmenin ve
ortaklıklardaki paylarının
toplamı muaflık ölçülerini aşan
çiftçiler muaflıktan
faydalanamazlar. Payları toplamı
muaflık ölçülerini aşmıyan diğer
ortakların muaflıkları devam
eder.
(2454 sayılı
Kanunun 2 nci maddesiyle değişen
şekli)
Yarıcılık ortaklık sayılır.
|
Küçük Çiftçi Muaflığının Hududu
Madde 11-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
Küçük çiftçi
muaflığının hududu:
(*)
Madde 11 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli) (202 sayılı
Kanunun 7 nci maddesiyle değişen
madde)
Küçük çiftçi muaflığı zirai
kazançlara münhasırdır. Bu
muaflıktan faydalananlar, diğer
kazanç ve iratları üzerinden bu
kanun hükümleri gereğince
vergiye tabi tutulurlar.
(2454 sayılı
Kanunun 3 üncü maddesiyle
değişen fıkra)
Ticari veya mesleki kazançları
dolayısiyle gerçek usulde Gelir
Vergisine tabi olanlardan zirai
faaliyette bulunanlar ile bir
biçerdövere veya benzeri
mahiyetteki bir motorlu araca
veya birden fazla traktöre sahip
olan çiftçiler küçük çiftçi
muaflığından faydalanamazlar.
(2361 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle eklenen
fıkra)
Küçük çiftçi muaflığının, bu
Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca
tevkif suretiyle ödenecek
vergiye şümulü yoktur.
|
İşletme Büyüklüğü Ölçüsü
Madde 12-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
İşletme
büyüklüğü ölçüsü:
(*)
Madde 12 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli) (2454 sayılı
Kanunun 4 üncü maddesiyle
değişen madde)
Küçük çiftçi muaflığını tayin
bakımından bir takvim yılı
içinde nazara alınacak işletme
büyüklüğü ölçüleri şunlardır:
(87/11986
sayılı B.K.K. ile belirlenen
ölçüler parantez içinde siyah
ile yazılmıştır.)
1'inci grup:
Hububat ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı 310
(610)
dönüm;
2'nci grup:
Bakliyat, afyon, susam, keten,
kendir ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 140
(210)
dönüm;
3'üncü grup:
Ayçiçeği ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı 130
(500)
dönüm;
4'üncü grup:
Pamuk ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 50
(200)
dönüm;
5'inci grup:
Çeltik ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 40
(115)
dönüm;
6'ncı grup:
Pancar ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 50
(150)
dönüm;
7'nci grup:
Patates, soğan, sarmısak
ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 40
(125)
dönüm;
8'inci grup: Çay
ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 20
(20)
dönüm (Mahsul verebilecek hale
gelmeyenler hariç);
9'uncu grup:
Tütün ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 50
(200)
dönüm;
10'uncu grup:
Sebze ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 40
(150)
dönüm;
11'inci grup:
Sera ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 1,5
(5)
dönüm;
12'nci grup:
Kavun ve karpuz ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı 50
(135)
dönüm;
13'üncü grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
fındık ziraatinde ekili arazinin
yözülçümü toplamı 60
(220)
dönüm;
14'üncü grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
bağ ve incir ziraatinde ekili
arazinin yözülçümü toplamı 80
(170)
dönüm;
15'inci grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
antep fıstığında 750
(750)
ağaç;
16'ncı grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
zeytinliklerde 1200
(1200)
ağaç;
17'nci grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
narenciyede 475
(475)
ağaç;
18'inci grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
elmada 700
(700)
ağaç;
19'uncu grup: Muz
ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 3
(3)
dönüm;
20'nci grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
kaysıda 750
(750)
ağaç;
21'inci grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
armut, kiraz, vişne, şeftalide
700
(700)
ağaç;
22'nci grup:
Diğer meyve ve ürün ziraatinde
ekili arazinin yüzölçümü toplamı
50 (50)
dönüm (Meyve ve ürün verebilecek
hale gelmeyenler ile palamut
hariç);
23'üncü grup:
Büyükbaş hayvan sayısı 50
(80)
adet (İş
hayvanları ile iki yaşından
küçük, büyükbaş hayvanlar
hariç);
24'üncü grup:
Küçükbaş hayvan sayısı 250 (315)
adet (Bir yaşından küçük,
küçükbaş hayvanlar ile kümes
hayvanları hariç);
Bakanlar Kurulu,
Zirai Kazançlar Merkez
Komisyonunun teklifi üzerine, bu
ölçüleri gerekli gördüğü
bölgeler için bir yıl uygulanmış
olmak kaydıyla arazi ve ürün
türlerine göre
(3393 sayılı Kanunun 10 uncu
maddesiyle değişen miktar)
on
katın
aşmamak üzere artırmak veya
azaltmak suretiyle yeniden
tespite yetkilidir. Bu şekilde
tespit olunan ölçüler, Resmi
Gazete'de yayımlandığı tarihi
takip eden takvim yılı başından
itibaren yürürlüğe girer.
Yukarıda yazılı
ziraat gruplarının birkaç
tanesinin içine giren zirai
faaliyetlerin bir arada
yapılması halinde, en fazla iki
gruba ait işletme büyüklükleri,
bu gruplar için tespit olunan
hadlerin yarısını aşmadığı
takdirde muaflık devam eder.
Yukarıda
zikredilen, meyveli meyvesiz
ağaçlarda meyve ve ürün
verebilecek hale gelme durumu
başlangıcı, Tarım ve Orman
Bakanlığı ile Maliye
Bakanlığınca müştereken tespit
olunur.
|
Satış Tutarı Ölçüsü
Madde 13-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Madde 13-
(3380 sayılı Kanunun 2 nci
maddesiyle değişen fıkra)
Küçük çiftçi muaflığından
faydalanabilmek için ziraî
mahsullerin bir takvim yılı
içindeki satış bedelleri
tutarının
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993)
60.000.000 lirayı
(864.000.000) (X)
geçmemesi
şarttır.
Arazi üzerinde
yapılmayan zirai faaliyetler ile
kara ve su avcılığında ve 12'nci
maddede işletme büyüklüğü ölçüsü
gösterilmeyen ziraî
faaliyetlerde muaflık, yalnız
yıllık satış tutarı ölçüsüne
göre tayin olunur.
(X) 864 Milyon
liralık hat 1996 yılı yeniden
değerleme oranına göre
belirlenmiş ve 200 seri nolu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
açıklanmıştır. Önceki hadler
için 95/7593, 95/6300 ile
93/5146 Sayılı B.K.K.'na
bakınız.
|
Muaflıktan Mükellefliğe, Mükelleflikten
Muaflığa Geçiş
Madde 14-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Madde 14 _
(2361 sayılı Kanunun 9 uncu
maddesiyle değişen fıkra)
12 veya
13'üncü maddelerde yazılı
hadleri aşan çiftçiler bu
durumun meydana geldiği takvim
yılı başından itibaren küçük
çiftçi muaflığını kaybederler.
Bu suretle
mükellefiyete girenler muafiyet
şartlarının kalktığı tarihten
itibaren keyfiyeti vergi
dairesine bildirmeye ve
mükellefiyetle ilgili ödevlerini
Vergi Usul Kanunundaki esaslara
göre yerine getirmeye
mecburdurlar.
Mükellef
durumunda iken muaflık
şartlarını iktisap edenler
müteakip vergilendirme dönemi
başından itibaren küçük çiftçi
muaflığından faydalanırlar.
|
Diplomat Muaflığı
Madde 15-
Yabancı
devletlerin Türkiye'de bulunan
elçi, maslahatgüzar ve
konsolosları (Fahri konsoloslar
hariç) ile elçilik ve
konsolosluklara mensup olan ve o
memleketin uyrukluğunda bulunan
memurları, Türkiye'de resmi bir
göreve memur edilenler bu
sıfatlarından dolayı ve
karşılıklı olmak şartiyle Gelir
Vergisi'nden muaftırlar.
Bu muaflığın
menkul sermaye iradı üzerinden
tevkif suretiyle alınan vergiye
şümulü yoktur.
|
Ücret İstisnası
Madde 16-
Yabancı elçilik
ve konsoloslukların 15'inci
maddeye girmeyen memur ve
hizmetlerinin yalnız bu
işlerinden dolayı aldıkları
ücretler karşılıklı olmak
şartıyla Gelir Vergisi'nden
istisna edilir.
|
Göçmen ve Mülteci Muaflığı
Madde 17-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-b maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
29.7.1998)(*)
Göçmen ve
mülteci muaflığı:
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(2361
sayılı Kanunun 10'uncu
maddesiyle değişen madde)
İskan Kanunu hükümlerine göre
göçmen ve mülteci sayılanlarla
yerleştirilenlerin, mezkur
Kanunda kazanç vergisi muaflığı
için konulan kayıt, şart ve
sürelerle bir takvim yılı içinde
elde ettikleri kazanç ve
iratların
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993)
2.800.000 lirası
(200 G.T. 1997
yılı için 31.100.000)
Gelir Vergisinden müstesnadır.
Bu istisnanın
menkul sermaye iradı üzerinden
alınacak verginin tevkif yolu
ile kesilen kısmına şümulü
yoktur.
|
Mukerrer Madde 17-
(2361
sayılı Kanunun 11'inci
maddesiyle kaldırılmıştır.)
|
Serbest Meslek Kazançlarında
Madde 18-
(3239 sayılı
Kanunun 40. maddesi ile değişen
madde)
(4444
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
değişen fıkra, Yürürlük;
1.1.2000)
Müellif,
mütercim, heykeltraş, hattat,
ressam, bestekâr, bilgisayar
programcısı ve mucitlerin ve
bunların kanuni mirasçılarının
şiir, hikaye, roman, makale,
bilimsel araştırma ve
incelemeleri, bilgisayar
yazılımı, röportaj, karikatür,
fotoğraf, film, video band,
radyo ve televizyon senaryo ve
oyunu gibi eserlerini gazete,
dergi, bilgisayar ve internet
ortamı, radyo, televizyon ve
videoda yayınlamak veya kitap,
CD, disket, resim, heykel ve
nota halindeki eserleri ile
ihtira beratlarını satmak veya
bunlar üzerindeki mevcut
haklarını devir ve temlik etmek
veya kiralamak suretiyle elde
ettikleri hasılat Gelir
Vergisinden müstesnadır.(*)
Eserlerin
neşir, temsil, icra ve teşhir
gibi suretlerle
değerlendirilmesi karşılığında
alınan bedel ve ücretler
istisnaya dahildir.
Yukarıda
yazılı kazançların arızî olarak
elde edilmesi istisna hükmünün
uygulanmasına engel teşkil
etmez.
Serbest meslek
kazançları istisnasının, bu
Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca
tevkif suretiyle ödenecek
vergiye şümulü yoktur.(**)
(*)
Madde 18 _
(Değişmeden
önceki şekli)
(3239
sayılı Kanunun 40'ıncı
maddesiyle değişen madde)
Müellif, mütercim, heykeltraş,
hattat, ressam, bestekâr ve
mucitlerin ve bunların kanunî
mirascılarının şiir, hikâye,
roman, makale, bilimsel
araştırma ve incelemeleri,
röportaj, karikatür, fotoğraf,
film, video band, radyo ve
televizyon senaryo ve oyunu gibi
eserlerini gazete, dergi, radyo,
televizyon ve videoda yayınlamak
veya kitap, resim, heykel ve
nota halindeki eserleri ile
ihtira beratlarını satmak veya
bunlar üzerindeki mevcut
haklarını devir ve temlik etmek
veya kiralamak suretiyle elde
ettikleri hâsılat Gelir
Vergisinden müstesnadır.
(**)4369
sayılı Kanunun Geçici 7'nci
maddesine göre;
1.1.1999-31.12.2008 tarihleri
arasında; Gelir Vergisi
Kanununun 18 inci maddesinde
sayılan serbest meslek
faaliyetlerinden elde edilen
hasılatın aynı Kanunun 103 üncü
maddesinde yazılı tarifenin
birinci ve ikinci gelir
dilimleri toplamını aşan kısmı
için 18 inci maddedeki istisna
uygulanmaz.
Bu istisnanın
Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesi uyarınca tevkif
suretiyle ödenecek vergiye
şümulü yoktur.
|
PTT Acentalarında Kazanç İstisnası
Mukerrer Madde 18-
(3418
sayılı Kanunun 23'üncü
maddesiyle eklenen madde)
PTT
acentalığı faaliyetinden elde
edilen kazançlar, gelir
vergisinden müstesnadır. Bu
kazanç istisnasının, bu kanunun
94' üncü maddesi uyarınca tevkif
suretiyle ödenecek vergiye
şümulü yoktur.
|
Ticarî ve ziraî kazançlarda yatırım indirimi
istisnası
Madde 19-
(5479
Sayılı Kanunun 2 inci maddesiyle
1/1/2006 tarihinden geçerli
olmak üzere kaldırılmıştır.
Yürürlük;08.04.2006)(1)
(1)
4842 sayılı Kanunun 1'inci
maddesiyle başlığı ile birlikte
yeniden düzenlenen madde
Yürürlük; 24.04.2003)1.
Dar mükellefiyete tâbi olanlar
dahil, ticarî veya ziraî
kazançları bilanço esasına göre
tespit edilen vergiye tâbi
mükellefler (adi ortaklıklar,
kollektif ve adi komandit
şirketler ile kurumlar vergisi
mükellefleri dahil)
faaliyetlerinde kullanmak üzere
satın aldıkları veya imal
ettikleri amortismana tâbi
iktisadî kıymetlerin maliyet
bedellerinin % 40'ını vergi
matrahlarının tespitinde ilgili
kazançlarından yatırım indirimi
istisnası olarak indirim konusu
yaparlar.
Petrol Kanunu
ve Maden Kanununa göre yürütülen
arama ve sondaj faaliyetleri
için yapılan ve aktifleştirilen
harcamalar yatırım indirimi
istisnası uygulamasından
yararlanır.
2.
(5024
Sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle
değişen fıkra:
Yürürlük;01.01.2004)
Yatırım indirimi istisnası
uygulamasına, istisnaya konu
iktisadî kıymete ilişkin
harcamaların yapıldığı yılda
başlanır ve indirilecek tutara
ulaşılıncaya kadar devam olunur.
Yatırım
harcamalarının yapıldığı yıla
ilişkin vergi matrahının
tespitinde, kazancın yetersiz
olması nedeniyle dikkate
alınamayan istisna tutarı,
izleyen dönemlerde, bu
dönemlerde Devlet İstatistik
Enstitüsü Toptan Eşya Fiyatları
Genel Endeksinde meydana gelen
artış oranında artırılarak
dikkate alınır.(*)
3.
(5024
Sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle
değişen fıkra:
Yürürlük;01.01.2004)
Enflasyon düzeltmesi uygulanan
dönemlerde, yatırım indirimi
istisnası tutarının
hesaplanmasında amortismana tâbi
iktisadî kıymetin aktife
alındığı hesap dönemi sonundaki
düzeltilmiş değeri esas alınır.
Ancak iktisadî
kıymetin aktife alındığı hesap
döneminden önceki hesap
dönemlerinde gerçekleşen
harcamalar,
gerçekleştirildikleri dönem
sonundaki düzeltilmiş değerleri
ile dikkate alınır. İzleyen
dönemlerde enflasyon düzeltmesi
nedeniyle bu harcamalardan
kaynaklanan farklar üzerinden
yatırım indirimi istisnası
hesaplanmaz.(**)
4. Aşağıda
belirtilen iktisadî kıymetler
ile ilgili olarak yatırım
indirimi hesaplanmaz.
- Bedeli 5
milyar liradan
(2004/8295 sayılı
B.K.K. ile belirlenen tutar
10.000 YTL. Geçerlilik;
01.01.2005. Yürürlük;
29.12.2004)(***)
az olan
iktisadi kıymetler (iktisadi ve
teknik bakımdan bütünlük arz
eden iktisadi kıymetler haddin
aşılıp aşılmadığının tespitinde
bir bütün olarak dikkate alınır.)
- Yurt içinde
veya dışında daha önce
kullanılmış olan iktisadî
kıymetler (yüzer havuzlar ile
oniki yaşından küçük gemiler
hariç).
-
(5228
Sayılı Kanunun 59/3-a maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük;
31.07.2004)
Gayri maddî
haklar ile ekonomik ömrü 5
yıldan daha kısa olan özel
maliyet bedelleri
(****)(yatırım
indiriminden yararlanan iktisadî
kıymetlerin kullanılabilmesi
için gerekli olan bilgisayar
programları hariç).
- Mal ve
hizmet üretimi ile doğrudan
ilgili olmayan; alet, edevat,
mefruşat ve büro demirbaşları.
- Bedelsiz
olarak iktisap edilen iktisadî
kıymetler.
- Satın alma
suretiyle iktisap edilen veya
inşa edilen binalar (mal ve
hizmet üretim yeri olarak
kullanılmak üzere inşa edilenler
hariç).
- Arazi veya
arsalar.
- Binek
otomobili ve benzeri kara
taşıtları, yat, kotra, tekne ve
benzeri motorlu deniz araçları
ile uçak ve helikopter gibi hava
taşıtları (işletmenin esas
faaliyet konusu ile ilgili
olanlar hariç).
- Yurt
dışındaki yatırımlarda
kullanılmak üzere alınan
iktisadî kıymetler.
5. Yatırım
indirimi istisnasına konu
iktisadî kıymetleri aktife
alındıkları tarihten itibaren
iki yıl içinde elden çıkaran
mükellefler, bu iktisadî
kıymetlerle ilgili olarak
yatırım indirimi istisnası
uygulama haklarını kaybederler.
Bu durumda daha önce
yararlanılan yatırım indirimi
istisnası için herhangi bir
işlem yapılmaz.
6. Mükellefler
kayıtlarını, hesaplanan ve
yararlanılan yatırım indirimi
istisnası tutarlarının yıllar
itibariyle takibini yapacak
şekilde tutarlar.
7. Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.(*****)
(*)(Değişmeden
önceki şekli)
2.Yatırım
indirimi istisnası tutarının
hesaplanmasında amortismana tabi
iktisadi kıymetin maliyet bedeli
esas alınır.
(**)(Değişmeden
önceki şekli)
3. Yatırım
indirimi istisnası uygulamasına,
istisnaya konu iktisadi kıymete
ilişkin harcamaların yapıldığı
yılda başlanır ve indirilecek
tutara ulaşılıncaya kadar devam
olunur.Yatırım harcamalarının
yapıldığı yıla ilişkin vergi
matrahının tespitinde, kazancın
yetersiz olması nedeniyle
dikkate alınmayan istisna tutarı,
izleyen yıllarda Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre bu
yıllar için belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılarak
dikkate alınır.
(***) 2003/6578
sayılı B.K.K.ile 2004 yılı için
6.000.000.000.- lira.
(****)(Değişmeden
önceki şekli)
Gayri maddi
haklar
(*****)
(Değişmeden
önceki şekli) Zirai kazançlarda
istisna
Madde 19-
(2361 sayılı Kanunun 13.maddesi
ile kaldırılmıştır.)
|
Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç
istisnası
Madde 20-
(5228
sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle
başlığı ile birlikte yeniden
düzenlenen madde. Geçerlilik;
01.01.2004, Yürürlük;
31.07.2004)
Okul öncesi
eğitim, ilköğretim, özel eğitim
ve orta öğretim özel okullarının
işletilmesinden elde edilen
kazançlar, ilgili Bakanlığın
görüşü alınmak suretiyle Maliye
Bakanlığının belirleyeceği usul
ve esaslar çerçevesinde beş
vergilendirme dönemi gelir
vergisinden müstesnadır.
İstisna, okulların faaliyete
geçtiği vergilendirme döneminden
itibaren başlar.(1)
(1)(Değişmeden önceki
şekli)Maden suları kazançları
istisnası
MADDE
20-(2361 sayılı kanunun 14'üncü
maddesiyle kaldırılmıştır.)
|
Eğitim, Öğretim ve Sağlık Hizmet
İşletmelerinde Kazanç İstisnası
Mukerrer Madde 20-
(3946
sayılı Kanunun 38'inci
maddesiyle kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1994)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Mükerrer Madde 20 -
(3239 sayılı Kanunun 41'inci
maddesiyle eklenen madde)
Okul, kreş ve spor tesisleri ile
50 yatak (kalkınmada öncelikli
yörelerde 35 yatak)
kapasitesinden az olmamak üzere,
yurt ve sağlık tesislerinin
(huzurevleri dahil)
işletilmesinden elde edilen
kazançlar, ilgili bakanlığın
görüşü alınmak suretiyle Maliye
ve Gümrük Bakanlığının
belirleyeceği usul ve esaslar
dahilinde 5 yıl süreyle Gelir
Vergisinden müstesna tutulurlar.
İstisna, kuruluşların faaliyete
geçtiği tarihten itibaren
başlar.
Bu kuruluşların
kalkınmada öncelikli yörelerde
kurulması halinde bunlardan elde
edilecek kazançlar yukarıdaki
şartlar dahilinde 10 yıl süreyle
gelir vergisinden müstesna
tutulur.
|
Gayrimenkuller ve Haklarda
Madde 21-
(4369
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
değişen fıkra Geçerlilik; 1.1.1998
Yürürlük: 29.7.1998)
Binaların mesken olarak kiraya
verilmesinden bir takvim yılı içinde
elde edilen hasılatın 1.500.000.000
(*) (4842
sayılı Kanunun 16'ncı maddesiyle
Kanuni had olarak belirlenmiştir.
Yürürlük; 24.4.2003; Geçerlilik;
1.1.2003) lirası gelir
vergisinden müstesnadır.(**)
(278 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2011 yılı için 2.800 TL.
) İstisna haddi üzerinde
hasılat elde edilip beyan edilmemesi
veya eksik beyan edilmesi halinde,
bu istisnadan yararlanılamaz.(***)
Ticari, zirai
veya mesleki kazancını yıllık
beyanname ile bildirmek
mecburiyetinde olanlar ile gelirleri
bunlar tarafından bildirilecek
olanlar bu istisnadan
faydalanamazlar.
(*)(Değişmeden önceki şekli)
240.000.000
(**)
(Değişmeden önceki şekli) (2004/8295
sayılı B.K.K. ile 2005 takvim yılı
için 2.000 YTL. Geçerlilik;
1.1.2005, 2005/9826 sayılı B.K.K.
ile 2006 yılı için 2.200 YTL
Geçerlik; 01.01.2006)(+) (259 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile 2007 yılı için 2.300 YTL. )(266
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2008 yılı için 2.400
YTL. )
(+)
2003/6578 sayılı B.K.K. ile 2004
yılı için 1.800.000.000, 246 Seri
No.lu G.V.G.T. ile 2003 yılı için
1.500.000.000, 200173398 sayılı
B.K.K. ile 2002 yılı için
950.000.000; 2000/1689 sayılı B.K.K.
ile 2001 yılı için 700.000.000; 228
Seri No.lu G.V.G.T. ile açıklanan
miktarlar (1999 yılı için
420.000.000; 2000 yılı için
630.000.000)
(***)
(Değişmeden önceki şekli)
Madde 21- (2772 sayılı
Kanunun 2'nci maddesiyle değişen
fıkra) Binaların mesken
olarak kiraya verilmesinden bir
takvim yılı içinde elde edilen
hasılatın (3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle belirlenen
miktar Yürürlük : 30.12.1993
Geçerlilik; 31.12.1993)
3.600.000 lirası Gelir Vergisinden
müstesnadır.(x)
(x) İstisna tutarı 1996 yılı
gelirlerine uygulanmak üzere
41.400.000.- TL'na yükseltilmiştir.
41.400.000 TL'lik istisna tutarı
1996 yeniden değerleme oranına göre
tespit edilmiş ve 200 seri nolu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
açıklanmıştır. Önceki hadler için
95/7593, 94/6300 ile 93/5146 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
|
Mukerrer Madde 21-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-a maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki madde)
(4697
sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
eklenen madde Yürürlük;
07.10.2001)
Bireysel
emeklilik sisteminden emeklilik
hakkı kazananlar ile bu
sistemden vefat, malûliyet veya
tasfiye gibi zorunlu nedenlerle
ayrılanlara yapılan ödemelerin %
25'i, Türkiye'de kâin ve merkezi
Türkiye'de bulunan diğer sigorta
şirketlerinden on yıl süreyle
prim ödeyenler ile vefat,
malûliyet veya tasfiye gibi
zorunlu nedenlerle ayrılanlara
yapılan ödemelerin % 10'u ve tek
primli yıllık gelir
sigortalarından yapılan ödemeler
gelir vergisinden müstesnadır.
İstisna edilen
tutar üzerinden 94 üncü maddenin
birinci fıkrasının (15) numaralı
bendine göre tevkifat yapılmaz.
|
Menkul sermaye iratlarında(*)
Madde 22-
(4842
sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle
değişen madde Yürürlük; 2003
yılı gelirlerine de uygulanmak
üzere 24.04.2003)1.
Bireysel emeklilik sisteminden
emeklilik hakkı kazananlar ile
bu sistemden vefat, malûliyet
veya tasfiye gibi zorunlu
nedenlerle ayrılanlara yapılan
ödemelerin % 25'i, Türkiye'de
kâin ve merkezi Türkiye'de
bulunan diğer sigorta
şirketlerinden on yıl süreyle
prim ödeyenler ile vefat,
malûliyet veya tasfiye gibi
zorunlu nedenlerle ayrılanlara
yapılan ödemelerin % 10'u ve tek
primli yıllık gelir
sigortalarından yapılan
ödemelerin tamamı gelir
vergisinden müstesnadır.
İstisna edilen
tutar üzerinden 94 üncü maddenin
birinci fıkrasının (15) numaralı
bendine göre tevkifat yapılmaz.
2. Tam
mükellef kurumlardan elde
edilen, 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (1), (2) ve (3)
numaralı bentlerinde yazılı kâr
paylarının yarısı gelir
vergisinden müstesnadır. İstisna
edilen tutar üzerinden 94 üncü
madde uyarınca tevkifat yapılır
ve tevkif edilen verginin
tamamı, kâr payının yıllık
beyanname ile beyan edilmesi
durumunda yıllık beyanname
üzerinden hesaplanan vergiden
mahsup edilir.(**)
(*) (4842
sayılı Kanunla değişmeden önceki
başlık) Menkul sermaye
iratlarında
(**)(4842
sayılı Kanunla değişmeden önceki
madde) (3239 sayılı Kanunun
138/b maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Ücretlerde
Madde 23-
(2361
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen madde)
Aşağıda yazılı
ücretler Gelir Vergisi'nden
istisna edilmiştir:
1. Köylerde
veya son nüfus sayımına göre
belediye içi nüfusu 5.000'i
aşmayan yerlerde faaliyet
gösteren ve münhasıran el ile
dokunan halı ve kilim imal eden
işletmelerde çalışan işçilerin
ücretleri;
2.
(4369
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 29.7.1998)
Gelir
Vergisi'nden muaf olanların veya
gerçek usulde vergilendirilmeyen
çiftçilerin yanında çalışan
işçilerin ücretleri;(1)
3. Toprak altı
işletmesi halinde bulunan
madenlerde cevher istihsali ve
bununla ilgili diğer bütün
işlerde çalışanların münhasıran
yer altında çalıştıkları
zamanlara ait ücretleri;
4.
(4369
sayılı Kanunun 82/3-b maddesiyle
bent kaldırılmıştır. Yürürlük ;
29.7.1998)(2)
5. Köy
muhtarları ile köylerin katip,
korucu, imam, bekçi ve benzeri
hizmetlilerine köy bütçesinden
ödenen ücretler ile çiftçi
mallarını koruma bekçilerinin
ücretleri;
6.
Hizmetçilerin ücretleri
(Hizmetçiler özel fertler
tarafından evlerde, bahçelerde,
apartmanlarda ve ticaret mahalli
olmayan sair yerlerde orta
hizmetçiliği, süt ninelik,
dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık
gibi özel hizmetlerde
çalıştırılanlardır.)
(Mürebbiyelere ödenen ücretler
istisna kapsamına dahil
değildir);
7. Sanat
okulları ile bu mahiyetteki
enstitülerde, ceza ve
ıslahevlerinde, darülacezelerin
atelyelerinde çalışan
öğrencilere, hükümlü ve
tutuklulara ve düşkünlere
verilen ücretler;
8. (4108
sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle
değişen bent) Hizmet
erbabına işverenlerce yemek
verilmek suretiyle sağlanan
menfaatler (İşverenlerce,
işyerinde veya müştemilatında
yemek verilmeyen durumlarda
çalışılan günlere ait bir günlük
yemek bedelinin (4369
sayılı Kanunun 28 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 29.7.1998)
800 000 lirayı(3)
(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2011
yılında uygulanmak üzere 10,70
TL.)(4) aşmaması ve buna ilişkin
ödemenin yemek verme hizmetini
sağlayan mükelleflere yapılması
şarttır. Ödemenin bu tutarı
aşması halinde, aşan kısım ile
hizmet erbabına yemek bedeli
olarak nakten yapılan ödemeler
ve bu amaçla sağlanan menfaatler
ücret olarak
vergilendirilir.);(5)
9.
(3239 sayılı Kanunun 42'nci
maddesiyle değişen bent)
Genel
olarak maden işletmelerinde ve
fabrikalarda çalışan işçilere ve
özel kanunlarına göre
barındırılması gereken
memurlarla müstahdemlere konut
tedariki ve bunların
aydınlatılması, ısıtılması ve
suyunun temini suretiyle
sağlanan menfaatler ile
mülkiyeti işverene ait brüt
alanı 100 m2yi aşmayan
konutların hizmet erbabına
mesken olarak tahsisi suretiyle
sağlanan menfaatler (Bu
konutların 100 m2'yi aşması
halinde, aşan kısma isabet eden
menfaat için bu istisna hükmü
uygulanmaz);
10. Hizmet
erbabının toplu olarak
işyerlerine gidip gelmelerini
sağlamak maksadıyla işverenler
tarafından yapılan taşıma
giderleri;
11.
(4697 sayılı Kanunun 2 inci
maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 07.10.2001)
Kanunla
kurulan emekli sandıkları ile
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun geçici 20 nci
maddesinde belirtilen sandıklar
tarafından ödenen emekli,
malûliyet, dul ve yetim
aylıkları (506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununun geçici 20
nci maddesinde belirtilen
sandıklar tarafından ödenen
aylıkların toplamı, en yüksek
Devlet memuruna ödenen en yüksek
ödeme tutarından fazla ise
aradaki fark ücret olarak
vergiye tabi tutulur.) (Genel,
katma ve özel bütçelerden ödenen
bu nevi aylıklar dahil);
(6)
12.(5228
sayılı Kanunun 59/3-b maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük;
31.07.2004))
3308 sayılı
Çıraklık ve Mesleki Eğitim
Kanununa tabi çırakların
(7)
asgari ücreti aşmayan ücretleri.
13.
(3239
sayılı Kanunun 42'nci maddesiyle
eklenen bent)
Yabancı ülkelerde bulunan sosyal
güvenlik kurumları tarafından
ödenen emekli, malûliyet, dul ve
yetim aylıkları;
14.
(4962 sayılı Kanunun 5' inci
maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 01.06.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere 07.08.2003)Kanunî
ve iş merkezi Türkiye'de
bulunmayan dar mükellefiyete
tâbi işverenlerin yanında
çalışan hizmet erbabına,
işverenin Türkiye dışında elde
ettiği kazançları üzerinden
döviz olarak ödediği ücretler;(8)
15.
(3239
sayılı Kanunun 42'nci maddesiyle
eklenen bent)
Yüz ve daha aşağı sayıda işçi
çalıştıran işyerlerinde bir,
yüzden fazla işçi çalıştıran
işyerlerinde iki, amatör sporcu
çalıştıranların, her yıl millî
müsabakalara iştirak
ettiklerinin belgelenmesi ve bu
amatör sporculara ödenen
ücretler.
(Asgari
ücretin iki katını aşmamak
kaydıyla)
(1)
(Değişmeden önceki şekli) (2361
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen madde)
2. Gelir
Vergisinden muaf veya götürü
gider usulünde vergiye tabi
çiftçilerin ziraat işlerinde
bilfiil çalışan işçilerin
ücretleri (Bekçi ve çoban
ücretleri dahil);
(2)
4.
(Kaldırılmadan
önceki şekli) 'Ticari
ve sınai kazançları vergiden
muaf bulunanların bu işlerinde
çalıştırılan hizmet erbabının
ücretler
(3)
(Değişmeden önceki ibare)
100 000
lirayı(+)
(+)
(Önceki yıllarda uygulanan
tutarlar)
218 seri nolu GVK
Genel Tebliği gereği 1999 yılı
için 1.400.000 TL,
97/10351 sayılı B.K.K.ile 1998
yılı için 600.000.-TL, 1997 yılı
için (200 seri nolu Gelir
Vergisi Genel Tebliği'ndeki
açıklamalar gereği 1996 yeniden
değerleme oranına göre tespit
edilmiştir.) 300.000.- TL,
Önceki hadler için 95/7593,
94/6300 ile 93/5146 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
(4) (Değişmeden
önceki şekli)(273 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
2010 yılında uygulanmak üzere
10,00 TL.)(2004/8295 sayılı
B.K.K. ile 2005 yılı için 7,5
YTL., 2005/9826 sayılı B.K.K.
ile 2006 takvim yılında
uygulanmak üzere 8,25 YTL.
Geçerlilik; 01.01.2006)(*) (259
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2007 yılında
uygulanmak üzere 8,80 YTL.)
(266 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2008
yılında uygulanmak üzere 9,00
YTL.)
(*)2003/6578 sayılı B.K.K.ile
7.000.000 lira, 2002/5000 sayılı
B.K.K.ile 6.000.000, 2001/3398
sayılı B.K.K. ile 4.500.000,
2000/1689 sayılı B.K.K.ile
2.350.000 lira, 228 Seri No.lu
G.V.K. Genel Tebliği ile
belirlenen miktar 2.100.000 lira
(5)
(4108 Sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
8. Hizmet erbabına işyerinde
veya müştemilatında bedava yemek
vermek suretiyle sağlanan
menfaatler (Bu amaçla da olsa
hizmet erbabına nakit ve ayın
olarak yapılan ödemeler vergiye
tabi tutulur);
(6)
(Değişmeden önceki şekli)
11. (2361 sayılı Kanunun
17'inci maddesiyle değişen
madde) Kanunla kurulan
veya tüzel kişiliği haiz bulunan
emekli sandıkları ile 10 yıl
süre ile prim veya aidat ödenmiş
olmak kaydıyla Türkiye'de kain
ve merkezi Türkiye'de bulunan
sigorta şirketleri ve yardım
sandıkları tarafından ödenen
emekli, maluliyet, dul ve yetim
aylıkları (Tüzel kişiliği haiz
muhtelif emekli sandıkları ile
sigorta şirketleri ve yardım
sandıkları tarafından ödenen
aylıklar toplamı, en yüksek
devlet memuruna ödenen en yüksek
ödeme tutarından fazla ise
aradaki fark ücret olarak
vergiye tabi tutulur.) (Genel,
katma ve özel bütçelerden ödenen
bu nevi aylıklar dahil);(x)
(x) (Değişmeden önceki
şekli)11 Kanunla
kurulan veya tüzel kişiliği haiz
bulunan emekli sandıkları
tarafından ödenen emekli,
maluliyet, dul ve yetim
aylıkları (Tüzelkişiliği haiz
muhtelif emekli sandıkları
tarafından ödenen aylıklar
toplamı; hizmet süresi ve aylık
seviyesi aynı olan Devlet
memurlarına ödenen miktardan
fazla ise, aradaki fark ücret
olarak vergiye tabi tutulur.)
(Genel, katma ve özel
bütçelerden ödenen bu nevi
aylıklardahil);
(7) (
Değişmeden önceki şekli)
2089 sayılı Çırak,
Kalfa ve Ustalık Kanunu
hükümlerine tabi çırakların
(8)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
14. (4842
sayılı Kanunun 37/1-b maddesiyle
yürürlükten kaldırılan bent.
Yürürlük; 01.06.2003) (x)
(x) (Kaldırılmadan
önceki şekli) 14.
(3239 sayılı Kanunun
42'nci maddesiyle eklenen bent)
Kanunî ve iş merkezi Türkiye'de
bulunmayan dar mükellefiyete
tabi işverenlerin yanında
çalışan hizmet erbabına,
işverenin Türkiye dışında elde
ettiği kazançları üzerinden
döviz olarak ödediği ücretler;
|
Gider Karşılıklarında
Madde 24-
(2361 sayılı
Kanunun 18'inci maddesiyle
değişen madde)
Gider karşılığı olarak yapılan
aşağıda yazılı ödemeler Gelir
Vergisi'nden istisna edilmiştir.
1.
(2574 sayılı
Kanunun 5'inci maddesiyle
değişen bent)
Harcırah
Kanunu'na tabi kurumlar
tarafından harcırah veya yolluk
olarak yapılan ödemeler;
2.
(2772 sayılı
Kanunun 3'üncü maddesiyle
değişen bent)
Harcırah Kanunu kapsamı dışında
kalan müesseseler tarafından
idare meclisi başkanı ve üyeleri
ile denetçilerine, tasfiye
memurlarına ve hizmet erbabına
(Harcırah Kanunu'na tabi olsun
olmasın her türlü sözleşmeli
personel dahil) verilen gerçek
yol giderlerinin tamamı ile
yemek ve yatmak giderlerine
karşılık verilen gündelikler (Bu
gündelikler aynı aylık
seviyesindeki devlet memurlarına
verilen gündeliklerden fazla ise
veya devletçe verilen
gündeliklerin en yüksek haddini
aşarsa, aradaki fark ücret
olarak vergiye tabi tutulur);
3.
(3946 sayılı
Kanunun 38'inci maddesiyle bent
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)(*)
4. 657 sayılı
Devlet Memurları Kanunu'na göre
ödenen yakacak yardımı (memur,
işçi ve Bağ-Kur emeklilerine
avans olarak ödenenler dahil);
5. Sayım
işleriyle, seçim işlerinde
çalıştırılanlara özel
kanunlarına göre verilen zaruri
gider karşılıkları.
(*)(Kaldırılmadan
önceki şekli)
3.
(3239 Sayılı Kanunun 43. maddesi
ile değişen şekli)
Kazai veya idari kararlara
dayanılarak, tanıklara, bilir
kişilere ve resmi arabuluculara
bu sıfatları dolayısıyla ödenen
ve yıllık tutarı (3689 sayılı
Kanunun 7'nci maddesiyle
belirlenen miktar) 500.000.- TL
yi aşmayan ücretler; (istisna
tutarı, 1993 yılında 92/3892
sayılı B.K.K. ile 1.000.000.- TL
ye yükseltilmiştir.)
|
Tazminat ve Yardımlarda
Madde 25-
Aşağıda yazılı
tazminat ve yardımlar Gelir
Vergisi'nden müstesnadır:
1.
Ölüm, sakatlık, hastalık
(5904 sayılı Kanunun 1 inci
maddesiyle değişen ibare. Yürürlük;
03.07.2009)ve işsizlik
sebepleriyle (işe başlatmama
tazminatı dahil) verilen tazminat
(***)
ve yapılan
yardımlar;
2.
Muhtaç olanlara belli bir süre için
veya hayat kaydıyla yapılan
yardımlar (Asker ailelerine yapılan
yardımlarla hayır derneklerinin ve
yardım sandıklarının yardımları
mutlak olarak bu istisnaya
girerler);
3.
(4697
sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 07.10.2001)
Kanunla kurulan emekli sandıkları
ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun geçici 20 nci maddesinde
belirtilen sandıklar tarafından,
kendilerine zat aylığı bağlananlara
aylıkları dışında, kanunları veya
statüleri gereğince verilen emekli,
dul, yetim ve evlilik ikramiyeleri
veya iade olunan mevduatı ve
sürelerini doldurmamış bulunanlarla
dul ve yetimlerine toptan ödenen
tazminatlar (506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununun geçici 20 nci
maddesinde belirtilen sandıklar
tarafından ödenen tazminat, yardım
ve toptan ödemeler en yüksek Devlet
memuruna ödenen en yüksek ödeme
tutarından fazla ise aradaki fark
ücret olarak vergiye tâbi tutulur.
Bu mukayesede gerek muhtelif
sandıklardan gerek aynı sandıktan
muhtelif zamanlarda yapılan
ikramiye, tazminat ve toptan
ödemeler topluca dikkate alınır.);(*)
4.
Hizmet erbabına ödenen çocuk zamları
(Bu zamlar devletçe verilen
miktarları aştığı takdirde, fazlası
vergiye tabi tutulur.);
5.
Evlenme ve doğum münasebetiyle
hizmet erbabına yapılan yardımlar
(Bu istisna hizmet erbabının iki
aylığına veya buna tekabül eden
gündeliklerinin tutarına kadar olan
yardım kısmına uygulanır.);
6.
Sosyal sigorta kurumları tarafından
sigortalılara yapılan ödemeler;
7.
(2320
sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle
değişen bent)
1475 ve 854 sayılı Kanun'lara göre
ödenmesi gereken kıdem
tazminatlarının tamamı ile 5953
sayılı Kanun'a göre ödenen kıdem
tazminatlarının hizmet erbabının 24
aylığını aşmayan miktarları (hizmet
ifa etmeksizin ödenen ücretler
tazminat sayılmaz);
8.
Genel olarak nafakalar (Alanlar
için);
9.
Yardım sandıkları tarafından
statüleri gereğince kendi üyelerine
ölüm, sakatlık, hastalık, doğum,
evlenme gibi sebeplerle yapılan
yardımlar.
(4369 sayılı Kanunun
29'uncu maddesiyle kaldırılan ibare
Yürürlük; 29.7.1998) (**)
10.
(3239 sayılı Kanunun 44'üncü
maddesiyle eklenen bent)
Yabancı ülkelerde bulunan sosyal
güvenlik kurumları tarafından ödenen
emekli, dul, yetim ve evlenme
ikramiyeleri veya iade olunan
mevduat, sürelerini doldurmamış
bulunanlarla, dul ve yetimlerine
toptan ödenen tazminat ve yardımlar.
(*)
(Değişmeden önceki
şekli)
3.
(4369 sayılı Kanunun
29'uncu maddesiyle değişen bent.
Yürürlük; 29.07.1998)
Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği
haiz olan emekli sandıklarınca
kendilerine zat aylığı bağlananlara
aylıkları dışında, kanunları veya
statüleri gereğince verilen emekli,
dul, yetim ve evlenme ikramiyeleri
veya iade olunan mevduatı ve
sürelerini doldurmamış bulunanlarla
dul ve yetimlerine toptan ödenen
tazminatlar ile 10 yıl süre ile prim
veya aidat ödenmiş olmak kaydıyla
Türkiye'de kain ve merkezi
Türkiye'de bulunan sigorta
şirketleri ve yardım sandıkları
tarafından iade olunan mevduat veya
toptan yapılan ödeme tutarı (Kamu
idare ve müesseseleri ile kanunla
kurulan sosyal güvenlik kurumları
dışında kalan tüzel kişiliği haiz
emekli sandıkları ile sigorta
şirketleri ve yardım sandıkları
tarafından ödenen tazminat, yardım
ve toptan yapılan ödemeler en yüksek
Devlet memuruna ödenen en yüksek
ödeme tutarından fazla ise aradaki
fark ücret olarak vergiye tabi
tutulur. Bu mukayesede gerek
muhtelif emekli sandıkları ile
sigorta şirketleri ve yardım
sandıklarından gerek aynı emekli
sandığı ile sigorta şirketleri ve
yardım sandıklarından muhtelif
zamanlarda alınan ikramiye, tazminat
ve toptan yapılan ödemeler topluca
dikkate alınır.);
(x)
(x) (Değişmeden
önceki şekli)
3.
(2361 sayılı Kanunun
19'uncu maddesiyle değişen bent)
Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği
haiz olan emekli sandıklarınca
kendilerine zat aylığı bağlananlara
aylıkları dışında, kanunları veya
statüleri gereğince verilen emekli,
dul, yetim ve evlenme ikramiyeleri
veya iade olunan mevduatı ve
sürelerini doldurmamış bulunanlarla
dul ve yetimlerine toptan ödenen
tazminatlar (Kamu idare ve
müesseseleri ile kanunla kurulan
sosyal güvenlik kurumları dışında
kalan tüzelkişiliği haiz emekli
sandıkları tarafından ödenen
tazminat ve yardımlar hizmet süresi
ve aylık seviyesi aynı olan Devlet
memurlarına verilen miktardan fazla
ise, aradaki fark ücret olarak
vergiye tabi tutulur. Bu mukayesede
gerek muhtelif emekli
sandıklarından, gerek aynı emekli
sandığından muhtelif zamanlarda
alınan ikramiye ve tazminatlar
topluca dikkate alınır);
(**) (Çıkarılmadan
önceki şekli)
ile üyelerinin geri
verilen mevduatı.
(***) (Değişmeden önceki şekli) ve işsizlik sebepleriyle verilen tazminat
|
Vatan Hizmetleri Yardımlarında
Madde 26-
Aşağıdaki yazılı
vatan hizmetleri yardımları
Gelir Vergisi'nden müstesnadır:
1. Harb
malullüğü zamları;
2. Harb
malullerine ve şehit, dul ve
yetimlerine verilen tekel
beyiyeleri;
3. Şehitlerin
dul ve yetimlerine şehit, dul ve
yetimi sıfatıyla yapılan bilumum
ödemeler (Bu hükmün tatbikinde
hususi kanunlarına göre
kendilerine şehit sıfatı
verilenlerle harp, isyan,
eşkiya, kaçakçı takip ve
müsademesi, sanıkların ve
mahkumların takibi, manevra,
talim ve tatbikat esnasında
görev başında veya görevden
doğan sebeplerle ölenler şehit
sayılır.);
4. Vatan
hizmetleri tertibinden bağlanan
aylıklar ile ödenen mükafatlar.
|
Teçhizat ve Tayın Bedellerinde
Madde 27-
Aşağıda yazılı
teçhizat ve tayın bedelleri
Gelir Vergisi'nden müstesnadır:
1. Özel
kanunlara dayanarak verilen
yemek ve hayvan yem bedelleri
veya bu mahiyette yapılan
ödemeler;
2. Demirbaş
olarak verilen giyim eşyası
(Resmi ve özel daire ve
müesseselerce hizmet erbabına
işin icabı olarak verilen ve
bunların işten ayrılmaları
halinde geri alınan giyim
eşyası);
3. Tahsilde
bulunanlar için yapılan giyim
giderleri.
|
Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde
Madde 28-
Tahsil ve
tatbikat giderleri karşılığı
olarak yapılan aşağıda yazılı
ödemeler Gelir Vergisi'nden
istisna edilmiştir:
1. Resmi ve
özel müesseseler ve şahıslar
hesabına yabancı memleketlerde
tahsilde veya stajda bulunan
öğrenci ve memurlara gider
karşılığı olarak verilen paralar
(özel müesseseler tarafından
yapılan ödemeler, benzeri devlet
öğrenci ve memurlarına verilen
miktardan fazla olduğu takdirde,
aradaki fark ücret olarak
vergiye tabi tutulur.) (Asli
görev veya memuriyet dolayısiyle
alınan ücretler bu istisnaya
dahil değildir);
2. Resmî ve
özel müesseselere ve şahıslar
hesabına Türkiye'de tahsilde
bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve
tahsil gideri olarak ödenen
paralar;
3. Öğrencilere
tatbikat dolayısıyla öğretim
müesseseleri veya tahsil
masrafları deruhte edenler
tarafından verilen paralar.
|
Teşvik İkramiye ve Mükafatları
Madde 29-
Teşvik gayesiyle
verilen aşağıda yazılı ikramiye
ve mükafatlar Gelir Vergisi'nden
müstesnadır:
1. İlim ve
fenni, güzel sanatları, tarımı,
hayvan yetiştirilmesini ve
memleket bakımından faydalı olan
diğer işleri ve faaliyetleri
teşvik maksadıyle verilen
ikramiyeler ve mükafatlar;
2.
(2361
sayılı Kanunun 20'nci maddesiyle
değişen bent)
Subay, astsubay, erbaş ve erlere
ve ordu hizmetinde bulunan sivil
makinistlere, uçuş, dalış gibi
hizmetleri dolayısıyla verilen
tazminatlar, gündelikler,
ikramiyeler, zamlar ile Türk
Hava Kurumu veya (5766
sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle
değişen ibare, Yürürlük:
06.06.2008) kanuni veya
iş merkezi Türkiye'de bulunan
müesseselerde uçuş maksadıyla
görevlendirilen, hava aracının
sevk ve idaresiyle görevli
pilotlar ile uçuş esnasında uçak
içinde hizmet veren yetkili
sivil havacılık otoritesince
sertifikalandırılmış personele;
fiilen uçuş hizmeti, denizaltına
dalış yapanlara fiilen dalış
hizmetleri dolayısıyla yapılan
aynı mahiyetteki ödemeler;(1)
3.
(2361
sayılı Kanunun 20'nci maddesiyle
değişen bent)
Spor yarışmalarına katılan
amatör sporculara ödenen ödül ve
ikramiyeler;
4.
(2361
sayılı Kanunun 20'nci maddesiyle
değişen bent)
Spor yarışmalarını yöneten
hakemlere ödenen ücretler.
(1)
(5766 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli) kanuni ve
iş merkezi Türkiye'de bulunan
müesseselerde uçuş maksadıyla
görevlendirilenlere; uçuş
hizmetleri, denizaltına dalış
yapanlara dalış hizmetleri
dolayısıyla yapılan aynı
mahiyetteki ödemeler;
|
Sergi ve Panayır İstisnası
Madde 30-
Dar mükellefiyete
tabi olanların:
1. Hükümetin
müsaadesiyle açılan sergi ve
panayırlarda yaptıkları ticari
faaliyetlerden elde ettikleri
kazançlar (Türkiye'de başkaca iş
yeri ve daimi temsilcileri
bulunmamak şartıyle);
2. Bu sergi ve
panayırlarda yaptıkları serbest
meslek faaliyetlerinden elde
ettikleri kazançlar;
Gelir
Vergisi'nden müstesnadır.
|
Sakatlık indirimi
Madde 31-
(4842
sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2004)Çalışma
gücünün asgarî % 80'ini
kaybetmiş bulunan hizmet erbabı
birinci derece sakat, asgarî %
60'ını kaybetmiş bulunan hizmet
erbabı ikinci derece sakat,
asgarî % 40'ını kaybetmiş
bulunan hizmet erbabı ise üçüncü
derece sakat sayılır ve aşağıda
sakatlık dereceleri itibariyle
belirlenen aylık tutarlar,
hizmet erbabının ücretinden
indirilir.
Sakatlık
indirimi;
- Birinci derece sakatlar
için 440.000.000 lira,(*)
(278 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 2011 yılı için
700 TL.)
- İkinci derece sakatlar için
220.000.000 lira,(**)
(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2011
yılı için 350 TL.)
- Üçüncü derece sakatlar için
110.000.000 liradır.(***)
(278 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 2011 yılı için
170 TL.)
Sakatlık derecelerinin
tespit şekli ile uygulamaya
ilişkin esas ve usuller Maliye,
Sağlık ve Çalışma ve Sosyal
Güvenlik bakanlıklarınca bu
konuda müştereken hazırlanacak
bir yönetmelik ile belirlenir.(****)
(*) (Değişmeden önceki şekli)
(273 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 2010 yılı için
680 TL.) (2005/9826 sayılı
B.K.K. ile 530 YTL. Geçerlilik
1.1.2006)(1) (259 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
2007 yılı için 570 YTL.)(266
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2008 yılı için 600
YTL.)
(1) (2005/9826 sayılı B.K.K.
ile değişmeden önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile
belirlenen tutar 480 YTL
Geçerlilik; 01.01.2005 Yürürlük;
29.12.2004)
(**) (Değişmeden önceki
şekli)(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2010
yılı için 330 TL.) (2005/9826
sayılı B.K.K. ile 265 YTL.
Geçerlilik 1.1.2006)(2) (259
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2007 yılı için 280
YTL.)(266 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2008
yılı için 300 YTL.)
(2) (2005/9826 sayılı B.K.K.
ile değişmeden önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile
belirlenen tutar 240 YTL
Geçerlilik; 01.01.2005 Yürürlük;
29.12.2004)
(***) (273 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2010
yılı için 160 TL.)(2005/9826
sayılı B.K.K. ile 133 YTL.
Geçerlilik 1.1.2006)(3) (259
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2007 yılı için 140
YTL.)(266 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2008
yılı için 150 YTL.)
(3) (2005/9826 sayılı B.K.K.
ile değişmeden önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile
belirlenen tutar 120 YTL
Geçerlilik; 01.01.2005 Yürürlük;
29.12.2004 )
(****) (4842 sayılı Kanunla
değişmeden önceki başlık)
İndirim Hadleri
(3239 sayılı Kanunun 45'inci
maddesiyle değişen madde)
MADDE-31 Gerçek ücretlerin
vergilendirilmesinde aşağıdaki
indirimler uygulanır. 1. Özel
indirim: (3689 sayılı Kanunun
7'inci maddesi ile belirlenen
miktarlar) Günde (1.200), ayda
(36.000), yılda (432.000)
liradır. (2002/5000 sayılı BKK
ile 1.1.2003'den itibaren elde
edilen ücretlere uygulanmak
üzere günde "1.500.000", ayda
"45.000.000", yılda
"540.000.000" lira olarak tespit
edilmiştir. Geçerlilik;
1.1.2003, Yürürlük; 30/12/2002)
(x)
(3824 sayılı Kanunun 2'nci
maddesi ile değişen alt bent.
Yürürlük; 11.7.1992) Bakanlar
Kurulu, özel indirim
tutarlarını, sanayi kesiminde
çalışan 16 yaşından büyük
işçiler için uygulanan asgarî
ücret tutarına kadar artırmaya
yetkilidir. Bu yetki, sürekli
olarak fiilen, kalkınmada
birinci ve ikinci derecede
öncelikli yörelerde çalışanlar
ile bu yörelerdeki il ve
ilçelerde çalışanlar ve
kalkınmada birinci ve ikinci
derecede öncelikli yöreler veya
diğer yörelerde çalışan asgarî
ücretlilere farklı özel indirim
tutarları tespit edilmek
suretiyle de kullanılabilir.
2. Sakatlık indirimi: Çalışma
gücünün asgari % 80'ini
kaybetmiş bulunan hizmet erbabı
birinci derece sakat, asgari %
60'ını kaybetmiş bulunan hizmet
erbabı ikinci derece sakat,
asgari % 40'ını kaybetmiş
bulunan hizmet erbabı ise üçüncü
derece sakat sayılır ve aşağıda
belirtilen sakatlık indiriminden
faydalanırlar.
Sakatlık indirimi, özel indirim
tutarının;
_ Birinci derece sakatlar için
sekiz katı,
_ İkinci derece sakatlar için
dört katı,
_ Üçüncü derece sakatlar için
iki katıdır.
Sakatlık derecelerine göre
tespit edilecek indirimler, özel
indirime eklenerek hizmet
erbabının ücretinden indirilir.
Sakatlık derecelerinin tespit
şekli ile uygulamaya ilişkin
esas ve usuller Maliye ve
Gümrük, Sağlık ve Sosyal Yardım
ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlıklarınca bu konuda
müştereken hazırlanacak bir
yönetmelik ile tespit edilir.
Aile reisinin, eşinin ve
çocuklarının herbirinin gerçek
usulde tespit edilen ücret
gelirine bu maddede yer alan
özel indirim ve sakatlık
indirimi uygulanır.
(x) (2002/5000 sayılı B.K.K.
ile) Özel indirim tutarları;
Adıyaman, Batman, Bingöl,
Bitlis, Diyarbakır, Elazığ,
Hakkari, Mardin, Muş, Siirt,
Şırnak, Tunceli ve Van illerinde
1.1.2003 tarihinden itibaren
uygulanmak üzere günde
(2.100.000), ayda (63.000.000),
yılda (756.000.000) lira olarak
uygulanır.
Önceki tutarlar için; 2001/3398,
2000/1689, 99/13645, 98/12030,
97/10416, 97/9954, 96/8955,
95/7593, 94/6300, 93/5146 ile
92/3892 sayılı B.K.K.'larına
bakınız.
|
Asgarî geçim indirimi(*)
Madde 32-
(5615 sayılı kanunun 2
nci maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1/1/2008 tarihinden
itibaren elde edilecek gelirlere
uygulanmak üzere 04.04.2007)
Ücretin gerçek usûlde
vergilendirilmesinde asgarî geçim
indirimi uygulanır.
Asgarî geçim indirimi; ücretin
elde edildiği takvim yılı başında
geçerli olan ve sanayi kesiminde
çalışan 16 yaşından büyük işçiler
için uygulanan asgarî ücretin yıllık
brüt tutarının; mükellefin kendisi
için % 50'si, çalışmayan ve herhangi
bir geliri olmayan eşi için % 10'u,
çocukların her biri için ayrı ayrı
olmak üzere; ilk iki çocuk için %
7,5 diğer çocuklar için % 5'idir.
Gelirin kısmî döneme ait olması
halinde, ay kesirleri tam ay
sayılmak suretiyle bu süreye isabet
eden indirim tutarları esas alınır.
Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya
göre belirlenen tutar ile 103 üncü
maddedeki gelir vergisi tarifesinin
birinci gelir dilimine uygulanan
oranın çarpılmasıyla bulunan
tutarın, hesaplanan vergiden mahsup
edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup
edilecek kısmın fazla olması halinde
iade yapılmaz.
İndirimin uygulamasında "çocuk"
tabiri, mükellefle birlikte oturan
veya mükellef tarafından bakılan
(nafaka verilenler, evlat
edinilenler ile ana veya babasını
kaybetmiş torunlardan mükellefle
birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını
veya tahsilde olup 25 yaşını
doldurmamış çocukları, "eş" tabiri
ise, aralarında yasal evlilik bağı
bulunan kişileri ifade eder.
İndirim tutarının tespitinde
mükellefin, gelirin elde edildiği
tarihteki medenî hali ve aile durumu
esas alınır. İndirim, yukarıdaki
oranlara göre hesaplanan tutarları
aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde
eden aile fertlerinden her biri için
ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden
yalnızca birisinin gelirine
uygulanır. Boşananlar için indirim
tutarının hesabında, nafakasını
sağladıkları çocuk sayısı dikkate
alınır.
(5904 sayılı Kanunun 2
inci maddesiyle eklenen fıkra.
Yürürlük; 01.01.2009)Ücretlerin
vergilendirilmesinde asgari geçim
indirimi uygulandıktan sonra, varsa
teşvik amaçlı diğer indirim ve
istisnalar dikkate alınır.
Bakanlar Kurulu, indirim konusu
yapılacak toplam tutarın asgarî
ücretin yıllık brüt tutarını
aşmaması şartıyla ikinci fıkrada
belirtilen asgarî geçim indirimi
oranlarını artırmaya veya kanunî
oranına kadar indirmeye yetkilidir.
Asgarî geçim indiriminin uygulama
dönemleri ve mahsup şekli ile diğer
hususlara ilişkin usûl ve esaslar
Maliye Bakanlığınca belirlenir.(**)
(*)
(5615 Sayılı Kanunun 2 inci
maddesiyle değişmeden önceki başlık)
Medeni Hal Esası
(**)
(5615 Sayılı Kanunun 2 inci
maddesiyle değişmeden önceki madde)
(3239 sayılı Kanunun 138/b
maddesiyle kaldırılmıştır.)
|
Çocuk Tabiri
Madde 33-
(3239 sayılı
Kanunun 138/b maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Aile Gelirinde İndirim
Madde 34-
(3239 sayılı
Kanunun 138/b maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Vergi Karnesi Esası
Madde 35-
(2454 sayılı
Kanunun 7'nci maddesiyle değişen
madde)
A)
İndirimlerden faydalanmak
isteyenler Vergi Usul Kanunu
esaslarına göre vergi karnesi
almak zorundadırlar.
B) Bu Kanun'un
2'nci maddesinde sayılan kazanç
ve iratları elde edenler
(İstisna ve muafiyetlerden
faydalananlar dahil) vergi
karnesi almak ve Gelir Vergisi
yönünden durumlarını ve bu
durumda meydana gelen
değişiklikleri karnelerine
yazdırmak zorundadırlar.
(2574
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
değişen fıkra)
Bu bentte yazılı vergi
karnesinin ihtiva edeceği
hususlar, karne almaya ilişkin
şekli ve esaslar ile uygulama
zamanı Maliye Bakanlığı
tarafından tespit edilir.
|
İndirimin Uygulanmayacağı Gelirler
Madde 36-
(980 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle
değişen madde)
Muhtelif yerlerden ücret alan
hizmet erbabı için 31'inci
maddede yazılı indirimler
bunlardan yalnız en yüksek olan
ücretin vergisine uygulanır.
Hizmet erbabının vergi karnesi
varsa indirimin uygulanacağı
ücret bu karneyi muhafaza eden
işverenden aldığı ücrettir.
Vergi Usul Kanunu ile karne
almaktan muaf tutulmuş olanlarda
indirimin uygulanacağı ücret,
aile durumu sual varakasını
muhafaza eden işverenden aldığı
ücrettir.
31'inci
maddedeki indirimler, dar
mükellefiyete tabi kimselere
şamil değildir.
|
Yatırım İndiriminin Mahiyeti
Ek Madde 1-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
(4369
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1999)
Dar mükellefiyete tabi olanlar
dahil, ticarî veya ziraî
kazançları üzerinden vergiye
tabi mükelleflerin (adi
ortaklıklar, kollektif ve adi
komandit şirketler ile kurumlar
vergisi mükellefleri dahil),
yatırım indiriminden
faydalanması kabul edilmiş
bulunan yatırımları kapsamında
yaptıkları ve müteakip
vergilendirme döneminde yapmayı
öngördükleri yatırım harcamaları
bu bölümde yazılı şartlar
dahilinde ilgili kazançlarından
indirilir.
Yatırım Teşvik
Belgesi aranmaksızın yapılan
yatırımlarda yatırım indirimi,
harcamanın yapıldığı yıl
kazancından başlayarak
uygulanır.(1)
(1)
Ek Madde 1 _
(Değişmeden
önceki şekli) (3946 sayılı
Kanunun 7'nci maddesiyle değişen
madde Yürürlük; 1.1.1994)
Dar mükellefiyete tabi olanlar
dahil, ticarî veya ziraî
kazançları üzerinden vergiye
tabi mükelleflerin (adi
ortaklıklar, kollektif ve adi
komandit şirketler ile kurumlar
vergisi mükellefleri dahil)
yaptıkları yatırımlar, bu
bölümde yazılı kayıt ve şartlar
dahilinde, ilgili kazançlarından
indirilir.
|
Yatırım İndirimin Şartları
Ek Madde 2-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
(3946
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
1.1.1994)
Yatırım indiriminin
uygulanmasında aşağıda yazılı
şartlar topluca aranır:
1. İndirimin
uygulanacağı ticarî ve ziraî
kazanç bilanço esasına göre
tespit edilmiş olmalıdır.
2. Yatırımlar,
kalkınma planları ve yıllık
programlarda belirtilenlerden
Maliye Bakanlığı ile Hazine
Müsteşarlığı
(4369 sayılı
Kanunun 81 inci maddesinin C
fıkrasının 14 numaralı bendi ile
değişen ibare Yürürlük;
29.7.1998)(1)
tarafından müştereken seçilen
sektörler veya konularda
yapılmalıdır.
3.
(4369
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 1.1.1999)
Yapılan yatırım ticari ve sınai
yatırımlar için en az elli
milyar
(1.1.2000
tarihinden itibaren 76 milyar)
lira, zirai yatırımlar için en
az on milyar
(1.1.2000
tarihinden itibaren 15 milyar)
lira olmalıdır. Kalkınmada
öncelikli yörelerde bu
tutarların yarısı dikkate
alınır.
(97/10351 sayılı
B.K.K. ile sırasıyla
30.000.000.000
lira,5.000.000.000.-lira,
Yürürlük; 1.1.1998)(2)
4.
(4108
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 2.6.1995)
Yatırıma başlamadan önce Hazine
Müsteşarlığına başvurularak
gerekli bilgi ve belgelerin
tevdi edilmiş ve yukarıda
belirtilen şartların mevcudiyeti
tasdik edilerek Yatırım Teşvik
Belgesi verilmiş olmalıdır. şu
kadar ki, Yatırım Teşvik Belgesi
aranmaksızın yatırım indirimi
uygulanacak yatırım türü veya
miktarlarını (bu fıkranın 3
numaralı bendinde yer alan
miktarları aşmamak ve bu
miktarların yarısından aşağı
olmamak üzere) yöreler veya
sektörler itibariyle ayrı ayrı
belirlemeye ve bu hükmün
uygulamasına ilişkin usul ve
esasları tespite Maliye
Bakanlığı ile Hazine
Müsteşarlığı müştereken
yetkilidir.
Araştırma, plan
ve proje masrafları ile arazi
temini için yapılan giderler
hariç olmak üzere, yatırımla
ilgili her türlü harcamalar
yatırıma başlandığını gösterir.
5. Yatırım,
tasdik edilmiş bulunan şartlar
ve süreler dahilinde yapılmış
olmalıdır.
Tasdik edilen
şartlarda meydana gelecek
değişikliklerin ve sürelerde
doğabilecek gecikmelerin
vukuundan itibaren üç ay içinde
Hazine Müsteşarlığına
(4369
sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin C fıkrasının 14
numaralı bendi ile değişen ibare
Yürürlük; 29.7.1998)(3)
bildirilmesi ve onayının
alınması şarttır.
Müracaatın
zamanında yapılmaması veya
değişikliklerin kabul edilmemesi
halinde, evvelce yapılan tasdik
hükümsüz addolunur ve yatırım
indiriminden yararlanma hakkı
ortadan kalkar.
Hazine
Müsteşarlığı,
(4369 sayılı
Kanunun 81 inci maddesinin C
fıkrasının 14 numaralı bendi ile
değişen ibare Yürürlük;
29.7.1998)(4)
yukarıdaki
şartlar çerçevesinde vereceği
Yatırım Teşvik Belgesinin bir
örneğini Maliye Bakanlığı'na
gönderir. Belgedeki vize ve
iptaller de ayrıca bildirilir.
Yatırım
indiriminden yararlanma şartları
ve uygulama esasları ile diğer
hususlar Maliye Bakanlığı ile
Hazine Müsteşarlığı'nca
(4369
sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin C fıkrasının 14
numaralı bendi ile değişen ibare
Yürürlük; 29.7.1998)(5)müştereken
belirlenir.
(1)
Ek Madde 2 _ 2. bent
(Değişmeden önceki ibare)
Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı
(2)
3.
(Değişmeden
önceki şekli)
Yapılan yatırım,
ticarî ve sınaî yatırımlar için
en az 3.000.000.000 lira,
(96/8955
sayılı B.K.K ile 18.000.000.000
lira Yürürlük; 1.1.1997)
zirai yatırımlar için en az
500.000.000 lira
(96/8955 sayılı
B.K.K. ile 3.000.000.000 lira)
olmalıdır.
(3)
5.
(Değişmeden
önceki ibare)
Hazine ve Dışticaret
Müsteşarlığı
(4)
5.
(Değişmeden
önceki ibare)
Hazine ve Dışticaret
Müsteşarlığı
(5)
5.
(Değişmeden
önceki ibare)
Hazine ve Dışticaret
Müsteşarlığı
|
Yatırım İndiriminin Konusu ve Nispeti
Ek Madde 3-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
(4108
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen madde Geçerlilik;
1.1.1995)
Yatırım
indirimine, kaynağı ne olursa
olsun, ek 2' nci maddede yazılı
şartları haiz bulunan
yatırımlarla ilgili
harcamalardan; bina, makina,
tesisat, araç (sadece işletmenin
esas faaliyet konusu ile ilgili
olanlar) ve benzeri amortismana
tabi aktif değerlerin yeni
olanlarının maliyet bedelleri
esas teşkil eder.
Aktif değerlerin
yeni olmasından maksat, bunların
yurt içinde veya dışında daha
önce hiçbir şekilde
kullanılmamış bulunmasıdır. Yurt
dışında kullanılmış olsa dahi
Hazine Müsteşarlığı'nca uygun
görülen makina ve tesislerin
ithali halinde, bu aktif
kıymetler yatırım indirimi
uygulaması bakımından yeni
addolunur.
Personel
lojmanları inşası (kalkınmada
öncelikli yörelerde yapılanlar
hariç) ve tefrişi, arazi veya
arsa tedariki, yedek parça
temini, esas proje dışında
münferit tesisat, makina, araç
mübayaası için yapılan
harcamalara yatırım indirimi
uygulanmaz. İnşa edilmiş olarak
veya inşa halinde satın alınan
binaların satın alma bedeli
üzerinden yatırım indirimi
yapılmaz.
Petrol Kanunu'na
göre yürütülen arama ve sondaj
faaliyetleri için yapılan ve
aktifleştirilen harcamalardan,
ilgili bakanlığın görüşü alınmak
suretiyle, Maliye Bakanlığı'nca
belirlenenler, yatırım indirimi
uygulaması bakımından yatırım
harcaması sayılır.
(4369
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1999)
Yatırım
indirimi oranı, yatırım
tutarının % 40'ıdır. Bakanlar
Kurulu bu oranı kalkınma planı
ve yıllık programlarda özel önem
taşıdığı belirtilen sektörlerde
yapılan yatırımlar için % 100'e,
250 milyon ABD Doları karşılığı
Türk Lirasını aşan sınai
yatırımlarda % 200'e kadar
artırmaya veya kanuni orandan az
olmamak üzere yeniden tespit
etmeye yetkilidir. Bu oran,
organize sanayi bölgelerinde ve
kalkınmada öncelikli yörelerde %
100 olarak uygulanır.(1)
Bakanlar
Kurulu'nca tespit edilen yeni
oranlar, Bakanlar Kurulu
Kararı'nın Resmî Gazete'de
yayımlandığı tarihten itibaren
yapılan harcamalara uygulanır.
(1) (Ek
3'üncü maddenin 5'inci
fıkrasının değişmeden önceki
şekli)
Yatırım
indiriminin nispeti, yatırım
miktarının % 30'udur. Bakanlar
Kurulu bu oranı, kalkınmada
öncelikli yöreler ile kalkınma
planı ve yıllık programlarda
özel önem taşıdığı belirtilen
sektörlerde yapılan yatırımlar
için % 100 oranına kadar
artırmaya veya kanunî orandan az
olmamak üzere yeniden tespit
etmeye yetkilidir.
|
Yatırım İndiriminin Başlangıcı ve Uygulama
Süresi
Ek Madde 4-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
(4369
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1999)
Yatırım
indiriminin uygulanmasına,
yatırım teşvik belgesinin
alındığı tarihte beyanname verme
süresi geçmemiş hesap döneminden
itibaren başlanır ve indirimden
yararlanılacak miktara
ulaşıncaya kadar devam olunur.
(4369
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1998 tarihinden
itibaren alınan yatırım teşvik
belgeleri kapsamında yapılan
yatırım harcamaları için geçerli
olmak üzere 29.7.1998)
Yapılan
yatırım harcamalarının ilgili
yıl kazancından indirilemeyen
kısmı, izleyen yıllarda Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre bu
yıllar için belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılarak
dikkate alınır (Teşvik belgesiz
yatırımlar bu maddedeki yeniden
değerleme hükümlerinden
yararlanamaz).
Her yatırım için
faydalanılacak indirim tutarı, o
yatırım içerisinde yer alan
indirimden yararlanabilecek
aktif kıymetlerin değerleri
toplamına, Yatırım Teşvik
Belgesi'nde yer alan indirim
oranının uygulanması suretiyle
hesaplanır.
Birden fazla
Yatırım Teşvik Belgesi almış
mükelleflerin safi kazancının
yetersizliği nedeniyle
yararlanılamayan indirim
tutarının bulunması halinde,
öncelikle önceki yıllarda
tamamen uygulanmamış olan eski
yatırımlarla ilgili devreden
indirimler, daha sonra yeni
yatırımlara ilişkin indirimler,
önceki dönemlerde yapılan ve
indirilemeyen tutarın
bulunmaması halinde ise bir yıl
sonra yapılacak yatırımlarla
ilgili indirimler uygulanır.
Teşvik belgeli
yatırımlarda, yapılması
öngörülen ve önceki hesap dönemi
kazancına ilişkin olarak yatırım
indirimine konu edilen yatırım
harcamalarının öngörülen tutarın
yüzde onunu geçen bir oranda
düşük olması halinde, eksik
yapılan yatırım harcaması
dolayısıyla zamanında tahakkuk
ettirilmemiş vergiler 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun'un 48 inci
maddesine göre belirlenen tecil
faizi ile birlikte cezasız
tahsil olunur.(1)
(1)
Ek Madde 4 _
(Değişmeden
önceki şekli) (2361 sayılı
Kanunun 28'inci maddesiyle
değişen madde)Yatırım
indiriminin uygulanmasına,
yatırım konusunu teşkil eden
aktif değerlere ilişkin
harcamaların yapıldığı takvim
yılından itibaren başlanır ve
indiriminden faydalanacak
miktara ulaşıncaya kadar devam
olunur.
(4108
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1995)
İlgili yıl kazancından
indirilemeyen yatırım indirimi
tutarı, izleyen ilk üç yılda
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre bu yıllar için belirlenen
yeniden değerleme oranında
artırılarak dikkate alınır.
(Teşvik Belgesiz yatırımlar bu
maddedeki yeniden değerleme
hükümlerinden faydalanamaz.)
Her yatırım için
faydalanılacak indirim tutarı, o
yatırım içerisinde yer alan
indiriminden yararlanabilecek
aktif değerlerin kıymetleri
toplamına,
(3239 sayılı
Kanunun 46'ncı maddesiyle
değişen ibare)
Yatırım Teşvik ve Yatırım
İndirimi Belgesinde yazılı olan
indirim nispetinin uygulanması
suretiyle hesaplanır.
Birden fazla
(3239 sayılı Kanunun 46'ncı
maddesiyle değişen ibare)
Yatırım Teşvik ve Yatırım
İndirimi Belgesi almış
mükelleflerin safi kazancının
kifayetsizliği sebebiyle önceki
yıllarda tamamen uygulanmamış
olan eski yatırımlarla ilgili
müdevver indirim tutarlarının
mevcut bulunması halinde, evvela
bu indirimler uygulanır, ondan
sonra yeni yatırımlara müteallik
indirimlerin uygulanmasına
başlanır.
|
Yatırım İndirimine Mevzu Aktif Değerlerin
Satış ve Devri
Ek Madde 5-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
Yatırım
indirimine mevzu aktif
değerlerin satış veya devri
halinde aşağıdaki şekilde
muamele yapılır:
a) Satan
veya devreden yönünden:
Komple tesislerde
yatırım tamamlandıktan,
diğerlerinde istimal ve
istihsale başlandıktan sonra
yatırıma mevzu aktif değerlerin
topluca satış veya devri
halinde, satıcı yönünden bir
muamele uygulanmaz.
Komple tesislerde
yatırım tamamlanmadan,
diğerlerinde istimal ve
istihsale başlanmadan yatırıma
mevzu aktif değerlerin topluca
satış veya devri halinde,
yatırım indirimi dolayısıyla
zamanında tahakkuk ettirilmemiş
olan vergiler tahakkuk
ettirilerek tahsil olunur.
b) Satın
veya devir alan yönünden:
Yatırım
indiriminden kısmen faydalanmış
veya hiç faydalanmamış aktif
değerleri kısmen veya tamamen
satın veya devir alan kimse
(Yatırım indiriminden faydalanma
şartları mevcut olmak kaydiyle)
işbu indirimden faydalanır. Daha
önce indirimden hiç
faydalanılmamış olması halinde,
faydalanılacak miktar, satan
veya devir edene tanınan yatırım
indiriminin miktarına ve satın
ve devir alanın
faydalanabileceği indirim
nisbetlerine göre hesaplanır.
Bahis konusu aktif değerler için
daha önce yatırım indiriminden
istifade edilmiş ise, satın veya
devir alan, aynı değer üzerinden
hesaplanacak bakiye indirim
kısmından faydalanır. Ancak bu
bakiye kısım, bahis konusu aktif
değerleri için daha önce
istifade edilmiş indirimlerin
satın veya devir alanın istifade
edebileceği nispete göre
hesaplanacak indirimden tenzili
suretiyle bulunacak miktarı
aşamaz.
c)
şartların ihlali halinde
yapılacak muamele:
Yatırım
indirimine mevzu aktif
değerlerin (Yatırımın hangi
safhasında olursa olsun)
yatırımla güdülen gaye dışında
parça parça satılması veya ek
2'nci maddedeki şartlardan
herhangi birinin ihlali halinde,
yatırım indirimi dolayısiyle
zamanında tahakkuk ettirilmemiş
vergiler yönünden vergi ziyaı
hadis olmuş sayılır.
Bu maddeye göre
zamanında alınamayan vergiler
ile vergi cezalarında
zamanaşımı, verginin tarhını
veya cezanın kesilmesini
gerektiren durumun husule
geldiği tarihi takip eden yılın
başından itibaren başlar.
|
Muhasebe Usulü
Ek Madde 6-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-c maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(*)
(*) (4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki ek madde)
Mükellefler
muhasebelerini, yatırım
indiriminden istifade ettikleri
miktarların seneler itibariyle
takibini temin edecek tarzda
tanzim ederler.
Her yıl istifade
edilen yatırım indirimi miktarı
yıllık beyannamelerde ayrıca
gösterilir.
|
Ticari Kazancın Tarifi
Madde 37-
Her türlü ticari
ve sınai faaliyetlerden doğan
kazançlar ticari kazançtır.
Bu kanunun
uygulanmasında, aşağıda yazılı
kazançlar ticari kazanç sayılır:
1. Maden, taş
ve kireç ocakları, kum ve çakıl
istihsal yerleri ile tuğla ve
kiremit harmanlarının
işletilmesinden;
2. Coberlik
işlerinden;
3. Özel okul
ve hastanelerle benzeri yerlerin
işletilmesinden;
4.
Gayrimenkullerin alım, satım ve
inşa işleriyle devamlı olarak
uğraşanların bu işlerinden;
5.
(202
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen bent)
Kendi nam ve
hesaplarına menkul kıymet
alım-satımı ile devamlı olarak
uğraşanların bu
faaliyetlerinden;
6.
(202
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
değişen bent)
Satın alınan veya
trampa suretiyle iktisap olunan
arazinin iktisap tarihinden
itibaren 5 yıl içinde
parsellenerek bu müddet içinde
veya daha sonraki yıllarda
kısmen veya tamamen
satılmasından; elde edilen
kazançlar.
7.(4842
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen bent Yürürlük;
01.01.2004)
Diş protezciliğinden elde edilen
kazançlar.
Kollektif
ortaklıklarda ortakların, adi
veya eshamlı komandit
ortaklıklarda komandite
ortakların ortaklık karından
aldıkları paylar şahsi ticari
kazanç hükmündedir. (66'ncı
madde hükmü mahfuzdur.)
Ticari kazanç,
Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve
bu kanunda yazılı gerçek
(Bilanço veya işletme hesabı
esası) veya
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-2 maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
basit(*)
usullere göre tespit edilir.
Özel okul ve
hastanelerle benzeri yerleri
işleten serbest meslek erbabı,
serbest meslek kazançlarını da
işletmenin kayıtlarına ithal
edebilirler.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
götürü
|
Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti
Madde 38-
Bilanço esasına
göre ticari kazanç, teşebbüsdeki
öz sermayenin hesap dönemi
sonunda ve başındaki değerleri
arasındaki müsbet farktır. Bu
dönem zarfında sahip veya
sahiplerce:
1. İşletmeye
ilave olunan değerler bu farktan
indirilir;
2. İşletmeden
çekilen değerler ise farka ilave
olunur.
Ticari
kazancın bu suretle tespit
edilmesi sırasında, Vergi Usul
Kanunu'nun değerlemeye ait
hükümleri ile bu kanunun 40 ve
41'inci maddeleri hükümlerine
uyulur.
(5024
Sayılı Kanunun 9/b maddesiyle
yürürlükten kaldırılan fıkra.
Yürürlük:01.01.2004)(1)
(5024
Sayılı Kanunun 9/b maddesiyle
yürürlükten kaldırılan fıkra.
Yürürlük:01.01.2004)(2)
(1) (5024
Sayılı Kanunla kaldırılmadan
önceki şekli)(4684 sayılı
Kanunun 17'inci maddesiyle
değişen fıkra Yürürlük;
03.07.2001)
Mükelleflerin
iktisap tarihinden itibaren en
az iki tam yıl süreyle
işletmelerinde kayıtlı bulunan
gayrimenkul, iştirak hisseleri
ve amortismana tabi diğer
iktisadi kıymetleri elden
çıkarmaları halinde, bu iktisadi
kıymetlerin maliyet bedeli
bunların elden çıkarıldıkları ay
hariç olmak üzere Devlet
İstatistik Enstitüsünce
belirlenen toptan eşya fiyat
endeksindeki artış oranında
artırılarak kazancın tespitinde
dikkate alınabilir. Rüçhan hakkı
kullanılmak suretiyle edinilen
iştirak hisseleri ile iştirak
edilen kurumun ihtiyat akçeleri,
banka provizyonları ve Vergi
Usul Kanununa göre ayrılan
yeniden değerleme fonlarının
sermayeye ilavesi dolayısıyla
bedelsiz alınan iştirak
hisselerinin en az iki yıl
öncesinde iştirak edilen
şirketlere ait olması halinde,
rüçhan hakkı kullanılmak
suretiyle edinilen veya alınan
bu iştirak hisseleri iki yıl
önce iktisap edilmiş sayılır.
Rüçhan hakkı kullanılmak
suretiyle veya bedelsiz olarak
edinilen hisseler için maliyet
bedeli artırımı, bu hisselerin
itibari değeri üzerinden
bunların edinilmesine yol açan
sermaye artırımının tescili
tarihinden itibaren uygulanır.
Bu hüküm 39 uncu madde gereğince
işletme hesabı esasına göre
ticari kazancın tespitinde de
uygulanır. Bilanço esasında
defter tutan mükellefler
tarafından artırılan maliyet
bedeline tekabül eden kazançlar,
bilançonun pasifinde özel bir
fon hesabında gösterilir. Bu
fon, sermayeye ilave dışında
herhangi bir suretle başka bir
hesaba nakledildiği veya
işletmeden çekildiği takdirde, o
yılın kazancına dahil edilerek
vergiye tabi tutulur. Söz konusu
iktisadi kıymetlerin alım satımı
ile devamlı olarak uğraşanlar,
alım satımını yaptıkları
iktisadi kıymetler için bu
hükümden yararlanamaz. Şu kadar
ki, inşaat yapımına tahsis
edilen arsa ve arazilere ilişkin
olarak inşaatın bitim tarihine
kadar geçen süre için bu fıkra
hükmüne göre maliyet bedeli
artırımı yapılabilir. Ancak,
inşaatın tamamlanmasından önce
satışı yapılan gayrimenkuller
için maliyet artırımı satışın
yapıldığı tarihe kadar
uygulanır. Bu fıkra hükmünün
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları tespit etmeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
(*)(**)
(*)
(Değişmeden önceki şekli) (3946
sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1994)
Gayrimenkullerin
ve menkul kıymetlerin
alım-satımı ile devamlı olarak
uğraşanlar hariç olmak üzere,
bilanço esasına göre defter
tutan mükelleflerin iktisap
tarihinden itibaren en az iki
tam yıl süre ile aktiflerinde
yer alan gayrimenkul ve iştirak
hisselerinin elden
çıkarılmasında maliyet bedeli,
bunların iktisap edildiği ve
elden çıkarıldığı yıllar hariç
olmak üzere her takvim yılı için
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılarak
kazancın tespitinde dikkate
alınır.
(**)
(4684
sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli) (4108 sayılı Kanunun
18'inci maddesiyle değişen fıkra
Geçerlilik; 1.1.1995 Yürürlük;
2.6.1995)
Mükelleflerin iktisap tarihinden
itibaren en az iki tam yıl
süreyle işletmelerinde kayıtlı
bulunan gayrimenkul, iştirak
hisseleri ve amortismana tabi
diğer iktisadi kıymetleri elden
çıkarmaları halinde, bu iktisadi
kıymetlerin maliyet bedeli
bunların iktisap edildiği ve
elden çıkarıldıkları yıllar
hariç olmak üzere her takvim
yılı için Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belirlenen
yeniden değerleme oranında
artırılarak kazancın tespitinde
dikkate alınabilir. Bu hüküm
39'uncu madde gereğince işletme
hesabı esasına göre ticari
kazancın tespitinde de
uygulanır. Bilanço esasında
defter tutan mükellefler
tarafından artırılan maliyet
bedeline tekabül eden kazançlar,
bilançonun pasifinde özel bir
fon hesabında gösterilir. Bu
fon, sermayeye ilave dışında
herhangi bir suretle başka bir
hesaba nakledildiği veya
işletmeden çekildiği takdirde, o
yılın kazancına dahil edilerek
vergiye tabi tutulur. Sözkonusu
iktisadi kıymetlerin alım satımı
ile devamlı olarak uğraşanlar,
alım satımını yaptıkları
iktisadi kıymetler için bu
hükümden yararlanamazlar. şu
kadar ki, inşaat yapımına tahsis
edilen arsa ve arazilere ilişkin
olarak inşaatın bitim tarihine
kadar geçen süre için bu fıkra
hükmüne göre maliyet bedeli
artırımı yapılabilir. Ancak,
inşaatın tamamlanmasından önce
satışı yapılan gayrimenkuller
için maliyet artırımı satışın
yapıldığı tarihe kadar
uygulanır. Bu fıkra hükmünün
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları tespit etmeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
(2) (5024
Sayılı Kanunla kaldırılmadan
önceki şekli) (4842 sayılı
Kanunun 5'inci maddesiyle
eklenen fıkra Yürürlük;
24.04.2003)Sürekli
olarak işlenmiş altın
alım-satımı ve imali ile iştigal
eden mükellefler, altın satış
tarihindeki İstanbul Altın
Borsasında oluşan has altın
değeri ile satılan mamulün has
altın maliyet bedeli arasında
oluşan farkı, maliyet bedeline
ilave ederler. Söz konusu fark,
bilançonun pasifinde özel bir
fon hesabında izlenir. Bu fon,
sermayeye ilave dışında herhangi
bir suretle başka bir hesaba
nakledildiği veya işletmeden
çekildiği takdirde, o yılın
kazancına dahil edilerek vergiye
tâbi tutulur. Bu mükelleflerin
kullandıkları yabancı kaynaklara
ait gider ve maliyet
unsurlarının sadece ilgili
dönemde ayrılan fonu aşan kısmı
gider kabul edilir.
|
İşletme Hesabı Esasında Ticari Kazancın
Tespiti
Madde 39-
İşletme hesabı
esasına göre ticari kazanç, bir
hesap dönemi içinde elde edilen
hasılat ile giderler arasındaki
müspet farktır.
(Elde edilen
hasılat, tahsil olunan paralarla
tahakkuk eden alacakları;
giderler ise, tediye olunan ve
borçlanılan meblağları ifade
eder.)
Emtia alım ve
satımı ile uğraşanlarda ticari
kazancın bulunması için hesap
dönemi sonundaki emtia
mevcudunun değeri hasılata,
dönem başındaki emtia mevcudunun
değeri ise giderlere ilave
olunur.
Ticari
kazancın bu suretle tespit
edilmesi sırasında Vergi usul
Kanunu'nun değerlemeye ait
hükümleri ile bu kanunun 40 ve
41'inci maddeleri hükümlerine
uyulur.
|
Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek
Giderler
Mukerrer Madde 39-
(3946
Sayılı Kanunun 38/2-C maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)(*)
(*)(Kaldırılmadan önceki şekli)
Mükerrer Madde 39 _
(3824 Sayılı Kanunun 3'üncü
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1992)
Ticari
faaliyete bağlı olarak elde
edilen aşağıda yazılı gelirler
ticarî kazançtan indirilir:
1. Geliri
vergiden müstesna bulunan menkul
kıymetlerin iratları,
2. Devlet tahvili
ve Hazine bonosu faizleri,
3. Kurumlardan
elde edilen ve Türkiye'de
kurumlar vergisine veya 94'üncü
maddenin (A) fıkrasının 8 ve 15
numaralı bentlerine göre vergi
tevkifatına tabi tutulmuş kâr
payları,
4. Yatırım
fonları katılma belgelerine ve
yatırım ortaklıkları hisse
senetlerine ödenen kâr payları,
5. Toplu Konut
İdaresi ile Kamu Ortaklığı
İdaresince çıkarılan, Gelir
Vergisi Kanununun 75'inci
maddesinin 5 numaralı bendinde
yer alan menkul kıymetlerden
sağlanan iratlar.
|
İndirilecek Giderler
Madde 40-
Safi kazancın
tespit edilmesi için, aşağıdaki
giderlerin indirilmesi kabul
edilir:
1. Ticari
kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için yapılan genel
giderler;
(4108 sayılı
Kanunun 19'uncu maddesiyle
eklenen hüküm Geçerlilik;
1.1.1995 Yürürlük : 2.6.1995)
(İhracat, yurt dışında inşaat,
onarma, montaj ve taşımacılık
faaliyetlerinde bulunan
mükellefler, bu bentte yazılı
giderlere ilaveten bu
faaliyetlerden döviz olarak elde
ettikleri hâsılatın binde beşini
aşmamak şartıyla yurt dışındaki
bu işlerle ilgili giderlerine
karşılık olmak üzere götürü
olarak hesapladıkları giderleri
de indirebilirler.)
2.
(365 sayılı Kanunun 2'nci
maddesiyle değişen şekli)
Hizmetli
ve işçilerin iş yerinde veya iş
yerinin müştemilatında iaşe ve
ibate giderleri, tedavi ve ilaç
giderleri, sigorta primleri ve
emekli aidatı (Bu primlerin ve
aidatın istirdat edilmemek üzere
Türkiye'de kain sigorta
şirketlerine veya emekli ve
yardım sandıklarına ödenmiş
olması ve emekli ve yardım
sandıklarının tüzel kişiliği
haiz bulunmaları şartiyle),
27'nci maddede yazılı giyim
giderleri;
3. İşle ilgili
olmak şartiyle, mukavelenameye
veya ilama veya kanun emrine
istinaden ödenen zarar, ziyan ve
tazminatlar;
4. İşle ilgili
ve yapılan işin ehemmiyeti ve
genişliği ile mütenasip seyahat
ve ikamet giderleri (Seyahat
maksadının gerektirdiği süreye
maksur olmak şartiyle);
5.
(4008
sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 1.1.1995)
Kiralama yoluyla edinilen veya
işletmeye dahil olan ve işte
kullanılan taşıtların giderleri
(4369 sayılı Kanunun 82 nci
maddesinin 3 numaralı fıkrasının
(s) bendi ile kaldırılan
parantez içi hükmü Yürürlük;
1.1.1999)(*)
6.
(2772
sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle
değişen bent)
İşletme ile ilgili olmak
şartıyla; bina, arazi, gider,
istihlak, damga, belediye
vergileri, harçlar ve kaydiyeler
gibi ayni vergi, resim ve
harçlar;
7. (2361
sayılı Kanunun 29'uncu
maddesiyle değişen bent)
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre ayrılan amortismanlar.
(4008 sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle eklenen hüküm
Yürürlük; 1.1.1995)
(4369 sayılı Kanunun 82 nci
maddesinin 3 numaralı fıkrasının
(s) bendi ile kaldırılan
parantez içi hükmü Yürürlük;
1.1.1999)(**)
8.
(3239
sayılı Kanunun 48'inci
maddesiyle eklenen bent)
İşverenlerce, Sendikalar Kanunu
hükümlerine göre sendikalara
ödenen aidatlar (şu kadar ki;
ödenen aidatın bir aylık tutarı,
işyerinde işçilere ödenen çıplak
ücretin bir günlük toplamını
aşamaz).
9.
(4697
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
eklenen bent Yürürlük;
07.10.2001)
İşverenler
tarafından ücretliler adına
bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları. (Gerek
işverenler gerekse ücretliler
tarafından bireysel emeklilik
sistemine ödenen ve vergi
matrahının tespitinde dikkate
alınan katkı paylarının toplamı
bu Kanunun 63 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (3) numaralı
bendinde belirlenen oran ve
haddi aşamaz.)
10.
(5035 sayılı Kanunun 12 nci
maddesiyle eklenen bent.
Geçerlilik; 01.01.2004,
Yürürlük; 02.01.2004)
Fakirlere yardım amacıyla gıda
bankacılığı faaliyetinde bulunan
dernek ve vakıflara Maliye
Bakanlığınca belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde bağışlanan
(5281 sayılı Kanunun 43/8-a
maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik; 01.01.2005,
Yürürlük; 31.12.2004)
gıda,
temizlik, giyecek ve
yakacak(***) maddelerinin
maliyet bedeli.
*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
5.
(4008 sayılı
Kanunun 24'üncü maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1995)
Kiralama yoluyla edinilen veya
işletmeye dahil olan ve işte
kullanılan taşıtların giderleri
(Nakliyecilikte kullanılanlar
hariç olmak üzere, binek
otomobillerinin ve zati ve
ailevi ihtiyaçlar için de
kullanılan diğer taşıtların
giderlerinin yarısı)
(**)(Kaldırılmadan önceki şekli)
7.
(2361 sayılı
Kanunun 29'uncu maddesiyle
değişen bent)
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre ayrılan amortismanlar.
(4008 sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle eklenen hüküm
Yürürlük; 1.1.1995)
(Nakliyecilikte kullanılanlar
hariç olmak üzere, binek
otomobillerinin ve zati ailevi
ihtiyaçlar için de kullanılan
diğer taşıtların
amortismanlarının yarısı.)
(***)
(Değişmeden önceki şekli)
gıda
maddelerinin
|
Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler
Madde 41-
Aşağıda yazılı ödemelerin gider
olarak indirilmesi kabul olunmaz.
1. Teşebbüs sahibi ile eşinin ve
çocuklarının işletmeden çektikleri
paralar veya aynen aldıkları sair
değerler (Aynen alınan değerler
emsal bedeli ile değerlenerek
teşebbüs sahibinin çektiklerine
ilave olunur.)
2. Teşebbüs sahibinin kendisine,
eşine, küçük çocuklarına işletmeden
ödenen aylıklar, ücretler,
ikramiyeler, komisyonlar ve
tazminatlar;
3. Teşebbüs sahibinin işletmeye
koyduğu sermaye için yürütülecek
faizler;
4. Teşebbüs sahibinin, eşinin ve
küçük çocuklarının işletmede cari
hesap veya diğer şekillerdeki
alacakları üzerinden yürütülecek
faizler;
5. (5615 sayılı kanunun 3
üncü maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 1/1/2007 tarihinden
geçerli olmak üzere 04.04.2007)Bu
fıkranın 1 ilâ 4 numaralı
bentlerinde yazılı olan işlemler
hariç olmak üzere, teşebbüs
sahibinin, ilişkili kişilerle
emsallere uygunluk ilkesine aykırı
olarak tespit edilen bedel veya
fiyatlar üzerinden mal veya hizmet
alım ya da satımında bulunması
halinde, emsallere uygun bedel veya
fiyatlar ile teşebbüs sahibince
uygulanmış bedel veya fiyat
arasındaki işletme aleyhine oluşan
farklar işletmeden çekilmiş sayılır.
Teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve
altsoyu, üçüncü derece dahil yansoy
ve kayın hısımları ile doğrudan veya
dolaylı ortağı bulunduğu şirketler,
bu şirketlerin ortakları, bu
şirketlerin idaresi, denetimi veya
sermayesi bakımından kontrolü
altında bulunan diğer şirketler
ilişkili kişi sayılır.
Bu bent uygulamasında, imalat ve
inşaat, kiralama ve kiraya verme,
ödünç para alınması veya verilmesi,
ücret, ikramiye ve benzeri ödemeleri
gerektiren işlemler, her hâl ve
şartta mal veya hizmet alım ya da
satımı olarak değerlendirilir.
İşletmeden çekilmiş sayılan
farklar, ilişkili kişi tarafından
beyan edilmiş gelir veya kurumlar
vergisi matrahının hesabında dikkate
alınmış ise ilişkili kişinin
vergilendirme işlemleri buna göre
düzeltilir. İlişkili kişiler ve bu
kişilerle yapılan işlemler hakkında
bu maddede yer almayan hususlar
bakımından, 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 13 üncü maddesi
hükmü uygulanır.
6. Her türlü para cezaları ve
vergi cezaları ile teşebbüs
sahibinin suçlarından doğan
tazminatlar (Akitlerde ceza şartı
olarak derpiş edilen tazminatlar,
cezai mahiyette tazminat sayılmaz.)
7. (3571 sayılı Kanunun
8'inci maddesiyle eklenen bent)
Her türlü alkol ve alkollü içkiler
ile tütün ve tütün mamullerine ait
ilan ve reklâm giderlerinin % 50'si
(90/1081 sayılı B.K.K. ile
(0) sıfır) (Bakanlar
Kurulu, bu oranı % 100'e kadar
artırmaya, sıfıra kadar indirmeye
yetkilidir).
8. (4008 sayılı Kanunun
25'inci maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 1.1.1995)
Kiralama yoluyla edinilen veya
işletmede kayıtlı olan yat, kotra,
tekne, sürat teknesi gibi motorlu
deniz, uçak ve helikopter gibi hava
taşıtlarından işletmenin esas
faaliyet konusu ile ilgili
olmayanların giderleri ile
amortismanları;
9. (5024 Sayılı Kanunun
9/b maddesiyle yürürlükten
kaldırılan bent.
Yürürlük:01.01.2004)(*)
9. (4756 sayılı Kanunun
28 inci maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 21.05.2002) Basın
yoluyla işlenen fiillerden veya
radyo ve televizyon yayınlarından
doğacak maddî ve manevî zararlardan
dolayı ödenen tazminat giderleri.
Bu maddenin uygulanmasında,
kollektif şirketlerin ortakları ile
adi ve eshamlı komandit şirketlerin
komandite ortakları teşebbüs sahibi
sayılır.
(*)(Kaldırılmadan önceki
şekli) 8. (4008
sayılı Kanunun 25'inci maddesiyle
eklenen bent Yürürlük; 1.1.1996)
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre,
dönem sonu stoklarını son giren ilk
çıkar yöntemine göre değerleyen veya
amortismana tabi iktisadi
kıymetlerini yeniden değerlemeye
tabi tutanların, işletmede
kullandıkları yabancı kaynaklara
ilişkin faiz, komisyon, vade farkı,
kâr payı, kur farkı ve benzerî adlar
altında yaptıkları giderler ve
maliyet unsurları toplamına
(yatırımın maliyetine eklenenler
hariç) aşağıdaki indirim oranının
uygulanması suretiyle bulunacak
kısmın % 25'i.
İndirim oranı, Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre o yıl için tespit
edilmiş olan yeniden değerleme
oranının, ilgili kuruluşlardan
alınan bilgilere göre Maliye
Bakanlığı'nca o yıl için hesaplanan
ortalama ticarî kredi faizi oranına
bölünmesi suretiyle bulunur.
Sanayi siciline kayıtlı
imalatçıların imalat faaliyetlerinde
kullandıkları yabancı kaynaklara ait
gider ve maliyet unsurlarına bu bent
hükmü uygulanmaz.
Bu bendin birinci paragrafında yer
alan % 25 oranını, % 100'e kadar
artırmaya Bakanlar Kurulu; bendin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye ise Maliye
Bakanlığı yetkilidir
|
Birden fazla takvim yılına sirayet eden
inşaat ve onarma işleri
Madde 42-
(2361
sayılı Kanunun 30 uncu
maddesiyle değişen madde.)
Birden fazla takvim yılına
sirayet eden
(5035 sayılı
Kanunun 48/4-a maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2004, Yürürlük;
02.01.2004)
inşaat (dekapaj
işleri de inşaat işi sayılır) ve
onarma işlerinde(1)
kar veya zarar işin bittiği yıl
kati olarak tespit edilir ve
tamamı o yılın geliri sayılarak,
mezkur yıl beyannamesinde
gösterilir.
Mükellefler bu
madde kapsamına giren hallerde
her inşaat ve onarma işinin
hasılat ve giderlerini ayrı bir
defterde veya tutmakta oldukları
defterlerin ayrı sayfalarında
göstermeye ve düzenleyecekleri
beyannameleri işlerin ikmal
edildiği takvim yılını takip
eden yılın
(5766 sayılı
Kanunun 8 inci maddesiyle
değişen ibare, Yürürlük:
06.06.2008)
Mart ayının
başından yirmibeşinci günü
akşamına kadar(2)
vermeye mecburdurlar.
(1)(Değişmeden önceki şekli)
inşaat ve onarma işlerinde
(2)
(5766 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli) (5228 sayılı
Kanunun 59/3-c maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük;
31.07.2004) Mart ayının
onbeşinci günü akşamına kadar(x)
(x)
(Değişmeden önceki şekli)Mart
ayı sonuna kadar
|
Müşterek Genel Giderler ve Amortismanların
Dağıtılması
Madde 43-
Birden fazla
takvim yılına sirayet eden
inşaat ve onarma işlerinde veya
bu işlerin diğer işlerle
birlikte yapılması halinde
müşterek genel giderler ve
amortismanlar aşağıdaki esaslara
göre dağıtılır:
1.
(5024 Sayılı Kanunun 7'inci
maddesiyle değişen bent:
Yürürlük;01.01.2004)
Yıl içinde birden fazla inşaat
ve onarma işinin birlikte
yapılması halinde, her yıla ait
müşterek genel giderler bu
işlere ait harcamaların
(enflasyon düzeltmesi yapılan
dönemlerde düzeltilmiş
tutarlarının) enflasyon
düzeltmesine tâbi tutulmuş
tutarlarının birbirine olan
nispeti dahilinde;(*)
2.
(5024 Sayılı
Kanunun 7'inci maddesiyle
değişen bent:
Yürürlük;01.01.2004)
Yıl içinde tek
veya birden fazla inşaat ve
onarma işinin bu madde şümulüne
girmeyen işlerle birlikte
yapılması halinde, her yıla ait
müşterek genel giderler, bu
işlere ait harcamalar ile diğer
işlere ait satış ve hasılat
tutarlarının (enflasyon
düzeltmesi yapılan dönemlerde
bunların düzeltilmiş
tutarlarının) birbirine olan
nispeti dahilinde;(**)
3. Birden
fazla inşaat ve onarma işlerinde
veya bu işlerle sair işlerde
müştereken kullanılan tesisat,
makina ve ulaştırma
vasıtalarının amortismanları,
bunların her işte
kullanıldıkları gün sayısına
göre.
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
1. Yıl içinde
birden fazla inşaat ve onarma
işinin birlikte yapılması
halinde, her yıla ait müşterek
genel giderler tahsil olunan
istihkak bedellerinin birbirine
olan nisbeti dahilinde;
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
2. Yıl içinde
tek veya birden fazla inşaat ve
onarma işinin bu madde şümulüne
girmeyen işlerle birlikte
yapılması halinde, her yıla ait
müşterek genel giderler tahsil
olunan istihkak bedelleriyle
diğer işlere ait satış veya
hasılat tutarlarının birbirine
olan nisbeti dahilinde;
|
İnşaat ve Onarma İşlerinde İşin Bitimi
Madde 44-
(2361 sayılı
Kanunun 31'inci maddesiyle
değişen madde)
İnşaat ve onarma
işlerinde geçici ve kesin kabul
usulüne tabi olan hallerde
(5035
Sayılı Kanunun 48/4-b maddesiyle
değişen ibare.
Geçerlilik:01.01.2004;
Yürürlük:02.01.2004)
geçici kabulün
yapıldığını gösteren tutanağın
idarece onaylandığı tarih(*);
diğer hallerde işin fiilen
tamamlandığı veya fiilen
bırakıldığı tarih bitim tarihi
olarak kabul edilir.
Bitim
tarihinden sonra bu işlerle
ilgili olarak yapılan giderler
ve her ne nam ile olursa olsun
elde edilen hasılat, bu
giderlerin yapıldığı veya
hasılatın elde edildiği yılın
kâr veya zararının tespitinde
dikkate alınır.
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
geçici
kabulün yapıldığını gösteren
tutanağın düzenlendiği tarih
|
Ulaştırma İşlerinde Matrah
Madde 45-
(2574 sayılı
Kanunun 8'inci maddesiyle
değişen madde)
Dar mükellefiyete tabi olanların
Türkiye ile yabancı memleketler
arasında yaptıkları ulaştırma
işlerinde elde ettikleri
kazançlar Kurumlar Vergisine
tabi yabancı ulaştırma
kurumlarının kazançlarının
tayinine ait esaslara göre
tespit olunur.
|
Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti
Madde 46-
(4369 sayılı
Kanunun 31'inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
1.1.1999)
47 ve 48 inci
maddelerde yazılı şartları
topluca haiz olanların ticari
kazançları basit usulde tespit
olunur.
Basit usulde
ticari kazanç, bir hesap dönemi
içinde elde edilen hasılat ile
giderler ve satılan malların
alış bedelleri arasındaki müspet
farktır. Bu fark yapılan
faaliyetle ilgili olarak Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre
alınması ve verilmesi mecburi
olan alış ve giderler ile
hasılatlara ilişkin belgelerde
yazılı tutarlara göre
hasaplanır. Bu suretle tespit ve
beyan olunan kazanç vergi
tarhına esas alınır. Bu usulde
vergilendirilenler, kazancın
tespiti ve Vergi Usul Kanunu'nun
defter tutma hükümleri hariç,
bildirme, vesikalar, muhafaza,
ibraz, diğer ödevler ve ceza
hükümleri ile bu Kanun ve diğer
kanunlarda yer alan ikinci sınıf
tüccarlar hakkındaki hükümlere
tabidirler.
Basit usulde
vergilendirilen mükellefler,
faaliyetlerine ilişkin mal alış
ve giderleri ile hasılatlarını
gösteren belgeleri ayrı ayrı
dosyalarda saklamak
zorundadırlar. Bu belgelerin
kayıtları, mükelleflerin bağlı
bulundukları meslek odalarının
oluşturdukları bürolarda
tutulur. Bu bürolarda 13.6.1989
tarihli ve 3568 sayılı Kanun'a
göre yetki almış yeterli sayıda
meslek mensubunun çalıştırılması
zorunludur. Bu büroların kayıt,
tasdik ve vergi dairesine karşı
yükümlülükleri ile diğer usuller
Maliye Bakanlığı'nca belirlenir.
Basit usule
tabi ticaret erbabından, sahte
veya muhteviyatı itibariyle
yanıltıcı belge düzenlediği veya
kullandığı tespit edilenler, bu
hususun kendilerine tebliğ
edildiği tarihi takip eden
aybaşından itibaren ikinci sınıf
tüccarlara ilişkin hükümlere
tabi olurlar.
Aynı işte
ortak olarak çalışanlar hakkında
47' nci maddede yazılı yıllık
kira bedeli ve 48' inci maddede
yazılı iş hacmi ölçüleri toplu
olarak, diğer şartlar ortakların
her biri için ayrı ayrı aranır.
Ortaklarından birisi gerçek
usule göre gelir vergisine tabi
bulunan ortaklıklarda, diğer
ortakların ticari kazancı da
gerçek usulde tespit olunur. Adi
ortaklık halinde çalışanlardan
aynı zamanda diğer şahsi bir
işle de iştigal edenlerin gerçek
veya basit usulden hangisine
göre vergilendirileceği, 47 nci
maddenin 2 numaralı bendi ile 48
inci maddede yer alan ölçülerden
şahsi işine ait olanlara,
ortaklıklardan hissesine düşen
miktarların eklenmesi suretiyle
tespit olunur. şahsi işin mevcut
olmaması halinde, muhtelif
ortaklıklardaki hisselerin
toplanması ile yetinilir.
Basit usule
tabi olmanın şartlarından
herhangi birini takvim yılı
içinde kaybedenler, ertesi
takvim yılı başından itibaren
gerçek usulde
vergilendirilirler. Basit usulün
şartlarına haiz olanlardan, bu
usulden yararlanmak
istemediklerini yazı ile
bildirenler, bu talepleri
doğrultusunda takip eden ay
başından veya izleyen takvim
yılı başından, yeni işe
başlayanlar ise işe başlama
tarihinden itibaren gerçek
usulde vergilendirilirler.
Herhangi bir şekilde gerçek
usulde vergilendirilecek olanlar
ve gerçek usulde vergilendirilen
mükellefler, bir daha hiç bir
şekilde basit usule dönemezler.
Bu kişilerin aynı türden iş
yapan eş ve çocukları da bu
faaliyetleri nedeniyle basit
usulden yararlanamazlar.(*)
(*)
Götürü
Usulde Ticarî Kazancın Tespiti:
Madde 46 _
(Değişmeden
önceki şekli) (3946 sayılı
Kanunun 9'uncu maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
1.1.1994)
47 ve 48 inci
maddelerde yazılı şartları
topluca haiz olanların ticarî ve
sınaî işlerinden sağladıkları
safi kazançlar, Maliye
Bakanlığınca tanzim edilecek
cetvellerde belirtilen iş
nevilerine göre götürü olarak
tespit olunur.
Bu suretle tespit
olunacak safi kazanç asgari
ücretin yıllık brüt tutarının;
_ 5 inci dereceye
giren mükellefler için
(4108 sayılı
Kanunun 39'uncu maddesi ile safi
kazanç tutarlarına ait hüküm
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1996)
% 15'i,
_ 4 üncü dereceye
giren mükellefler için
(4108 sayılı
Kanunun 39'uncu maddesi ile safi
kazanç tutarlarına ait hüküm
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1996)
% 30'u,
_ 3 üncü dereceye
giren mükellefler için % 50'si,
_ 2 nci dereceye
giren mükellefler için % 90,
_1 inci dereceye
giren mükellefler için % 140'ı
dır. Bakanlar Kurulu, bu
oranları iki katına kadar
artırmaya veya kanunî oranlarına
kadar indirmeye yetkilidir. Bu
yetki, iş grupları, sektörler,
il ve ilçeler büyükşehir
belediyeleri dahil olmak üzere
il ve ilçelerin belediye
sınırları (mücavir alanlar
dahil), belediyelerin nüfusları
yöreler itibariyle veya sabit
bir işyerinde faaliyet yapılıp
yapılmadığına göre topluca veya
ayrı ayrı kullanılabilir.
Bakanlar Kurulu
ayrıca, bu maddeye göre tespit
edilen safi kazanç tutarlarını,
_ Kalkınmada
birinci derecede öncelikli
yörelerde faaliyette bulunan
mükellefler için % 50'ye,
kalkınmada ikinci derecede
öncelikli yörelerde faaliyette
bulunan mükellefler için % 40'a
kadar indirmeye,
(*) (Değişmeden
önceki başlık)
Götürü usulde tabi olmanın genel
şartları
(**)(Değişmeden önceki ibare)
Götürü
usule
(Götürü Safi Kazanç Tutarlarının
Hesaplanmasına esas 98/10885
sayılı B.K.K. ile belirlenen
oranlar: Geçerlilik; 1.1.1998)
DerecelerKalkınmada Öncelikli
Yöreler ve Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan Yerlerde
(%)Büyükşehir Belediye Sınırları
İçinde (%)3
50 60 2 ...
|
Basit usule tabi olmanın genel şartları(*)
Madde 47-
(2361
sayılı Kanunun 34 üncü
maddesiyle değişen madde) (4369
sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Basit usule(**)
tabi olmanın genel şartları
şunlardır:
1. Kendi
işinde bilfiil çalışmak veya
bulunmak (işinde yardımcı işçi
ve çırak kullanmak, seyahat,
hastalık, ihtiyarlık, askerlik,
tutukluluk ve hükümlülük gibi
zaruri ayrılmalar dolayısıyla
geçici olarak bilfiil işinin
başında bulunmamak bu şartı
bozmaz. Ölüm halinde iş
sahibinin dul eşi veya küçük
çocukları namına işe devam
olunduğu takdirde, bunların
bilfiil işin başında bulunup
bulunmamalarına bakılmaz.)
2. (4369 sayılı
Kanunun 32'nci maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1999)
İşyeri mülkiyetinin iş
sahibine ait olması halinde
emsal kira bedeli, kiralanmış
olması halinde yıllık kira
bedeli toplamı büyükşehir
belediye sınırları içinde
(4842 sayılı Kanunun 16
ncı maddesiyle kanuni had olarak
belirlenen tutarlar. Yürürlük:
24.04.2003, Geçerlilik:
1.1.2003) 2.300.000.000
lirayı (***) (278
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2011 tarihinden
itibaren 4.600 TL.)(****)
diğer yerlerde
1.700.000.000 lirayı (*****)
(278 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 1.1.2011
tarihinden itibaren 3.200 TL.)
(******) aşmamak.(*******)
3. Ticari, zirai veya mesleki
faaliyetler dolayısıyle gerçek
usulde Gelir Vergisi'ne tabi
olmamak.
2 ve 3 numaralı bent hükümleri
öteden beri işe devam edenlerde
takvim yılı başındaki, yeniden
işe başlayanlarda ise işe
başlama tarihindeki duruma göre
uygulanır.
(*)(4369
sayılı Kanunun 32'inci
maddesiyle değişmeden önceki
şekli)
Götürü usule tabi
olmanın genel şartları
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
Götürü
usule
(***)(Değişmeden
önceki şekli)
420 milyon
(246 Seri No.lu G.V.K.
Genel Tebliği ile 1.1.2003'ten
geçerli olmak üzere
2.300.000.000)(266
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden
itibaren 3.900 YTL.)
(****) (273
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2010 tarihinden
itibaren 4.300 TL.) 2005/9826
sayılı B.K.K ile 1.1.2006
tarihinden itibaren 3.500
YTL.)(1),(259
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2007 tarihinden
itibaren 3.700 YTL.)
(1)
(Değişmeden önceki şekli)
(2004/8295sayılı B.K.K. ile
belirlenen tutar 3.200 YTL.
Geçerlilik; 01.01.2005.
Yürürlük; 29.12.2004(X)
(X)Maliye Bakanlığının 8.12.2003
tarih ve GVK-6/2003-6 sayılı
Sirküleri ile 2004 yılı için
2.900.000.000lira
(*****)(Değişmeden
önceki şekli)
300 milyon
(246 Seri
No.lu G.V.K. Genel Tebliği ile
1.1.20033'ten geçerli olmak
üzere 1.700.000.000)(266 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden
itibaren 2.700 YTL.)
(******)(273
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2010 tarihinden
itibaren 3.000 TL.) (2005/9826
sayılı B.K.K ile 1.1.2006
tarihinden itibaren 2.500
YTL.)(2) (259 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile
1.1.2007 tarihinden itibaren
2.600 YTL.)(2)
(Değişmeden önceki
şekli)(2004/8295sayılı B.K.K.
ile belirlenen tutar 2,300 YTL.
Geçerlilik; 01.01.2005.
Yürürlük; 29.12.2004)(X)
(X)Maliye Bakanlığının 8.12.2003
tarih ve GVK-6/2003-6 sayılı
Sirküleri ile 2004 yılı için
2.100.000.000lira
(*******)
(Değişmeden önceki
şekli) 2. (2574
sayılı Kanunun 10'uncu
maddesiyle değişen şekli) (3946
sayılı Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktarlar ),
İşyerlerinin Emlak Vergisi
tarhına esas olan vergi
değerleri toplamı 12.000.000
lirayı vergi değeri bilinmeyen
hallerde yıllık kira bedeli
toplamı 1.800.000
lirayı aşmamak (Yıllık
kira bedelinin emsaline nazaran
düşük bulunması halinde emsal
kira bedeli esas alınır.)(X)
(X) 244 Seri nolu G.V.K. G.T.
ile 2002 yılından ,itibaren
sırasıyla 1.500.000.000 liraya,
1.100.000.000 lira, 2000/1689
sayılı B.K.K. ile 2001 yılından
itibaren sırasıyla 1 milyar
lira, 720 milyon lira. 230 Seri
no.lu G.V.K G.T. ile 2000
yılından itibaren sırasıyla 630
milyon liraya, 450 milyon lira.
4369 Sayılı Kanun madde 32,
97/10351 sayılı kararla söz
konusu miktarlar 1998 yılı için
sırasıyla 120.000.000.- TL ve
18.000.000.- TL olarak
belirlenmiştir. Önceki hadler
için 96/7843, 95/6595, 93/5142
ve 923892 sayılı B.K.K. 'larına
bakınız.
|
Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları
Madde 48-
(4369 sayılı Kanunun 33 üncü
maddesiyle değişen madde Yürürlük;
1.1.1999) Basit usule tabi olmanın
özel şartları şunlardır:
1. Satın aldıkları malları olduğu
gibi veya işledikten sonra
satanların yıllık alımları tutarının
(4842 sayılı Kanunun 16 ncı
maddesiyle kanuni had olarak
belirlenen tutarlar. Yürürlük:
24.04.2003, Geçerlilik: 01.01.2003)
34.000.000.000 lirayı(*) (278 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile 1.1.2011 tarihinden itibaren
64.000 TL.)(**) veya yıllık
satışları tutarının 47.000.000.000
lirayı (***)(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2011
tarihinden itibaren 96.000
TL.)(****) aşmaması,
2. 1 numaralı bentte yazılı
olanların dışındaki işlerle
uğraşanların bir yıl içinde elde
ettikleri gayri safi iş hasılatının
(4842 sayılı Kanunun 16 ncı
maddesiyle kanuni had olarak
belirlenen tutarlar. Yürürlük:
24.04.2003, Geçerlilik: 01.01.2003)
17.000.000.000 lirayı (*****),(278
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2011 tarihinden
itibaren 32.000 TL.)(******)
aşmaması,
3. 1 ve 2 numaralı bentlerde
yazılı işlerin birlikte yapılması
halinde, yıllık satış tutarı ile iş
hasılatı toplamının (4842 sayılı
Kanunun 16 ncı maddesiyle kanuni had
olarak belirlenen tutarlar.
Yürürlük: 24.04.2003, Geçerlilik:
01.01.2003) 34.000.000.000
lirayı(*******),(278 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
1.1.2011 tarihinden itibaren 64.000
TL.) (********) aşmaması.
(5281 sayılı Kanunun 43/8-b
maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik; 01.01.2005, Yürürlük;
31.12.2004) Milli piyango bileti,
akaryakıt, şeker ve bunlar
gibi(*********) kar hadleri
emsallerine nazaran bariz şekilde
düşük olarak tespit edilmiş bulunan
emtia için, bu maddenin 1 ve 3
numaralı bentlerinde yazılı hadler
yerine ilgili bakanlıkların
mütalaası alınmak suretiyle, Maliye
Bakanlığınca belirlenecek alım satım
hadleri uygulanır.(**********)
(***********)[1]
278 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile 31.12.2010 tarihi itibariyle
aşağıda belirtilen hadlerin
aşılmaması gerekir.
Emtianın Cinsi
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan
Yerlerde
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları İçinde Kalan
Yerlerde
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Değerli Kağıt
|
100.000
|
117.000
|
140.000
|
160.000
|
Şeker -Çay
|
80.000
|
100.000
|
96.000
|
129.000
|
Milli Piy. Bileti,
Hemen
Kazan, Süper Toto
vb.
|
80.000
|
100.000
|
96.000
|
129.000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç) -
İspirto- Sigara-Tütün
|
80.000
|
100.000
|
96.000
|
129.000
|
Akaryakıt ( LPG hariç )
|
117.000
|
129.000
|
160.000
|
180.000
|
(*) (Değişmeden önceki şekli)
altı milyar (246 Seri No.lu
G.V.K. Genel Tebliği ile
1.1.2003'ten geçerli olmak üzere
34.000.000.000) (x)(266 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden
itibaren 56.000 YTL.)
(x) 244 Seri No.lu G.VK. Genel
Tebliği ile 1.1.2002'den
itibaren 22 milyar. Daha önceki
miktarlar için; 2000/1689 Sayılı
B.K.K.'na, 230 Seri No.lu G.V.K.
G.T'ne bakınız.
(**) (Değişmeden önceki
şekli) (273 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 1.1.2010
tarihinden itibaren 60.000 TL.)
(2005/9826 sayılı BKK ile 1.1.2006
tarihinden itibaren 50.000 YTL.)(1)
(1) (Değişmeden
önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile
1.1.2005 tarihinden itibaren 47.000
YTL.)(x)
(x) Maliye Bakanlığı'nın
8.12.2003 tarih ve G.V.K.-6/2003-6
Sayılı sirküleri ile 43.000.000.000
lira
(***)
(Değişmeden önceki şekli)
Sekiz milyar (246 Seri No.lu
G.V.K. Genel Tebliği ile
1.1.2003'ten geçerli olmak üzere
47.000.000.000)(x)(266 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
1.1.2008 tarihinden itibaren 80.000
YTL.)
(x) 244 Seri No.lu G.VK.
Genel Tebliği ile 1.1.2002'den
itibaren 30 milyar. Daha önceki
miktarlar için; 2000/1689 Sayılı
B.K.K.'na, 230 Seri No.lu G.V.K.
G.T'ne bakınız.
(****) (Değişmeden
önceki şekli)(273 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
1.1.2010 tarihinden itibaren
90.000 TL.)(2005/9826 sayılı BKK
ile 1.1.2006 tarihinden itibaren
72.000 YTL.)(2)
(2) (Değişmeden
önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile
1.1.2005 tarihinden itibaren
66.000 YTL.)(x)
(x)Maliye
Bakanlığı'nın 8.12.2003 tarih ve
G.V.K.-6/2003-6 Sayılı sirküleri
ile 60.000.000.000 lira
(*****)(Değişmeden
önceki şekli) Üç milyar
(246 Seri No.lu G.V.K.
Genel Tebliği ile 1.1.2003'ten
geçerli olmak üzere
17.000.000.000)(x)
(x) 244 Seri No.lu G.VK.
Genel Tebliği ile 1.1.2002'den
itibaren 11 milyar. Daha önceki
miktarlar için; 2000/1689 Sayılı
B.K.K.'na, 230 Seri No.lu G.V.K.
G.T'ne bakınız.
(******)
(273 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2010 tarihinden
itibaren 30.000 TL.) (2005/9826
sayılı BKK ile 1.1.2006 tarihinden
itibaren 25.000 YTL.)(3)(3)
(Değişmeden
önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile 1.1.2005
tarihinden itibaren 23.000 YTL.)(x)(266
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden
itibaren 27.000 YTL.)
(x)Maliye Bakanlığı'nın
8.12.2003 tarih ve
G.V.K.-6/2003-6 Sayılı sirküleri
ile 21.000.000.000 lira
(*******)(Değişmeden
önceki şekli) Altı
milyar (246 Seri No.lu
G.V.K. Genel Tebliği ile
1.1.2003'ten geçerli olmak üzere
34.000.000.000)(x)
(x) 244 Seri No.lu G.VK.
Genel Tebliği ile 1.1.2002'den
itibaren 22 milyar. Daha önceki
miktarlar için; 2000/1689 Sayılı
B.K.K.'na, 230 Seri No.lu G.V.K.
G.T'ne bakınız.
(********)
(273 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2010 tarihinden
itibaren 60.000 TL.)(2005/9826
sayılı BKK ile 1.1.2006 tarihinden
itibaren 50.000 YTL.)(4)(4)
(Değişmeden
önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile 1.1.2005
tarihinden itibaren 47.000 YTL.)(x)(x)Maliye
Bakanlığı'nın 8.12.2003 tarih ve
G.V.K.-6/2003-6 Sayılı sirküleri ile
43.000.000.000 lira
(266 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2008 tarihinden
itibaren 56.000 YTL.)
(*********) (Değişmeden
önceki şekli) Tekele tabi
maddelerle, damga pulu, milli
piyango bileti, akaryakıt, şeker ve
bunlar gibi.
(**********)
Maliye Bakanlığı'nın 13.12.2004
tarih ve G.V.K.-28/2004-20 sayılı
sirküleri ile belirlenen aşağıda
yazılı hadlerin, 2005 yılı için,
31.12.2004 tarihi itibariyle
aşılmaması gerekir.
41 ve 43 Seri
No.lu Gelir Vergisi Sirküleri ile
31.12.2005 tarihi itibariyle
aşağıdaki hadlerin aşılmaması
gerekir.
Emtianın Cinsi
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan
Yerlerde
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları İçinde Kalan
Yerlerde
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Değerli Kağıt
|
97.000
|
109.000
|
130.000
|
150.000
|
Şeker -Çay
|
77.000
|
97.000
|
90.000
|
120.000
|
Milli Piy. Bileti,
Hemen
Kazan, Süper Toto
vb.
|
77.000
|
97.000
|
90.000
|
120.000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç) -
İspirto- Sigara-Tütün
|
77.000
|
97.000
|
90.000
|
120.000
|
Akaryakıt ( LPG hariç )
|
109.000
|
120.000
|
150.000
|
170.000
|
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan
Yerlerde
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları İçinde Kalan
Yerlerde
|
Emtianın Cinsi
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (YTL.)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (YTL.)
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (YTL.)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (YTL.)
|
D.
Pulu-K. Kağıt
|
76.000
|
87. 000
|
107.
000
|
120.
000
|
Şeker-Çay
|
60. 000
|
76. 000
|
70. 000
|
96. 000
|
Milli
Piy. Bileti, Hemen
Kazan, Süper Toto vb.
|
60. 000
|
76. 000
|
70. 000
|
88. 000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç)-
İspirto-Sigara-Tütün
(30.12.2005 tarih ve
43 Seri No.lu Sirkü)
|
60. 000
|
76. 000
|
70. 000
|
96. 000
|
Akaryakıt (LPG hariç)
|
87.000
|
98. 000
|
120.
000
|
130.
000
|
[1] 259 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile 31.12.2006 tarihi itibariyle
aşağıda belirtilen hadlerin
aşılmaması gerekir.
Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan
Yerlerde
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları İçinde Kalan
Yerlerde
|
Emtianın Cinsi
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL.)
|
Yılık
Satış Ölçüsü (TL.)
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL.)
|
Yılık
Satış Ölçüsü (TL.)
|
Değerli Kağıt
|
80.000
|
90.000
|
110.000
|
129.000
|
Şeker -Çay
|
64.000
|
80.000
|
75.000
|
100.000
|
Milli Piy. Bileti,
Hemen
Kazan, Süper Toto vb.
|
64.000
|
80.000
|
75.000
|
100.000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç) - İspirto-
Sigara-Tütün
|
64.000
|
80.000
|
75.000
|
100.000
|
Akaryakıt (LPG hariç)
|
90.000
|
105.000
|
129.000
|
140.000
|
266 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile
31.12.2007 tarihi itibariyle
aşağıda belirtilen hadlerin
aşılmaması gerekir.
Emtianın Cinsi
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları Dışında Kalan
Yerlerde
|
Büyükşehir Belediye
Sınırları İçinde Kalan
Yerlerde
|
Yıllık Alım Ölçüsü
(YTL.)
|
Yılık Satış Ölçüsü
(YTL.)
|
Yıllık Alım Ölçüsü
(YTL.)
|
Yılık Satış Ölçüsü
(YTL.)
|
Değerli Kağıt
|
85.000
|
96.000
|
117.000
|
138.000
|
Şeker -Çay
|
68.000
|
85.000
|
80.000
|
107.000
|
Milli Piy.
Bileti, Hemen
Kazan, Süper
Toto vb.
|
68.000
|
85.000
|
80.000
|
107.000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç) -
İspirto- Sigara-Tütün
|
68.000
|
85.000
|
80.000
|
107.000
|
Akaryakıt ( LPG
hariç )
|
96.000
|
110.000
|
138.000
|
150.000
|
270
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 31.12.2008 tarihi
itibariyle aşağıda belirtilen
hadlerin aşılmaması gerekir.
Emtianın Cinsi
|
Büyükşehir
Belediye Sınırları
Dışında Kalan Yerlerde
|
Büyükşehir
Belediye Sınırları
İçinde Kalan Yerlerde
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Alım Ölçüsü (TL)
|
Yıllık
Satış Ölçüsü (TL)
|
Değerli Kağıt
|
95.000
|
107.000
|
130.000
|
150.000
|
Şeker -Çay
|
76.000
|
95.000
|
89.000
|
119.000
|
Milli Piy.
Bileti, Hemen
Kazan, Süper
Toto vb.
|
76.000
|
95.000
|
89.000
|
119.000
|
İçki (Bira ve Şarap
Hariç) -
İspirto-
Sigara-Tütün
|
76.000
|
95.000
|
89.000
|
119.000
|
Akaryakıt ( LPG
hariç )
|
107.000
|
120.000
|
150.000
|
168.000
|
Önceki hadler
için; Maliye Bakanlığı'nın
13.12.2004 tarih ve G.V.K.-28
/2003-28 sayılı sirkülerine, G.V.K.
G.T. 246, 244 ve 238'e bakınız.
(***********)
(Değişmeden önceki şekli)
Götürü usule tabi
olmanın özel şartları
MADDE 48 -(2574
sayılı Kanunun 11'inci maddesiyle
değişen madde) Götürü usule
tabi olmanın özel şartları
şunlardır:
(3946 sayılı
Kanunun 10. maddesiyle değişen
miktarlar) (x)
1. Alım satım
işleri ile imal, inşa, tamir ve
küçük sanat işlerinde bir takvim
yılı içinde satın alınan veya ithal
edilen emtianın, iptidai maddenin ve
malzemenin mübayaa bedelleri tutarı
361.200.000 lirayı aşmamak;
2. Bir takvim
yılı içinde satılan veya ihraç
edilen emtianın, iptidai maddenin ve
malzemenin satış bedelleri tutarı
481.200.000 lirayı aşmamak;
3. İptidai madde,
yardımcı malzeme ve işçilik
müşteriye ait olarak ücretli duruma
girmeksizin yapılan imalat, tamirat,
basım, inşaat ve küçük sanat işleri
karşılığında bir takvim yılı içinde
alınan gayri safi ücret tutarı
119.200.000 lirayı aşmamak;
4. İptidai madde
ve malzeme müşteriye, işçilik
kendisine ait olarak yapılan imalat,
tamirat, basım, inşaat ve küçük
sanat işlerinde yıllık gayri safi
hasılat tutarı 361.200.000 lirayı
aşmamak;
5. Bir ve üç
numaralı bentlerde yazılı işlerin
birlikte yapılması halinde, bir
takvim yılı içinde alınan ücret veya
hasılatın altı katı ile mübayaa
bedellerinin yıllık toplamı
481.200.000 lirayı aşmamak);
6. Bir ve dört
numaralı bentlerde yazılı işlerin
birlikte yapılması halinde bir
takvim yılında sağlanan gayri safi
hasılatın üçte bir fazlasıyla emtia,
iptidai madde ve malzemenin mübayaa
bedellerinin tutarı toplamı
361.200.000 lirayı aşmamak;
7. Üç ve dört
numaralı bentlerde yazılı işlerin
birlikte yapılması halinde alınan
gayri safi ücretlerin tutarlarının
dört katı ile sağlanan yıllık gayri
safi hasılatın toplamı 361.200.000
lirayı aşmamak;
8. Otel, sinema,
plaj, dansing ve emsali eğlence ve
istirahat yerleri işletenlerde, bu
hizmetler karşılığında bir takvim
yılı içinde sağlanan yıllık gayri
safi hasılat tutarı 119.200.000
lirayı aşmamak;
9. Sahibi veya
işleticisi sıfatıyla birden fazla
motorlu kara nakil vasıtası ve
beşten fazla hayvan arabası veya su
üzerinde hareket eden 18 rüsum
tonilatodan fazla makineli, 90 rüsum
tonilatodan fazla makinesiz nakil
vasıtası işletmemek (Su üzerinde
hareket eden makineli ve makinesiz
araçların birlikte işletilmesi
halinde, makineli olanların rüsum
tonilatoları toplamının beş katı ile
makinesizlerin rüsum tonilatoları
toplamı 90 rüsum tonilatoyu aşmamak)
ve bir takvim yılı içinde alınan
taşıma ücretleri tutarı 240.400.000
lirayı aşmamak (Nakil vasıtalarının
sahip ve işleticisi durumunda
olmaksızın taşıma yapanlar tavassut
işi yapmış sayılır. Yukarıda yazılı
ölçüler aile reisi beyanına tabi
olan kimselerle ortaklık halindeki
işletmelerde bu kimselerin veya
ortaklığın işlettikleri vasıtalar
bakımından topluca dikkate alınır.)
10. (3689
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen bent) 1-9 numaralı
bentler kapsamına girmeyen işleri
yapanlardan; hizmet işletmelerinde 8
numaralı bentte, diğerlerinde ise 1
ve 2 numaralı bentlerde yer alan
hadleri aşmamak.
(3946 sayılı
Kanunun 10'uncu maddesiyle değişen
fıkra. Yürürlük; 1.1.1994) Yıllık
alış, satış ve hâsılat hadleri;
sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından
büyük işçiler için geçerli olan
asgarî ücret tutarının takvim yılı
içinde artırılması halinde bu
ücretteki artış oranında, asgarî
ücretin artırılmadığı yıllarda ise
Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca
belirlenen yeniden değerleme
oranında artırılmak suretiyle tespit
edilir. Bu surette tespit edilen
yıllık alış, satış ve hâsılat
tutarları, ertesi takvim yılında
uygulanır. Şu kadar ki, götürü safi
kazanç tutarlarının tespitine
ilişkin 46 ncı maddede yazılı
oranların Bakanlar Kurulunca
artırılması halinde, safi kazanç
tutarları artırılan mükellefler için
bu maddede yazılı yıllık alış, satış
ve hâsılat tutarlarını da bir katına
kadar artırmaya Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
(3689 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle eklenen
fıkra) Bu maddeye göre alış, satış
ve hâsılat hadlerinin tespitinde,
100 000 liraya kadar olan tutarlar
nazara alınmaz.
Tekele tabi
maddelerle, damga pulu, milli
piyango bileti, akaryakıt, şeker ve
bunlar gibi kar hadleri emsallerine
nazaran bariz şekilde düşük olarak
tespit edilmiş bulunan emtiada,
ilgili bakanlıkların mütalaası
alınmak suretiyle, bu maddenin 1, 2,
5 ve 6 numaralı bentlerinde yazılı
alım satım hadleri Maliye
Bakanlığınca tayin olunur.
(x) Büyükşehir
belediyesi sınırları içerisindeki
faaliyetler ve genel uygulama için
95/6430 sayılı B.K.K. ile 183, 189,
199, 201, 204, 215 ve 230 seri nolu
G.V.K. Genel Tebliğlerine bakınız.
Önceki hadler için 93/5142 sayılı
B.K.K.'na bakınız.
|
Özel Şartlar Gösterilmeyen İşler
Madde 49-
(3689 sayılı
Kanunun 12'nci maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Götürü Usule Tabi Olmanın Şartlarını Takvim
Yılı İçinde Kaybedenler
Madde 50-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-c maddesiyle madde
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Madde 50 _
(3946 sayılı
Kanunun 11'inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
1.1.1994)
Götürü usule tabi olmanın
şartlarından herhangi birini
takvim yılı içinde kaybedenler,
ertesi takvim yılı başından
itibaren gerçek usulde
vergilendirilirler. şu kadar ki,
48'inci maddede yazılı yıllık
alış, satış ve hâsılat
hadlerinin bir katını aşanlar bu
hadleri aştıkları tarihten
itibaren gerçek usulde
vergilendirilirler.
Götürülük
şartlarını haiz olanlardan, bu
usulden yararlanmak
istemediklerini yazı ile
bildirenler, taleplerini takip
eden ay başından veya
taleplerini izleyen takvim yılı
başından, yeni işe başlayanlar
ise işe başlama tarihinden
itibaren gerçek usulde
vergilendirilirler.
Herhangi bir
şekilde gerçek usulde
vergilendirilecek olanlar ve
gerçek usulde vergilendirilen
mükellefler, bir daha hiçbir
şekilde götürü usule dönemezler.
Bu kişilerin aynı türden iş
yapan eş ve çocukları da bu
faaliyetleri nedeniyle götürü
usulden yararlanamazlar.
|
Basit(*) Usulün Hududu
Madde 51-
Aşağıda yazılı
olanlar,
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-2 maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
basit(**)
usulden faydalanamazlar:
1. Kollektif
şirket ortakları ile, komandit
şirketlerin komandite ortakları;
2. İkrazat
işleriyle uğraşanlar;
3. Sarraflar
ile kıymetli maden ve mücevherat
alım satımı ile uğraşanlar;
4.
(4108 sayılı
Kanunun 20'nci maddesiyle
değişen bent Geçerlilik;
1.1.1995)
Bu Kanunun 94 üncü maddesinin
birinci fıkrasında sayılan kişi
ve kurumlara karşı inşaat ve
onarma işini taahhüt edenler ile
bu mükelleflere karşı derece
derece taahhütte bulunanlar;(***)
5. Sigorta
prodüktörleri;
6. Her türlü
ilan ve reklam işleriyle
uğraşanlar veya bu işlere
tavassut edenler;
7. Gayrimenkul
ve gemi alım satımı ile
uğraşanlar;
8.
(3418 sayılı
Kanunun 24'üncü maddesiyle
değişen bent)
Tavassut işi yapanlar
(dayıbaşılar hariç);
9.
(2361 sayılı
Kanunun 36'ncı maddesiyle
eklenen bent)
Maden
işletmeleri, taş ve kireç
ocakları, kum ve çakıl istihsal
yerleri, tuğla ve kiremit
harmanları işletenler;
10.
(2361 sayılı
Kanunun 36'ncı maddesiyle
eklenen bent)
Şehirlerarası yük ve yolcu
taşımacılığı yapanlar ile
treyler, çekici ve benzerlerinin
sahip veya işleticileri
(3505 sayılı
Kanunun 11'inci maddesiyle
eklenen hüküm)
(Yapısı itibariyle sürücüsünden
başka ondört ve daha aşağı
oturma yeri olan ve insan
taşımaya mahsus motorlu kara
taşıtları ile yolcu taşıyanlar
hariç);
11.
(4444 sayılı
Kanunun 14/A-2 maddesiyle
kaldırılmıştır Yürürlük;
14.8.1999)(****)
12.
(3946 sayılı
Kanunun 12'nci maddesiyle
değişen bent Yürürlük;
30.12.1993)
Maliye Bakanlığınca teklif
edilen ve Bakanlar Kurulunca
kararlaştırılan iş grupları,
sektörler, il ve ilçeler,
büyükşehir belediyeleri dahil
olmak üzere il ve ilçelerin
belediye sınırları (mücavir
alanlar dahil), belediyelerin
nüfusları, yöreler itibariyle
veya sabit bir işyerinde
faaliyette bulunulup
bulunulmadığına göre gerçek
usulde vergilendirilmesi gerekli
görülenler.(*****)
(*)
(Değişmeden önceki ibare) Götürü
(**)
(Değişmeden önceki ibare)
götürü
(***)
4.
(Değişmeden önceki şekli) (3946
sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1994)
Her
türlü taahhüt işleri yapanlar
ile bu kişilere derece derece
taahhütte bulunanlar
(****)
11.
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(3505 sayılı Kanunun 11'inci
maddesiyle eklenen bent)
Ödeme kaydedici cihazları
kullanan mükellefler;
(*****)
8/5521 sayılı
B.K.K. ile "zirai mahsul satın
alarak bu mahsulleri kısmen veya
tamamen tüketici dışında
kalanlara satan ticaret
erbabının gerçek usulde
vergilendirilmeleri"
kararlaştırılmıştır.
92/2683 sayılı
B.K.K. ile
"her
türlü televizyon, video, radyo,
teyp, müzik seti, disk-çalar,
kamera, bilgisayar, soğutucu,
çamaşır ve bulaşık makinası,
elektrikli süpürge, elektronik
müzik aletleri, elektrikli dikiş
makinası ile elektrikle çalışan
benzeri eşyaların alım-satımı ve
üretimi ile uğraşan
mükelleflerin gerçek usulde
vergilendirilmesi"
kararlaştırılmıştır.
|
Zirai Kazanç, Zirai Faaliyet, Zirai İşletme,
Çiftçi ve Mahsulün Tarifi
Madde 52-
(202 sayılı
Kanunun 21'inci maddesiyle
değişen madde)
Zirai faaliyetten
doğan kazanç zirai kazançtır.
Zirai
faaliyet; arazide, deniz, göl ve
nehirlerde, ekim, dikim, bakım,
üretme, yetiştirme ve ıslah
yollarıyla veyahut doğrudan
doğruya tabiattan istifade etmek
suretiyle nebat, orman, hayvan,
balık ve bunların mahsullerinin
istihsalini, avlanmasını,
avcıları ve yetiştiricileri
tarafından muhafazasını,
taşınmasını, satılmasını veya bu
mahsullerden sair bir şekilde
faydalanılmasını ifade eder.
Bazı nebat ve
hayvan nevilerinde istihsalin
doğrudan doğruya arazi üzerinde
yapılmaması zirai faaliyetin
mahiyetini değiştirmez.
Aşım yaptırmak
maksadiyle erkek damızlık
beslenmesi, çiftçiye ait her
türlü ziraat makina ve
aletlerinin başka çiftçilerin
zirai istihsal işlerinde
çalıştırılması da zirai
faaliyetlerden sayılır.
Mahsullerin
değerlendirilmeleri maksadiyle
ve zirai istihsale müteferri
olarak işlenmesi de zirai
faaliyete girer. Ancak, bu
ameliye, aynı teşebbüsün cüz'ünü
teşkil eden bir işletmede vukua
geliyorsa, bu ameliyenin zirai
faaliyet sayılabilmesi için
işletmenin sınai bir müessese
ehemmiyet ve genişliğinde
olmaması ve faaliyetini, cüz'ünü
teşkil ettiği teşebbüsün
mahsullerine hasretmesi şarttır.
Satışların
dükkan ve mağaza açılarak
yapılması halinde, mahsullerin
dükkan ve mağazaya gelinceye
kadar geçirdikleri safhalar
zirai faaliyet sahasında kalır.
Çiftçiler tarafından doğrudan
doğruya zirai faaliyetleri ile
ilgili alım satım işlerinin
tedviri için açılan yazıhaneler,
faaliyetleri bu mevzua münhasır
kalmak şartıyle dükkan ve mağaza
sayılmaz.
Yukarıda
yazılı faaliyetlerin içinde
yapıldığı işletmelere zirai
işletme bu işletmeleri işleten
gerçek kişilere (Adi şirketler
dahil), vergiye tabi olsun veya
olmasınlar, çiftçi ve bu
faaliyetler neticesinde istihsal
olunan maddelere de mahsul
denir.
Kollektif
şirketlerle adi veya eshamlı
komandit şirketler zirai
faaliyetle iştigal etseler dahi
çiftçi sayılmazlar. Zirai
faaliyetle iştigal eden
kollektif şirketlerin ortakları
ile komandit şirketlerin
komandite ortaklarının şirket
kârından aldıkları paylar şahsi
ticari kazanç hükmündedir.
Bir çiftçiye
veya ortaklığa ait olup aynı köy
sınırları içinde veya birbirine
bitişik arazi üzerinde bulunan
yahut istihsal şartlarına göre
birbirine bağlılık ve beraberlik
arz eden işletmeler tek işletme
sayılır.
|
Zirai Kazançta Vergileme
Madde 53-
(4369
sayılı Kanunun 34 üncü
maddesiyle değişen madde
Geçerlilik; 1.1.1998, Yürürlük:
29.7.1998)
Çiftçilerin elde ettikleri zirai
kazançlar, bu kanunun 94' üncü
maddesine göre hasılatları
üzerinden tevkifat yapılmak
suretiyle vergilendirilir. 54'
üncü maddede yazılı işletme
büyüklüğü ölçülerini aşan
çiftçiler ile bir biçerdövere
veya bu mahiyetteki bir motorlu
araca veya on yaşına kadar
ikiden fazla traktöre sahip olan
çiftçilerin kazançları gerçek
usulde (zirai işletme hesabı
veya diledikleri takdirde
bilanço esasına göre) tespit
olunarak vergilendirilir.
Kazançları gerçek usulde
vergilendirilmeyen çiftçiler bu
kazançları için beyanname
vermezler.(4962
sayılı Kanunun 6' ncı maddesiyle
eklenen cümle
Yürürlük;07.08.2003, Geçerlilik;
01.01.2004)Ancak,
çiftçiye ait olmakla beraber
ziraî işletmeye dahil edilmeyen
biçerdöver veya bu mahiyetteki
bir motorlu araç veya on yaşına
kadar ikiden fazla traktörün
işletilmesinden elde edilen
gelirler ticarî kazanç
hükümlerine göre
vergilendirilir.
Bu
hükmün tatbikinde, aile reisi ile
birlikte yaşayan eş ve velayet
altındaki çocuklara ait işletmeler
ile ortaklık halindeki işletmelerde,
işletme büyüklüğü toplu olarak
nazara alınır. Ortaklıklarda,
ortaklığın birden fazla işletmeye
taalluk etmesi veya işletmelerin
ayrı ayrı mahallerde bulunması
durumu değiştirmez. 52' nci maddede
yazılı tek işletmelerde işletme
birden fazla ortaklıklara ait olsa
bile bu ortaklıklara ait işletme
büyüklüğü toplanmak suretiyle nazara
alınır. Birden fazla zirai işletmede
ayrı ayrı şahıslarla ortaklığı
bulunanların işletme büyüklüğü
ölçülerinin tespitinde ortaklık
payları toplamı esas alınır.
54' üncü maddede yazılı ziraat
gruplarının bir kaç tanesi içine
giren zirai faaliyetlerin bir arada
yapılması halinde, en fazla iki
gruba ait işletme büyüklükleri bu
gruplar için tespit olunan hadlerin
yarısını aşanlar gerçek usulde
vergilendirilir.
Gerek şahsi işletmesi gerekse dahil
bulunduğu ortaklıklar müstakilen
işletme büyüklüğü ölçüsünün altında
kaldığı halde kendisine ait
işletmenin ve ortaklıklardaki
payların toplamı bu ölçüyü aşan
çiftçiler gerçek usulde
vergilendirilir. Payları toplamı
ölçüleri aşmayan diğer ortaklar
tevkifat yoluyla vergilendirilirler.
Yarıcılık ortaklık sayılır.
Kazançları gerçek usulde
vergilendirilmeyen çiftçiler, yazılı
olarak vergi dairesinden istemde
bulunmaları halinde izleyen
vergilendirme dönemi başından, işe
yeni başlayanlar, işe başlama
tarihinden itibaren gerçek usule
geçebilirler. 54 üncü maddede yazılı
ölçüleri aşanlar müteakip
vergilendirme dönemi başından
itibaren gerçek usulde; gerçek usule
tabi olanlardan bu ölçülerin altında
kalanlar müteakip vergilendirme
dönemi başından itibaren hasılatları
üzerinden tevkifat yapılmak
suretiyle vergilendirilirler.
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre
belge alma verme, saklama ve ibraz
yükümlülüklerine uymayan(***)
çiftçiler, çeşitli kamu kurum ve
kuruluşları tarafından verilen
avans, kredi, sübvansiyon, prim gibi
ayni ve nakdi destek unsurlarından
yararlanamazlar. Bu hükmün
uygulanmasına ilişkin usuller,
ilgili kuruluşların görüşleri de
alınarak Maliye Bakanlığı'nca
belirlenir.(*)
(**)
(*)
Zirai
kazancın tespit şekilleri:
Madde 53 _
(Değişmeden
önceki şekli) (202 sayılı Kanunun
22'nci maddesiyle değişen madde)
(2454 sayılı Kanunun 9'uncu
maddesiyle değişen fıkra)
Yıllık hasılatları tutarı
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle belirlenen
miktar Yürürlük : 30.12.1993
Geçerlilik; 31.12.1993)
yüzyirmi milyon liradan
(G.T. 200
1.728.000.000, Geçerlilik: 1.1.1996)
aşağı olan çiftçilerin kazançları
götürü gider esasına yüzyirmi milyon
lira veya daha fazla olan
çiftçilerin kazançları ise gerçek
kazanç usulüne (zirai işletme hesabı
veya diledikleri takdirde bilanço
esasına) göre tespit olunur.
Bu hükmün tatbikinde,
aile reisi ile birlikte yaşıyan eş
ve velayet altındaki çocuklara ait
işletmeler ile ortaklık halindeki
işletmelerde, satış hasılatı tutarı
toplu olarak nazara alınır.
Yeni işe
başlıyanların veya muafiyetten
mükellefiyete geçenlerin işe
başladıkları veya mükellefiyete
geçtikleri yıl içerisindeki
kazançları götürü gider usulüne göre
tespit olunur.
Kazançları götürü
gider usulüne göre tespit edilecek
çiftçiler, yazılı olarak vergi
dairesine bildirmek şartiyle
müteakip vergilendirme dönemi
başından; yeni işe başlıyanlar, işe
başlama tarihinden itibaren gerçek
kazanç usulüne geçebilirler. Bu
şekilde gerçek kazanç usulünü kabul
edenler iki yıl geçmedikçe bu
usulden dönemezler.
(3239 sayılı
Kanunun 51'inci maddesiyle eklenen
hüküm)
şu kadar ki; satış hâsılatlarının
tamamı üzerinden tevkif suretiyle
Gelir Vergisi alınmış olan
çiftçiler, yıllık satış hâsılatları
tutarına bakılmaksızın dilekdikleri
takdirde götürü gider usulüne
geçebilirler.
(**)
(Değişmeden önceki miktar (95/7593
sayılı BKK ile 1995 takvim yılına
ait hasılat tutarı)
1.000.000.000.- lira
(94/6300
sayılı B.K.K ile 1994 takvim yılına
ait hasılat tutarı)
400.000.000.-lira.
(93/5146
sayılı B.K.K. ile 1993 takvim yılına
ait hasılat tutarı)
200.000.000.-lira.
(92/3892
sayılı B.K.K. ile 1992 takvim yılına
ait hasılat tutarı)
120.000.000.-lira.
(91/2569
sayılı B.K.K. ile 1991 takvim yılına
ait hasılat tutarı)
80.000.000.-lira.
(3689 sayılı
kanunla 1990 takvim yılına ait
hasılat tutarı)
50.000.000.-lira.
(89/14258
sayılı B.K.K. ile 1989 takvim yılına
ait hasılat tutarlarına uygulanmak
üzere)
20.000.000.-lira.
(Değişmeden
önceki miktar)
4.000.000.-lira.
(***)
(5661 sayılı
Kanunun 3' üncü maddesiyle
yürürlükten kaldırılan ibare)
ve Ziraat Odası'ndan, bulunmayan
yerlerde Tarım İl veya İlçe
Müdürlükleri'nden çiftçi belgesini
almayan
|
İşletme Büyüklüğü Ölçüleri
Madde 54-
(4369 sayılı
Kanunun 35'inci maddesiyle
değişen madde Geçerlilik;
1.1.1998, Yürürlük: 29.7.1998)
Zirai
kazancın gerçek usulde tespiti
bakımından bir takvim yılı
içinde dikkate alınacak ölçüler
şunlardır:
(1.1.1999
tarihinden itibaren geçerli
olmak üzere 98/12095 sayılı
B.K.K. ile tespit edilen ölçüler
parantez içinde siyah ile
yazılmıştır.)
A) Arazi
üzerinde yapılan zirai
faaliyetlerde:
1 inci
grup:
Hububat ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı taban
arazide 600
(900)
kıraç arazide 1200
(1700)
dönüm.
2 nci grup:
Bakliyat, afyon, susam, keten,
kendir ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 300
(1000)
dönüm;
3 üncü
grup:
Ayçiçeği ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı 600(950)
dönüm;
4 üncü
grup:
Pamuk ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 300
(400)
dönüm;
5 inci
grup:
Çeltik ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 200
(300)
dönüm;
6 ncı grup:
Pancar ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 200
(300)
dönüm;
7 nci grup:
Patates, soğan, sarmısak
ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı
200
(200)
dönüm;
8 inci
grup:
Çay ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 40
(150)
dönüm (Mahsul verebilecek hale
gelmeyenler hariç);
9 uncu
grup:
Tütün ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 200
(200)
dönüm;
10 uncu
grup:
Sebze ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 200
(200)
dönüm;
11 inci
grup:
Sera ve çiçekçilik ziraatinde
ekili arazinin yüzölçümü toplamı
8 (8)
dönüm;
12 nci
grup:
Kavun ve karpuz ziraatinde ekili
arazinin yözölçümü toplamı 300
(300)
dönüm;
13 üncü
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
fındık ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 250
(250)
dönüm.
14 üncü
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
bağ ve incir ziraatinde ekili
arazinin yüzölçümü toplamı 250
(250)dönüm;
15 inci
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
antep fıstığında 1500
(2500)
ağaç;
16 ncı
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
zeytinliklerde 2500
(4500)
ağaç;
17 nci
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
narenciyede 1250
(1500)
ağaç;
18 inci
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
elmada
1000
(2000)
ağaç;
19 uncu
grup:
Muz ziraatinde ekili arazinin
yüzölçümü toplamı 20
(30)
dönüm;
20 inci
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
kayısıda 1000
(2000)
ağaç;
21 inci
grup:
Meyve verebilecek hale gelmiş
armut, kiraz, vişne, şeftalide
1000
(2000)
ağaç;
22 nci
grup:
Diğer meyve ve ürün ziraatinde
ekili arazinin yüzölçümü toplamı
100
(100)
dönüm,
yer fıstığı 350
dönüm (Meyve ve ürün verebilecek
hale gelmeyenler ile palamut
hariç);
23 üncü
grup:
Büyükbaş hayvan sayısı 150
(150)
adet (İş hayvanları ile iki
yaşından küçük, büyükbaş
hayvanlar hariç);
24 üncü
grup:
Küçükbaş hayvan sayısı 500
(750)
adet (Bir yaşından küçük,
küçükbaş hayvanlar ile kümes
hayvanları hariç);
B) Arazi
üzerinde yapılmayan zirai
faaliyetler ile kara ve su
avcılığında:
1 inci
grup:
Deniz ve iç su balıkları
yetiştiriciliği;
a)
Denizlerdeki sınırları
belirlenebilen üretim
alanlarında yapılan balık
yetiştiriciliğinde (ağ kafes
vb.) 500
(750)m2,
b) İç su
balıkları yetiştiriciliğinde
sınırları belirlenebilen havuz
(beton, toprak vb.), göl, gölet
ve baraj gölleri gibi üretim
alanlarında 600
(900)m2,
2 nci grup:
Denizlerde yapılan balık
avcılığında toplam tekne boyu 20
(20)
metre;
3 üncü
grup:
Arıcılık ziraatinde kovan sayısı
500
(500)adet;
4 üncü
grup:
İpek böcekçiliği ziraatinde kutu
sayısı
500
(500)
adet;
Bakanlar
Kurulu, Zirai Kazançlar Merkez
Komisyonu'nun teklifi üzerine,
bu ölçüleri gerekli gördüğü
bölgeler için yıllık olmak
kaydıyla arazi ve ürün türlerine
göre beş katına kadar artırmaya
veya kanuni hadden az olmamak
üzere yeniden tespit etmeye
yetkilidir. Bu şekilde tespit
olunan ölçüler, Resmi Gazete'de
yayımlandığı tarihi takip eden
takvim yılı başından itibaren
yürürlüğe girer.
Yukarıda (A)
bendinde zikredilen meyveli ve
meyvesiz ağaçlarda meyve ve ürün
verebilecek hale gelme durumu
başlangıcı ile (B) bendinde
işletme büyüklüğü gösterilmeyen
zirai faaliyetlerde işletme
büyüklüğü ölçüsü Tarım, Orman ve
Maliye Bakanlıkları'nca
müştereken tespit olunur.(*)
(* )
(Değişmeden önceki şekli)
Götürü gider
usulü:
Madde 54 _
(202 sayılı
Kanunun 23'üncü maddesiyle
değişen madde)
Götürü gider usulünde safi zirai
kazanç mükellefin beyan edeceği
hasılattan götürü olarak
hesaplanan gider tutarının
indirilmesi suretiyle vergi
dairesine tespit olunur.
Götürü gider
usulünde hasılat, 56'ncı maddede
yazılı (Bu maddenin 4 ve 5
numaralı bentlerinde yazılı
olanlar hariç) unsurlardan
terekküp eder.
Bu usulde götürü
gider:
1.
(2574 sayılı
Kanunun 12'nci maddesiyle
değişen bent)
Vergi Usul Kanununun 45'inci
maddesinde yer alan götürü gider
emsallerinin mükellefçe beyan
edilen hasılata uygulanması
veya,
2. Mükellefçe,
beyan olunan hasılatın elde
edilmesi için yapıldığı
bildirilen ve 57'nci maddede
sayılan (Bu maddenin 10 numaralı
bendinde yazılı olanlar hariç)
gerçek giderlerin toplanması,
Suretiyle tespit
olunur.
Mükellefler bu
usullerden herhangi birisinin
kendilerine uygulanmasını
seçmekte serbest olup bu seçimi
yıllık beyannamelerinde
belirtirler. şu kadar ki, yıllık
beyannamelerin verilmesinden
sonra mükellefler seçtikleri
usulden o yıl için dönemezler.
Yıllık
beyannamede götürü gider
usullerinden hangisinin
seçildiği belirtilmediği
takdirde mükellef birinci usulü
seçmiş sayılır.
Götürü giderlerin
yukarıki 1 numaralı bende göre
tespiti halinde; tevsik edilmek
ve beyannamede gösterilmek
şartiyle, zirai faaliyette
kullanılan arazi ve binalarla
ilgli kiralar, ayni vergi, resim
ve harçlarla işletme için alınan
ve işletmeye harcanan borç
paraların faizleri hasılattan
ayrıca ve gerçek miktarları
üzerinden indirilir.
(2454 sayılı
Kanunun 10'uncu maddesiyle fıkra
kaldırılmıştır.)
(2361 sayılı
Kanunun 38'inci maddesiyle fıkra
kaldırılmıştır.)
(2361 sayılı
Kanunun 38'inci maddesiyle
eklenen fıkra)
Gerçek kazanç usulünden götürü
gider usulüne geçen çiftçilerin
önceki yıllardan devreden
ürünlerinin satış hasılatına
götürü gider uygulanmaz. Bir
evvelki yıldan devreden
ürünlerin maliyet bedelleri ve
satıldığı yıl yapılan gerçek
giderler, tevsik edilmek ve
beyannamede gösterilmek şartıyla
bu ürünlere isabet eden satış
hasılatından indirilir ve bu
suretle bulunan safi kazanç
matraha eklenir.
|
Kazancın Zirai İşletme Hesabı Esasına Göre
Tespiti
Madde 55-
(2361 sayılı
Kanunun 39 uncu maddesiyle
değişen madde)
Zirai işletme hesabı esasına
göre zirai kazanç, hesap dönemi
içinde para ile tahsil edilen
veya alacak olarak tahakkuk eden
hasılat ile ödenen veya
borçlanılan giderler arasındaki
müspet farktır.
(2454
sayılı Kanunun 11 inci
maddesiyle eklenen fıkra)
Zirai kazancın işletme hesabı
esasına göre tespitinde; hesap
dönemi başındaki mahsullerin
değeri giderlere, hesap dönemi
sonundaki mahsullerin değeri ise
hasılata ilave olunur.
|
Zirai İşletme Hesabı Esasına Göre Hasılat
Madde 56-
(202 sayılı
kanunun 25 inci maddesiyle
değişen madde)
Zirai işletme hesabı esasına
göre hasılat aşağıda yazılı
unsurlardan terekküp eder:
1. Evvelki
yıllardan devredilenler de dahil
olmak üzere istihsal olunan,
satın alınan veya sair
suretlerle elde edilen her türlü
zirai mahsullerin satış
bedelleri (Primler, risturnlar
ve benzerleri dahil);
2. Ziraat
makina ve aletlerinin başka
çiftçilerin zirai istihsal
işlerinde çalıştırılması
mukabilinde alınan bedeller;
3. Gider
yazılan değerlerin satılması
halinde bunların satış
bedelleri;
4. Mahsullerin
idrakinden evvel veya sonra
hasara uğramalarından dolayı
alınan sigorta tazminatları;
5. Amortismana
tabi iktisadi kıymetlerin (Zirai
istihsalde kullanılan
gayrimenkuller hariç) satılması
halinde Vergi Usul Kanunu'nun
328' inci maddesine göre
hesaplanan hasılat.
Zirai
mahsullerin, istihsal vasıtaları
ile zat, aile veya işletme
ihtiyaçlarında kullanılmak üzere
istihlak maddeleri ile
değiştirilmesi halinde verilen
mahsulün emsal bedeli hasılat
sayılır.
(2361
sayılı Kanunun 40 ıncı
maddesiyle değişen fıkra)
Ziraat makine ve aletlerinin
başka çiftçilerin zirai
işlerinde çalıştırılması
karşılığında herhangi bir
istihlak maddesi veya istihsal
vasıtası alınması halinde alınan
madde veya vasıtaların emsal
bedeli hasılat sayılır.
İşletmede
istihsal edilip de tohum, yem ve
sair suretlerle işletmede
kullanılan zirai mahsullerin
emsal bedeli hasılat sayılır; bu
hasılatın sene sonunda bir
kalemde yazılması caizdir.
(2361
sayılı Kanunun 40 ıncı
maddesiyle fıkra
kaldırılmıştır.)
|
Zirai İşletme Hesabı Esasında Giderler
Madde 57-
(202 sayılı
Kanunun 26 ncı maddesiyle
değişen madde)
Tediye edilen veya borçlanılan
meblağları ihtiva eden giderler
aşağıda yazılı unsurlardan
terekküp eder.
1. İşletme ile
ilgili olarak tohum, gübre,
fide, yem, ilaç ve benzeri
maddelerin tedariki için yapılan
giderler;
2. Satılmak
üzere satın alınan hayvanların,
zirai mahsullerin ve diğer
maddelerin bedelleri;
3.
İşletmelerde çalıştırılanlara
ücret, prim ve sair namlarla
hizmet mukabili yapılan
ödemeler;
4. İşçilerin
iaşe, tedavi ve ilaç giderleri,
sigorta primleri;
5. Zirai
tesisat, makina, aletler ve
taşıtların çalıştırılması ve
bakımı için yapılan giderler
(Yakıt, yağ, elektrik, yedek
parça vesaire) ve tamir
giderleri;
6.
(2361 sayılı
Kanunun 41 inci maddesiyle
değişen bent)
Vergi Usul Kanunu'na göre
ayrılan amortismanlar;
7. Kira ve
ücret mukabili kullanılan
istihsal vasıtaları için yapılan
ödemeler;
8. Zirai
kazancın elde edilmesi ve
idamesi için yapılan genel
giderler;
a) İşletme
için alınan ve işletme için
harcanan borç paraların
faizleri;
b) İşletme ile
ilgili olmak şartı ile ödenen
ayni vergi, resim ve harçlar;
c) İşletme ile
ilgili ve yapılan işin önemi ve
genişliği ile mütenasip seyahat
ve ikamet giderleri (Seyahat
maksadının gerektiği süreye
maksur olmak üzere);
d) İşletme ile
ilgili olarak ödenen kira
bedelleri;
e) Genel
mahiyetteki sair giderler;
9. İşletme ile
ilgili olmak şartiyle,
mukavelenameye veya ilama veya
kanun emrine istinaden ödenen
zarar, ziyan ve tazminatlar;
10.
Amortismana tabi iktisadi
kıymetlerin (Zirai istihsalde
kullanılan gayrimenkuller hariç)
satılması halinde Vergi Usul
Kanunu'nun 328'inci maddesine
göre hesaplanan zararlar;
11.
(3239 sayılı
Kanunun 52 nci maddesiyle
değişen bent)
İşletmeye dahil olup, aynı
zamanda zatî veya ailevî
ihtiyaçlar için de kullanılan
taşıtların amortismanlarının
tamamı ile giderlerinin yarısı.
İşletmede
istihsal edilip de tohum, yem ve
sair suretlerle kullanılan zirai
mahsullerin emsal bedelleri
masraf yazılır. (Bu giderlerin
sene sonunda bir kalemde
yazılması caizdir.)
(4369
sayılı Kanunun 81/C-3 maddesiyle
değişen ibare Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)
Gerçek usule geçen çiftçilerin(*)
önceki
yıllardan devreden ürünleri
Vergi Usul Kanunu'nun 45'inci
maddesinde belirtilen ortalama
maliyet bedeli esasına göre
değerlendirilerek gider yazılır.
(5024
Sayılı Kanunun 9/b maddesiyle
yürürlükten kaldırılan fıkra.
Yürürlük:01.01.2004)(**)
(*)
(Değişmeden önceki şekli) (2361
sayılı Kanunun 41'inci
maddesiyle eklenen fıkra)
Muafiyetten veya götürü gider
usulünden gerçek usule geçen
çiftçilerin
(**)(5024
Sayılı Kanunla kaldırılmadan
önceki şekli) (4108 sayılı
Kanunun 21 inci maddesiyle
eklenen fıkra Geçerlilik;
1.1.1995 Yürürlük: 2.6.1995)
Yetişmesi uzun zaman alan ve
kesilip satılmak üzere
yetiştirilen ağaçların bu
maddede yazılı giderlerinden,
Vergi Usul Kanunu'nun 283'üncü
maddesi uyarınca aktifleştirilen
kısmı, ağaçların satıldığı yıl
hariç olmak üzere her takvim
yılı için Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belirlenen
yeniden değerleme oranında
artırılarak kazancın tespitinde
dikkate alınır.
|
Hasılattan İndirilemiyecek Giderler
Madde 58-
(202 sayılı
Kanunun 27'nci maddesiyle
değişen madde)
41'inci maddede yazılı giderler
hasılattan indirilemez.
(İşletmede istihsal olunan
mahsullerden teşebbüs sahibi ile
eşi ve velayet altındaki
çocukları tarafından istihlak
edilenler hariç.)
|
Kazancın Bilanço Esasına Göre Tespiti
Madde 59-
(202 sayılı
Kanunun 28'inci maddesiyle
değişen madde) (2361 sayılı
Kanunun 42'nci maddesiyle fıkra
kaldırılmıştır.)
Çiftçiler,
diledikleri takdirde,
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-4 maddesiyle
değişen ibare Geçerlilik;
01.01.1998, Yürürlük:
29.07.1998)
işletme hesabı yerine(*)
bilanço esasına tabi
tutulmalarını isteyebilirler.
Yazı ile
yapılacak talep, müteakip
vergilendirme dönemi başından,
yeni işe başlıyanlarda ise işe
başlama tarihinden itibaren
hüküm ifade eder. Bu suretle
bilanço esasını kabul edenler
iki yıl geçmedikçe bu usulden
dönemezler.
Zirai kazancın
bilanço esasına göre tespitinde,
56, 57 ve 58'inci maddeler hükmü
de gözönünde tutularak, ticari
kazancın bu husustaki hükümleri
uygulanır.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
İşletme
hesabı veya götürü gider
usulleri yerine
|
Götürü Gider Usulünden Gerçek Kazanç Esasına
veya Bu Usulden Diğerine İntikal
Madde 60-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-a maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
Götürü gider
usulünden gerçek kazanç esasına
veya bu usulden diğerine
intikal:
(*)
Madde 60 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli)
Götürü gider
usulüne tabi olanlardan
hasılatlarının tutarı 53'üncü
maddedeki muayyen haddi aşanlar
müteakip vergilendirme dönemi
başından itibaren gerçek kazanç
esasına tabi tutulurlar.
Gerçek kazanç
esasına tabi olanlardan
hasılatlarının tutarı aynı
haddin dununda kalanlar müteakip
vergilendirme dönemi başından
itibaren götürü gider usulüne
tabi tutulurlar. (53'üncü
maddenin son fıkrası hükmü
mahfuzdur.)
|
Ücretin Tarifi
Madde 61-
(2361 sayılı
Kanunun 43'üncü maddesiyle
değişen madde)
Ücret, işverene tabi ve belirli
bir işyerine bağlı olarak
çalışanlara hizmet karşılığı
verilen para ve ayınlar ile
sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin
ödenek, tazminat, kasa tazminatı
(Mali sorumluluk tazminatı),
tahsisat, zam, avans, aidat,
huzur hakkı, prim, ikramiye,
gider karşılığı veya başka adlar
altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde
olmamak şartı ile kazancın belli
bir yüzdesi şeklinde tayin
edilmiş bulunması onun
mahiyetini değiştirmez.
Bu kanunun
uygulanmasında, aşağıda yazılı
ödemeler de ücret sayılır:
1. 23'üncü
maddenin 11 numaralı bendine
göre istisna dışında kalan
emeklilik, malüliyet, dul ve
yetim aylıkları;
2. Evvelce
yapılmış veya gelecekte
yapılacak hizmetler karşılığında
verilen para ve ayınlarla
sağlanan diğer menfaatler;
3. Türkiye
Büyük Millet Meclisi, il genel
meclisi ve belediye meclisi
üyeleri ile özel kanunlarına
veya idari kararlara göre
kurulan daimi veya geçici bütün
komisyonların üyelerine ve
yukarıda sayılanlara benzeyen
diğer kimselere bu sıfatları
dolayısıyla ödenen veya sağlanan
para, ayın ve menfaatler;
4. Yönetim ve
denetim kurulları başkanı ve
üyeleriyle tasfiye memurlarına
bu sıfatları dolayısıyla ödenen
veya sağlanan para, ayın ve
menfaatler;
5.
(3239 sayılı
Kanunun 53'üncü maddesiyle
değişen bent)
Bilirkişilere, resmî
arabuluculara, eksperlere, spor
hakemlerine ve her türlü yarışma
jürisi üyelerine ödenen veya
sağlanan para, ayın ve
menfaatler;
6. Sporculara
transfer ücreti veya sair
adlarla yapılan ödemeler ve
sağlanan menfaatler.
|
İşverenin Tarifi
Madde 62-
İş verenler,
hizmet erbabını işe alan, emir
ve talimatları dahilinde
çalıştıran gerçek ve tüzel
kişilerdir.
(2361
sayılı Kanunun 44'üncü
maddesiyle değişen fıkra)
61'inci maddenin 1 ila 6
numaralı bentlerinde yazılı
ödemeleri yapanlar bu kanunda
yazılı ödevleri yerine getirmek
bakımından işveren hükmündedir.
|
Gerçek Ücretler
Madde 63-[1] (Değişmeden önceki şekli)
Sendikalar Kanunu hükümlerine göre
Ücretin gerçek
safi değeri işveren tarafından
verilen para ve ayınlarla
sağlanan menfaatler toplamından
aşağıdaki indirimler yapıldıktan
sonra kalan miktardır.
1.
(2361
sayılı Kanunun 45'inci
maddesiyle değişen hüküm)
657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu'nun 190'ıncı maddesi
uyarınca yapılan kesintilerle,
Ordu Yardımlaşma Kurumu ve
benzeri kamu kurumları için
yapılan kanuni kesintiler;
2.
(4697
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
değişen bent Yürürlük;
07.10.2001)
Kanunla kurulan
emekli sandıkları ile 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanununun
geçici 20 nci maddesinde
belirtilen sandıklara ödenen
aidat ve primler;(*)
3.
(4697
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
değişen bent Yürürlük;
07.10.2001)
Sigortanın veya
emeklilik sözleşmesinin
Türkiye'de kâin ve merkezi
Türkiye'de bulunan bir sigorta
veya emeklilik şirketi nezdinde
akdedilmiş olması şartıyla;
ücretlinin şahsına, eşine ve
küçük çocuklarına ait hayat,
ölüm, kaza, hastalık, sakatlık,
işsizlik, analık, doğum ve
tahsil gibi şahıs sigorta
poliçeleri için hizmet erbabı
tarafından ödenen primler ile
bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları,
İndirim konusu
yapılacak prim, aidat ve
katkıların toplamı, ödendiği
ayda elde edilen ücretin %
10'unu (bireysel emeklilik
sistemi dışındaki şahıs sigorta
poliçeleri için ödenen
primlerde, ödendiği ayda elde
edilen ücretin % 5'ini) ve
yıllık olarak asgari ücretin
yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar
Kurulu bu oranı % 20 oranına
kadar (bireysel emeklilik
sistemi dışındaki şahıs sigorta
poliçeleri için % 10 oranına
kadar) artırmaya ve belirtilen
haddi asgari ücretin yıllık
tutarının iki katını geçmemek
üzere yeniden belirlemeye
yetkilidir.(**)
4. (3239 sayılı
Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen bent)
(5473 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük; 01.04.2006)
Çalışanlar tarafından ilgili
kanunlarına göre, [1]
sendikalara ödenen aidatlar (Şu
kadar ki, aidatın ödendiğinin
tevsik edilmesi şarttır.),
5.
(4842
sayılı Kanunun 37/1-d maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 01.01.2004)(***)
Ücretin gerçek
değerinin tayininde, Gelir
Vergisi gibi şahsi vergiler
ücretten indirilmez.
Yabancı
parasiyle ödenen ücretler ödeme
gününün borsa rayiciyle Türk
parasına çevrilir.
Hizmet
erbabına verilen ayınlar,
verildiği gün ve yerdeki
ortalama perakende fiyatlarına
göre; konut tedariki ve sair
suretle sağlanan menfaatler,
konutun emsal kirasına veya
menfaatin emsal bedeline göre
değerlenir.
(*) (4697
sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli)
Emekli aidatı
veya sosyal sigorta primleri
(Emekli Sandığı'nın veya Sosyal
Sigorta Kurumu'nun Türkiye'de
olması şartıyla);
(**)
(4697 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli)
(3239 sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle değişen bent)
Mükellefin şahsına, eşine ve
küçük çocuklarına ait hayat,
ölüm, kaza, hastalık, sakatlık,
işsizlik, analık, doğum ve
tahsil gibi şahıs sigortaları
için hizmet erbabı tarafından
ödenen primler (Sigortanın
Türkiye'de kain ve merkezi
Türkiye'de bulunan bir sigorta
şirketi nezdinde akdedilmiş
olması ve sigorta priminin
ödendiği ayda elde edilen ücret
üzerinden, kanunla kurulu sosyal
güvenlik kurumlarına hizmet
erbabı hissesi olarak hesaplanan
prim veya aidatın aylık tutarını
aşmaması şartıyla),
(***)(4842 sayılı Kanunla
yürürlükten kalkmadan önceki
bent)
5.
(3946 sayılı
Kanunun 13'üncü maddesiyle
eklenen bent Yürürlük; 1.1.1994)
Mükellefin kendisi, eşi ve
çocukları ile ilgili eğitim,
sağlık, gıda, giyim ve kira
harcamalarının yıllık toplam
tutarının 1/3'ü.
Şu kadar ki
indirim konusu harcamaların
Türkiye'de yapılması, gelir veya
kurumlar vergisi mükellefiyeti
bulunan gerçek veya
tüzelkişilerden alınacak
belgelerle tevsik edilmesi ve bu
belgelerin işverene verilmesi
şarttır. Bu suretle hesaplanan
indirim tutarı, harcamanın
yapıldığı yıla ait ücretin
yıllık vergi matrahının % 35'ini
geçemez. Bu indirim de dikkate
alınmak suretiyle hesaplanan
vergi ile mükellefin o yıl
içinde tevkif suretiyle ödediği
vergi tutarı arasındaki fark,
ücretlinin ertesi yılda
ödeyeceği gelir vergisinden
mahsup edilir veya işverenler
aracılığı ile kendisine nakden
iade edilir. Bakanlar Kurulu bu
bentte yer alan % 35 nispetini
sıfıra kadar indirmeye kanunî
oranına kadar artırmaya veya
harcama konuları, harcama ve
ücret tutarları itibariyle
farklı oranlar tespit etmeye
yetkilidir.
Ücretlilerin
harcama belgelerinin işverene
ibrazı, beyanı ve verginin
iadesine ilişkin süreleri tespit
etmeye, iadeyi nakden veya
mahsuben yaptırmaya, bu
uygulamanın usul ve esaslarını
tayin ve tespite Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
[1]
(Değişmeden önceki şekli)
Sendikalar Kanunu hükümlerine
göre
|
Diğer Ücretler(1)
Madde 64-
(3946 sayılı
Kanunun 14 üncü maddesiyle
değişen fıkra, Yürürlük;
1.1.1994)
Aşağıda yazılı hizmet erbabının
safi ücretleri
(4369 sayılı
Kanunun 81 inci maddesiyle
değişen ibare, Yürürlük;
1.1.1999)
takvim yılı
başında geçerli olan ve sanayi
kesiminde çalışan 16 yaşından
büyük işçiler için uygulanan
(4444
sayılı Kanunun 13 üncü
maddesiyle değişen ibare,
Yürürlük; 1.1.2000)
asgari ücretin
yıllık brüt tutarının % 25'idir(2)
(3)
1.
Kazançları
(4369 sayılı Kanunun 81'nci
maddesiyle değişen ibare)
basit usulde
tespit edilen ticaret erbabı(4)
yanında çalışanlar;
2.
Özel hizmetlerde çalışan
şoförler;
3.
Özel inşaat sahiplerinin ücretle
çalıştırdığı inşaat işçileri;
4. (202
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen bent)
Gayri menkul
sermaye iradı sahibi yanında
çalışanlar;
5.
Gerçek ücretlerinin tespitine
imkan olmaması sebebiyle,
Danıştayın müsbet mütülaasıyla,
(4369
sayılı Kanunun 81'inci
maddesiyle değişen ibare,
Yürürlük;1.1.1999)
Maliye Bakanlığınca bu kapsama
alınanlar.(5)
(4369
sayılı Kanunun 81'inci
maddesiyle değişen fıkra,
Yürürlük; 1.1.1999)
Diğer ücretler için yıllık
beyanname verilmez, diğer
gelirler nedeniyle beyanname
verilmesi halinde de bunlar
beyannameye ithal edilmez.(6)
(1)
(Değişmeden önceki başlık)
Götürü usul:
(2)
(Değişmeden önceki ibare)
Maliye
Bakanlığınca tanzim edilecek
cetvellerde belirtilen iş
nevilerine göre götürü olarak
tespit edilir.
(3)
(Değişmeden önceki ibare)
Asgari
ücretin yıllık brüt tutarıdır.
(4)
(Değişmeden önceki şekli)
götürü usulde
tespit edilen ticaret, sanat ve
serbest meslek erbabı.
(5)
(Değişmeden önceki şekli)
Maliye
Bakanlığınca götürü ücret
usulüne alınanlar.
(6)
(Değişmeden önceki şekli) (3946
sayılı Kanunun 14'üncü
maddesiyle eklenen fıkra
Yürürlük;1.1.1994)
Her bir dereceye
ait götürü ücretler, 46'ncı
maddede dereceler karşılığı
gösterilen safi kazancın %
50'sidir.
|
Serbest Meslek Kazancının Tarifi
Madde 65-
(202 sayılı
Kanunun 31'inci maddesiyle
değişen madde)
Her türlü serbest meslek
faaliyetinden doğan kazançlar
serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek
faaliyeti; sermayeden ziyade
şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki
bilgiye veya ihtisasa dayanan ve
ticari mahiyette olmıyan işlerin
işverene tabi olmaksızın şahsi
sorumluluk altında kendi nam ve
hesabına yapılmasıdır.
Tahkim işleri
dolayısiyle hakemlerin aldıkları
ücretler ile kollektif, adi
komandit ve adi şirketler
tarafından yapılan serbest
meslek faaliyeti neticesinde
doğan kazançlar da, serbest
meslek kazancıdır.
|
Serbest Meslek Erbabı
Madde 66-
Serbest meslek
faaliyetini mutad meslek halinde
ifa edenler, serbest meslek
erbabıdır. Serbest meslek
faaliyetinin yanında meslekten
başka bir iş veya görev ile
devamlı olarak uğraşılması bu
vasfı değiştirmez.
Bu maddenin
uygulanmasında:
1. Gümrük
komisyoncuları, bilumum borsa
ajan ve acentaları, noterler,
noterlik görevini ifa ile
mükellef olanlar;
2. Bizzat
serbest meslek erbabı tarifine
girmemekle beraber serbest
meslek erbabını bir araya
getirerek teşkilat kurmak veya
bunlara sermaye temin etmek
suretiyle veya sair suretlerle
serbest meslek kazancından hisse
alanlar;
3. Serbest
meslek faaliyetinde bulunan
kollektif ve adi şirketlerde
ortaklar, adi komandit
şirketlerde komanditeler;
4.(4842
sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle
değişen bent Yürürlük;
01.01.2004)
Dava vekilleri, müşavirler,
kurumlar ve tüccarlarla serbest
meslek erbabının ticarî ve
meslekî işlerini takip edenler
ve konser veren müzik
sanatçıları;(*)
5.
(4369 sayılı
Kanunun 36'ncı maddesiyle
eklenen bent Yürürlük; 1.1.1999)
Vergi
Usul Kanunu'nun 155' inci
maddesinde belirtilen şartlardan
en az ikisini taşıyan ebe,
sünnetçi, sağlık memuru,
arzuhalci, rehber gibi mesleki
faaliyette bulunanlar
(şartlardan en az ikisini
taşımayanlar ile köylerde veya
son nüfus sayımına göre belediye
içi nüfusu 5.000'i aşmayan
yerlerde faaliyette bulunanların
bu faaliyetlerine ilişkin
kazançları gelir vergisinden
muaftır.)
Bu işler
dolayısiyle serbest meslek
erbabı sayılırlar.
(*)(4842
sayılı Kanunla değişmeden önceki
bent)
4.
(4369 sayılı Kanunun 36'ncı
maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 1.1.1999)
Dava vekilleri,
müşavirler, diş protezcileri,
kurumlar ve tüccarlarla serbest
meslek erbabının ticari ve
mesleki işlerini takip edenler
ve konser veren müzik
sanatçıları;
|
Serbest Meslek Kazancının Tespiti
Madde 67-
Serbest meslek
kazancı bir hesap dönemi içinde
serbest meslek faaliyeti
karşılığı olarak tahsil edilen
para ve ayınlar ve diğer
suretlerle sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerden
bu faaliyet dolayısıyle yapılan
giderler indirildikten sonra
kalan farktır.
Müşteri veya
müvekkilinden, serbest meslek
faaliyeti ile ilgili olmak üzere
para ve ayın şeklinde alınan
gider karşılıkları kazanca ilave
edilir.
(2361
sayılı Kanunun 46'ncı maddesiyle
eklenen fıkra)
Amortismana tabi iktisadi
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde Vergi Usul Kanunu'nun
328'inci maddesine göre
hesaplanan müspet fark kazanca
eklenir.
Vergi, resim,
harç, keşif, şahitlik,
bilirkişilik ve ekspertiz gibi
hususlara harcanmak üzere
müşteri veya müvekkilden alınan
ve tamamen bu hususlara sarf
edilen para ve ayınlar kazanç
sayılmaz.
(202 sayılı
Kanunun 32. maddesiyle değişen
fıkra)
Serbest meslek erbabı, mesleki
kazançlarını Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre tuttukları
"Serbest meslek kazanç
defteri"ne istinaden tespit
ederler
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-u maddesiyle
yürürlükten kaldırılan parantez
içi hüküm Yürürlük; 1.1.1999)(*)
65'inci
maddenin son fıkrasında yazılı
şirketler de mesleki
kazançlarını "Serbest meslek
kazanç defteri" üzerinden tespit
ederler. Bu şirketlerin bilanço
esasına göre tuttukları
defterler serbest meslek kazancı
defteri yerine geçer.
Serbest meslek
erbabı için,
1. Ittıla
hasıl etmeleri kaydiyle,
namlarına kamu müessesesine,
icra dairesine, bankaya, notere
veya postaya para yatırılması;
2. Serbest
meslek kazancı olarak doğan
alacağın başka bir şahsa temliki
(Temlikin ivazlı olup olmadığına
bakılmaz. İvazlı temliklerde
ivazın tahsil şartı aranmaz.)
veya müşterisine olan borcu ile
takası;
Tahsil
hükmündedir.
Yabancı
parasıyle yapılan ödemeler,
ödeme gününün borsa rayici ile
borsada rayici yoksa, Maliye
Bakanlığı'nca tespit edilecek
kur üzerinden Türk parasına
çevrilir.
(202 sayılı
Kanunun 32'nci maddesiyle
eklenen fıkra)
Biletle girilen yerlerde
faaliyette bulunan dar
mükellefiyete tabi serbest
meslek erbabı diledikleri
takdirde, bilet bedelleri
tutarından, bu bedellere dahil
resimler düşüldükten sonra kalan
miktarın yarısı safi kazanç
sayılmak suretiyle
vergilendirilirler.
(*)
(Parantez içi hükmün
kaldırılmadan önceki şekli)
(69'uncu madde hükmü mahfuzdur.)
|
Mesleki Giderler
Madde 68-
(5035 sayılı
Kanunun 13 üncü maddesiyle
değişen madde;
Geçerlilik:01.01.2004;
Yürürlük:02.01.2004)
Serbest meslek kazancının
tespitinde aşağıda yazılı
giderler hasılattan indirilir:
1. Mesleki
kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için ödenen genel
giderler (İkametgâhlarının bir
kısmını iş yeri olarak
kullananlar, ikametgâh için
ödedikleri kiranın tamamı ile
ısıtma ve aydınlatma gibi diğer
giderlerin yarısını
indirebilirler. İş yeri kendi
mülkü olanlar kira yerine
amortismanı, ikametgâhı kendi
mülkü olup bunun bir kısmını iş
yeri olarak kullananlar
amortismanın yarısını gider
yazabilirler.).
2. Hizmetli ve
işçilerin iş yerinde veya iş
yerinin müştemilatındaki iaşe ve
ibate giderleri, tedavi ve ilaç
giderleri, sigorta primleri ve
emekli aidatı (bu primlerin ve
aidatın geri alınmamak üzere
Türkiye'de kain sigorta
şirketlerine veya emekli ve
yardım sandıklarına ödenmiş
olması ve emekli ve yardım
sandıklarının tüzel kişiliği
haiz bulunmaları şartıyla) ile
27 nci maddede yazılı giyim
giderleri.
3. Mesleki
faaliyetle ilgili seyahat ve
ikamet giderleri (seyahat
maksadının gerektirdiği süre ile
sınırlı olmak şartıyla).
4. Mesleki
faaliyette kullanılan tesisat,
demirbaş eşya ve envantere dahil
taşıtlar için Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre ayrılan
amortismanlar (amortismana tâbi
iktisadi kıymetlerin elden
çıkarılması halinde aynı Kanunun
328 inci maddesine göre
hesaplanacak zararlar dahil).
5. Kiralanan
veya envantere dahil olan ve
işte kullanılan taşıtların
giderleri.
6. Alınan
mesleki yayınlar için ödenen
bedeller.
7. Mesleki
faaliyetin ifası için ödenen mal
ve hizmet alım bedelleri.
8. Serbest
meslek faaliyetleri dolayısıyla
emekli sandıklarına ödenen giriş
ve emeklilik aidatları ile
mesleki teşekküllere ödenen
aidatlar.
9. Mesleki
kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için ödenen meslek,
ilan ve reklam vergileri ile iş
yerleriyle ilgili ayni vergi,
resim ve harçlar.
10. Mesleki
faaliyetle ilgili olarak kanun,
ilam ve mukavelenameye göre
ödenen tazminatlar.
Her türlü para
cezaları ve vergi cezaları ile
serbest meslek erbabının
suçlarından doğan tazminatlar
gider olarak indirilemez.(*)
(*)(5035
Sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli)(202 sayılı Kanunun
33'üncü maddesiyle değişen
madde)
Serbest meslek
kazancının tespitinde aşağıda
yazılı giderler hasılattan
indirilir:
1. Mesleki
faaliyetin icrasına tahsis
edilen işyeri kirası
(ikametgahlarının bir kısmını
işyeri olarak kullananlar,
ikametgahın tamamı için
ödedikleri kira ile ısıtma ve
aydınlatma gibi sair masrafların
yarısını indirebilirler. İşyeri
kendi mülkü olanlar kira yerine
amortismanı, ikametgahı kendi
mülkü olup bunun bir kısmını
işyeri olarak kullananlar
amortismanın yarısını gider
yazabilirler);
2.
(2772 sayılı
Kanunun 6'ncı maddesiyle değişen
bent)
Mesleki kazancın elde edilmesi
ve idame ettirilmesi için ödenen
aydınlatma, ısıtma, telefon,
kırtasiye giderleri, müstahdem
ücretleri, meslek, ilan ve
reklam vergileri ile
işyerleriyle ilgili ayni vergi,
resim ve harçlar;
3. Mesleki
faaliyetin ifasında başkalarına
gördürülen hizmetler için ödenen
paralar;
4. Alınan meslek
kitapları ve meslek dergileri
için ödenen bedeller ve mesleki
teşekküllere ödenen aidat;
5. Mesleki
faaliyetle ilgili seyahat ve
ikamet giderleri (Seyahat
maksadının gerektirdiği süre ile
sınırlı olmak şartıyla);
6. Meslekin
ifasına lüzumlu aletlerin
eczaların ve sair maddelerin
tedariki için yapılan giderler;
7.
(2361 sayılı
Kanunun 47'nci maddesiyle
değişen bent)
Mesleki faaliyette kullanılan
tesisat ve demirbaş eşya için
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre ayrılan amortismanlar
(Amortismana tabi iktisadi
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde mezkur kanunun 328' nci
maddesine göre hesaplanacak
zararlar dahil);
8.
(2361 sayılı
Kanunun 47'nci maddesiyle
değişen bent)
Serbest meslek faaliyetleri
dolayısıyla emekli sandıklarına
ödenen giriş ve emeklilik
aidatları;
9. Mesleki
faaliyetle ilgili olarak kanun,
ilam ve mukavelenameye göre
ödenen tazminatlar;
10.
(4369 sayılı
Kanunun 37'nci maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1999)
İşle ilgili olarak şehir içi
ulaşım, posta, telgraf ve
odabaşı ücretleri gibi
müteferrik giderler ile
envantere dahil olan binek
otomobillerinin giderleri ve
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre ayrılan amortismanları.(x)
(2361 sayılı
Kanunun 47'nci maddesiyle
değişen fıkra)
Her türlü para cezaları ve vergi
cezaları ile serbest meslek
erbabının suçlarından doğan
tazminatlar gider olarak
indirilemez.
(x)
(Değişmeden önceki şekli)
10.
(2361 sayılı
Kanunun 47'nci maddesiyle
değişen bent)
Yukarıdaki bentler dışında
kalan, işle ilgili şehir dahili
nakil vasıtaları ücretleri ile
posta, telgraf ve odabaşı ücreti
gibi müteferrik giderler (Bu
bentte yazılı giderlere karşılık
olmak üzere mükellefler
diledikleri takdirde
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993)
300.000 liradan
(95/7593 sayılı
B.K.K. ile 2.000.000 Yürürlük :
30.12.1995)
fazla olmamak kaydıyla gayri
safi hasılatlarının % 10'unu
götürü olarak gider
yazabilirler.)
|
Götürü Usul
Madde 69-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-c maddesiyle madde
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(*)
Götürü usul:
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Madde 69 _
(202 sayılı Kanunun 34'üncü
maddesiyle değişen madde)
Ebeler, sünnetçiler, sağlık
memurları, arzuhalciler ve
gerçek kazançlarının tespitinde
zorluk bulunmasından dolayı
Maliye Bakanlığınca tayin
edilecek olan ve mesleklerinin
ifası yüksek tahsili icap
ettirmiyen benzeri serbest
meslek erbabının safi kazançları
götürü olarak tespit olunur.
(2361 sayılı
Kanunun 48'inci maddesiyle
değişen hüküm)
(Bu madde hükmü borsa ajan ve
acentalarına, gümrük
komisyoncularına, dava
vekillerine, müşavirlere, dış
protezcilerine, kurumlar ve
tüccarlarla serbest meslek
erbabının ticari ve mesleki
işlerini takip eden muakkiplere
ve konser veren müzik
sanatçılarına şamil değildir.)
(3946 sayılı
Kanunun 15'inci maddesiyle
değişen fıkra Yürürlük;
1.1.1994)
Safi kazançların götürü usulde
tespit ve vergilendirilmesinde,
46 ve 47'nci maddeler ile 48
inci maddenin 8 numaralı bendi
ve 50'nci madde ve 51'inci
maddenin 12 numaralı bendi
hükümleri uygulanır.
|
Gayrimenkul Sermaye İradının Tarifi
Madde 70-
Aşağıda yazılı
mal ve hakların sahipleri,
mutasarrıfları, zilyedleri,
irtifak ve intifa hakkı
sahipleri veya kiracıları
tarafından kiraya verilmesinden
elde edilen iratlar gayrimenkul
sermaye iradıdır:
1. Arazi, bina
(Döşeli olarak kiraya
verilenlerde döşeme için alınan
kira bedelleri dahildir), maden
suları, menba suları, madenler,
taş ocakları, kum ve çakıl
istihsal yerleri, tuğla ve
kiremit harmanları, tuzlalar ve
bunların mütemmim cüzileri ve
teferruatı;
2. Voli
mahalleri ve dalyanlar;
3.
Gayrimenkullerin, ayrı olarak
kiraya verilen mütemmim cüzileri
ve teferruatı ile bilumum
tesisatı demirbaş eşyası ve
döşemeleri;
4. Gayrimenkul
olarak tescil edilen haklar;
5.
(3239 sayılı
Kanunun 55'inci maddesiyle
değişen bent)
Arama, işletme ve imtiyaz
hakları ve ruhsatları, ihtira
beratı (İhtira beratının
mucitleri veya kanunî
mirasçıları tarafından
kiralanmasından doğan kazançlar,
serbest meslek kazancıdır.),
alameti farika, marka, ticaret
unvanı, her türlü teknik resim,
desen, model, plan ile sinema ve
televizyon filmleri, ses ve
görüntü bantları, sanayi ve
ticaret ve bilim alanlarında
elde edilmiş bir tecrübeye ait
bilgilerle gizli bir formül veya
bir imalat usulü üzerindeki
kullanma hakkı veya kullanma
imtiyazı gibi haklar (Bu
hakların kullanılması için
gerekli malzeme ve teçhizat
bedelleri de gayrimenkul sermaye
iradı sayılır.);
6.
(202 sayılı
Kanunun 35'inci maddesiyle
değişen bent)
Telif hakları (bu hakların,
müellifleri veya bunların kanuni
mirasçıları tarafından
kiralanmasından doğan kazançlar,
serbest meslek kazancıdır);
7.
(202 sayılı
Kanunun 35'inci maddesiyle
değişen bent)
Gemi ve gemi payları (Motorlu
olup olmadıklarına ve
tonilatolarına bakılmaz) ile
bilumum motorlu tahmil ve
tahliye vasıtaları;
8.
(3239 sayılı
Kanunun 55'inci maddesiyle
değişen bent)
Motorlu nakli ve
cer vasıtaları, her türlü
motorlu araç, makine ve tesisat
ile bunların eklentileri.
(3239
sayılı Kanunun 55'inci
maddesiyle değişen fıkra)
Yukarıda yazılı mallar ve haklar
ticarî veya zirai bir işletmeye
dahil bulunduğu takdirde
bunların iratları ticarî veya
zirai kazancın tespitine
müteallik hükümlere göre
hesaplanır.
(3239
sayılı Kanunun 55'inci
maddesiyle değişen fıkra)
Tüccarlara ait olsa dahi,
işletmeye dahil bulunmayan
gayrimenkullerle haklar hakkında
bu bölümdeki hükümler uygulanır.
(2361
sayılı Kanunun 49'uncu
maddesiyle değişen fıkra)
Vakfın gelirinden hizmet
karşılığı olmayarak alınan
hisseler ile zirai faaliyete
bilfiil iştirak etmeksizin
sadece üründen pay alan arazi
sahiplerinin gelirleri bu
kanunun uygulanmasında
gayrimenkul sermaye iradı
addolunur.
|
Safi İrat
Madde 71-
Gayrimenkul
sermaye iradında safi irat,
gayrisafi hasılattan iradın
sağlanması ve idamesi için
yapılan giderler indirildikten
sonra kalan müspet farktır.
|
Gayrisafi Hasılat
Madde 72-
Gayrimenkul
sermaye iratlarında, gayrisafi
hasılat, 70'inci maddede yazılı
mal ve hakların kiraya
verilmesinden bir takvim yılı
içinde o yıla veya geçmiş
yıllara ait olarak nakden veya
aynen tahsil edilen kira
bedellerinin tutarıdır.
Ayın olarak
tahsil edilen kiralar, Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre
emsal bedeli ile paraya
çevrilir.
Kiracı
tarafından gayrimenkulü
genişletecek veya iktisadi
değerini devamlı surette
artıracak şekilde gayrimenkule
ilave edilen kıymetler, kira
müddetinin hitamında bedelsiz
(Kıymetlerin emsal bedelinden
düşük değerle devri halinde,
aradaki fark bedelsiz devir
sayılır) olarak kiralayana
devrolunduğu takdirde, mezkur
kıymetler kiralıyan bakımından,
bu tarihte aynen tahsil olunmuş
addolunur.
Gelecek
yıllara ait olup peşin tahsil
olunan kiralar, ilgili
bulundukları yılların hasılatı
sayılır. Şu kadar ki, ölüm ve
memleketi terk hallerinde
mükellefiyetin kalktığı tarihi
takibeden zamanlara ait olmak
üzere peşin tahsil olunan
kiralar, mükellefiyetin kalktığı
dönemin hasılatı addolunur.
Gayrimenkul
iradı sahipleri için,
1. Ittıla
hasıl etmeleri kaydiyle
namlarına, kamu müessesesine,
icra dairesine, bankaya, notere
veya postaya para yatırılması;
2. Kira olarak
doğan alacağın başka bir şahsa
temliki (Temlikin ivazlı olup
olmadığına bakılmaz. İvazlı
temliklerde ivazın tahsil şartı
aranmaz) veya kiracısına olan
borcu ile takası; tahsil
hükmündedir.
Yabancı
parasiyle yapılan ödemeler,
ödeme gününün borsa rayici ile,
borsada rayici yoksa, Maliye
Bakanlığı'nca tespit edilecek
kur üzerinden Türk parasına
çevrilir.
|
Emsal Kira Bedeli Esası
Madde 73-
(3239 sayılı
Kanunun 56'ncı maddesiyle
değişen fıkra)Kiraya
verilen mal ve hakların kira
bedelleri emsal kira bedelinden
düşük olamaz. Bedelsiz olarak
başkalarının intifaına bırakılan
mal ve hakların emsal kira
bedeli, bu mal ve hakların
kirası sayılır. Bina ve arazide
emsal kira bedeli, yetkili özel
mercilerce veya mahkemelerce
takdir veya tespit edilmiş
kirası, bu suretle takdir veya
tespit edilmiş kira mevcut
değilse Vergi Usul Kanunu'na
göre belirlenen vergi değerinin
% 5'idir. Diğer mal ve haklarda
emsal kira bedeli, bu mal ve
haklarının maliyet bedelinin, bu
bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul
Kanunu'nun servetlerin
değerlendirilmesi hakkındaki
hükümlerine göre belli edilen
değerlerinin % 10'udur.
Aşağıda yazılı
hallerde emsal kira bedeli esası
uygulanmaz:
1. Boş kalan
gayrimenkullerin muhafazaları
maksadiyle bedelsiz olarak
başkalarının ikametine
bırakılması;
2.
(3239 sayılı
Kanunun 56'ncı maddesiyle
değişen bent)
Binaların mal sahiplerinin usul,
füru veya kardeşlerinin
ikametine tahsis edilmesi (Usul,
füru ve kardeşlerden herbirinin
ikametine birden fazla konut
tahsis edilmiş ise bu konutların
yalnız birisi hakkında emsal
kira bedeli hesaplanmaz.
Kardeşler evli ise eşlerden
sadece biri için emsal kira
bedeli hesaplanmaz.);
3. Mal sahibi
ile birlikte akrabaların da aynı
evde veya dairede ikamet etmesi.
4.
(3239 sayılı
Kanunun 56'ncı maddesiyle
eklenen bent)
Genel bütçeye dahil daireler ve
katma bütçeli idareler, il özel
idareleri ve belediyeler ile
diğer kamu kurum ve
kuruluşlarınca yapılan
kiralamalarda.
|
Giderler
Madde 74-
(2361 sayılı
Kanunun 51'inci maddesiyle
değişen fıkra)
Safi iradın bulunması için,
21'inci maddeye göre istisna
edilen gayrisafi hasılata isabet
edenler hariç olmak üzere
gayrisafi hasılattan aşağıda
yazılı giderler indirilir:
1. Kiraya
veren tarafından ödenen
aydınlatma, ısıtma, su ve
asansör giderleri;
2. Kiraya
verilen malların idaresi için
yapılan ve gayrimenkulün
ehemmiyeti ile mütenasip olan
idare giderleri;
3. Kiraya
verilen mal ve haklara müteallik
sigorta giderleri;
4.
(4369 sayılı
Kanunun 38'inci maddesiyle,
değişen bent Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)
Kiraya
verilen mal ve haklar
dolayısıyla yapılan ve bunlara
sarf olunan borçların faizleri
ile konut olarak kiraya verilen
bir adet gayrimenkulün iktisap
yılından itibaren beş yıl süre
ile iktisap bedelinin % 5'i
(İktisap bedelinin % 5'i
tutarındaki bu indirim, sadece
ilgili gayrimenkule ait hasılata
uygulanır. Ancak, indirilmeyen
kısım 88' inci maddenin 3' üncü
fıkrasının uygulanmasında gider
fazlalığı sayılmaz),(*)
5.
(2361 sayılı
Kanunun 51'inci maddesiyle,
değişen bent)
Kiraya verilen mal ve haklar
için ödenen vergi, resim, harç
ve şerefiyelerle kiraya verenler
tarafından ödenmiş olmak
şartıyla belediyelere ödenen
harcamalara iştirak payları;
6. Kiraya
verilen mal ve haklar için
ayrılan amortismanlar
(Amortismana tabi değer, malum
ise maliyet bedeli, malum
değilse, bina ve arazi için
vergi değeri, diğer mallar için
Vergi Usul Kanununun 267'nci
maddesinin 3'üncü sırasına göre
tespit edilen emsal değeridir);
7. Kiraya
verenin yaptığı onarım giderleri
(Emlakın iktisadi değerini
artıracak surette tevsii, tadili
veya bunlara ilaveler yapılması
için ihtiyar olunan giderler
onarım gideri sayılmaz);
8. Kiraya
verilen mal ve haklara ait bakım
ve idame giderleri;
9.
Kiraladıkları mal ve hakları
kiraya verenlerin ödedikleri
kiralar ve diğer gerçek
giderler;
10.
(2361 sayılı
Kanunun 51'inci maddesiyle
değişen bent)
Sahibi bulundukları konutları
kiraya verenlerin kira ile
oturdukları konutun kira bedeli
(kira indirimi gayri safi
hasılattan bu maddenin 1 ila 9
ve 11 numaralı bentlerinden
yazılı giderler düşüldükten
sonra, kalan miktar üzerinden
yapılır; kiranın indirilemeyen
kısmı 88'inci maddenin 3'üncü
fıkrasının uygulanmasında gider
fazlalığı sayılmaz);
11.
(202 sayılı
Kanunun 37'nci maddesiyle
eklenen bent)
Kiraya verilen mal ve haklarla
ilgili olarak mukavelenameye
kanuna veya ilama istinaden
ödenen zarar, ziyan ve
tazminatlar.
Gayrimenkul
sermaye mahiyetindeki mal ve
hakların kısmen kiraya verilmesi
halinde, yukarıda yazılı
giderlerden yalnız bu kısma
isabet edenler hasılattan
indirilebilir.
(2361
sayılı Kanunun 51'inci
maddesiyle değişen fıkra)
Mükellefler
(hakları kiraya verenler hariç)
diledikleri takdirde yukarıda
yazılı giderlere karşılık olmak
üzere hasılatlarından %25'ini
götürü olarak indirebilirler.
Götürü gider usulünü kabul
edenler iki yıl geçmedikçe bu
usulden dönemezler.
Bu madde
hükmünün uygulanmasında para
cezaları ve vergi cezaları
hasılattan gider olarak
indirilemez.
(*)
4.
(Değişmeden önceki şekli)
Kiraya
verilen mal ve haklar
dolayısiyle yapılan ve bunlara
sarf olunan borçların faizleri
|
Tarifi
Madde 75-
(2361 sayılı Kanunun
52'nci maddesiyle değişen madde)
Sahibinin ticari, zirai
veya mesleki faaliyeti dışında nakdi
sermaye veya para ile temsil edilen
değerlerden müteşekkül sermaye
dolayısıyla elde ettiği kar payı,
faiz, kira ve benzeri iratlar menkul
sermaye iradıdır.
Kaynağı ne olursa olsun aşağıda
yazılı iratlar menkul sermaye iradı
sayılır:
1. (5582 sayılı Kanunun
28 inci maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 06.03.2007) Her
nevi hisse senetlerinin kâr payları
(kurucu hisse senetleri ve diğer
intifa hisse senetlerine verilen kâr
payları ve pay sahiplerine hazırlık
dönemi için faiz olarak veya başka
adlarla yapılan her türlü ödemeler
ile Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan yatırım fonları katılma
belgelerine ödenen kâr payları ile
konut finansmanı fonlarını temsilen
ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul
kıymetlere ve varlık finansmanı
fonlarını temsilen ihraç edilen
varlığa dayalı menkul kıymetlere
ödenen faiz, kâr payı veya benzeri
gelirler dahil.);(1)
2. (3239 saylı Kanunun
57'nci maddesiyle değişen bent)
İştirak hisselerinden doğan
kazançlar (Limited Şirket
ortaklarının, iş ortaklıklarının
ortakları ve komanditerlerin kâr
payları ile kooperatiflerin
dağıttıkları kazançlar bu zümreye
dahildir. Kooperatiflerin ortakları
ile yaptıkları muamelelerden doğan
kârların ortaklara, kooperatifle
yaptıkları muameleler nispetinde
tevzii, kazanç dağıtımı sayılmaz.)
(5615 sayılı kanunun 4
üncü maddesiyle eklenen paragraf
Yürürlük; 1/1/2007 tarihinden
geçerli olmak üzere 04.04.2007)
5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 7 nci maddesindeki
şartların birlikte gerçekleşmesi
halinde; Türkiye'de yerleşik gerçek
kişilerin doğrudan veya dolaylı
olarak ayrı ayrı ya da birlikte
sermayesinin, kâr payının veya oy
kullanma hakkının en az % 50'sine
sahip olmak suretiyle kontrol
ettikleri yurt dışı iştiraklerinin
kazançları dağıtılsın veya
dağıtılmasın, iştirakin hesap
döneminin kapandığı ayı içeren yıl
itibarıyla dağıtılan kâr payı
sayılır. Türkiye'de vergilendirilmiş
kazancın iştirak tarafından sonradan
dağıtılması durumunda, elde edilen
kâr paylarının vergilendirilmiş
kısmı bu tutardan indirilir.
Adi komandit şirketlerde
komanditerlerin kâr payları, şirket
kârının ilişkin bulunduğu takvim
yılında elde edilmiş sayılır;
3. Kurumların idare Meclisi
Başkan ve üyelerine verilen kar
payları;
4.(4842 sayılı Kanunun
7'nci maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 24.04.2003)
Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca
yıllık veya özel beyanname veren dar
mükellef kurumların, indirim ve
istisnalar düşülmeden önceki kurum
kazancından, hesaplanan kurumlar
vergisi düşüldükten sonra kalan
kısmı,(2)
5. (5582 sayılı Kanunun
28 inci maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 06.03.2007)Her
nevi tahvil (ipotek finansmanı
kuruluşları ve konut finansmanı
kuruluşları tarafından ihraç edilen
ipoteğe dayalı menkul kıymetler
hariç ipotekli sermaye piyasası
araçları, varlık teminatlı menkul
kıymetler dahil) ve Hazine bonosu
faizleri ile Toplu Konut İdaresi,
Kamu Ortaklığı İdaresi (6111
Sayılı Kanunla değiştirilen ibare
Yürürlük; 25.02.2011)Özelleştirme
İdaresince çıkarılan menkul
kıymetler ve varlık kiralama
şirketleri tarafından ihraç edilen
kira sertifikalarından(**)
sağlanan gelirler (Döviz cinsinden
yahut dövize, altına veya başka bir
değere endeksli menkul kıymetlerin
itfası sırasında oluşan değer
artışları irat sayılmaz.);(3)
6. (3239 sayılı Kanunun
57'nci maddesiyle değişen bent)
Her nevi alacak faizleri (Adi,
imtiyazlı, rehinli, senetli
alacaklarla carî hesap
alacaklarından doğan faizler ve kamu
tüzelkişilerince borçlanılan ve
senede bağlanmış olan meblağlar için
ödenen faizler dahil.)
7. (4761 sayılı Kanunun 1
inci maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 01.07.2002)Mevduat
faizleri (Bankalara, bankerlere,
tasarruf sandıklarına, tevdiat kabul
eden diğer müesseselere yatırılan
vadeli, vadesiz paralara ödenen
faizler, bunlar dışında kalan kişi
ve kuruluşlardan devamlı olarak para
toplama işi ile uğraşanların her ne
şekil ve ad altında olursa olsun
toplanan paralara sağladıkları
gelirler ve menfaatler ile bankalar
ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanununa göre kurulan aracı kurumlar
arasındaki borsa para piyasasında
değerlendirilen paralara ödenen
faizler de mevduat faizi sayılır.);(4)
8. Hisse senetleri ve tahvillerin
vadesi gelmemiş kuponların
satışından elde edilen bedeller;
9. İştirak hisselerinin sahibi
adına henüz tahakkuk etmemiş kar
paylarının devir ve temliki
karşılığında alınan para ve ayınlar;
10. Her çeşit senetlerin iskonto
edilmesi karşılığında alınan iskonto
bedelleri;
11. (3239 sayılı Kanunun
57'nci maddesiyle bent
kaldırılmıştır.)
12. (3239 sayılı Kanunun
57'nci maddesiyle değişen bent)
Faizsiz olarak kredi verenlere
ödenen kâr payları ile kâr, ve zarar
ortaklığı belgesi karşılığı ödenen
kâr payları ve özel finans
kurumlarınca kâr ve zarara katılma
hesabı karşılığında ödenen kâr
payları.
13. (4842 sayılı Kanunun
37/1-e maddesiyle yürürlükten
kaldırılmıştır Yürürlük;
24.04.2003)(5)
14. (3946 sayılı Kanunun
16'ncı maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 1.1.1994) Bu
maddenin ikinci fıkrasının 5
numaralı bendinde yer alan menkul
kıymetleri geri alım ve satım
taahhüdü ile iktisap veya elden
çıkarılması karşılığında sağlanan
menfaatler.
15. (4697 sayılı Kanunun
5 inci maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 07.10.2001) Tüzel
kişiliği haiz emekli sandıkları,
yardım sandıkları ile emeklilik ve
sigorta şirketleri tarafından;
a) On yıl süreyle prim, aidat
veya katkı payı ödemeden ayrılanlara
yapılan ödemeler,
b) On yıl süreyle katkı payı
ödemiş olmakla birlikte bireysel
emeklilik sisteminden emeklilik
hakkı kazanmadan ayrılanlar ile
diğer sandık ve sigortalardan on yıl
süreyle prim veya aidat ödeyenlere
ve vefat, malûliyet veya tasfiye
gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara
yapılan ödemeler,
c) Bireysel emeklilik sisteminden
emeklilik hakkı kazananlar ile bu
sistemden vefat, malûliyet veya
tasfiye gibi zorunlu nedenlerle
ayrılanlara yapılan ödemeler.
Yukarıda yazılı iratlar, bunları
sağlayan sermaye sahibinin ticari
faaliyetine bağlı bulunduğu
takdirde, ticari kazancın tespitinde
nazara alınır.
(1)(5582 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli) (2574
sayılı Kanunun 13'üncü maddesiyle
değişen bent) Her nevi
hisse senetlerinin kar payları
(kurucu hisse senetleri ve diğer
intifa hisse senetlerine verilen kar
payları ve pay sahiplerine hazırlık
dönemi için faiz olarak veya başka
adlarla yapılan her türlü ödemeler
ile (3824 sayılı Kanunun
4'üncü maddesi ile değişen ifade
Geçerlilik; 1.1.1992 Yürürlük :
11.7.1992) Sermaye Piyasası
Kanunu'na göre kurulan yatırım
fonları(*) katılma
belgelerine ödenen kar payları
dahil.)
(*)
(3824 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli Yürürlük; 1.1.1992)
Menkul Kıymetler Yatırım Fonları
(2)(4842 sayılı Kanunla
değişmeden önceki bent) 4.
(4369 sayılı Kanunun 39'uncu
maddesiyle değişen bent Yürürlük;
1999 hesap dönemi kurum
kazançlarından baş-lamak üzere
1.1.1999) Kurumlar Vergisi
Kanunu uyarınca yıllık veya özel
beyanname veren dar mükellef
kurumların, indirim ve istisnalar
(Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8 inci
maddesinin 1 numaralı bendinde
yazılı kazançlar hariç) düşünülmeden
önceki kurum kazancından, hesaplanan
kurumlar vergisi ve fon payı
düşüldükten sonra kalan kısım,(*)
(*) 4.
(Değişmeden önceki şekli) (3946
sayılı Kanunun 16'ncı maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1995)
Kurumlar Vergisi Kanunu
uyarınca yıllık veya özel beyanname
veren kurumların, indirim ve
istisnalar (4108 sayılı
Kanunun 22 nci maddesiyle değişen
ifade Geçerlilik; 1.1.1995 Yürürlük
: 2.6.1995) (Kurumlar
Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin
1 ve 6 numaralı bentlerine göre
kurumlar vergisinden müstesna
tutulan kazançlar hariç) (*)
düşülmeden önceki kurum kazancından,
hesaplanan kurumlar vergisi
düşüldükten sonra kalan kısım;
(3)(5582 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)(4369 sayılı
Kanunun 39'uncu maddesiyle değişen
bent Yürürlük; 1.1.1999)
Her nevi tahvil ve Hazine bonosu
faizleri ile Toplu Konut İdaresi,
Kamu Ortaklığı İdaresi ve
Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan
menkul kıymetlerden sağlanan
gelirler (Döviz cinsinden yahut
dövize, altına veya başka bir değere
endeksli menkul kıymelerin itfası
sırasında oluşan değer artışları
irat sayılmaz.)(*)
(*) 5.
(Değişmeden önceki şekli) (3824
sayılı Kanunun 4'üncü maddesi ile
değişen bent Geçerlilik; 1.1.1992
Yürürlük; 11.7.1992) Her
nevi tahvil faizleri ve hazine
bonosu faizleri ile Toplu Konut
İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince
çıkarılan menkul kıymetlerden
sağlanan gelirler (Ödeme, menkul
kıymetlerin gelirleriyle birlikte
menkul kıymetlerin itfa bedelini de
ihtiva ettiği takdirde, menkul
kıymetlerin itfa edilen kısmı irat
sayılmaz. Ancak, döviz cinsinden
yahut dövize, altına veya başka bir
değere endeksli menkul kıymetlerin
itfası sırasında oluşan değer
artışları irat sayılır.)
(4)
(4761 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli)7. Mevduat
faizleri (Bankalara, bankerlere,
tasarruf sandıklarına, tevdiat kabul
eden diğer müesseselere yatırılan
vadeli, vadesiz paralara ödenen
faizler ile bunlar dışında kalan
kişi ve kuruluşlardan devamlı olarak
para toplama işi ile uğraşanların
her ne şekil ve ad altında olursa
olsun toplanan paralarla
sağladıkları gelirler ve menfaatler
de mevduat faizi sayılır);
(5)(4842 sayılı Kanunla
yürürlükten kalkmadan önceki bent)
13. (3946 sayılı Kanunun
16'ncı maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 1.1.1995)
Mükerrer 75 inci maddede yazılı
vergi alacağı.
(**)(6111 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli) ve
Özelleştirme İdaresince çıkarılan
menkul kıymetlerden
|
Vergi Alacağı
Mukerrer Madde 75-
(4842
sayılı Kanunun 37/1-f maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 24.04.2003)(1)
(1)(4842
sayılı Kanunla yürürlükten
kalkmadan önceki mükerrer madde)
(3946
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
eklenen madde Yürürlük;
1.1.1995)
Tam mükellefiyete tabi
kurumlarca:
1. Tam
mükellefiyete tabi gerçek
kişilere dağıtılan kâr
paylarının,
2. Adi
ortaklıklara, kollektif ve adi
komandit şirketlere dağıtılan
kâr paylarının,
3. Eshamlı
komandit şirketlere dağıtılan
kâr paylarından bu şirketlerin
komandite ortaklarına isabet
eden kısmın,
1/5'i,
(4369
sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin (C) fıkrasının 6
numaralı bendi ile değiştirilen
ibare Yürürlük; 1.1.2000
tarihinden sonra elde edilen kar
paylarına uygulanmak üzere
29.7.1998)(*),
bunların vergi
alacağını teşkil eder.
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesinin
3 numaralı fıkrasının (r) bendi
ile kaldırılan fıkra Yürürlük;
1.1.1999)(**)
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
1/3'ü.
(**)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Yatırım fonlarının katılma
belgeleri ile yatırım
ortaklıklarının hisse
senetlerinden elde edilen kâr
payları için vergi alacağı
hesaplanmaz.
|
İrat Sayılmayan Haller
Madde 76-
(2361 sayılı
Kanunun 53'üncü maddesiyle
değişen madde)
Menkul kıymetin kuponlu veya
kuponsuz olarak satılması,
iştirak hisselerinin devir ve
temliki, menkul kıymetler ile
iştirak hisselerinin tamamen
veya kısmen itfa olunması
karşılığında alınan paralarla
itfa dolayısıyla verilen
ikramiyeler menkul sermaye iradı
sayılmaz.
(5281 sayılı
Kanunun 44/4-a maddesiyle
01.01.2006 tarihinden itibaren
elde edilen gelirlere uygulanmak
üzere yürürlükten kaldırılan
fıkra. Yürürlük; 01.01.2006)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(4369 sayılı Kanunun 40'ıncı
maddesiyle eklenen fıkra.
Yürürlük; 01.01.1999)
75 inci
maddenin ikinci fıkrasının 5, 6,
7, 12 ve 14 numaralı bentlerinde
yer alan menkul sermaye
iratlarına (döviz cinsinden
açılan hesaplara ödenen faiz ve
kar payları, dövize, altına veya
başka bir değere endeksli menkul
kıymetler ile döviz cinsinden
ihraç edilen menkul kıymetlerden
elde edilenler hariç) aşağıda
belirtilen indirim oranının
uygulanması suretiyle bulunacak
kısım, bu iratların beyanı
sırasında indirim olarak dikkate
alınır. Bu hükmün tevkif yoluyla
kesilen vergiye şumulü yoktur.
Bu indirim, menkul kıymetler
yatırım fonları ve ortaklıkları,
risk sermayesi yatırım fonları
ve ortaklıkları ve gayrimenkul
yatırım fonları ve
ortaklıklarından sağlanan kar
payları hakkında da uygulanır.
Ticari işletmelere dahil bu tür
gelirler hakkında indirim
uygulanmaz. İndirim oranı, Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre o
yıl için tespit edilmiş olan
yeniden değerleme oranının, aynı
dönemde Devlet tahvili ve Hazine
bonosu ihalelerinde oluşan
bileşik ortalama faiz oranına
bölünmesi suretiyle Maliye
Bakanlığı'nca tespit edilir.
|
Vergi Alacağı
Madde 77-
(3239
sayılı Kanunun 138/c maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Safi İrat
Madde 78-
Safi iradın
bulunması için menkul sermaye
iradından aşağıdaki giderler
indirilir:
1. Depo etme
ve sigorta ücretleri gibi menkul
kıymetlerin muhafazası için
yapılan giderler;
2. Temettü
hisseleri ile faizlerin tahsil
giderleri (Şirket toplantılarına
bizzat veya bilvekale iştirak
gibi sermayenin idaresi için
yapılan giderler irattan
indirilmez);
3. Menkul
kıymetler ve bunların iratları
için ödenen her türlü vergi,
resim ve harçlar (gelir vergisi
irattan indirilmez.)
|
Yabancı Parası İle Ödenen Faiz ve Temettüler
Madde 79-
Menkul sermaye
iratları, yabancı parası ile
tahsil edildiği veya yabancı
parası olarak kayıtlara intikal
ettirildiği veya bu iratlara
yabancı parası olarak tasarruf
edildiği takdirde mezkur
iratlar, tahsil edildikleri veya
kayıtlara intikal ettirildikleri
veya tasarruf olundukları günün
borsa rayici üzerinden, borsada
rayici yoksa Maliye
Bakanlığı'nca tayin olunacak kur
üzerinden Türk Parasına
çevrilir.
|
Gelire Giren Diğer Kazanç ve İratlar
Madde 80-
(4783 sayılı
Kanunun 3 üncü maddesiyle
değişen madde. Geçerlilik;
01.01.2003, Yürürlük;
09.01.2003)Aşağıda
yazılı olup geçen bölümlerin
dışında kalan kazanç ve iratlar
bu bölümdeki hükümlere göre
vergiye tâbi gelire dahildir :
1. Değer artış
kazançları
2. Arızî
kazançlar.(**)
(*) (4369
sayılı Kanunun 41 inci
maddesiyle değişmeden önceki
şekli)
Sair Kazanç ve İratlar
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
Madde 80 -
(4369
sayılı Kanunun 41'inci
maddesiyle,madde başlığı ile
değişen madde Yürürlük;
1.1.1999)
(ÖNEMLİ NOT: 1999-2002 YILLARI
GELİRLERİ İÇİN BU MADDE
HÜKÜMLERİ YERİNE; 193 SAYILI
G.V.K.'NA 4444 SAYILI KANUNLA
EKLENEN GEÇİCİ 56. MADDE
HÜKÜMLERİ UYGULANACAKTIR.) Bu
Kanunun 2 nci maddesinin 1-6
numaralı bentlerinde yazılı
gelir unsurları ile
ilişkilendirilemeyen gelirler,
kaynağı ne olursa olsun diğer
kazanç ve irat olarak bu bölümde
yer alan hükümlere göre
vergilendirilir.
Vergiden muaf
esnafın bu faaliyetinden elde
ettiği gelirin, alış ve gider
belgelerinde yer alan tutarın
iki katını; kazançları gerçek
usulde vergilendirilmeyen
çiftçilerin bu faaliyetlerinden
elde ettikleri gelirin,
aldıkları müstahsil
makbuzlarında yer alan satış
tutarları toplamını aşan kısmı
da diğer kazanç ve irat sayılır.
Bu madde hükmüne
göre vergilendirme yapabilmek
için bir takvim yılı içinde elde
edilen diğer kazanç ve iratlar
kapsamındaki gelirin, 103 üncü
maddede yazılı tarifenin birinci
ve ikinci gelir dilimleri
toplamının yarısını aşması
şarttır.
Bu madde
kapsamındaki kazanç ve iratların
elde edildiği yılın tespit
edilememesi veya mükellef
tarafından ispat edilememesi
halinde, harcamanın yapıldığı
veya tasarrufun varlığının
tespit edildiği yıldan bir
önceki yılın geliri sayılır.(X)
(X)
(Değişmeden önceki şekli) Gelire
giren sair kazanç ve iratlar
Madde 80
_ (2361 sayılı
Kanunun 55. maddesi ile değişen
madde)
Aşağıda yazılı
olup, geçen bölümlerin dışında
kalan kazanç ve iratlar bu
bölümdeki hükümlere göre vergiye
tabi gelire dahildir:
1. Değer artışı
kazançları;
2. Arızi
kazançlar.
|
Değer Artışı Kazançları
Mukerrer Madde 80-
(4783
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden geçerli
olmak üzere 09.01.2003)
Aşağıda yazılı mal ve hakların
elden çıkarılmasından doğan
kazançlar değer artışı
kazançlarıdır.
1.
(5281
sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle
01.01.2006 tarihinden itibaren
elde edilen gelirlere uygulanmak
üzere değişen bent. Yürürlük;
01.01.2006)
İvazsız olarak iktisap edilenler
ile tam mükellef kurumlara ait
olan ve iki yıldan fazla süreyle
elde tutulan hisse senetleri
hariç, menkul kıymetlerin veya
diğer sermaye piyasası
araçlarının elden
çıkarılmasından sağlanan
kazançlar.(*)
2. 70 inci
maddenin birinci fıkrasının (5)
numaralı bendinde yazılı
hakların (ihtira beratları
hariç) elden çıkarılmasından
doğan kazançlar.
3. Telif
haklarının ve ihtira
beratlarının müellifleri,
mucitleri ve bunların kanunî
mirasçıları dışında kalan
kimseler tarafından elden
çıkarılmasından doğan kazançlar.
4. Ortaklık
haklarının veya hisselerinin
elden çıkarılmasından doğan
kazançlar.
5. Faaliyeti
durdurulan bir işletmenin kısmen
veya tamamen elden
çıkarılmasından doğan kazançlar.
6. İktisap
şekli ne olursa olsun (ivazsız
olarak iktisap edilenler hariç)
70 inci maddenin birinci
fıkrasının (1), (2), (4) ve (7)
numaralı bentlerinde yazılı mal
(gerçek usulde vergiye tâbi
çiftçilerin ziraî istihsalde
kullandıkları gayrimenkuller
dahil) ve hakların, iktisap
tarihinden başlayarak
(5615 sayılı kanunun 5 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 1/1/2007 tarihinden
geçerli olmak üzere 04.04.2007) beş
yıl içinde(8) elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
(Kooperatiflerin ortaklarına bu
sıfatları dolayısıyla tahsis
ettikleri gayrimenkulleri tahsis
tarihinde ortak tarafından satın
alınmış sayılır.).
Bu maddede
geçen "elden çıkarma" deyimi,
yukarıda yazılı mal ve hakların
satılması, bir ivaz karşılığında
devir ve temliki, trampa
edilmesi, takası,
kamulaştırılması,
devletleştirilmesi, ticaret
şirketlerine sermaye olarak
konulmasını ifade eder.
5281
sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle
01.01.2006 tarihinden itibaren
elde edilen gelirlere uygulanmak
üzere değişen fıkra. Yürürlük;
01.01.2006)
Bir takvim yılında elde edilen
değer artışı kazancının, menkul
kıymet ve diğer sermaye piyasası
araçlarının elden
çıkarılmasından sağlananlar
hariç, 6.000 (***)(278
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 1.1.2011 tarihinden
itibaren 8.000 TL.)Yeni
Türk Lirası gelir vergisinden
müstesnadır.
Faaliyetine
devam eden ticarî bir işletmenin
kısmen veya tamamen
satılmasından veya ticarî
işletmeye dahil amortismana tâbi
iktisadî kıymetlerle birinci
fıkrada yazılı hakların elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
ticarî kazanç sayılır ve bunlara
ticarî kazanç hakkındaki
hükümler uygulanır.(**)
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
1.
(4842 sayılı Kanunun 8
inci maddesi ile 2003 yılı
gelirlerine de uygulanmak üzere
değişen bent. Yürürlük
;24.4.2003) İvazsız
olarak iktisap edilenler,
Türkiye'de kurulu menkul kıymet
borsalarında işlem gören ve üç
aydan fazla süreyle elde tutulan
hisse senetleri ile tam mükellef
kurumlara ait olan ve bir yıldan
fazla süreyle elde tutulan hisse
senetleri hariç, menkul
kıymetlerin elden
çıkarılmasından sağlanan
kazançlar ( üç aylık süreyi bir
yıla kadar çıkartmaya veya
tekrar kanuni süreye kadar
indirmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir)(x)
(x) (Değişmeden önceki
şekli) 1. İvazsız
olarak iktisap edilenler ile üç
ay süreyle elde tutulan ve
Türkiye'de kurulu menkul kıymet
borsalarında işlem gören hisse
senetleri hariç, menkul
kıymetlerin elden
çıkarılmasından sağlanan
kazançlar.
(**)
(4369 sayılı Kanunun 82/3-d
maddesiyle kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(x)
(x)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Değer artışı kazançları:
Mükerrer Madde 80 _
(2361 sayılı Kanunun 56'ncı
maddesiyle eklenen madde)
Aşağıda yazılı mal ve hakların
elden çıkarılmasından doğan
kazançlar değer artışı
kazançlarıdır.
1. (2588 sayılı Kanunun
18/c maddesiyle kaldırılmıştır)
(Bakınız: Yürürlük maddesi).
2. (3239 sayılı Kanunun
58'inci maddesiyle değişen bent)
Borsada kayıtlı olanlar ve
ivazsız olarak iktisap edilenler
hariç, menkul kıymetlerin
iktisap tarihinden başlayarak
bir yıl içinde veya iktisaptan
evvel elden çıkarılmasından
sağlanan kazançların bir takvim
yılındaki tutarının
(3946 sayılı Kanunun 26'ncı
maddesiyle belirlenen miktar
Yürürlük : 30.12.1993
Geçerlilik; 31.12.1993)
500.000 lirayı (G.T.:
200, 5.500.000.- Geçerlilik;
1.1.1996) aşan kısmı.
3. (2574 sayılı Kanunun
15'inci maddesiyle değişen bent)
70'inci maddenin birinci
fıkrasının 5 numaralı bendinde
yazılı hakların (ihtira
beratları hariç) elden
çıkarılmasından doğan
kazançların (3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993) 500.000
lirayı (G.T.: 200,
5.500.000.- Geçerlilik;
1.1.1996) aşan kısmı,
4. (2574 sayılı Kanunun
15'inci maddesiyle değişen bent)
Telif haklarının ve
ihtira beratlarının müellifleri,
mucitleri ve bunların kanuni
mirascıları dışında kalan
kimseler tarafından elden
çıkarılmasından doğan
kazançların (3946 sayılı
Kanunun 26'ıncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993) 500.000
lirayı (G.T.: 200,
5.500.000.- Geçerlilik;
1.1.1996) aşan kısmı,
5. Ortaklık haklarının veya
hisselerinin elden
çıkarılmasından doğan kazançlar,
6. Faaliyeti durdurulan bir
işletmenin kısmen veya tamamen
elden çıkarılmasından doğan
kazançlar,
7. (3239 sayılı Kanunun
58'inci maddesiyle eklenen bent)
İktisap şekli ne olursa olsun
(ivazsız olarak iktisap
edilenler hariç) 70'inci
maddenin birinci fıkrasının 1,
2, 4 ve 7 numaralı bentlerinde
yazılı mal (gerçek usulde
vergiye tabi çiftçilerin ziraî
istihsalde kullandıkları
gayrimenkuller dahil) ve
hakların, iktisap tarihinden
başlayarak dört yıl içinde elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
(Kooperatiflerin ortaklarına bu
sıfatları dolayısıyla tahsis
ettikleri gayrimenkulleri tahsis
tarihinde ortak tarafından satın
alınmış sayılır.)
Bu maddede geçen "elden çıkarma"
deyimi, yukarıda yazılı mal ve
hakların satılması, bir ivaz
karşılığında devir ve temliki,
trampa edilmesi, takası,
kamulaştırılması,
devletleştirilmesi, ticaret
şirketlerine sermaye olarak
konulmasını ifade eder.
Faaliyetine devam eden ticari
bir işletmenin kısmen veya
tamamen satılmasından veya
ticari işletmeye dahil
amortismana tabi iktisadi
kıymetlerle birinci fıkrada
yazılı hakların elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
ticari kazanç sayılır ve bunlara
ticari kazanç hakkındaki
hükümler uygulanır.
(+) Diğer yıllar için 200 Seri
No.lu G.V.K. Genel Tebliği ile
92/3892, 93/5146, 94/6300 ve
95/7593 sayılı B.K.K.'ya
bakınız.
8.
(Değişmeden önceki şekli)
dört yıl içinde
(***)
(266 Seri No'lu
Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
1.1.2008 tarihinden itibaren
6.800 YTL.)
|
Vergilendirilmeyecek Değer Artışı Kazançları
Madde 81-
(4783 sayılı
Kanunun 5 inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden geçerli
olmak üzere 09.01.2003)
Aşağıdaki
yazılı hallerde değer artışı
kazancı hesaplanmaz ve
vergilendirilmez :
1. Ferdi bir
işletmenin sahibinin ölümü
halinde, kanunî mirasçılar
tarafından işletmenin
faaliyetine devam olunması ve
mirasçılar tarafından işletmeye
dahil iktisadî kıymetlerin
kayıtlı değerleriyle (bilanço
esasına göre defter tutuluyorsa
bilançonun aktif ve pasifiyle
bütün halinde) aynen devir
alınması.
2. Kazancı
bilanço esasına göre tespit
edilen ferdi bir işletmenin
bilançosunun bir sermaye
şirketine aktif ve pasifiyle
bütün halinde devrolunması,
devir alan şirketin bilançosuna
aynen geçirilmesi ve devredilen
ferdi işletmenin sahip veya
sahiplerinin şirketten, devir
bilançosuna göre hesaplanan öz
sermayesi tutarında ortaklık
payı alması (Bu ortaklık payını
temsil eden hisse senetlerinin
nama yazılı olması şarttır.).
3. Kollektif
ve adi komandit şirketlerin bu
maddenin (2) numaralı bendinde
yazılı şartlar dahilinde nev'i
değiştirerek sermaye şirketi
haline dönüşmesi (Kollektif ve
adi komandit şirketlerin şekil
değiştirerek anonim şirket
haline dönüşmesi halinde şekil
değiştiren kollektif ve adi
komandit şirketlerin
ortaklarının anonim şirketteki
ortaklık paylarını gösteren
hisse senetlerinin nama yazılı
olması şarttır.).(*)
(*) (4783
Sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle
değişmeden önceki şekli)
(4369 sayılı
Kanunun 42'nci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
1.1.1999)
Aşağıdaki yazılı
hallerde diğer kazanç ve iratlar
vergilendirilmez:
1. Ferdi bir
işletmenin sahibinin ölümü
halinde, kanuni mirasçılar
tarafından işletmenin
faaliyetine devam olunması ve
mirasçılar tarafından işletmeye
dahil iktisadi kıymetlerin
kayıtlı değerleriyle (Bilanço
esasına göre defter tutuluyorsa
bilançonun aktif ve pasifiyle
bütün halinde) aynen devir
alınması;
2. Kazancı
bilanço esasına göre tespit
edilen ferdi bir işletmenin
bilançosunun bir sermaye
şirketine aktif ve pasifiyle
bütün halinde devrolunması,
devralan şirketin bilançosuna
aynen geçirilmesi ve devredilen
ferdi işletmenin sahip veya
sahiplerinin şirketten, devir
bilançosuna göre hesaplanan öz
sermayesi tutarında ortaklık
payı alması (Bu ortaklık payını
temsil eden hisse senetlerinin
nama yazılı olması şarttır.);
3. Kollektif ve
adi komandit şirketlerin bu
maddenin 2 numaralı bendinde
yazılı şartlar dahilinde nevi
değiştirerek sermaye şirketi
haline dönüşmesi (Kollektif ve
adi komandit şirketlerin şekil
değiştirerek anonim şirket
haline dönüşmesi halinde şekil
değiştiren kollektif ve adi
komandit şirketlerin
ortaklarının anonim şirketteki
ortaklık paylarını gösteren
hisse senetlerinin nama yazılı
olması şarttır.);
4. Veraset
yoluyla veya ivazsız olarak
meydana gelen intikaller;
5. İktisap şekli
ne olursa olsun, hisse senetleri
ve portföyünün en az % 51'i
Türkiye'de kurulmuş bulunan
şirketlerin hisse senetlerinden
oluşan menkul kıymetler yatırım
fonlarının katılma belgelerinin,
iktisap tarihinden başlayarak
bir yıldan fazla süre ile elde
tutulduktan sonra elden
çıkarılması.(***)
(***)
(Değişmeden önceki şekli)
Vergilendirilmeyecek değer
artışı kazançları:
Madde 81 _
(2361 sayılı
Kanunun 57'nci maddesiyle
değişen madde)
Aşağıdaki yazılı
hallerde değer artışı kazancı
hesaplanmaz ve vergilendirilmez:
1. Ferdi bir
işletmenin sahibinin ölümü
halinde, kanuni mirasçılar
tarafından işletmenin
faaliyetine devam olunması ve
mirasçılar tarafından işletmeye
dahil iktisadi kıymetlerin
kayıtlı değerleriyle (Bilanço
esasına göre defter tutuluyorsa
bilançonun aktif ve pasifiyle
bütün halinde) aynen devir
alınması;
2. Kazancı
bilanço esasına göre tespit
edilen ferdi bir işletmenin
bilançosunun bir sermaye
şirketine aktif ve pasifiyle
bütün halinde devrolunması,
devralan şirketin bilançosuna
aynen geçirilmesi ve devredilen
ferdi işletmenin sahip veya
sahiplerinin şirketten, devir
bilançosuna göre hesaplanan öz
sermayesi tutarında ortaklık
payı alması (Bu ortaklık payını
temsil eden hisse senetlerinin
nama yazılı olması şarttır);
3. Kollektif ve
adi komandit şirketlerin bu
maddenin 2 numaralı bendinde
yazılı şartlar dahilinde nev'i
değiştirerek sermaye şirketi
haline dönüşmesi (Kollektif ve
adi komandit şirketlerin şekil
değiştirerek anonim şirket
haline dönüşmesi halinde şekil
değiştiren kollektif ve adi
komandit şirketlerin
ortaklarının anonim şirketteki
ortaklık paylarını gösteren
hisse senetlerinin nama yazılı
olması şarttır.)
|
Safi Değer Artışı
Mukerrer Madde 81-
(4783
sayılı Kanunun 6 ıncı maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden geçerli
olmak üzere 09.01.2003)
Değer
artışında safi kazanç, elden
çıkarma karşılığında alınan para
ve ayınlarla sağlanan ve para
ile temsil edilebilen her türlü
menfaatlerin tutarından, elden
çıkarılan mal ve hakların
maliyet bedelleri ile elden
çıkarma dolayısıyla yapılan ve
satıcının uhdesinde kalan
giderlerin ve ödenen vergi ve
harçların indirilmesi suretiyle
bulunur. Hâsılatın ayın ve
menfaat olarak sağlanan kısmının
tutarı Vergi Usul Kanununun
değerleme ile ilgili hükümlerine
göre tayin ve tespit olunur.
Maliyet
bedelinin mükelleflerce tespit
edilememesi halinde maliyet
bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre, takdir
komisyonlarınca tespit edilecek
bedel, kazancı bilanço veya
işletme hesabı esasına göre
tespit edilen işletmelerde ise
son bilançoda veya envanter
kayıtlarında gösterilen değer
esas alınır.
İşletmeye
dahil amortismana tâbi iktisadî
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde, iktisadî kıymetlerin
maliyet bedeli yerine
amortismanlar düşüldükten sonra
kalan net değeri esas alınır.
Menkul
kıymetlerin elden
çıkarılmasında, iktisap
bedelinin tevsik edilememesi
halinde Vergi Usul Kanununun 266
ncı maddesinde yazılı itibari
değer iktisap bedeli olarak
kabul edilir.
Dar
mükelleflerin (kurumlar dahil),
yabancı sermaye mevzuatına göre
ilgili mercilerden izin almak
suretiyle, Türkiye'ye bizzat
getirdikleri nakdî veya aynî
sermaye karşılığında iktisap
ettikleri menkul kıymetler ile
iştirak hisselerini elden
çıkarmalarından doğan değer
artışı kazançlarının hesabında,
kur farkından doğan kazançlar
dikkate alınmaz. Şu kadar ki, bu
mükelleflerin Türkiye'de elde
ettikleri kazançların,
münhasıran bu menkul kıymet veya
iştirak hisseleri dolayısıyla
elde edilen menkul sermaye
iratlarından ve bu kıymet veya
hisselerin elden çıkarılmasından
doğan değer artışı
kazançlarından ibaret olması
şarttır. Bu mükelleflerin,
Türkiye'de menkul kıymet alım
satımıyla devamlı olarak
uğraşmaları halinde, kur
farkından doğan kazançlar da
ticarî kazancın hesabında
dikkate alınır.
Kur farkından
doğan kazançların hesabında,
menkul kıymet veya iştirak
hisselerinin iktisabına tahsis
edilen yabancı sermayenin bu
kıymet veya hisselerin iktisap
tarihindeki Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası döviz alış kuruna
göre hesaplanan Yeni Türk Lirası
karşılığı ile bu kıymet veya
hisselerin elden çıkarılması
tarihindeki aynı miktar yabancı
sermayenin Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası döviz alış kuruna
göre hesaplanan Yeni Türk Lirası
karşılığı arasındaki fark esas
alınır.
Mal ve
hakların elden çıkarılmasında
iktisap bedeli, elden çıkarılan
mal ve hakların, elden
çıkarıldığı ay hariç olmak üzere
Devlet İstatistik Enstitüsünce
belirlenen toptan eşya fiyat
endeksindeki artış oranında
artırılarak tespit edilir.(*)
(5281 sayılı Kanunun 28 inci
maddesiyle 01.01.2006 tarihinden
itibaren elde edilen gelirlere
uygulanmak üzere eklenen cümle.
Yürürlük; 01.01.2006)
Şu kadar
ki, bu endekslemenin
yapılabilmesi için artış
oranının % 10 veya üzerinde
olması şarttır.
(*)(Değişmeden önceki şekli)
MÜKERRER MADDE 81-
(4369
sayılı Kanunun 82/3-d maddesi
ile yürürlükten kaldırılan
madde. Yürürlük ; 01.01.1999)(x)
(x)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
MÜKERRER MADDE 81 _
(3239
sayılı Kanunun 59'uncu
maddesiyle değişen madde)
Değer artışında safi kazanç,
elden çıkarma karşılığında
alınan para ve ayınlarla
sağlanan ve para ile temsil
edilebilen her türlü
menfaatlerin tutarından, elden
çıkarılan mal ve hakların
maliyet bedelleri ile elden
çıkarma dolayısıyla yapılan ve
satıcının uhdesinde kalan
giderlerin ve ödenen vergi ve
harçların indirilmesi suretiyle
bulunur. Hâsılatın ayın ve
menfaat olarak sağlanan kısmının
tutarı Vergi Usul Kanununun
değerleme ile ilgili hükümlerine
göre tayin ve tespit olunur.
Maliyet bedelinin
mükelleflerce tespit edilememesi
halinde maliyet bedeli yerine;
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre, takdir komisyonlarınca
tespit edilecek bedel, Kazancı
bilanço veya işletme hesabı
esasına göre tespit edilen
işletmelerde ise son bilançoda
veya envanter kayıtlarında
gösterilen değer esas alınır.
İşletmeye dahil
amortismana tabi iktisadî
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde, iktisadî kıymetlerin
maliyet bedeli yerine,
amortismanlar düşüldükten sonra
kalan net değeri esas alınır.
Menkul
kıymetlerin elde çıkarılmasında,
iktisap bedelinin tevsik
edilememesi halinde, Vergi Usul
Kanununun 266 ncı maddesinde
yazılı itibarî değer iktisap
bedeli olarak kabul edilir.
(3418
sayılı Kanunun 25'inci
maddesiyle eklenen fıkra)
Dar mükelleflerin (kurumlar
dahil), yabancı sermaye
mevzuatına göre ilgili
mercilerden izin almak
suretiyle, Türkiye 'ye bizzat
getirdikleri nakdi veya ayni
sermaye karşılığında iktisap
ettikleri menkul kıymetler ile
iştirak hisselerini elden
çıkarmalarından doğan değer
artışı kazançlarının hesabında,
kur farkından doğan kazançlar
dikkate alınmaz. Şu kadarki, bu
mükelleflerin Türkiye'de elde
ettikleri kazançların,
münhasıran bu menkul kıymet veya
iştirak hisseleri dolayısıyla
elde edilen menkul sermaye
iratlarından ve bu kıymet veya
hisselerin elden çıkarılmasından
doğan değer artışı
kazançlarından ibaret olması
şarttır. Bu mükelleflerin,
Türkiye'de menkul kıymet alım
satımıyla devamlı olarak
uğraşmaları halinde, kur
farkından doğan kazançlar da
ticarî kazancın hesabında
dikkate alınır.
(3418
sayılı Kanunun 25'inci
maddesiyle eklenen fıkra)
Kur farkından doğan kazançların
hesabında, menkul kıymet veya
iştirak hisselerinin iktisabına
tahsis edilen yabancı
sermayenin, bu kıymet veya
hisselerin iktisap tarihindeki
T.C. Merkez Bankası döviz alış
kuruna göre hesaplanan Türk
lirası karşılığı ile bu kıymet
veya hisselerin elden
çıkarılması tarihindeki aynı
miktar yabancı sermayenin T.C.
Merkez Bankası döviz alış kuruna
göre hesaplanan Türk lirası
karşılığı arasındaki fark esas
alınır.
(3946
sayılı Kanunun 18'inci
maddesiyle eklenen fıkra
1993
yılı gelirlerine de uygulanmak
üzere
Yürürlük;
30.12.1993)
Bu Kanunun mükerrer 80 inci
maddesinin birinci fıkrasının 7
numaralı bendinde belirtilen
değer artış kazancının hesabında
iktisap bedeli, gayrimenkul ve
bu nitelikteki hakların iktisap
edildiği ve elden çıkarıldığı
takvim yılları hariç olmak
üzere, her takvim yılı için
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılarak
tespit edilir.
|
Arızi Kazançlar
Madde 82-
(4783
sayılı Kanunun 7 inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
01.01.2003 tarihinden geçerli
olmak üzere 09.01.2003)Vergiye
tâbi arızi kazançlar şunlardır :
1. Arızî
olarak ticarî muamelelerin
icrasından veya bu nitelikteki
muamelelere tavassuttan elde
edilen kazançlar.
2. Ticarî veya
ziraî bir işletmenin faaliyeti
ile serbest meslek faaliyetinin
durdurulması veya terk edilmesi,
henüz başlamamış olan böyle bir
faaliyete hiç girişilmemesi,
ihale, artırma ve eksiltmelere
iştirak edilmemesi karşılığında
elde edilen hâsılat.
3.
Gayrimenkullerin tahliyesi veya
kiracılık hakkının devri
karşılığında alınan tazminatlar
ile peştemallıklar (kiracıya ait
tesisat ve malların tahliye ve
devri sırasında kiralayan veya
yeni kiracıya devrinde doğan
kazançlar dahil).
4. Arızî
olarak yapılan serbest meslek
faaliyetleri dolayısıyla tahsil
edilen hâsılat.
5. Gerçek
usulde vergiye tâbi
mükelleflerin terk ettikleri
işleri ile ilgili olarak
sonradan elde ettikleri
kazançlar (zarar yazılan
değersiz alacaklarla, karşılık
ayrılan şüpheli alacakların
tahsili dahil).
6. Dar
mükellefiyete tâbi olanların 45
inci maddede yazılı işleri arızî
olarak yapmalarından elde
ettikleri kazançlar.
Bir takvim yılında (1), (2),
(3) ve (4) numaralı bentlerde
yazılı olan kazançlar (henüz
başlamamış olan ticarî, ziraî
veya meslekî bir faaliyete hiç
girişilmemesi ile ihale, artırma
ve eksiltmelere iştirak
edilmemesi karşılığında elde
edilen kazançlar hariç)
toplamının 10 milyar liralık(*)
(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2011
yılı için 19.000 TL.)
kısmı gelir vergisinden
müstesnadır.
Bu maddede
geçen "hâsılat" deyimi alınan
para ve ayınlarla diğer
suretlerle elde edilen ve para
ile temsil edilebilen
menfaatleri ifade eder.
Arızî
kazançların safi miktarı
aşağıdaki şekilde tespit olunur:
1. Bu maddenin
birinci fıkrasının (1) numaralı
bendinde yazılı işlerde satış
bedelinden maliyet bedeli ve
satış dolayısıyla yapılan
giderler indirilir.
2. Bu maddenin
birinci fıkrasının (2), (3), (4)
ve (5) numaralı bentlerinde
yazılı işlerde elde edilen
hâsılattan tevsik edilmek
kaydıyla yapılan giderler
indirilir.
3. Bu maddenin
birinci fıkrasının (6) numaralı
bendinde yazılı işlerde, 45 inci
madde hükümleri uygulanır.(**)
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile 2005
takvim yılında uygulanmak üzere
13.000 YTL. Geçerlilik;
01.01.2005, Yürürlük;
29.12.2004(x), 2005/9826 sayılı
B.K.K. ile 14.000 YTL.
Geçerlilik 1.1.2006)
(259 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2007
yılı için 15.000 YTL.)(266 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2008 yılı için
16.000 YTL.)
(x)
2003/6578 sayılı B.K.K. ile
12.000.000.000 lira
(**)(Değişmeden önceki şekli)
Diğer kazanç ve iratların
matrahı
(4783 Sayılı Kanunun 7
inci maddesiyle değişmeden
önceki şekli)
MADDE 82- (4369 sayılı
Kanunun 43'üncü maddesiyle,
başlığı ile birlikte değişen
madde, Yürürlük; 1.1.1999)
( ÖNEMLİ NOT: 1999-2002
YILLARI GELİRLERİ İÇİN BU MADDE
HÜKÜMLERİ YERİNE; 193 SAYILI
G.V.K.'NA 4444 SAYILI KANUNLA
EKLENEN GEÇİCİ-56. MADDE
HÜKÜMLERİ UYGULANACAKTIR..)1)
Mal ve hakların elden
çıkarılmasından elde edilen
diğer kazanç ve iratların safi
tutarı, elden çıkarma
karşılığında alınan para ve
ayınlarla sağlanan ve para ile
temsil edilebilen her türlü
menfaatlerin tutarından, elden
çıkarılan mal ve hakların
maliyet bedelleri ile elden
çıkarma dolayısıyla yapılan ve
satıcının uhdesinde kalan
giderlerin ve ödenen vergi ve
harçların indirilmesi suretiyle
bulunur. Hasılatın ayın ve
menfaat olarak sağlanması
halinde bunların rayiç değerleri
esas alınır.
Maliyet bedelinin mükelleflerce
tespit edilememesi halinde
maliyet bedeli; Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre takdir
komisyonlarınca takdir edilir.
Faaliyeti durdurulan bir
iktisadi işletmenin kısmen veya
tamamen elden çıkarılmasında,
elden çıkarılan iktisadi
kıymetlerin maliyet bedeli
olarak kazancı bilanço veya
işletme hesabı esasına göre
tespit edilen işletmelerde son
bilançoda veya envanter
kayıtlarında gösterilen değer
esas alınır. İktisadi
kıymetlerin amortismana tabi
olması halinde, iktisadi
kıymetlerin maliyet bedeli
yerine amortismanlar düşüldükten
sonra kalan net değeri esas
alınır.
Menkul kıymetlerin elden
çıkarılmasında, iktisap
bedelinin tevsik edilememesi
halinde, iktisap tarihindeki
rayiç bedel iktisap bedeli
olarak kabul edilir. Aynı yıl
içinde birden fazla menkul
kıymet alınıp satılması halinde,
bunların kazancı birlikte
hesaplanır. Alım satımın
birinden doğan zarar, diğerinin
kârından mahsup edilir.
Dar mükelleflerin (kurumlar
dahil), yabancı sermaye
mevzuatına göre ilgili
mercilerden izin almak
suretiyle, Türkiye'ye bizzat
getirdikleri nakdi veya ayni
sermaye karşılığında iktisap
ettikleri menkul kıymetler ile
iştirak hisselerini elden
çıkarmalarından doğan
kazançların hesabında, kur
farkından doğan kazançlar
dikkate alınmaz. Şu kadar ki, bu
mükelleflerin Türkiye'de elde
ettikleri kazançların,
münhasıran bu menkul kıymet veya
iştirak hisseleri dolayısıyla
elde edilen menkul sermaye
iratlarından ve bu kıymet ve
hisselerin elden çıkarılmasından
doğan kazançlardan ibaret olması
şarttır. Bu mükelleflerin,
Türkiye'de menkul kıymet
alım-satımı ile devamlı olarak
uğraşmaları halinde, kur
farkından doğan kazançlar da
ticari kazancın hesabında
dikkate alınır.
Kur farkından doğan kazançların
hesabında, menkul kıymet veya
iştirak hisselerinin iktisabına
tahsis edilen yabancı sermayenin
bu kıymet ve hisselerin iktisap
tarihindeki T.C. Merkez Bankası
döviz alış kuruna göre
hesaplanan Türk Lirası karşılığı
ile bu kıymet ve hisselerin
elden çıkarılması tarihindeki
aynı miktar yabancı sermayenin
T.C. Merkez Bankası döviz alış
kuruna göre hesaplanan Türk
Lirası karşılığı arasındaki fark
esas alınır.
Mal ve hakların elden
çıkarılmasında iktisap bedeli,
elden çıkarılan mal ve hakların,
elden çıkarıldığı ay hariç olmak
üzere Devlet İstatistik
Enstitüsü'nce belirlenen toptan
eşya fiyat endeksindeki artış
oranında artırılarak tespit
edilir.
Menkul kıymetlerin elden
çıkarılması halinde kazanç, yıl
içinde elde edilen toplam
gelirden, bu kanunun 76' ncı
maddesinde belirtilen indirim
oranının uygulanması suretiyle
bulunacak kısmın düşülmesi
suretiyle hesaplanabilir. Bu
durumda iktisap bedeli
endekslenmez.
Bu maddede geçen "elden çıkarma"
deyimi, mal ve hakların
satılması, bir ivaz karşılığında
devir ve temliki, trampa
edilmesi, takası,
kamulaştırılması,
devletleştirilmesi, ticaret
şirketlerine sermaye olarak
konulması ve mal ve haklar
üzerindeki tasarruf edebilme
hakkının herhangi bir şekilde
devredilmesini ifade eder.
Yukarıda belirtilen haller
dışında elde edilen diğer kazanç
ve iratların safi tutarı, elde
edilen hasılat veya satış
bedelinden, tevsik edilmek
kaydıyla yapılan gider veya
maliyet unsurlarının indirilmesi
suretiyle bulunur.
2) Bu kanunun 2' nci maddesinin
1-6 bentleri veya bu maddenin 1
numaralı bendinde belirtilen
gelirlerle ilişkilendirilemeyen
ve harcandığı veya tasarruf
edildiği tespit edilen tutarlar
safi irat olarak kabul edilir.
Tasarrufun varlığının bir mal
veya hak iktisabı olarak tesbiti
halinde, bu mal veya hakkın
maliyet bedeli (maliyet bedeli
bilinmiyorsa iktisap tarihindeki
rayiç bedeli), mal veya hakkın
iktisap tarihi bilinmiyorsa bir
önceki yılın son günündeki rayiç
bedeli vergiye tabi matrah kabul
edilir.
3) Dar mükellefiyete tabi
olanların 45 inci maddede yazılı
işleri arızi olarak
yapmalarından elde ettikleri
kazançlar hakkında söz konusu
madde hükümleri uygulanır.(x)
(x)
(Maddenin değişmeden önceki
şekli)
Arizi kazançlar:
Madde 82 _ (2361 sayılı
Kanunun 59'uncu maddesiyle
değişen madde) Vergiye
tabi arızi kazançlar şunlardır:
1. Arızi olarak ticari
muamelelerin icrasından veya bu
nitelikteki muamelelere
tavassuttan elde edilen
kazançlar;
2. Ticari veya zirai bir
işletmenin faaliyetiyle serbest
meslek faaliyetinin durdurulması
veya terk edilmesi, henüz
başlamamış olan böyle bir
faaliyete hiç girişilmemesi,
ihale, artırma ve eksiltmelere
iştirak edilmemesi karşılığında
elde edilen hasılat;
3. Gayrimenkullerin tahliyesi
veya kiracılık hakkının devri
karşılığında alınan tazminatlar
ile peştemallıklar (kiracıya ait
tesisat ve malların tahliye ve
devri sırasında kiralayan veya
yeni kiracıya devrinde doğan
kazançlar dahil);
4. Arızi olarak yapılan serbest
meslek faaliyetleri dolayısiyle
tahsil edilen hasılat;
5. Gerçek usulde vergiye tabi
mükelleflerin terk ettikleri
işleriyle ilgili olarak sonradan
elde ettikleri kazançlar (zarar
yazılan değersiz alacaklarla,
karşılık ayrılan şüpheli
alacakların tahsili dahil);
6. Dar mükellefiyete tabi
olanların 45'inci maddede yazılı
işleri arızi olarak
yapmalarından elde ettikleri
kazançlar.
Yukarıda yazılı kazançlardan 1-4
numaralı bentlerde yazılı
olanların (henüz başlamamış olan
ticari, zirai veya mesleki bir
faaliyete hiç girişilmemesi ile
ihale, artırma ve eksiltmelere
iştirak edilmemesi karşılığında
elde edilen kazançlar hariç)
10.000 lirayı (94/6300
sayılı B.K.K. ile 100.000
Yürürlük : 27.12.1994
Geçerlilik; 1.1.1995)
aşan kısmı, diğerlerinde tamamı
vergiye tabidir. (+)
Bu maddede geçen hasılat deyimi,
alınan para ve ayınlarla diğer
suretlerle elde edilen ve para
ile temsil edilebilen
menfaatleri ifade eder.
Arızi kazançların safi miktarı
aşağıdaki şekilde tespit olunur:
1. Bu maddenin birinci
fıkrasının 1 numaralı bendinde
yazılı işlerde satış bedelinden,
maliyet bedeli ve satış
dolayısiyle yapılan giderler
indirilir;
2. Bu maddenin birinci
fıkrasının 2, 3, 4 ve 5 numaralı
bentlerinde yazılı işlerde elde
edilen hasılattan tevsik edilmek
kaydiyle yapılan giderler
indirilir;
3. Bu maddenin birinci
fıkrasının 6 numaralı bendinde
yazılı işlerde, 45'inci madde
hükümleri uygulanır.
(+) Önceki had için 93/5146
sayılı B.K.K.'na bakınız.
|
Beyan Esası
Madde 83-
Hilafına hüküm
olmadıkça, Gelir Vergisi
mükellefin veya vergi
sorumlusunun beyanı üzerine tarh
olunur.
|
Beyanname Çeşitleri
Madde 84-
Gelir Vergisi
beyanları:
1. Yıllık;
2. Muhtasar;
3. Münferit;
Beyanname ile
yapılır.
1. Yıllık
beyanname, muhtelif kaynaklardan
bir takvim yılı içinde elde
edilen kazanç ve iratların bir
araya getirilip toplanmasına ve
bu suretle hesaplanan gelirin
vergi dairesine bildirilmesine
mahsustur.
Gelirin takvim
yılının belli bir dönemine
taalluk etmesi, beyannamenin
yıllık vasfını değiştirmez.
2. Muhtasar
beyanname, işverenler veya vergi
tevkifatı yapan diğer kimseler
tarafından kesilen vergilerin
matrahları ile birlikte, toplu
olarak vergi dairesine
bildirmesine mahsustur.
3. Münferit
beyanname, dar mükellefiyete
tabi olanların yıllık beyanname
ile bildirmeye mecbur
olmadıkları kazanç ve
iratlardan, vergisi tevkif
suretiyle alınmamış olanların
bildirilmesine mahsustur.
|
Gelirin Toplanması ve Beyan
Madde 85-
(4369
sayılı Kanunun 44'üncü
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1998 yılı gelirlerine
uygulanmak üzere 29.7.1998)
Mükellefler, ikinci maddede
yazılı kaynaklardan bir takvim
yılı içinde elde ettikleri
kazanç ve iratları için bu
kanunda aksine hüküm olmadıkça
yıllık beyanname verirler. Bu
kanuna göre beyanı gereken
gelirlerin yıllık beyannamede
toplanması zorunludur.
Tacirlerle
çiftçiler ve serbest meslek
erbabı ticari, zirai ve mesleki
faaliyetlerinden kazanç temin
etmemiş olsalar bile, yıllık
beyanname verirler. Bu hüküm
şirketlerin faaliyet ve tasfiye
dönemlerine şamil olmak üzere
kollektif şirket ortakları ile
komanditeler hakkında da
uygulanır.
Yabancı
memleketlerde elde edilen kazanç
ve iratlar:
1. Mükellefin
bunları Türkiye'de hesaplarına
intikal ettirdiği yılda;
2. Türkiye'de
hesaplara intikal
ettirilmemesinin mükellefin
iradesi dışındaki sebeplerden
ileri geldiği tevsik olunan
hallerde, mükellefin bunlara
tasarruf edebildiği yılda;
Elde edilmiş
sayılır.(*)
Gelirin
Toplanması:
(*)
Madde 85 _
(Değişmeden
önceki şekli) 202 sayılı Kanunun
40'ıncı maddesiyle değişen
madde)
Mükellefler, ikinci maddede
yazılı kaynaklardan bir takvim
yılı içinde elde ettikleri
kazanç ve iratları (Götürü
usulde tespit edilen kazanç ve
ücretler dahil) için bu kanunda
aksine hüküm olmadıkça yıllık
beyanname vermeye ve bu kazanç
ve iratları yıllık
beyannamelerinde toplamaya
mecburdurlar.
(3946
sayılı Kanunun 19'uncu
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1994)
İstisna hadleri içinde kalan
kazanç ve iratlar için yıllık
beyanname verilmez.
Tacirlerle
çiftçiler ve serbest meslek
erbabı ticari, zirai ve mesleki
faaliyetlerinden kazanç temin
etmemiş olsalar bile, yıllık
beyanname verirler. Bu hüküm
şirketlerin faaliyet ve tasfiye
devrelerine şamil olmak üzere
kollektif şirket ortakları ile
komanditeler hakkında da
uygulanır.
Yabancı
memleketlerde elde edilen kazanç
ve iratlar:
1. Mükellefin
bunları Türkiye'de hesaplarına
intikal ettirdiği yılda;
2. Türkiye'de
hesaplara intikal
ettirilmemesinin mükellefin
iradesi dışındaki sebeplerden
ileri geldiği tevsik olunan
hallerde, mükellefin bunlara
tasarruf edebildiği yılda;
Elde edilmiş
sayılır.
|
Toplama yapılmayan haller
Madde 86-
(4842
sayılı Kanunun 9'uncu maddesiyle
değişen madde Yürürlük; 2003
yılı gelirlerine de uygulanmak
üzere 24.04.2003)
-
Aşağıda belirtilen gelirler için
yıllık beyanname verilmez, diğer
gelirler için beyanname verilmesi
halinde bu gelirler beyannameye
dahil edilmez.
1.
Tam mükellefiyette;
a)
Gerçek usulde vergilendirilmeyen
ziraî kazançlar, bu Kanunun 75 inci
maddesinin (15) numaralı bendinde
yazılı menkul sermaye iratları,
kazanç ve iratların istisna hadleri
içinde kalan kısmı,
b)
Tek işverenden alınmış ve tevkif
suretiyle vergilendirilmiş ücretler
(4962
sayılı Kanunun 17/D maddesiyle
değişen ibare Yürürlük; 07.08.2003)(birden
fazla işverenden ücret almakla
beraber, birden sonraki işverenden
aldıkları ücretlerinin toplamı, 103
üncü maddede yazılı tarifenin ikinci
gelir diliminde yer alan tutarı
aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif
suretiyle vergilendirilmiş ücretleri
dahil)(*),
c)
Vergiye tâbi gelir toplamının [(a)
ve (b) bentlerinde belirtilenler
hariç] 103 üncü maddede yazılı
tarifenin ikinci gelir diliminde yer
alan tutarı aşmaması koşuluyla,
Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmuş
olan; birden fazla işverenden elde
edilen ücretler, menkul sermaye
iratları ve gayrimenkul sermaye
iratları,
d) Bir takvim
yılı içinde elde edilen ve
toplamı 600 milyon lirayı(**)
(278 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 2011 yılı için
1.170 TL.) aşmayan,
tevkifata ve istisna
uygulamasına konu olmayan menkul
ve gayrimenkul sermaye iratları.
2.
Dar mükellefiyette, tamamı
Türkiye'de tevkif suretiyle
vergilendirilmiş olan; ücretler,
serbest meslek kazançları, menkul ve
gayrimenkul sermaye iratları ile
diğer kazanç ve iratlar.(***)
(*)(Değişmeden
önceki ibare)(birden
fazla işverenden ücret almakla
beraber ücret dışındaki
gelirleri için beyanname vermek
zorunda olmayan ve birden
sonraki işverenden aldıkları
ücretlerinin toplamı, 103 üncü
maddede yazılı tarifenin ikinci
gelir diliminde yer alan tutarı
aşmayan mükelleflerin, tamamı
tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ücretleri
dahil),
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
(2004/8295 sayılı BKK ile 2005
takvim yılında uygulanmak üzere
800 YTL. Geçerlilik; 01.01.2005,
Yürürlük; 29.12.2004(x),
2005/9826 sayılı B.K.K. ile 875
YTL.Geçerlilik; 01.01.2006)
(259 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2007
yılı için 900 YTL.)(266 Seri
No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2008 yılı için 960
YTL.)
(x)2003/6578
sayılı B.K.K.ile 750.000.000
lira
(***)(Değişmeden
önceki şekli)
Beyanname verilmeyen
haller
MADDE 86 _ (4369 sayılı
Kanunun 45'inci maddesiyle,
başlığı ile birlikte 1998 yılı
gelirlerine de uygulanmak üzere
değişen madde. Yürürlük;
29.07.1998) Aşağıda
yazılı hallerde yıllık beyanname
verilmez:
1. Tam mükellefiyette vergiye
tabi gelir (yabancı
memleketlerde elde edilenler
hariç) sadece:
a) (4444 sayılı Kanunun
1'inci maddesiyle değişen bent.
Geçerlilik; 1/1/1999; Yürürlük;
14/8/1999) Tevkif
suretiyle vergilendirilmiş
ücretlerden;(x)
b) (4444 sayılı Kanunun
1'inci maddesiyle yürürlükten
kaldırılan bent. Geçerlilik;
1/1/1999; Yürürlük;
14/8/1999)(xx)
c) (4697 sayılı Kanunun
6 ncı maddesiyle değişen bent.
Yürürlük; 7.10.2001) 75
inci maddenin ikinci fıkrasının
(15) numaralı bendinde yer alan
menkul sermaye iratları ile
tevkif yoluyla vergilendirilmiş
bulunan ve gayrisafi tutarları
toplamı 103 üncü maddede yazılı
tarifenin birinci ve ikinci
gelir dilimleri toplamının
yarısını aşmayan menkul sermaye
iratlarından ve vergi alacağı
dahil kurumlardan elde edilen
kâr paylarından;(xxx)
d) Tevkif yoluyla
vergilendirilmiş bulunan ve
gayrisafi tutarları toplamı 103
üncü maddede yazılı tarifenin
birinci ve ikinci gelir
dilimleri toplamının yarısını
aşmayan gayrimenkul sermaye
iratlarından;
e) Gerçek usulde
vergilendirilmeyen zirai
kazançlardan;
f) Kazanç ve iratların istisna
hadleri içinde kalan
kısımlarından;
g) Yukarıda sayılan kazanç ve
iratların birkaçı veya
tamamından;
İbaret ise.
2. Dar mükellefiyette vergiye
tabi gelir sadece:
a) Tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ücretler,
serbest meslek kazançları,
menkul ve gayrimenkul sermaye
iratları ile kurumlardan elde
edilen kar paylarından;
b) Diğer kazanç ve iratlardan;
c) Yukarıda sayılan kazanç ve
iratların birkaçı veya
tamamından;
İbaret ise.
Diğer gelirler nedeniyle
beyanname verilmesi halinde de 1
ve 2 numaralı bentlerde
belirtilen gelirler beyannameye
ithal edilmez.(xxxx)
(x) (Değişmeden önceki
şekli) Tek işverenden
alınan tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ücretlerden;
(xx)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
b) Birden fazla işverenden
alınan, tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ve yıllık
gayrisafi tutarları toplamı 103
üncü maddede yazılı tarifenin
birinci ve ikinci gelir
dilimleri toplamının yarısını
aşmayan ücretlerden;
(xxx) (Değişmeden önceki
şekli) (4444 sayılı Kanunun 3
üncü maddesi ile bu kanuna
eklenen Geçici 55'inci madde
hükmüne göre yürürlüğü
31.12.2002 tarihine kadar
ertelenen bent.) Tevkif
yoluyla vergilendirilmiş bulunan
ve gayrisafi tutarları toplamı
103 üncü maddede yazılı
tarifenin birinci ve ikinci
gelir dilimleri toplamının
yarısını aşmayan menkul sermaye
iratlarından ve vergi alacağı
dahil kurumlardan elde edilen
kar paylarından;
(xxxx) (Değişmeden
önceki şekli)
Toplama yapılmayan
haller
MADDE 86 _(3946 sayılı
Kanunun 20'nci maddesiyle
değişen madde. Yürürlük;
1.1.1994) Aşağıda
yazılı hallerde gelir toplanmaz
ve yıllık beyanname verilmez.
1. Yabancı memleketlerde elde
edilenler hariç olmak üzere, tam
mükellefiyette vergiye tabi
gelir sadece;
a) Tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ücretlerden
(birden fazla işverenden ücret
alan ve ücretlerinin yıllık
gayri safi tutarları toplamı 225
milyon lirayı (97/10351
sayılı B.K.K. ile
2.250.000.000.-TL) aşan
hizmet erbabının ücretleri
hariç),(+)
b) Tamamı tevkif yoluyla
vergilendirilmiş bulunan ve
gayri safi tutarları toplamı 225
milyon lirayı
(2.250.000.000.-TL)
aşmayan, arızı serbest meslek
kazançları, menkul ve
gayrimenkul sermaye iratları ve
vergi alacağı dahil olmak üzere
kurumlardan elde edilen kâr
paylarından,(+)
c) Götürü usulde vergilendirilen
ücretler, ticari ve mesleki
kazançlardan,
d) Yukarıda sayılan kazanç ve
iratların bir kaçı veya
tamamından ibaret ise.
2. Dar mükellefiyette vergiye
tabi gelir sadece;
a) Tamamı tevkif suretiyle
vergilendirilmiş ücretler,
serbest meslek kazançları,
menkul ve gayrimenkul sermaye
iratları ile kurumlardan elde
edilen kâr paylarından,
b) Değer artışı kazançları veya
arızi kazançlardan,
c) Yukarıda sayılan kazanç ve
iratların bir kaçı veya
tamamından ibaret ise.
(+) Önceki
hadler için 94/6300, 95/7593 ve
96/8955 sayılı B.K.K.'larına
bakınız.
|
Gelirin Toplanması ve Beyan
Madde 87-
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesinin
3 numaralı fıkrasının (e) bendi
ile kaldırılmıştır. Yürürlük;
29.7.1998)(*)
İhtiyari toplama ve beyan:
(*)(Kaldırılmadan önceki şekli)
Madde 87 _
(3946 sayılı Kanunun 21'inci
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1994)
Tam mükellefiyette, vergiye tabi
yıllık gayri safi kazanç ve
iratlarının toplamı 225 milyon
lirayı
(95/7593 sayılı
B.K.K. ile 900.000.000 Yürürlük
: 30.12.1995)
aşmayan mükelleflerin, bu kazanç
ve iratlarından vergisi tevkif
yoluyla kesilmiş bulunan
ücretler, arızî serbest meslek
kazançları, menkul ve
gayrimenkul sermaye iratları,
vergi alacağı dahil olmak üzere
kurumlardan elde edilen kâr
payları, götürü usulde
vergilendirilmiş bulunan ticarî,
meslekî kazançlar ve ücretlerini
beyannameye ithal etmeleri
ihtiyaridir.(x)
(3946
sayılı Kanunun 21'inci
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1994)
Ücretler (birden fazla
işverenden ücret alan ve
ücretlerinin yıllık gayri safi
tutarları toplamı 225 milyon
lirayı
(95/7593 sayılı
B.K.K. ile 900.000.000 Yürürlük
: 30.12.1995)
aşan hizmet erbabının ücretleri
hariç), götürü usulde tespit
olunan ticarî ve meslekî
kazançlar, kazanç ve iratların
istisna hadleri içinde kalan
kısımları 225 milyon liralık
(95/7593 sayılı B.K.K. ile
900.000.000 Yürürlük :
30.12.1995)
haddin hesabında nazara alınmaz.
Ticari, zirai
(götürü gider usulüne göre
tespit edilen zirai kazançları
için beyanname verenler hariç)
veya mesleki kazançlarını yıllık
beyanname ile bildirmek
mecburiyetinde olanlar yukarıda
yazılı ihtiyari toplamı
hakkından faydalanamazlar.
Geliri telif
ve patent haklarının
kiralanmasından ibaret olup da,
bu gelirin tamamı üzerinden
tevkif suretiyle gelir vergisi
ödemiş olan dar mükellefiyete
tabi kimselerin bu gelirleri
için yıllık beyanname vermeleri
ihtiyaridir.
(3946
sayılı Kanunun 38'inci
maddesinin 2/d fıkrası ile
fıkra kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)
(x)Önceki
hadler için 94/6300, 95/7593 ve
96/8955 sayılı B.K.K.'larına
bakınız.
|
Zararların Kârlara Takas ve Mahsubu
Madde 88-
(2361
sayılı Kanunun 63'üncü
maddesiyle değişen madde)
Gelirin
(4369 sayılı Kanunun 82 nci
madde-sinin 3/f bendiyle
kaldırılan parantez içi hüküm.
Yürürlük; 29.7.1998)(*)
toplanmasında gelir
kaynaklarının bir kısmından
hasıl olan zararlar
(4369
sayılı Kanunun 81/C-7 maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999) (80'inci
maddede yazılı diğer kazanç ve
iratlardan doğanlar hariç)(**)
diğer kaynakların kazanç ve
iratlarına mahsup edilir.
(2574
sayılı Kanunun 19'uncu
maddesiyle değişen şekli)
Bu mahsup neticesinde
kapatılmayan zarar kısmı,
müteakip yılların gelirinden
indirilir. Arka arkaya beş yıl
içinde mahsup edilmeyen zarar
bakiyesi müteakip yıllara
naklolunamaz.
Menkul ve
gayrimenkul sermaye iratlarında,
gider fazlalığından doğanlar
hariç, sermayede vukua gelen
eksilmeler zarar addolunmaz.
(3380
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen fıkra)
Tam mükellefiyette yurt dışı
faaliyetlerden doğan zararlar
faaliyette bulunulan ülkenin
vergi kanunlarına göre beyan
edilen vergi matrahlarının
(zarar dahil) her yıl o ülke
mevzuatına göre denetim yetkisi
verilen kuruluşlarca rapora
bağlanması ve bu raporun aslı
ile tercüme edilmiş bir
örneğinin Türkiye'deki ilgili
vergi dairesine ibrazı halinde
mahsup edilebilecektir. Denetim
kuruluşlarınca hazırlanacak
raporun ekinde yer alan vergi
beyanlarının, bilanço ve
kâr-zarar cetvellerinin o
ülkedeki yetkili mali makamlarca
onaylanması zorunludur.
Faaliyette bulunulan ülkede
denetim kuruluşu olmaması
halinde, her yıla ait vergi
beyannamesinin, o ülke yetkili
makamlarından alınan birer
örneğinin mahallindeki Türk
elçilik ve konsoloslukları,
yoksa orada Türk menfaatlerini
koruyan ülkenin aynı mahiyetteki
temsilcilerine onaylatılarak,
aslının ve tercüme edilmiş bir
örneğinin ilgili vergi dairesine
ibrazı yeterlidir.
(3380
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen fıkra)
Türkiye'de mahsup edilen yurt
dışı zararın, ilgili ülkede de
mahsup edilmesi halinde,
Türkiye'deki beyannameye dahil
edilecek yurt dışı kazanç,
mahsuptan önceki tutar
olacaktır.
(3380
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen fıkra)
Türkiye'de Gelir Vergisi'nden
istisna edilen kazançlarla
ilgili yurt dışı zararlar, yurt
içindeki kazanç ve iratlardan
mahsup edilmez.
(3380
sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle
eklenen fıkra)
Bu maddenin uygulamasıyla ilgili
usul ve esasları belirlemeye
Maliye ve Gümrük Bakanlığı
yetkilidir.
(*)
(Kaldırılmadan önceki parantez
içi hükmü)
(Aile reisi beyanlarında eş ve
çocukların geliri dahil)
(**)
(Değişmeden önceki ibare)
(54 üncü maddeye göre hesaplanan
gider fazlalığında doğanlar
dahil, mükerrer 80 inci maddede
yazılı değer artışı
kazançlarından doğanlar hariç)
|
Diğer indirimler
Madde 89-
(5228
sayılı Kanunun 28 inci
maddesiyle başlığı ile birlikte
değişen madde. Yürürlük;
31.07.2004)
Gelir vergisi
matrahının tespitinde, gelir
vergisi beyannamesinde
bildirilecek gelirlerden
aşağıdaki indirimler
yapılabilir:
1. Beyan
edilen gelirin % 10'unu
(bireysel emeklilik sistemi
dışındaki şahıs sigorta primleri
için, beyan edilen gelirin %
5'ini) ve asgarî ücretin yıllık
tutarını aşmamak şartıyla,
mükellefin şahsına, eşine ve
küçük çocuklarına ait hayat,
ölüm, kaza, hastalık, sakatlık,
analık, doğum ve tahsil gibi
şahıs sigorta primleri ile
bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları (sigortanın
veya emeklilik sözleşmesinin
Türkiye'de kâin ve merkezi
Türkiye'de bulunan bir sigorta
veya emeklilik şirketi nezdinde
akdedilmiş olması, prim ve katkı
tutarlarının gelirin elde
edildiği yılda ödenmiş olması ve
ücret geliri elde edenlerin
ücretlerinin safi tutarının
hesaplanması sırasında ayrıca
indirilmemiş bulunması şartıyla,
eşlerin veya çocukların ayrı
beyanname vermeleri halinde,
bunlara ait prim ve katkı
payları kendi gelirlerinden
indirilir).
Bakanlar
Kurulu bu bentte yer alan
oranları bir katına kadar
artırmaya ve belirtilen haddi
asgarî ücretin yıllık tutarının
iki katını geçmemek üzere
yeniden belirlemeye yetkilidir.
2. Beyan
edilen
(5281 sayılı
Kanunun 43/8-c maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2005, Yürürlük;
31.12.2004)
gelirin % 10'unu
aşmaması(*), Türkiye'de
yapılması ve gelir veya kurumlar
vergisi mükellefiyeti bulunan
gerçek veya tüzel kişilerden
alınacak belgelerle tevsik
edilmesi şartıyla, mükellefin
kendisi, eşi ve küçük
çocuklarına ilişkin olarak
yapılan eğitim ve sağlık
harcamaları (mükerrer 121 inci
madde çerçevesinde eğitim ve
sağlık harcamaları nedeniyle
vergi indiriminden yararlanan
ücretliler, aynı harcamalarını
bu hükümden yararlanarak
matrahlarından indiremezler).
3. Serbest
meslek faaliyetinde bulunan veya
basit usulde vergilendirilen
özürlülerin beyan edilen
gelirlerine, 31 inci maddede yer
alan esaslara göre hesaplanan
yıllık indirim (Bu indirimden
bakmakla yükümlü olduğu özürlü
kişi bulunan serbest meslek
erbabı ile hizmet erbabı
(tevkifat matrahı dahil) da
yararlanır.).
4. Genel ve
özel bütçeli kamu idareleri, il
özel idareleri, belediyeler,
köyler ile kamu yararına çalışan
dernekler ve Bakanlar Kurulunca
vergi muafiyeti tanınan
vakıflara yıllık toplamı beyan
edilecek gelirin % 5'ini
(kalkınmada öncelikli yöreler
için % 10'unu) aşmamak üzere,
makbuz karşılığında yapılan
bağış ve yardımlar.
5. Genel ve
özel bütçeli kamu idarelerine,
il özel idarelerine,
belediyelere ve köylere
bağışlanan okul, sağlık tesisi
ve yüz yatak (kalkınmada
öncelikli yörelerde elli yatak)
kapasitesinden az olmamak üzere
öğrenci yurdu ile çocuk yuvası,
yetiştirme yurdu, huzurevi,
bakım ve rehabilitasyon merkezi
inşası dolayısıyla yapılan
harcamalar veya bu tesislerin
inşası için bu kuruluşlara
yapılan her türlü bağış ve
yardımlar ile mevcut tesislerin
faaliyetlerini devam
ettirebilmeleri için yapılan her
türlü nakdî ve aynî bağış ve
yardımların tamamı.
6. Fakirlere
yardım amacıyla gıda bankacılığı
faaliyetinde bulunan dernek ve
vakıflara Maliye Bakanlığınca
belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan
(5281
sayılı Kanunun 43/8-d maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2005, Yürürlük;
31.12.2004)
gıda, temizlik,
giyecek ve yakacak
maddelerinin(**) maliyet
bedelinin tamamı.
7. Genel ve
özel bütçeli kamu idareleri, il
özel idareleri, belediyeler,
köyler, kamu yararına çalışan
dernekler, Bakanlar Kurulunca
vergi muafiyeti tanınan vakıflar
ve bilimsel araştırma
faaliyetinde bulunan kurum ve
kuruluşlar tarafından yapılan ya
da Kültür ve Turizm Bakanlığınca
desteklenen veya desteklenmesi
uygun görülen;
a) Kültür ve
sanat faaliyetlerine ilişkin
ticari olmayan ulusal veya
uluslararası organizasyonların
gerçekleştirilmesine,
b) Ülkemizin
uygarlık birikiminin kültürü,
sanatı, tarihi, edebiyatı,
mimarisi ve somut olmayan
kültürel mirası ile ilgili veya
ülke tanıtımına yönelik kitap,
katalog, broşür, film, kaset, CD
ve DVD gibi manyetik, elektronik
ve bilişim teknolojisi yoluyla
üretilenler de dahil olmak üzere
görsel, işitsel veya basılı
materyallerin hazırlanması,
bunlarla ilgili derleme ve
araştırmaların yayınlanması,
yurt içinde ve yurt dışında
dağıtımı ve tanıtımının
sağlanmasına,
c) Yazma ve
nadir eserlerin korunması ve
elektronik ortama aktarılması
ile bu eserlerin Kültür ve
Turizm Bakanlığı koleksiyonuna
kazandırılmasına,
d) 2863 sayılı
Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu kapsamındaki
taşınmaz kültür varlıklarının
bakımı, onarımı, yaşatılması,
rölöve, restorasyon, restitüsyon
projeleri yapılması ve nakil
işlerine,
e) Kurtarma
kazıları, bilimsel kazı
çalışmaları ve yüzey
araştırmalarına,
f) Yurt
dışındaki taşınmaz Türk kültür
varlıklarının yerinde korunması
veya ülkemize ait kültür
varlıklarının Türkiye'ye
getirtilmesi çalışmalarına,
g) Kültür
envanterinin oluşturulması
çalışmalarına,
h) 2863 sayılı
Kanun kapsamındaki taşınır
kültür varlıkları ile güzel
sanatlar, çağdaş ve geleneksel
el sanatları alanlarındaki ürün
ve eserlerin Kültür ve Turizm
Bakanlığı koleksiyonuna
kazandırılması ve
güvenliklerinin sağlanmasına,
i) Somut
olmayan kültürel miras, güzel
sanatlar, sinema, çağdaş ve
geleneksel el sanatları
alanlarındaki üretim ve
etkinlikler ile bu alanlarda
araştırma, eğitim veya uygulama
merkezleri, atölye, stüdyo ve
film platosu kurulması, bakım ve
onarımı, her türlü araç ve
teçhizatın tedariki ile film
yapımına,
j) Kütüphane,
müze, sanat galerisi ve kültür
merkezi ile sinema, tiyatro,
opera, bale ve konser gibi
kültürel ve sanatsal
etkinliklerin sergilendiği
tesislerin yapımı, onarımı veya
modernizasyon çalışmalarına,
İlişkin
harcamalar ile bu amaçla yapılan
her türlü bağış ve yardımların %
100'ü (Bakanlar Kurulu, bölgeler
ve faaliyet türleri itibariyle
bu oranı yarısına kadar
indirmeye veya kanuni oranına
kadar çıkarmaya yetkilidir).
8. 3289 sayılı
Gençlik ve Spor Genel
Müdürlüğünün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun ile
17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı
Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanun kapsamında yapılan
sponsorluk harcamalarının;
amatör spor dalları için tamamı,
profesyonel spor dalları için %
50'si.
9.
Mükelleflerin, işletmeleri
bünyesinde gerçekleştirdikleri
münhasıran yeni teknoloji ve
bilgi arayışına yönelik
(5746 sayılı Kanunun 5 inci
maddesiyle değişen bent)
araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarının % 100'ü
oranında hesaplanacak(****)
"Ar-Ge indirimi".
Araştırma ve
geliştirme faaliyetleri ile
doğrudan ilişkili olmayan
giderlerden ve tamamen araştırma
ve geliştirme faaliyetlerinde
kullanılmayan amortismana tabi
iktisadi kıymetler için
hesaplanan amortisman
tutarlarından verilen paylar
üzerinden Ar-Ge indirimi
hesaplanmaz. Ar-Ge indiriminden
yararlanılacak harcamaların
kapsamı ile uygulamadan
yararlanılabilmesi için gerekli
belgeleri ve usulleri
belirlemeye Maliye Bakanlığı
yetkilidir.
10. (5436 sayılı
Kanunun 14/b maddesiyle eklenen
bent. Geçerlilik; 26.12.2004,
Yürürlük; 24.12.2005)
Bakanlar kurulunca yardım kararı
alınan doğal afetler dolayısıyla
Başbakanlık aracılığıyla makbuz
mukabili yapılan ayni veya nakdi
bağışların tamamı.
11. (5904 sayılı
Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen bent. Yürürlük;
03.07.2009) İktisadi
işletmeleri hariç, Türkiye
Kızılay Derneğine makbuz
karşılığı yapılan nakdi bağış ve
yardımların tamamı.
Bağış ve
yardımın nakden yapılmaması
halinde, bağışlanan veya
yardımın konusunu teşkil eden
mal veya hakkın varsa mukayyet
değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre Takdir
Komisyonunca tespit edilecek
değeri esas alınır.(***)
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
gelirin
%5'ini aşmaması
(**)(Değişmeden
önceki şekli)
gıda maddelerinin
(***)
(Değişmeden önceki şekli)araştırma
ve geliştirme harcamaları
tutarının % 40'ı oranında
hesaplanacak
(****)(Değişmeden önceki şekli)
Sigorta
Primi, teberru ve diğer
indirimler(1)
MADDE 89-Mükellefler
yıllık beyanname ile
bildirecekleri gelirlerden
aşağıdaki indirimleri
yapabilirler:
1.
(4697 sayılı Kanunun 7 inci
maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 07.10.2001)
Beyan edilen gelirin %
10'unu(bireysel emeklilik
sistemi dışındaki şahıs sigorta
primleri için, beyan edilen
gelirin % 5'ini) ve asgarî
ücretin yıllık tutarını aşmamak
şartıyla, mükellefin şahsına,
eşine ve küçük çocuklarına ait
hayat, ölüm, kaza, hastalık,
sakatlık, analık, doğum ve
tahsil gibi şahıs sigorta
primleri ile bireysel emeklilik
sistemine ödenen katkı payları
(Sigortanın veya emeklilik
sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve
merkezi Türkiye'de bulunan bir
sigorta veya emeklilik şirketi
nezdinde akdedilmiş olması, prim
ve katkı tutarlarının gelirin
elde edildiği yılda ödenmiş
olması ve ücret geliri elde
edenlerin ücretlerinin safi
tutarının hesaplanması sırasında
ayrıca indirilmemiş bulunması
şartıyla; eşlerin veya
çocukların ayrı beyanname
vermeleri halinde, bunlara ait
prim ve katkı payları kendi
gelirlerinden indirilir.),
Bakanlar Kurulu
bu bentte yer alan % 10 oranını
% 20 oranına kadar (bireysel
emeklilik sistemi dışındaki
şahıs sigorta poliçeleri için %
10 oranına kadar) artırmaya ve
belirtilen haddi asgarî ücretin
yıllık tutarının iki katını
geçmemek üzere yeniden
belirlemeye yetkilidir.(2)
2.
(4369
sayılı Kanunun 46'ncı maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 1.1.1999)
Genel bütçeye dahil dairelere,
katma bütçeli idarelere, il özel
idareleri ve belediyelere,
köylere ve kamu menfaatine
yararlı derneklere, Bakanlar
Kurulu'nca vergi muafiyeti
tanınan vakıflara ve bilimsel
araştırma ve geliştirme
faaliyetlerinde bulunan kurum ve
kuruluşlara, müzelere, sinema,
tiyatro, opera, bale, klasik
müzik, klasik Türk müziği ve
plastik sanatlar alanındaki
üretim ve etkinlikler ile bu
alanlarda kurulacak özel
araştırma, eğitim ve uygulama
merkezlerine, Kültür
Bakanlığı'nca da desteklenen
veya desteklenmesi uygun görülen
uluslararası sanatsal
organizasyonlara özel ve tüzel
kişiler tarafından makbuz
karşılığında yapılan bağış ve
yardımlar. (Bir takvim yılı
içinde yapılan bağış ve
yardımların toplamı o yıla ait
beyan edilecek gelirin % 5'ini,
kalkınmada öncelikli yöreler
için % 10'unu aşarsa fazlası
indirilmez.)
(4842
sayılı Kanunun 10'uncu
maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 24.04.2003)Yukarıda
sayılan kamu idare ve
müesseselerine bağışlanan
(4962
sayılı Kanunun 17/E maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
07.08.2003)okul,
sağlık tesisi(5)
ve yüz yatak (kalkınmada
öncelikli yörelerde elli yatak)
kapasitesinden az olmamak üzere
öğrenci yurdu inşaası
dolayısıyla yapılan harcamalar
veya bu tesislerin inşaası için
bu kuruluşlara yapılan her türlü
bağış ve yardımlar ile mevcut
tesislerin faaliyetlerini devam
ettirebilmeleri için yapılan her
türlü nakdi ve ayni bağış ve
yardımların tamamı yıllık
beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilir.
(5035
Sayılı Kanunun 14 üncü
maddesiyle eklenen alt bent;
Geçerlilik;01.01.2004,
Yürürlük:02.01.2004)Vakıflar
Genel Müdürlüğünün idaresinde ve
denetiminde bulunan mazbut
vakıflar ile belediyeler dahil
diğer kamu kurum ve kuruluşları
adına kayıtlı olan, Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma
Kurulu nezdinde eski eser
tescilli abide eserlerin;
bakımı, onarımı, restore
edilmesi ve yaşatılması amacıyla
abide eserin kayıtlı olduğu
kurum ve kuruluşlara yapılan
bağış ve yardımların tamamı
yıllık beyanname ile bildirilen
gelirden indirilir.
(5035
Sayılı Kanunun 14 üncü
maddesiyle eklenen alt bent;
Geçerlilik; 01.01.2004,
Yürürlük:02.01.2004)Fakirlere
yardım amacıyla gıda bankacılığı
faaliyetinde bulunan dernek ve
vakıflara Maliye Bakanlığınca
belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan gıda
maddelerinin maliyet bedelinin
tamamı, yıllık beyanname ile
bildirilen gelirden indirilir.
Bağış ve yardımın
nakden yapılmaması halinde,
bağışlanan veya yardımın
konusunu teşkil eden mal veya
hakkın varsa mukayyet değeri,
yoksa Vergi Usul Kanunu
hükümleri dairesinde Takdir
Komisyonu'nca tespit edilecek
değer esas alınır.
Mükelleflerin,
yılı içinde yaptıkları kendi
araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarını geçmemek
üzere ilgili dönemde ödemeleri
gereken yıllık gelir vergisinin
% 20'sinin kanuni süresinde
tahsilinden vazgeçilerek, bu
orana isabet eden vergi üç yıl
süre ile faizsiz olarak
ertelenebilir. Ertelenen bu
vergi üç yıl içinde gelir
vergisinin ödenme taksitleri ile
birlikte eşit taksitler halinde
ödenir.
Bu uygulamanın
esas ve usulleri Maliye
Bakanlığı'nca tayin ve tespit
olunur.(3)
3.
(4369
sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle
eklenen bent Yürürlük; 1.1.1999)
Mesleki faaliyet icra eden veya
basit usulde
vergilendirilenlerden tüccar ve
ücretli durumuna girmeksizin
yapılan imalat, tamirat ve küçük
sanat işleriyle uğraşan
özürlülerin gelir vergisi
matrahına esas kazançlarına,(4842
sayılı Kanunun 36/1-a maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
01.01.2004)
bu Kanunun 31 inci maddesinde(4)
yer alan esaslara göre
hesaplanan yıllık indirim
uygulanır. Bu indirim, bakmakla
yükümlü olduğu özürlü kişi
bulunan serbest meslek erbabı ve
ücret geliri elde edenler içinde
uygulanır. İndirim, hizmet
erbabının tevkifat matrahına
uygulanır.
4.
(4842
sayılı Kanunun 10'uncu
maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 24.04.2003)Beyan
edilen gelirin % 5'ini aşmaması,
Türkiye'de yapılması ve gelir
veya kurumlar vergisi
mükellefiyeti bulunan gerçek
veya tüzel kişilerden alınacak
belgelerle tevsik edilmesi
şartıyla, mükellefin kendisi,
eşi ve küçük çocuklarına ilişkin
olarak yapılan eğitim ve sağlık
harcamaları (mükerrer 121 inci
madde çerçevesinde eğitim ve
sağlık harcamaları nedeniyle
vergi indiriminden yararlanan
ücretliler, aynı harcamalarını
bu hükümden yararlanarak
matrahlarından indiremezler).
5.
(5105
Sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
eklenen bent.
Yürürlük:13.03.2004)
3289 sayılı Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun ile
17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı
Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanun kapsamında yapılan
sponsorluk harcamalarının;
amatör spor dalları için tamamı,
profesyonel spor dalları için %
50'si.
(1)
(Değişmeden önceki başlık)
Sigorta primi,
teberru ve iane indirimleri:
(2)
(2)(4697 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
1.
(3239 sayılı
Kanunun 63'üncü maddesiyle
değişen bent)
Beyan edilen gelirin % 5'ini ve
her bir kişi için asgari ücretin
yıllık tutarını aşmamak şartıyla
mükellefin şahsına, eşine ve
küçük çocuklarına ait hayat,
ölüm, kaza, hastalık, sakatlık,
analık, doğum ve tahsil gibi
şahıs sigortalarının primleri
(Sigortanın Türkiye'de kain ve
merkezi Türkiye'de bulunan bir
sigorta şirketi nezdinde
aktedilmiş ve gelirin elde
edildiği yılda ödenmiş olmak,
beyannameye alınmış ücretler
varsa bunların safi
miktarlarının hesaplanması
sırasında ayrıca indirilmemiş
bulunmak şartıyla; eşlerin ve
çocukların kendi gelirleri için
ayrı beyanname vermeleri
halinde, bunlara ait sigorta
primleri aile reisi gelirinden
indirilmez.)Dar mükellefiyete
tabi olanlar sigorta primi
indirimi yapamazlar.
(3)
2.
(4369
sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle
değişmeden önceki şekli) (3239
sayılı Kanunun 63'üncü
maddesiyle değişen bent)
Genel bütçeye dahil dairelere,
katma bütçeli idarelere, il özel
idareleri ile belediyelere,
köylere ve kamu menfaatlerine
yararlı derneklere ve Türk
Kanunu Medenisi gereğince
kurulan vakıflara makbuz
karşılığında yapılan bağış ve
yardımlar. (Bir takvim yılı
içinde yapılan bağış ve
yardımların toplamı o yıla ait
beyan edilecek gelirin % 5'ini
aşarsa fazlası indirilmez.)Genel
bütçeye dahil dairelere, katma
bütçeli idarelere, il özel
idarelerine, belediyeler veya
köylere bağışlanan okul, cami,
kreş ve spor tesisleri ile 50
yatak (kalkınmada öncelikli
yörelerde 35 yatak)
kapasitesinden az olmamak üzere
yurt, huzurevi ve sağlık
tesislerinin inşası dolayısıyla
yapılan harcamalar veya bu
tesislerin inşası için bu
kuruluşlara yapılan her türlü
bağış ve yardımlar ile mevcut
tesislerin, faaliyetlerini devam
ettirebilmeleri için yapılan her
türlü nakdî ve aynî bağış ve
yardımlar. Bilimsel araştırma ve
geliştirme faaliyetlerinde
bulunan kurum ve kuruluşlara
yapılan her türlü bağış ve
yardımlar. (Şu kadar ki, bu
fıkrada geçen bağış ve
yardımların miktarı ile bu bağış
ve yardımların yapılacağı yerler
ve tahsis edileceği kuruluşlar
Bakanlar Kurulunca çıkartılacak
bir yönetmelikle
belirlenir.)Bağış ve yardımın
nakden yapılmaması halinde,
bağışlanan veya yardımın
konusunu teşkil eden mal veya
hakkın mevcutsa mukayyet değeri,
bu değer mevcut değilse Vergi
Usul Kanunu hükümleri dairesinde
Takdir Komisyonunca tespit
edilecek değer esas
alınır.Mükelleflerin, yılı
içinde yaptıkları kendi
araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarını geçmemek
üzere ilgili dönemde ödemeleri
gereken yıllık gelir vergisinin
% 20'sinin kanunî süresinde
tahsilinden vazgeçilerek, bu
orana isabet eden vergi üç yıl
süre ile faizsiz olarak
ertelenebilir. Ertelenen bu
vergi üç yıl içinde gelir
vergisinin ödenme taksitleri ile
birlikte eşit taksitler halinde
ödenir.Bu uygulamanın usul ve
esasları Maliye ve Gümrük
Bakanlığınca tayin ve tespit
olunur.
(4)
(4842 sayılı Kanunla değişmeden
önceki ibare)
bu
kanunun 31' inci maddesinin 2
numaralı bendinde
(5)
(5)(4962 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)okul
|
Matrahtan ve Gelir Unsurlarından
İndirilmeyecek Giderler
Madde 90-
(202
sayılı Kanunun 45'inci
maddesiyle değişen madde)
Gelir Vergisi ile diğer şahsi
vergiler ve her ne şekilde
olursa olsun vergi cezaları ve
para cezaları, Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkındaki Kanun hükümlerine
göre ödenen cezalar, gecikme
zamları ve faizler Gelir
Vergisi'nin matrahından ve gelir
unsurlarından indirilmez.
(3505
sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle
eklenen fıkra)
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre ödenen gecikme faizleri,
vergi matrahından ve gelir
unsurlarından indirilmez.
|
Yıllık Beyannamenin Şekil ve Muhtevası
Madde 91-
(2995
sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle
değişen madde)
Yıllık beyannamelerin şekil,
muhteva ve ekleri Maliye ve
Gümrük Bakanlığı'nca tayin ve
tespit olunur. Mükellefler
beyanlarını bu beyanname ile
yapmaya veya bu beyannamelerde
yazılı bilgilere mütenazır
olarak bildirmeye mecburdurlar.
|
Yıllık Beyannamenin Verilmesi
Madde 92-
(4842 sayılı Kanunun
11'inci maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 2003 yılı gelirlerine de
uygulanmak üzere 01.01.2004)Bir
takvim yılına ait beyanname izleyen
yılın (5615 Sayılı Kanunun
10 uncu maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük:04.04.2007) Mart
ayının başından yirmibeşinci günü
akşamına kadar(4),
gelirin sadece basit usulde tespit
edilen ticarî kazançlardan ibaret
olması halinde izleyen yılın
(5615 Sayılı Kanunun 10 uncu
maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük:04.04.2007) Şubat
ayının başından yirmibeşinci günü
akşamına kadar(5),
tam mükellefiyette vergiyi tarha
yetkili vergi dairesine, dar
mükellefiyette Türkiye'de vergi
muhatabı mevcutsa onun Türkiye'de
oturduğu yerin, Türkiye'de vergi
muhatabı yoksa işyerinin, işyeri
birden fazla ise bu işyerlerinden
herhangi birisinin bulunduğu yer
vergi dairesine verilir veya
taahhütlü olarak posta ile
gönderilir.(3)
Takvim yılı içinde memleketi terk
edenlerin beyannameleri memleketi
terke takaddüm eden 15 gün, ölüm
halinde ölüm tarihinden itibaren 4
ay içinde verilir.
(1) (Değişmeden önceki
şekli) Mart ayı içinde
(2) (Değişmeden önceki
şekli) Şubat ayı içinde
(3) (Değişmeden önceki
şekli) (4369 sayılı Kanunun 47'nci
maddesiyle değişen madde Yürürlük;
1.1.1999 tarihinden itibaren verilen
beyannameler için uygulanmak üzere
29.7.1998) Bir takvim
yılına ait beyanname:
1. Gelirin sadece gayrimenkul
sermaye iradından ibaret olması
halinde izleyen yılın Ocak ayı
içinde,
2. Gelirin sadece basit usulde
tespit edilen ticari kazançlardan
ibaret olması halinde izleyen yılın
Şubat ayı içinde,
3. Diğer hallerde izleyen yılın
Mart ayı içinde,
Tam mükellefiyette vergiyi tarha
yetkili vergi dairesine, dar
mükellefiyette Türkiye'de vergi
muhatabı mevcutsa onun Türkiye'de
oturduğu yerin, Türkiye de vergi
muhatabı yoksa işyerinin (işyeri
birden fazla ise bu işyerlerinden
herhangi birisinin) bulunduğu yer
vergi dairesine verilir veya
taahhütlü olarak posta ile
gönderilir.(x)
(x) Madde 92 _
(Değişmeden önceki şekli)
(202 sayılı Kanunun 46'ncı
maddesiyle değişen madde)
Bir takvim yılına ait beyanname
ertesi yılın Mart ayı içinde:
1. Tam mükellefiyette vergiyi
tarha yetkili vergi dairesine;
2. Dar mükellefiyette, Türkiye'de
vergi muhatabı mevcutsa, onun
Türkiye'de oturduğu yerin,
Türkiye'de vergi muhatabı yoksa
işyerinin (İşyeri birden fazla ise,
bu işyerlerinden herhangi birisinin)
bulunduğu mahal vergi dairesine
verilir veya taahhütlü olarak posta
ile gönderilir.
Takvim yılı içinde memleketi terk
edenlerin beyannameleri memleketi
terke takaddüm eden 15 gün, ölüm
halinde, ölüm tarihinden itibaren 4
ay içinde verilir.
(4) (Değişmeden önceki
şekli) Mart ayının
onbeşinci günü akşamına kadar
(5) Şubat ayının
onbeşinci günü akşamına kadar
|
Aile Reisi Beyanı
Madde 93-
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesinin
3 numaralı fıkrasının (e) bendi
ile kaldırılmıştır. Yürürlük;
29.7.1998)(*)
Aile
reisi beyanı:
(*)
Madde 93 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli) (202 sayılı
Kanunun 47'nci maddesiyle
değişen madde)
Tam Mükellefiyette, eşlerin ve
velayet altındaki çocukların
yıllık beyanname ile
bildirilmesi icabeden gelirleri
(Medeni Kanunun cevaz verdiği
hallere münhasır olmak üzere,
ayrı yaşıyan eşlerin gelirleri
hariç) aşağıdaki esaslara göre
aile reisi tarafından tek
beyanname ile bildirilir.
1. Eşlerin ve
çocukların her birinin geliri
beyannamede ayrı gösterilir;
2. Geliri olan
eşler beyannameyi ayrıca
imzalarlar;
3. Beyannamede
gösterilen bütün gelirler
birleştirilmek suretiyle toplam
yapılır ve bu toplam üzerinden
vergi aile reisi namına tarh
olunur.
Eşlerin her
biri yalnız kendi gelirine
isabet eden vergi kısmından veya
bunlara tekabül eden cezalardan
sorumludur. Verginin eşlere
isabet eden kısımları, bunların
aile geliri içinde hisseleri
nispetinde hesaplanır.
Anonim ve
limited şirketlerden alınan kâr
hisseleri ile komanditerlerin
komandit şirketlerden aldıkları
kâr hisseleri hariç olmak üzere,
eşlerin ve çocukların aşağıda
yazılı iratları hakkında
yukarıdaki hükümler uygulanmaz:
1. Karı koca
arasında mal ayrılığı usulünün
cari bulunması halinde, karının
evlenmeden evvel mevcut veya
evlilik esnasında miras veya
vasiyet yoliyle iktisap ettiği
mallardan dolayı sağladığı
menkul ve gayrimenkul sermaye
iratları (Evlenmeden evvel
kocadan veya kocasının yardımı
ile başkalarından iktisap edilen
mal ve hakların iratları hariç);
2. Çocukların
üçüncü bir şahıstan miras veya
vasiyet yoliyle iktisap
ettikleri mallardan dolayı
sağladıkları menkul ve
gayrimenkul sermaye iratları;
3. Karı ve
çocukların 1/1/1947 tarihinden
evvel iktisap ettikleri
mallardan dolayı sağladıkları
menkul ve gayrimenkul sermaye
iratları.
Bu madde
hükmünün uygulanmasında; aile
reisi, eşler için koca, çocuklar
için baba, baba ölmüş veya
velayeti nez'edilmişse anadır.
(3239
sayılı Kanunun 64'üncü
maddesiyle değişen fıkra)
Çocuk tabiri, mükellefle
birlikte oturan veya mükellef
tarafından bakılan (nafaka
verilmek suretiyle bakılanlar
dahil) 18 yaşını doldurmamış
evlatları ifade eder.
|
Vergi Tevkifatı
Madde 94-
(3946 sayılı Kanunun
22'nci maddesiyle değişen madde.
Yürürlük; 1.1.1994) Kamu
idare ve müesseseleri, iktisadî kamu
müesseseleri, sair kurumlar, ticaret
şirketleri, iş ortaklıkları,
dernekler, vakıflar, dernek ve
vakıfların iktisadî işletmeleri,
kooperatifler, yatırım fonu
yönetenler, gerçek gelirlerini beyan
etmeye mecbur olan ticaret ve
serbest meslek erbabı, zirai
kazançlarını bilanço veya ziraî
işletme hesabı esasına göre tespit
eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde
sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak
sahiplerinin gelir vergilerine
mahsuben tevkifat yapmaya
mecburdurlar.
1. Hizmet erbabına ödenen
ücretler ile 61' inci maddede yazılı
olup ücret sayılan ödemelerden
(istisnadan faydalananlar hariç),
103 ve 104' üncü maddelere göre,
2. Yaptıkları
serbest meslek işleri dolayısıyla bu
işleri icra edenlere yapılan
ödemelerden (4369 sayılı
Kanunun 81/C-8 maddesiyle değişen
ibare. Yürürlük; 1.1.1999) (Noterlere(1)
serbest meslek faaliyetlerinden
dolayı yapılan ödemeler hariç);
a) 18'inci madde kapsamına giren
serbest meslek işleri dolayısıyla
yapılan ödemelerden,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile % 17
Yürürlük; 1.1.2004)(2)
b) Diğerlerinden,
(2006/11449 sayılı B.K.K. ile %20
Yürürlük:; 01.01.2007)(3)
3. 42'nci madde kapsamına
giren işler dolayısıyla bu işleri
yapanlara (kurumlar dahil) ödenen
istihkak bedellerinden, (2006/11449
sayılı B.K.K. ile % 3 Yürürlük;
1.1.2007)(4)
4. Dar mükellefiyete tabi
olanlara, telif ve patent haklarının
satışı dolayısıyla yapılan
ödemelerden, (2006/11449
sayılı B.K.K. ile %20 Yürürlük:;
01.01.2007) (4)
5. a) 70'inci maddede yazılı mal
ve hakların kiralanması karşılığı
yapılan ödemelerden,
(2006/11449 sayılı B.K.K. ile %20
Yürürlük:; 01.01.2007) (5)
b) (5035 Sayılı Kanunun
48/4-d maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik:01.01.2004;
Yürürlük:02.01.2004)
Vakıflar (mazbut vakıflar hariç)(6)
ve derneklere ait gayrimenkullerin
kiralanması karşılığında bunlara
yapılan kira ödemelerinden,
(2006/11449 sayılı B.K.K. ile %20
Yürürlük:; 01.01.2007) (7)
c) Kooperatiflere ait
gayrimenkullerin kiralanması
karşılığında bunlara yapılan kira
ödemelerinden, (2006/11449
sayılı B.K.K. ile %20 Yürürlük:;
01.01.2007)(8)
6. a) Dağıtılsın veya
dağıtılmasın Kurumlar Vergisi
Kanunu'nun 8 inci maddesinin 4
numaralı bendinin;
i) (a), (c) ve
(d) bentlerinde yazılı kazançlardan,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 0 Yürürlük; 1.1.2004)(9)
ii) (b) alt
bendinde yazılı kazançlardan,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile % 10
Yürürlük; 1.1.2004)(9)
b)(4842 sayılı Kanunun
12'nci maddesiyle değişen alt bent.
Yürürlük; 24.04.2003) i)
Tam mükellef kurumlar tarafından;
tam mükellef gerçek kişilere, gelir
ve kurumlar vergisi mükellefi
olmayanlara ve gelir vergisinden
muaf olanlara dağıtılan, 75 inci
maddenin ikinci fıkrasının (1), (2)
ve (3) numaralı bentlerinde yazılı
kâr paylarından (kârın sermayeye
eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.)
(2006/10731 sayılı B.K.K.
ile % 15 Yürürlük; 23.7.2006),(10)
ii) Tam mükellef kurumlar
tarafından; dar mükellef gerçek
kişilere ve gelir vergisinden muaf
olan dar mükelleflere dağıtılan, 75
inci maddenin ikinci fıkrasının (1),
(2) ve (3) numaralı bentlerinde
yazılı kâr paylarından (kârın
sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı
sayılmaz) (2006/10731 sayılı
B.K.K. ile % 15 Yürürlük;
23.7.2006)(11)
iii) 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (4) numaralı bendinde
yazılı menkul sermaye iradının ana
merkeze aktarılan tutarı üzerinden
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 10 Yürürlük; 1.1.2004),(11)(12)
c) (5035 Sayılı Kanunun
49/2 maddesiyle yürürlükten
kaldırılan alt bent.
Geçerlilik:01.01.2004;
Yürürlük:02.01.2004)(13)
7 _ 75' inci maddenin ikinci
fıkrasının 5 numaralı bendinde
yazılı menkul sermaye iratlarından
(5228 sayılı Kanunun 29 uncu
maddesiyle değiştirilen parantez içi
ibare. Yürürlük; 01.01.2005)
(Kanunla kurulan dernek ve
vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar, kamu
menfaatine yararlı dernekler ile
dernek ve vakıf olmamakla birlikte;
odalar, borsalar, meslek örgütleri
ve bunların üst kuruluşları, siyasi
partiler, emekli ve yardım
sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil)
(14)
a) Devlet tahvili faizlerinden,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 0 Yürürlük; 1.1.2004)(15)
b) Hazine bonosu faizlerinden,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 0 Yürürlük; 1.1.2004)(15)
c) (4369 sayılı Kanunun
48 inci maddesiyle değiştirilen
bent. Yürürlük; 29.7.1998)
Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı
İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce
çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan
gelirlerden(16),
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 0 Yürürlük; 1.1.2004)(15)
d) Nama yazılı tahvil
faizlerinden, (2003/6577
sayılı B.K.K. ile % 10 Yürürlük;
1.1.2004)(17)
e) Hamiline yazılı tahvil
faizlerinden, (2003/6577
sayılı B.K.K. ile % 10 Yürürlük;
1.1.2004)(17)
f) (5582 sayılı Kanunun
29 uncu maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 06.03.2007)İpotek
finansmanı kuruluşları ve konut
finansmanı kuruluşları tarafından
ihraç edilen ipotekli sermaye
piyasası araçlarından elde edilen
kâr payı ve faiz gelirlerinden,
g) Diğerlerinden,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile % 10
Yürürlük; 1.1.2004)(17)
8. Mevduat faizlerinden
(5228 sayılı Kanunun 29 uncu
maddesiyle değiştirilen parantez içi
ibare. Yürürlük; 01.01.2005)
(Kanunla kurulan dernek ve
vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar, kamu
menfaatine yararlı dernekler ile
dernek ve vakıf olmamakla birlikte;
odalar, borsalar, meslek örgütleri
ve bunların üst kuruluşları, siyasi
partiler, emekli ve yardım
sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil);(18)
a) (2001/2847 sayılı
B.K.K. ile değişen alt bent.
Yürürlük; 17.08.2001)Döviz
tevdiat hesaplarına yürütülen
faizlerden ve özel finans
kurumlarınca döviz katılma
hesaplarına ödenen kar paylarından;
(31.12.2003 tarihinden
itibaren vadesiz hesaplara ödenecek
faizler ile söz konusu tarihten
itibaren açılan veya vadesi
yenilenen vadeli hesaplara ödenecek
faizler için geçerli olmak üzere.
Yürürlük:30.12.2003)
aa) 1 yıla (özel finans
kurumlarında 360 güne) kadar vadeli
hesaplarda % 24,
ab) 1 yıl (özel finans
kurumlarında 360 gün) ve daha uzun
vadeli hesaplarda % 18, (19)
b) (2001/2847 sayılı
B.K.K. ile değişen alt bent.
Yürürlük; 17.08.2001) Nama
yazılı mevduat hesaplarına yürütülen
faizlerden, (31.12.2003
tarihinden itibaren vadesiz
hesaplara ödenecek faizler ile söz
konusu tarihten itibaren açılan veya
vadesi yenilenen vadeli hesaplara
ödenecek faizler için geçerli olmak
üzere. Yürürlük:30.12.2003)
ba) Vadesiz ve ihbarlı hesaplarda
% 18
bb) 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli
hesaplarda% 18,
bc) 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli
hesaplarda% 16,
bd) 1 yıla kadar vadeli hesaplarda%
12,
be) 1 yıl ve daha uzun vadeli
hesaplarda % 7, (19)
c) (2001/2847 sayılı
B.K.K. ile değişen alt bent.
Yürürlük; 17.08.2001)
Hamiline yazılı mevduat hesaplarına
yürütülen faizlerden,
(31.12.2003 tarihinden itibaren
vadesiz hesaplara ödenecek faizler
ile söz konusu tarihten itibaren
açılan veya vadesi yenilenen vadeli
hesaplara ödenecek faizler için
geçerli olmak üzere.
Yürürlük:30.12.2003)
ca) Vadesiz ve ihbarlı hesaplarda
% 18
cb) 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli
hesaplarda% 18,
cc) 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli
hesaplarda% 16,
cd) 1 yıla kadar vadeli hesaplarda %
12,
ce) 1 yıl ve daha uzun vadeli
hesaplarda % 7,(19)
d) (2003/6577 sayılı
B.K.K. ile değişen alt bent.
Yürürlük; 30.12.2003)
Diğerlerinden; (31.12.2003
tarihinden itibaren vadesiz
hesaplara ödenecek faizler ile söz
konusu tarihten itibaren açılan veya
vadesi yenilenen vadeli hesaplara
ödenecek faizler için geçerli olmak
üzere. Yürürlük:30.12.2003)
da) Bankalar ve 2499 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan aracı kurumlar arasındaki
borsa para piyasasında
değerlendirilen paralara ödenen
faizler için % 18,
db) (da) alt bendi dışında
kalanlar için % 0,(20)
9. 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının 12 numaralı bendinde yer
alan menkul sermaye iratlarından
(5228 sayılı Kanunun 29 uncu
maddesiyle değiştirilen parantez içi
ibare. Yürürlük; 01.01.2005)
(Kanunla kurulan dernek ve
vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar, kamu
menfaatine yararlı dernekler ile
dernek ve vakıf olmamakla birlikte;
odalar, borsalar, meslek örgütleri
ve bunların üst kuruluşları, siyasi
partiler, emekli ve yardım
sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil) (21)
a) Faizsiz olarak kredi verenlere
ödenen kâr paylarından,
(2003/6577 sayılı BKK ile 31.12.2003
tarihinden itibaren vadesiz
hesaplara ödenecek kar payları ile
söz konusu tarihten itibaren açılan
veya yenilenen vadeli hesaplara
ödenecek kar payları için geçerli
olmak üzere % 0. Yürürlük:
30.12.2003) (22)
b) Kâr ve zarar ortaklığı belgesi
karşılığı ödenen kâr paylarından,
(2003/6577 sayılı BKK ile
31.12.2003 tarihinden itibaren
vadesiz hesaplara ödenecek kar
payları ile söz konusu tarihten
itibaren açılan veya yenilenen
vadeli hesaplara ödenecek kar
payları için geçerli olmak üzere %
18. Yürürlük: 30.12.2003)(22)
c) (2001/2847 sayılı
B.K.K. ile değişen alt bent.
Yürürlük; 17.08.2001)
Özel finans kurumlarınca kâr ve
zarara katılma hesabı karşılığında
ödenen kâr paylarından,
(2003/6577 sayılı BKK ile 31.12.2003
tarihinden itibaren vadesiz
hesaplara ödenecek kar payları ile
söz konusu tarihten itibaren açılan
veya yenilenen vadeli hesaplara
ödenecek kar payları için geçerli
olmak üzere. Yürürlük: 30.12.2003)
ca) 3 aya kadar (3 ay dahil)
vadeli hesaplarda % 18,
cb) 6 aya kadar (6 ay dahil)
vadeli hesaplarda % 16,
cc) 1 yıla kadar vadeli
hesaplarda % 12,
cd) 1 yıl ve daha uzun vadeli
hesaplarda % 7,(23)
10. (4369 sayılı Kanunun
48'inci maddesiyle değiştirilen
bent. Yürürlük; 29.7.1998)
a) Baş bayiler hariç olmak üzere
Milli Piyango İdaresince çıkarılan
biletleri satanlar ile diğer
kişilerce çıkartılan bu nitelikteki
biletleri satanlara yapılan
komisyon, prim ve benzeri
ödemelerden, (2003/6577
sayılı B.K.K. ile %20 Yürürlük;
01.01.2004)(24)
b) 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun'a göre
gerçek ve tüzel kişilerin mallarını
iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar
adına kapı kapı dolaşmak suretiyle
tüketiciye satanlara bu
faaliyetleriyle ilgili olarak
yapılan komisyon, prim ve benzeri
ödemelerden.(25) (2003/6577
sayılı B.K.K. ile %20 Yürürlük;
01.01.2004)(26)
11. (4108 sayılı Kanunun
23'üncü maddesiyle değişen bent
Yürürlük; 1.8.1995)
Çiftçilerden satın alınan ziraî
mahsuller ve hizmetler için yapılan
ödemelerden;(27)
a) Hayvanlar ve bunların
mahsulleri ile kara ve su avcılığı
mahsulleri için,
i) Ticaret borsalarında tescil
ettirilerek satın alınanlar için
(2003/6577 sayılı BKK ile %
1. Yürürlük: 01.01.2004)(28),
ii) (i) alt
bendi dışında kalanlar için
(2003/6577 sayılı BKK ile % 2.
Yürürlük: 01.01.2004)(28),
b) Diğer ziraî mahsuller için,
i) Ticaret borsalarında tescil
ettirilerek satın alınan zirai
mahsuller için (2003/6577
sayılı BKK ile % 2. Yürürlük:
01.01.2004)(28),
ii) (i) alt bendi dışında
kalanlar için (2003/6577
sayılı BKK ile % 4. Yürürlük:
01.01.2004)(28),
c) Ziraî faaliyet kapsamında ifa
edilen hizmetler için,
i) Orman idaresine veya orman
idaresine karşı taahhütte bulunan
kurumlara yapılan ormanların
ağaçlandırılması, bakımı, kesimi,
ürünlerin toplanması, taşınması ve
benzeri hizmetler için
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %2
Yürürlük; 01.01.2004)(28),
ii) Diğer
hizmetler için (2003/6577
sayılı B.K.K. ile %4 Yürürlük;
01.01.2004)(28),
d) (4697 sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle eklenen bent.
Yürürlük; 10.07.2001 )
Çiftçilere yapılan doğrudan gelir
desteği ve alternatif ürün ödemeleri
için, (2003/6577 sayılı
B.K.K. ile %0 Yürürlük; 01.01.2004)(29)
12. PTT acenteliği yapanlara, bu
faaliyetleri nedeniyle ödenen
komisyon bedeli üzerinden,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %20
Yürürlük; 01.01.2004)(30)
13. (4108 sayılı Kanunun
23 üncü maddesiyle değişen bent.
Yürürlük; 1.8.1995) (4369
sayılı Kanunun 81/C-8 inci
maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük; 1.1.1999)
Esnaf muaflığından(31)
yararlananlara mal ve
hizmet alımları karşılığında yapılan
ödemelerden,(32)
a) Havlu, çarşaf, çorap, halı,
kilim, dokuma mamulleri, örgü,
dantel, her nevi nakış işleri ve her
nevi turistik eşya, hasır, sepet,
süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek
ve benzeri emtia bedelleri veya bu
emtianın imalinde ödenen hizmet
bedelleri üzerinden
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %2
Yürürlük; 01.01.2004)
(28)
b) Hurda mal alımları için ,
(2006/11449 sayılı B.K.K.
ile %2 Yürürlük:; 01.01.2007), (28)
c) Diğer mal alımları için
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
%5 Yürürlük; 01.01.2004) (28)
d) Diğer hizmet alımları ("a",
"b" ve "c" alt bentleri hariç olmak
üzere mal ve hizmet bedelinin
ayrılamaması hali de bu kapsamdadır)
için (2003/6577 sayılı
B.K.K. ile %10 Yürürlük; 01.01.2004)
(28)
14. 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının 14 numaralı bendinde yer
alan menkul sermaye iratlarından
(5228 sayılı Kanunun 29 uncu
maddesiyle değiştirilen parantez içi
ibare. Yürürlük; 01.01.2005)
(Kanunla kurulan dernek ve
vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar, kamu
menfaatine yararlı dernekler ile
dernek ve vakıf olmamakla birlikte;
odalar, borsalar, meslek örgütleri
ve bunların üst kuruluşları, siyasi
partiler, emekli ve yardım
sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil)
(33) (2003/6577 sayılı B.K.K. ile
31.12.2003 tarihinden geri alım veya
satım taahüdü ile yapılan işlemler
için geçerli olmak üzere %22
Yürürlük; 30.12.2003)(34)
15. (4697 sayılı Kanunun
8 inci maddesiyle eklenen bent
Yürürlük; 07.10.2001)
a) 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (15) numaralı bendinin
(a) alt bendinde yer alan menkul
sermaye iratlarından,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %15
Yürürlük; 01.01.2004)(35)
b) 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (15) numaralı bendinin
(b) alt bendinde yer alan menkul
sermaye iratlarından,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %10
Yürürlük; 01.01.2004)(35)
c) 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (15) numaralı bendinin
(c) alt bendinde yer alan menkul
sermaye iratlarından,
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile %5
Yürürlük; 01.01.2004)(35)
% 25 vergi tevkifatı yapılır.
(5615
sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle
eklenen bent Yürürlük; 04.04.2007)
Vergilendirme rejiminin,
Türk vergi sisteminin sahip olduğu
vergilendirme kapasitesi ile en az
aynı düzeyde bir vergilendirme
imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi
değişiminde bulunup bulunmadığı
hususu da göz önünde bulundurulmak
suretiyle, Bakanlar Kurulunca ilan
edilecek ülkelerde yerleşik veya
faaliyette bulunanlara (Türkiye'de
yerleşik olanların bu ülkelerde
bulunan işyerleri dahil) nakden veya
hesaben yapılan veya tahakkuk
ettirilen her türlü ödemeler
üzerinden, bu ödemelerin verginin
konusuna girip girmediğine veya
ödeme yapılanın mükellef olup
olmadığına bakılmaksızın % 30
oranında vergi kesintisi yapılır.
Emsaline uygun fiyatlarla satın
alınan mal ve iştirak hisseleri için
yapılan ödemeler, emsaline uygun
fiyatlarla, deniz ve hava ulaştırma
araçlarının kiralanması için yapılan
ödemeler ile yapılan işin
tamamlanabilmesi bakımından
zorunluluk arz eden geçiş ücreti,
liman ücreti gibi ödemeler üzerinden
yapılacak kesinti oranını; her bir
ödeme türü, faaliyet konusu ya da
sektör itibarıyla ayrı ayrı
belirlemeye, sıfıra kadar indirmeye
veya kanunî seviyesine kadar
getirmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir. Yurt dışındaki finans
kuruluşlarından temin edilen
borçlanmalara ilişkin anapara, faiz
ve kâr payı ödemeleri ile sigorta ve
reasürans ödemeleri üzerinden bu
fıkra uyarınca vergi kesintisi
yapılmaz.
Tüccar, serbest meslek erbabı ve
çiftçilerin yukarıdaki hükümlere
göre yapacakları tevkifat ticari,
mesleki ve zirai işleriyle ilgili
ödemelerine münhasırdır.
Yukarıdaki bentlerde yazılı vergi
tevkifatının yapılmasında 96' ncı
madde hükmü göz önünde tutulur.
(4842 sayılı Kanunun
12'nci maddesiyle değişen fıkra.
Yürürlük; 24.04.2003)Bu
maddenin (6) numaralı bendinin (a)
alt bendine göre üzerinden vergi
tevkifatı yapılan kurum kazancından
kâr payı alanlara, tevkif suretiyle
alınan vergi red ve iade olunmaz.(36)
Bakanlar Kurulu, bu maddede yer
alan tevkifat nispetini, her bir
ödeme ve gelir için ayrı ayrı sıfıra
kadar indirmeye veya bir katına
kadar artırmak suretiyle yeniden
tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki;
_ Tam ve dar mükellefler ile
gerçek ve tüzel kişiler itibariyle,
_ (4761 sayılı Kanunun
2'inci maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük; 01.07.2002)6, 7,
8 ve 9 numaralı bentlerde yer alan
kazanç ve iratlardan; mevduat veya
menkul kıymetin vadesi, menkul
kıymetlerin türleri ile bankalar ve
2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanununa göre kurulan aracı kurumlar
arasındaki borsa para piyasasında
değerlendirilen paralara ödenen
faizler için,(37)
_ 6 numaralı bendin (b) alt
bendinde yer alan menkul sermaye
iratları kapsamına giren Devlet
tahvili, Hazine bonosu faizleri ve
Toplu Konut İdaresi ile Kamu
Ortaklığı İdaresi'nce çıkartılan
menkul kıymetlerin gelirlerine
isabet eden kısım için (bu kısım, bu
faiz ve gelirlerin toplam kurum
hasılatı içindeki payına göre
hesaplanır),
_ (4108 sayılı Kanunun 23
üncü maddesiyle değişen alt bent.
Yürürlük; 1.8.1995) 11
numaralı bent gereğince ziral mahsul
bedelleri üzerinden yapılacak vergi
tevkifatında, zirai mahsulün ticaret
borsalarında tescil ettirilerek
satılıp satılmadığına veya
destekleme kapsamında alım yapan
kurumlar ile diğerlerine, zirai
faaliyet kapsamında ifa edilen
hizmetler için de faaliyetin türü ve
niteliğine, münhasıran zirai alet ve
makinalarla verilen hizmetlere veya
zirai işletmenin başka kişilerin
işlerinde kullandırılmak suretiyle
yapılmasına göre,(38)
_ (4108 sayılı Kanunun 23
üncü maddesiyle değişen alt bent
Yürürlük; 1.8.1995) 13
numaralı bentte yer alan ödemelerde
ödeme yapılan kişilerin mükellef
olup olmadıklarına, ödemenin
konusunun emtia veya hizmet alımı,
emtia ve hizmet alımının birlikte
olmasına, iş grupları, iş nev'ileri,
sektörler ve emtia gruplarına göre,(39)
Farklı oranlar tespit edilmek
suretiyle de kullanılabilir.
Bakanlar Kurulu, bu maddede yer
alan tevkifat nispetini, kara, deniz
ve hava ulaştırması işiyle iştigal
eden dar mükellefler için, ülkeler
itibariyle ve karşılıklı olmak
şartıyla, ayrı ayrı veya topluca
sıfıra kadar indirmeye veya bir
katına kadar artırmak suretiyle
yeniden tespit etmeye yetkilidir.
(4761 sayılı Kanunun
2'inci maddesiyle eklenen fıkra.
Yürürlük; 01.07.2002)Maliye
Bakanlığı, vergiye tâbi işlemlere
taraf veya aracı olanları verginin
ödenmesinden sorumlu tutabilir.
(1)
(Değişmeden önceki şekli)
69'uncu maddede yazılı olanlara ve
noterlere
(2) Önceki hadler
için;99/13230, 93/5148 sayılı
B.K.K.'larına bakınız
(3) Önceki hadler
için; 99/13646, 99/13623, 93/5148,
2003/6577 sayılı B.K.K.'larına
bakınız.
(4) Önceki hadler
için; 93/5148, 2003/6577 sayılı
B.K.K.'larına bakınız
(5) Önceki hadler
için; 99/13646,99/12623, 96/8955,
95/6529, 93/5148, 2003/6577
sayılı B.K.K.'larına bakınız.
(6) Vakıflar
(7) Önceki hadler
için; 95/6424, 93/5148, 2003/6577
sayılı B.K.K.'larına bakınız.
(8) Önceki hadler
için; 96/8955, 95/6429, 93/5148,
2003/6577 sayılı B.K.K.'larına
bakınız.
(9) Önceki hadler
için; 93/5148 sayılı B.K.K.'larına
bakınız
(10) Önceki hadler
için; 2003/5590,2003/6577 sayılı
B.K.K.'larına bakınız
(11)(Değişmeden
önceki şekli) ii) Tam
mükellef kurumlar tarafından; dar
mükellef gerçek kişilere, dar
mükellef kurumlara (Türkiye'de bir
işyeri veya daimi temsilci
aracılığıyla kâr payı elde edenler
hariç) ve gelir ve kurumlar
vergisinden muaf olan dar
mükelleflere dağıtılan, 75 inci
maddenin ikinci fıkrasının (1), (2)
ve (3) numaralı bentlerinde yazılı
kâr paylarından (Kârın sermayeye
eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.)
(2003/6577 sayılı B.K.K. ile
% 10 Yürürlük; 1.1.2004)(*)
(*) Önceki
hadler için; 2003/5590 sayılı
B.K.K.'larına bakınız
(12) (Değişmeden önceki
şekli) b) (4369
sayılı Kanunun 48'inci maddesiyle,
1999 hesap dönemi kurum
kazançlarından başlamak üzere
değişen bent. Yürürlük; 01.01.1999)
i) Kurumlar vergisinden istisna
kazançlara isabet eden kısım
düşüldükten sonra, 75 inci maddenin
ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı
bentlerinde yazılı kar paylarından
(Karın sermayeye ilavesi kar
dağıtımı sayılmaz.) (kurumlar ile
gelir ve kurumlar vergisi mükellefi
olmayanlara ve muaf olanlara
ödenenler dahil),
1) Halka açık anonim şirketlerde,
(99/13230 sayılı B.K.K. ile
%5. Geçerlilik; 1.9.1999, Yürürlük;
25.8.1999)(x)
2) Diğerlerinde, (99/13230
sayılı B.K.K. ile %15. Geçerlilik;
1.9.1999, Yürürlük; 25.8.1999)(xx)
ii) (4605 sayılı Kanun'un 4.
maddesiyle değişen bent. Yürürlük;
30.11.2000) Kurumlar
Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin
(1) numaralı bendinde yer alan
iştirak kazançları istisnasından
yararlanan kazançlar hariç, yatırım
indirimi istisnasından yararlanan
kazançlar dahil olmak üzere;
dağıtılsın dağıtılmasın, kurumlar
vergisine tabi kurumların, kurumlar
vergisinden müstesna kazanç ve
iratlarından (İstisna uygulamasının
zarar doğurması halinde bu zarara
isabet eden tevkifat, istisnadan
kaynaklanan zararın indirildiği
dönemde yapılır. Tevkifat
uygulamasında mahsup edilen zarar
tutarının öncelikle istisna
uygulamasından kaynaklandığı kabul
edilir.),(xxx)
(2000/1689 sayılı BKK ile
%18, Yürürlük; 8.12.2000) (xx)
iii) Dağıtılsın dağıtılmasın Gelir
Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin
ikinci fıkrasının 4 numaralı
bendinde yazılı menkul sermaye
iratlarından indirim ve istisnalar
düşüldükten sonra kalan kısmından,
(99/13230 sayılı B.K.K. ile
%15. Geçerlilik; 1.9.1999, Yürürlük;
25.8.1999)(xxxx)
Bu alt bendin (i) ve (ii) alt
bentleri uyarınca yapılan tevkifat,
beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisine mahsup edilemez.(xxxxx)
(x) 93/5148 sayılı
B.K.K. ile %10.
(xx) 99/13230
sayılı B.K.K. ile %15, 95/7593,
93/5148 sayılı B.K.K. ile %20.
(xxx) (Değişmeden önceki
şekli) Dağıtılsın
dağıtılmasın kurumlar vergisine tabi
kurumların, Kurumlar Vergisi
Kanununun 8 inci maddesinin 1
numaralı bendi dışında kalan
kurumlar vergisinden müstesna kazanç
ve iratlarından,
(xxxx) 93/5148
sayılı B.K.K. ile %20.
(xxxxx) (Değişmeden önceki
şekli) b) Dağıtılsın veya
dağıtılmasın 75'inci maddenin ikinci
fıkrasının 4 numaralı bendinde
yazılı menkul sermaye iratlarından
(Yatırım fonları ve ortaklıkları
hariç);
i) Halka açık anonim şirketlerden,
(93/5148 sayılı B.K.K. ile
%10) (+) (++) (+++)
ii) Diğerlerinden (93/5148
sayılı B.K.K. ile %20)
(+) (Hesap dönemi
1994'de biten kurumlarda 1.1.1994,
diğer kurumlarda 1.1.1995 tarihinde
yürürlüğe girer.)
(++)
(93/5148 sayılı B.K.K.'nın 1-6/b
maddesi ile) (Vergi
tevkifatı, bu bendin "b/i" ve "b/ii"
alt bentlerinde yer alan kurumların,
Devlet tahvili ve Hazine bonosu
faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve
Kamu Ortaklığı İdaresince çıkartılan
menkul kıymetlerin gelirlerine
isabet eden kısım için sıfır olarak
uygulanır. Bu kısım, bu faiz ve
gelirlerin toplam kurum hasılatı
içindeki payına göre hesaplanır.)
(+++) (94/5307 sayılı B.K.K.
ile 93/5148 sayılı B.K.K.'nın 6'ncı
fıkrasının b bendinin sonuna eklenen
hüküm. Geçerlilik; 1.1.1994,
Yürürlük: 16.2.1994)
(Devlet tahvili ve Hazine bonosu
faizleri, Toplu Konut İdaresi ve
Kamu Ortaklığı İdaresince çıkarılan
menkul kıymetlerin gelirleri, bu
menkul kıymetlerin alım-satım
kazançları ve bu kıymetlerin geri
alım veya satım taahhüdü ile iktisap
edilmesi veya elden çıkarılmasından
sağlanan gelirler ile portföyünün en
az % 25'i hisse senetlerinden oluşan
menkul kıymetler yatırım fon ve
ortaklıklarının (portföyünde döviz,
altın ve diğer kıymetli madenler
bulunanlar hariç), risk sermayesi
yatırım fon ve ortaklıklarının ve
gayrimenkul yatırım fon ve
ortaklıklarının katılma belgeleri ve
hisse senetlerinden elde edilen kâr
paylarının toplamının, indirim ve
istisnalar (iştirak kazançları
hariç) düşülmeden önceki kurum
kazancı içindeki paylarına göre, bu
bendin "b/i" ve "b/ii" alt bentleri
uyarınca yapılacak vergi tevkifat
oranları 1994 yılı kazançlarına
uygulanmak üzere aşağıda
gösterilmiştir:
Sözkonusu Gelirlerin
Kurum Kazancı İçindeki Payı
|
Halka Açık Anonim
Şirketlerde Uygulanacak
Tevkifat Oranı
|
Diğer Kurumlarda
Uygulanacak Tevkifat Oranı
|
a) % 5'i aşıyorsa
|
% 8, 25
|
% 18,25
|
b) % 10'u aşıyorsa
|
% 6,30
|
% 16,30
|
c) % 15'i aşıyorsa
|
% 4,12
|
% 14,12
|
d) % 20'yi aşıyorsa
|
% 1,67
|
% 11,67
|
e) % 25'i aşıyorsa
|
% "0" sıfır
|
% 8,89
|
f) % 30'u aşıyorsa
|
% "0" sıfır
|
% 5,71
|
g) % 35'i aşıyorsa
|
% "0" sıfır
|
% 2,05
|
h) % 37,5'i aşıyorsa
|
% "0" sıfır
|
% "0" sıfır.
|
(13) (Kaldırılmadan önceki
şekli) c) (4369
sayılı Kanunun 48 inci maddesiyle
eklenen alt bent Yürürlük; 1.1.1999)
Vakıflar ve derneklerin
(kanunla kurulan dernek ve vakıflar
ile sendikalar, meslek odaları ve
bunların üst kuruluşları, borsalar
ve siyasi partiler hariç), iktisadi
işletmelerinden elde edilenler
dışında kalan ve tevkifata tabi
tutulmamış olan her türlü
gelirlerinden (dernek ve vakıflara
kuruluşları sırasında tahsis edilen
sermaye, üyelerine emeklilik aylık
ve ikramiyesi vermek üzere çalışan
vakıfların aidat gelirleri hariç,
sıfır oranlı tevkifata tabi tutulmuş
gelirleri ile bağış ve yardımlar
dahil);
i - Bakanlar
Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan
vakıflar ve kamu menfaatlerine
yararlı sayılan dernekler için (Bu
bent gereğince yapılan tevkifat
binde birden fazla olamaz)(2003/6577
sayılı BKK ile %0.
Yürürlük;1.1.2004)(x)
ii - Diğer vakıf ve
dernekler için (Bu bent gereğince
yapılan tevkifat yüzde birden fazla
olamaz),( 2003/6577 sayılı
BKK ile %0. Yürürlük;1.1.2004)(x)
(x) Önceki hadler
için; 98/12225 sayılı BKK'larına
bakınız.
(14) (Değiştirilmeden önceki
şekli) (4369 sayılı Kanunun 48 inci
maddesiyle değiştirilen parentez içi
hüküm Yürürlük; 29.7.1998)
(Kanunla kurulan dernek ve vakıflar
ile dernek ve vakıf olmamakla
birlikte; odalar, borsalar meslek
örgütleri ve bunların üst
kuruluşları, siyasi partiler, emekli
ve yardım sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil)(x)
(x)( Değişmeden önceki
şekli) (bankalar dışında
kalan tam mükellef kurumlara
ödenenler dahil)
(15) Önceki hadler
için; 98/11794, 97/14121, 96/8955,
96/8635 ve 94/5255 sayılı BKK'larına
bakınız.
(16) (Değiştirilmeden önceki
şekli) c) Toplu Konut
İdaresi ile Kamu Ortaklığı
İdaresince çıkarılan menkul
kıymetlere sağlanan gelirlerden
(17) Önceki hadler
için; 96/8955, 96/8635 ve
94/5255sayılı BKK'larına bakınız.
(18) (Değiştirilmeden önceki
şekli) (4369 sayılı Kanunun 48 inci
maddesiyle değiştirilen parantez içi
hüküm. Yürürlük; 29.7.1998)
(Kanunla kurulan dernek ve vakıflar
ile dernek ve vakıf olmamakla
birlikte; odalar, borsalar meslek
örgütleri ve bunların üst
kuruluşları, siyasi partiler, emekli
ve yardım sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil)(x)
(x) (Bankalar
dışında kalan tam mükellef kurumlara
ödenenler dahil)
(19) (2001/2847 sayılı BKK
ile değişmeden önceki şekli)
a) Döviz tevdiat hesaplarına
yürütülen faizler ile özel finans
kurumlarınca döviz katılma
hesaplarına ödenen kâr paylarından,
(2000/1713 sayılı B.K.K. ile
1.1.2001 tarihinden itibaren açılan
veya vadesi bu tarihten sonra
yenilenen hesaplara ödenecek faizler
ile vadesiz hesaplara ödenecek
faizler için geçerli olmak üzere
%16. Yürürlük; 20.12.2000)
(x)
b) Nama yazılı mevduat hesaplarına
yürütülen faizlerinden,
(2000/1713 sayılı B.K.K. ile
1.1.2001 tarihinden itibaren açılan
veya vadesi bu tarihten sonra
yenilenen hesaplara ödenecek faizler
ile vadesiz hesaplara ödenecek
faizler için geçerli olmak üzere
%16. Yürürlük; 20.12.2000)
(x)
c) Hamiline yazılı mevduat
hesaplarına yürütülen faizlerden,
(2000/1713 sayılı B.K.K. ile
1.1.2001 tarihinden itibaren açılan
veya vadesi bu tarihten sonra
yenilenen hesaplara ödenecek faizler
ile vadesiz hesaplara ödenecek
faizler için geçerli olmak üzere
%16. Yürürlük; 20.12.2000)
(x)
(x) Önceki hadler
için; 2001/2847, 2000/1713,
99/13646, 99/13230 ve 96/8955 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
(20) (96/8955 sayılı B.K.K.
ile değişmeden önceki bent)
d) Diğerlerinden % 5,
Önceki hadler için; 2002/4369,
98/11593, 98/11465, 96/8955 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
(21) (Değiştirilmeden önceki
şekli) (4369 sayılı Kanunun 48 inci
maddesiyle değiştirilen parantez içi
hüküm Yürürlük; 29.7.1998)
(Kanunla kurulan dernek ve vakıflar
ile dernek ve vakıf olmamakla
birlikte; odalar, borsalar, meslek
örgütleri ve bunların üst
kuruluşları, siyasi partiler, emekli
ve yardım sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil)(x)
(x)(tam mükellef
kurumlara ödenenler dahil);
(22) (96/8955
Sayılı Kararla değişmeden önceki
şekli )
9-a) Faizsiz olarak
kredi verenlere ödenen kar
paylarından %10, (x)
b) Kar ve zarar
ortaklığı belgesi karşılığı ödenen
kar paylarından %10(x)
(x) Önceki hadler için;
2000/1713,99/13646, 99/13230,96/8955
sayılı B.K.K.'larına bakınız.
(23) (2001/2847 sayılı BKK
ile değişmeden önceki şekli)
c) Özel finans kurumlarınca
kâr ve zarara katılma hesabı
karşılığında ödenen kâr paylarından
(2000/1713 sayılı B.K.K. ile
1.1.2001 tarihinden itibaren açılan
veya vadesi bu tarihten sonra
yenilenen hesaplar ile vadesiz
hesaplara ödenecek kâr payları için
geçerli olmak üzere %16. Yürürlük;
20.12.2000) (x)
Önceki hadler için; 2001/2847,
99/13646, 99/13230, 96/8955 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
(x) (96/8955 sayılı kararla
değişmeden önceki şekil) 9-c)
Özel finans kurumlarınca kâr ve
zarara katılma hesabı karşılığında
ödenen kâr paylarından %10
(24) Önceki hadler
için; 99/13230, 99/12623, 98/11601
sayılı B.K.K.'larına bakınız
(25) (4369 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
10. (4108 sayılı Kanunun
23'üncü maddesiyle değişen bent.
Yürürlük; 1.8.1995)
Başbayiler hariç olmak üzere Millî
Piyango İdaresince çıkartılan
biletleri satanlar ile diğer
kişilerce çıkartılan bu nitelikteki
biletleri satanlara yapılan
komisyon, prim ve benzeri
ödemelerden (95/7137 sayılı
B.K.K. ile % 20). Bu bent
kapsamına giren, ödemeler hakkında
13 numaralı bent hükümleri
uygulanmaz.(x)
(x) (4108 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
10. Bir işyeri açmaksızın münhasıran
gezici olarak milli piyango bileti
satanlara yapılan komisyon, prim ve
benzeri ödemelerden,
(93/5148 sayılı B.K.K. ile % 25)
(26) Önceki hadler
için; 99/13230, 98/11601 sayılı
B.K.K.'larına bakınız
(27) (Değişmeden önceki
şekli) 11-Çiftçilerden
satın alınan zirai mahsuller için
yapılan ödemelerden;
a) Hayvanlar ve
bunların mahsulleri ile kara ve su
avcılığı mahsulleri için,
b) Diğer zirai mahsuller için,
(28) Önceki hadler
için; 95/7137, 93/5148 ,
2005/9266 sayılı B.K.K.'na
bakınız.
(29) Önceki hadler
için; 2001/2839 sayılı B.K.K.'na
bakınız
(30) Önceki hadler
için; 93/5148 sayılı B.K.K.'na
bakınız
(31) (Değişmeden önceki
şekli) Götürü usule tabi
olan ticaret ve serbest meslek
erbabı ile esnaf muaflığından
(32) (Değişmeden önceki
şekli) 13. Götürü usule
tabi olan ticaret ve serbest meslek
erbabına, esnaf muaflığından
yararlananlara ve diğer kişilere mal
ve hizmet alımları için gider
pusulası karşılığında yapılan
ödemelerden,
a) (93/5148 sayılı B.K.K.
ile Yürürlük; 1.1.1994) Mal
alımları için (% 5),
b) (93/5148 sayılı B.K.K.
ile Yürürlük; 1.1.1994)
Hizmet alımları (mal ve hizmet
bedelinin ayrılmaması hali de bu
kapsamdadır) (% 10).
(33) (Parantez içi hükmün
değişmeden önceki şekli) (4369
sayılı Kanunun 48 inci maddesiyle
değiştirilen parantez içi hüküm.
Yürürlük; 29.7.1998)
(Kanunla kurulan dernek ve vakıflar
ile dernek ve vakıf olmamakla
birlikte; odalar, borsalar, meslek
örgütleri ve bunların üst
kuruluşları, siyasi partiler, emekli
ve yardım sandıkları gibi vergi
uygulamalarında dernek ve vakıf
olarak kabul edilenler hariç, dernek
ve vakıflar ile tüm mükellef
kurumlara ödenenler dahil(x)
(x) (Bankalar dışında kalan tam
mükellef kurumlara ödenenler dahil)
(34) Önceki hadler
için; 2001/2847, 2000/1713,
99/13646, 99/13230, 97/10421,
94/5255 sayılı B.K.K.'larına bakınız
(35) Önceki hadler
için; 2002/5000 sayılı B.K.K.'na
bakınız
(36) (Değişmeden önceki
şekli) Bu maddenin 6
numaralı bendinin (a) ve (b) alt
bentlerine göre üzerinden vergi
tevkifatı yapılan kurum kazancından
kâr payı alanlara, tevkif suretiyle
alınan vergi red ve iade olunmaz.
(37) (Değişmeden önceki
şekli) 6, 7, 8 ve 9
numaralı bentlerde yer alan kazanç
ve iratlardan, mevduat veya menkul
kıymetin vadesi ve menkul
kıymetlerin türlerine göre,
(38) (Değişmeden önceki
şekli) 11 numaralı bent
gereğince ziraî mahsul bedelleri
üzerinden yapılacak vergi
tevkifatında, zirai mahsulün ticaret
borsalarında tescil ettirilerek
satılıp satılmadığını veya
destekleme kapsamında alım yapan
kurumlar ile diğerlerine göre.
(39) (Değişmeden önceki
şekli) 13 numaralı bentte
yer alan ödemelerde ödeme yapılan
kişilerin mükellef olup
olmadıklarına veya ödemenin
konusunun emtia veya hizmet alımı
emtia ve hizmet alımının birlikte
olmasına göre.
|
Tevkifata Tabi Olmayan Ücretler
Madde 95-
Aşağıda yazılı
hizmet erbabının ücretleri
hakkında vergi tevkif usulü cari
olmaz:
1. Ücretlerini
yabancı bir memleketteki
işverenden doğrudan doğruya alan
hizmet erbabı
2. 16'ncı
maddede yazılı istisnadan
faydalanmayan yabancı elçilik ve
konsolosluk memur ve
hizmetlileri;
3. Maliye
Bakanlığı'nca yıllık beyanname
ile bildirilmesinde zaruret
görülen ödemeler
Bunlar
gelirlerini, bu kısmın 2'nci
bölümündeki hükümlere göre,
yıllık beyanname ile
bildirirler.
|
Vergi Tevkifatında Uyulacak Esaslar
Madde 96-
(2772
sayılı Kanunun 11'inci
maddesiyle değişen madde)
Vergi tevkifatı, 94'üncü madde
kapsamına giren nakten veya
hesaben yapılan ödemelere
uygulanır. Bu maddede geçen
hesaben ödeme deyimi, vergi
tevkifatına tabi kazanç ve
iratları ödeyenleri istihkak
sahiplerine karşı borçlu durumda
gösteren her türlü kayıt ve
işlemleri ifade eder.
Vergi tevkifatı,
ücretler dışında kalan
ödemelerde gayrisafi tutarlar
üzerinden yapılır. Kesilmesi
gereken verginin ödemeyi yapan
tarafından üstlenilmesi halinde
bu vergi, bilfiil ödenen miktar
ile ödemeyi yapanın yüklendiği
verginin toplamı üzerinden
hesaplanır.
|
Vergi Tevkifatının Gösterilmesi
Madde 97-
İşverenler,
hizmet erbabına ödedikleri
ücretlerden 94'üncü madde
gereğince yaptıkları vergi
tevkifatını Vergi Usul
Kanunu'nda yazılı ücret
bordrosunda veya bordro yerine
geçen diğer kayıtlarda
göstermeye mecburdurlar.
(2574
sayılı Kanunun 21'inci
maddesiyle değişen fıkra)
94'üncü maddede yazılı
ödemelerden yapılan vergi
tevkifatı, vergi kesenin kayıt
ve hesaplarında ayrıca
gösterilir.
(2574
sayılı Kanunun 21'inci
maddesiyle değişen fıkra)
94'üncü maddede yazılı mevduat
faizlerinden yapılan vergi
tevkifatı takvim yılının sonunda
mevduat hesabı yılı içinde
kapatılmışsa, hesabın
kapatıldığı tarihte vergi
kesenin kayıt ve hesaplarında
gösterilir.
|
Muhtasar Beyannamenin Verilme Zamanı
Madde 98-
2772 sayılı Kanunun
12'nci maddesiyle değişen madde)
94'üncü madde gereğince vergi
tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir
ay içinde yaptıkları ödemeler veya
tahakkuk ettirdikleri karlar ve
iratlar ile bunlardan tevkif
ettikleri vergileri (5615
Sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük:04.04.2007)
ertesi ayın yirmiüçüncü
günü akşamına kadar(4),
ödeme veya tahakkukun yapıldığı
yerin bağlı olduğu vergi dairesine
bildirmeye mecburdurlar. Yıl
sonlarında tahakkuk ettirilen
mevduat faizlerinden kesilecek
vergilerin bildirilmesi için bu süre
bir ay uzatılır.
Aynı belediye hudutları içinde
muhtelif yerlerde yapılan ödeme ve
tahakkuklar ile bunlara ait
vergilerin bir merkezden
bildirilmesi caizdir.
(3505 sayılı Kanunun
14'üncü maddesiyle değişen fıkra)
Ziraî ürün bedelleri üzerinden
tevkifat yapanlar hariç olmak üzere,
çalıştırdıkları hizmet erbabı sayısı
10 ve daha az olanlar, 94'üncü
maddeye göre yapacakları tevkifatla
ilgili muhtasar beyannamelerini,
bağlı bulundukları vergi dairesine
önceden bildirmek şartıyla her ay
yerine (5615 Sayılı Kanunun
10 uncu maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük:04.04.2007)Ocak,
Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının
yirmiüçüncü günü akşamına kadar(5)
verebilirler(3)
(1)
(Değişmeden önceki şekli) (4842
sayılı Kanunun 36/1-b maddesiyle
değişen ibare. Yürülük;01.01.2004)
ertesi ayın yirmiüçüncü günü
akşamına kadar(x)
(X)
(Değişmeden önceki şekli )
ertesi ayın yirminci günü akşamına
kadar
(2) (5035 Sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli) (4842
sayılı Kanunun 36/1-b maddesiyle
değişen ibare Yürürlük; 01.01.2004)Ocak,
Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının
yirmiüçüncü günü akşamına kadar
verebilirler.(x)
(x)( 4842 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)
Şubat, Mayıs, Ağustos ve Kasım
aylarının 20'nci günü
(3)
(Değişmeden öneki şekli)
Çalıştırdıkları hizmet erbabının
sayısı yirmi ve daha az olan
işverenler, 94'üncü maddeye göre
yapacakları bilcümle tevkifatla
ilgili muhtasar beyannamelerini,
bağlı oldukları vergi dairesine
evvelden bildirmek ;şartıyla her ay
yerine Şubat, Mayıs, Ağustos ve
Kasım aylarının 20'nci günü akşamına
kadar verebilirler.
(4)
(Değişmeden önceki şekli)
ertesi ayın yirminci günü akşamına
kadar
(5)
(Değişmeden önceki şekli)
Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim
aylarının yirminci günü akşamına
kadar
|
Muhtasar Beyannamenin Muhteviyatı
Madde 99-
(5838
sayılı Kanunla değişen madde)
Muhtasar beyannamenin şekil,
içerik ve ekleri ile üçer aylık
verilen beyannamelerin dönemini
aylık olarak belirlemeye ve
tevkifat konuları itibarıyla
ayrı ayrı beyanname verme
mecburiyeti getirmeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.*
*Değişmen önceki şekli
(5615 sayılı Kanunla değişen madde
Yürürlük; 04.04.2007)Muhtasar
beyannamenin şekil, içerik ve
eklerini belirlemeye ve tevkifat
konuları itibarıyla ayrı ayrı
beyanname verme mecburiyeti
getirmeye Maliye Bakanlığı
yetkilidir.
|
Muhtasar Beyanname Verilmeyecek Haller
Madde 100-
Genel
bütçeye dahil idare ve
müesseseler yaptıkları vergi
tevkifatı için beyanname
vermezler.
|
Münferit Beyannamenin Verilmesi
Madde 101-
(2361 sayılı
Kanunun 68'inci maddesiyle
değişen madde)
(4369
sayılı Kanunun 49 uncu
maddesiyle değişen fıkra
Yürürlük; 1.1.1999)
Dar
mükellefiyete tabi
mükelleflerden yıllık beyanname
vermeye mecbur olmayanlar:
1.
Gayrimenkullerin elden
çıkarılmasından doğan diğer
kazanç ve iratlarını,
gayrimenkulün bulunduğu,
2. Menkul
malların ve hakların elden
çıkarılmasından doğan diğer
kazanç ve iratlarını, mal ve
hakların Türkiye'de elden
çıkarıldığı,
3. Ticari veya
zirai bir işletmenin
faaliyetinin durdurulması veya
terk edilmesi karşılığında elde
ettikleri diğer kazanç ve
iratlarını işletmenin bulunduğu,
4. Arızi
olarak ticari işlemlerin
yapılmasından veya bu
nitelikteki işlemlere
tavassuttan elde edilen diğer
kazanç ve iratlarla, arızi
olarak serbest meslek
faaliyetleri dolayısıyla elde
edilen kazançlar ve dar
mükellefiyete tabi olanların 45'
inci maddede yazılı işleri arızi
olarak yapmalarından elde
ettikleri diğer kazanç ve
iratlar, faaliyetin yapıldığı
veya yolcu veya yükün taşıta
alındığı,
5. Gerçek
usulde vergiye tabi
mükelleflerin terk ettikleri
işleriyle ilgili olarak sonradan
elde ettikleri diğer kazanç ve
iratlar (zarar yazılan değersiz
alacaklarla, karşılık ayrılan
şüpheli alacakların tahsili
dahil), ticari, zirai veya
mesleki bir faaliyete hiç
girişilmemesi veya ihale,
artırma ve eksiltmelere iştirak
edilmemesi karşılığında elde
ettikleri diğer kazanç ve
iratları, vergisi tevkif
suretiyle alınmamış menkul
sermaye iratlarını ve diğer her
türlü kazanç ve irada ilişkin
ödemenin Türkiye'de yapıldığı,
6. Diğer
hallerde Maliye Bakanlığı'nca
belirlenen,
Yerin vergi
dairesine münferit beyanname ile
bildirmeye mecburdurlar.(*)
Bu kazanç ve
iratlardan serbest meslek
faaliyetlerine ilişkin olanların
beyannamelerinin bu
faaliyetlerin sona erdiği
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-9 uncu maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
bu kazanç
dışındaki diğer kazanç ve
iratlarla ilgili(**)
beyannamelerin ise bu kazanç ve
iratların iktisap olunduğu
tarihten itibaren 15 gün içinde
ilgili vergi dairesine verilmesi
mecburidir.
Geliri telif
ve patent haklarının satışından
ibaret olan ve tamamı üzerinden
tevkif suretiyle gelir vergisi
ödemiş bulunan dar mükellefiyete
tabi kimselerin bu gelirleri
için münferit beyanname
vermeleri ihtiyaridir.
(*)
(Değişmeden önceki şekli)
Dar
mükellefiyete tabi
mükelleflerden yıllık beyanname
vermeye mecbur olmayanlar:
1. Mükerrer
80'inci maddenin 1 numaralı
bendi ile 82'nci maddenin 3
numaralı bendinde sayılan
kazançlarını; gayrimenkulün
bulunduğu,
2. Mükerrer
80'inci maddenin 2, 3 ve 4
numaralı bentlerinde sayılan
kazançların; mal ve hakların
Türkiye'de elden çıkarıldığı,
3. Mükerrer
80'inci maddenin 5 ve 6 numaralı
bentlerinde sayılan kazançlarla
ticari veya zirai bir işletmenin
faaliyetinin durdurulması veya
terkedilmesi karşılığında elde
ettikleri hasılatları;
işletmenin bulunduğu;
4. 82'nci
maddenin 1, 4 ve 6 numaralı
bentlerinde sayılan kazançlarla
serbest meslek faaliyetinin
durdurulması veya terkedilmesi
karşılığında elde edilen
hasılatları ve vergisi tevkif
suretiyle alınmamış serbest
meslek kazançlarını; faaliyetin
ifa edildiği veya yolcu veya
yükün taşıta alındığı;
5. 82'nci
maddenin 5 numaralı bendinde
sayılan kazançlarla ticari,
zirai veya mesleki bir faaliyete
hiç girişilmemesi veya ihale,
artırma ve eksiltmelere iştirak
edilmemesi karşılığında elde
ettikleri hasılatları ve vergisi
tevkif suretiyle alınmamış
menkul sermaye iratlarını
ödemenin Türkiye'de yapıldığı;
Yerin vergi
dairesine münferit beyanname ile
bildirmeye mecburdurlar.
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
diğer kazanç
ve iratlarla ilgili
|
Münferit Beyannamenin Muhteviyatı
Madde 102-
Münferit
beyannamede aşağıda yazılı
malumatın gösterilmesi lazımdır:
1.
(2361 sayılı
Kanunun 69'uncu maddesiyle
değişen bent)
Mükellefin adı ve soyadı, varsa
unvanı ile adresi ve bağlı
bulunduğu vergi dairesi ile
mükellef hesap numarası;
2. Beyanname
mükellef adına Türkiye'de başka
bir kimse tarafından verilmişse,
beyannameyi verenin adı ve
soyadı, varsa ünvanı ile adresi;
3. Muamelenin
yapıldığı tarih veya tarihler;
4. Elde edilen
kazançların nev'i;
5. Elde edilen
kazançların tutarı.
|
Esas Tarife
Madde 103-
(278 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2011
takvim yılı gelirlerinin
vergilendirilmesinde esas alınmak
üzere aşağıdaki tutarlar
belirlenmiştir.) Gelir
vergisine tabi gelirler;
9.400
TL'ye kadar
|
% 15
|
23.000
TL'nin 9.400 TL'si için
1.410 TL, fazlası
|
% 20
|
53.000
TL'nin 23.000 TL'si için
4.130 TL, (ücret
gelirlerinde 80.000 TL'nin
23.000 TL'si için 4.130 TL),
fazlası
|
% 27
|
53.000
TL'den fazlasının 53.000
TL'si için 12.230 TL, (ücret
gelirlerinde 80.000 TL'den
fazlasının 80.000 TL'si için
19.520 TL), fazlası
|
% 35
|
oranında vergilendirilir.(*)
(*)(278
Seri No'lu Tebliğle değişmeden
önceki şekli)(6009 sayılı Kanunun 3
üncü maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 01.01.2010 tarihinden
geçerli olmak üzere 01.08.2010)Gelir
vergisine tabi gelirler;
8.800 TL'ye
kadar
|
% 15
|
22.000 TL'nin
8.800 TL'si için 1.320 TL,
fazlası
|
% 20
|
50.000 TL'nin
22.000 TL'si için 3.960 TL,
(ücret gelirlerinde 76.200
TL'nin 22.000 TL'si için
3.960 TL), fazlası
|
% 27
|
50.000 TL'den
fazlasının 50.000 TL'si için
11.520 TL, (ücret
gelirlerinde 76.200 TL'den
fazlasının 76.200 TL'si için
18.594 TL), fazlası
|
% 35
|
oranında
vergilendirilir.(1)
(1) (6009
sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli) (273 Seri No'lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği ile 2010 takvim yılı
gelirlerinin vergilendirilmesinde
esas alınmak üzere aşağıdaki
tutarlar belirlenmiştir.)
Gelir vergisine tabi gelirler;
8.800 TL'ye
kadar
|
% 15
|
22.000
TL'nin 8.800 TL'si
için 1.320 TL,
fazlası
|
% 20
|
50.000
TL'nin 22.000 TL'si
için 3.960 TL,
fazlası
|
% 27
|
50.000
TL'den fazlasının
50.000 TL'si için
11.520 TL, fazlası
|
% 35
|
Oranında
vergilendirilir. [*]
[*]
(Değişmeden önceki şekli)(271
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2009 takvim yılı
gelirlerinin
vergilendirilmesinde esas
alınmak üzere aşağıdaki
tutarlar belirlenmiştir.) Gelir
vergisine tabi gelirler;(x)
8.700
YTL'ye kadar
|
% 15
|
22.000
YTL'nin 8.700
YTL'si için
1.305 YTL,
fazlası
|
% 20
|
50.000
YTL'nin 22.000
YTL'si için
3.965 YTL,
fazlası
|
% 27
|
50.000
YTL'den
fazlasının
50.000 YTL'si
için 11.525 YTL,
fazlası
|
% 35
|
(x)
(2007/13044 sayılı B.K.K. ile
yeniden artırılan gelir
dilimlerine göre 2008 takvim
yılı gelirlerine uygulanacak
tarife. Geçerlilik; 01.01.2008,
Yürürlük; 30.12.2007)
Gelir vergisine tabi gelirler;
7.800 YTL'ye
kadar
|
%
15
|
19.800 YTL'nin
7.800 YTL'si
için 1.170 YTL,
fazlası
|
%
20
|
44.700 YTL'nin
19.800 YTL'si
için 3.570 YTL,
fazlası
|
%
27
|
44.700 YTL'den
fazlasının
44.700 YTL'si
için 10.293 YTL,
fazlası
|
%
35
|
Oranında
vergilendirilir.
[1]
[1]
(Değişmeden önceki şekli) (259
Seri No'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği ile 2007 yılında
uygulanmak üzere aşağıdaki
tutarlar belirlenmiştir.)
Gelir vergisine tabi
gelirler;
7.500
YTL'ye kadar
|
% 15
|
19.000 YTL'nin 7.500
YTL'si için 1.125
YTL, fazlası
|
% 20
|
43.000 YTL'nin
19.000 YTL'si için
3.425 YTL, fazlası
|
% 27
|
43.000 YTL'den
fazlasının 43.000
YTL'si için 9.905
YTL, fazlası
|
% 35
|
Oranında
vergilendirilir. (*)
(*) (5479
Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
1/1/2006 tarihinden itibaren
elde edilen gelirlere uygulanmak
üzere değişen madde. Yürürlük;
08.04.2006) Gelir
vergisine tabi gelirler;
7.000
YTL'ye kadar
|
% 15
|
18.000
YTL'nin 7.000
YTL'si için
1.050 YTL,
fazlası
|
% 20
|
40.000
YTL'nin 18.000
YTL'si için
3.250 YTL,
fazlası
|
% 27
|
40.000
YTL'den
fazlasının
40.000 YTL'si
için 9.190 YTL,
fazlası
|
% 35
|
|
Verginin Hesaplanması
Madde 104-
(2361 sayılı
Kanunun 71'inci maddesiyle
değişen madde)
Yıllık Gelir Vergisi, vergiye
tabi gelirlerin yıllık
toplamından 31'inci maddedeki
indirimler düşüldükten sonra
103'üncü maddedeki nispetler
uygulanmak suretiyle hesaplanır.
Ücretlerin
vergilendirilmesinde aylık
vergi; yıllık vergi 12'ye
bölünmek, gündelik vergi aylık
vergi 30'a bölünmek suretiyle
hesaplanır.
(5281
sayılı Kanunun 44/4-b maddesiyle
yürürlükten kaldırılan fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2005,
Yürürlük; 31.12.2004)(*)
(*)
(Kaldırılmadan önceki şekli)Verginin
hesaplanmasında matrahın ve
verginin Yeni Türk Lirası
kesirleri nazara alınmaz.
|
Vergi Tevkifatı Nispetleri
Madde 105-
(3239 sayılı Kanunun 138/c
maddesiyle kaldırılmıştır.)
|
Tarh Yeri
Madde 106-
Gelir Vergisi,
mükellefin ikametgahının
bulunduğu mahal vergi dairesince
tarh edilir. Şu kadar ki;
1. İşyeri ve
ikametgahı ayrı vergi daireleri
bölgesinde bulunan mükelleflerin
vergileri, Maliye Bakanlığı'nca
uygun görüldüğü takdirde ve
mükellefe de evvelden bildirmek
kaydiyle işyerinin bulunduğu;
2.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-17'nci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Diğer(*)
ücretlerle, gezici olarak
çalışanların ticaret ve serbest
meslek kazançlarının vergileri,
bu ücret ve kazanç sahiplerinin
ikametgahlarının bulunduğu yerin
vergi dairesince tarh
edilmemişse, faaliyetlerini icra
ettikleri;
3. Dar
mükellefiyete tabi olanların
vergileri, beyannamelerini
vermeye mecbur oldukları;
Yerin vergi
dairesince tarh olunur.
(*)
2.
(Değişmeden önceki ibare)
Götürü usulde
tespit edilen
|
Tarhiyatın Muhatabı
Madde 107-
Gelir Vergisi bu
vergiyle mükellef olan gerçek
kişiler namına tarh edilir. Şu
kadar ki;
1. Küçüklerle
kısıtlılarda, bunların nam ve
hesabına kanuni temsilcileri;
2.
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-g maddesi ile
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 29.7.1998)(*)
3. Verginin
tevkif suretiyle alınması
halinde, mükellef hesabına
tevkifat yapmaya mecbur olanlar;
4.
(1137 sayılı
Kanunun 5'inci maddesiyle
değişen bent)
Dar mükellefiyette, mükellefin
Türkiye' de daimi temsilcisi
mevcutsa mükellef hesabına daimi
temsilci (Türkiye'de birden
fazla daimi temsilcinin
mevcudiyeti halinde, mükellefin
tayin edeceği, tarhiyat tarihine
kadar böyle bir tayin
yapılmamışsa, temsilcilerden
herhangi birisi), daimi temsilci
mevcut değilse, kazanç ve
iratları yabancı kişiye
sağlıyanlar;
Tarhiyatta
muhatap tutulurlar.
(*)2.
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Aile
reisi beyanlarında gelir sahibi
eş ve çocuklar hesabına aile
reisi;
|
Vergilendirme Dönemi
Madde 108-
(2361 sayılı
Kanunun 73'üncü maddesiyle
değişen madde)
Gelir Vergisi'nde vergilendirme
dönemi, geçmiş takvim yılıdır.
Şu kadar ki:
1.
Mükellefiyetin takvim yılı
içinde kalkması halinde,
vergilendirme dönemi, takvim
yılı başından mükellefiyetin
kalkması tarihine kadar geçen
süreye inhisar eder;
2.
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-h maddesi ile
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(*)
3.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15'inci
maddeleriyle değişen bent
Yürürlük; 1.1.1999)
Diğer ücretlerde
vergilendirme dönemi, hizmetin
ifa olunduğu takvim yılıdır.(**)
4. Tevkif
yoluyla ödenen vergilerde,
istihkak sahipleri ayrıca yıllık
beyanname vermeye mecbur
değillerse tevkifatın ilgili
bulunduğu dönemler vergilendirme
dönemi sayılır ve kesilen veya
kesilmesi icabeden vergiler
yıllık verginin yerine geçer;
5. Münferit
beyanname ile bildirilmesi
gereken gelirlerin
vergilendirilmesinde,
vergilendirme dönemi yerine
gelirin iktisap tarihi esas
tutulur.
(*)
2.
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Götürü
usulde tespit olunan ticari
kazançlar ile serbest meslek
kazançlarında vergilendirme
dönemi, faaliyetin icra olunduğu
takvim yılıdır;*)
(**)
3.
(Değişmeden önceki şekli)
Götürü usulde
tespit olunan ücretlerde
vergilendirme dönemi, hizmetin
ifa olunduğu bütçe yılıdır.
Götürü ücretlerini yıllık
beyannameye ithal mecburiyetinde
olanlar mezkur ücretlerini,
bütçe yılının bittiği takvim
yılının geliri meyanında
bildirirler;
|
Tarh Zamanı
Madde 109-
(2361 sayılı
Kanunun 74'üncü maddesiyle
değişen madde)
Gelir Vergisi:
1. Beyanname
verilmesi icabeden hallerde,
beyannamenin verildiği günde,
beyanname posta ile
gönderilmişse, vergiyi tarh
edecek daireye geldiği tarihi
takibeden yedi gün içinde;
2.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15-17'nci
maddeleriyle değişen bent
Yürürlük; 1.1.1999)
Diğer(*)ücretlerde, hizmetin ifa
olunduğu
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15'inci maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük;
01.01.1999)
takvim yılının(**) ikinci
ayında,
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15'inci maddesiyle
değişen ibare. Yürürlük;
01.01.1999)
takvim yılı(***)içinde işe
başlanması halinde, işe başlama
tarihinden itibaren bir ay
içinde
3.
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-i maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(****)
Tarh edilir.
(4369
sayılı Kanunun 81/C-10 uncu
maddeleriyle değişen ibare
Yürürlük; 1.1.1999)
2 numaralı bentte
yazılı diğer
ücret(*****)sahiplerinden bu
bentlerde belirtilen tarh
zamanlarının hitamından evvel
memleketi terk edenlerin
vergileri, memleketi terke
tekaddüm eden 15 gün içinde tarh
olunur.
(4369
sayılı Kanunun 81/C-10 uncu
maddeleriyle değişen ibare
Yürürlük; 1.1.1999)
2 numaralı bentte
yazılı diğer
ücret(*****)sahipleri, tarh
zamanlarında, vergi karnelerini
bağlı oldukları vergi
dairelerine ibraz ederek
vergilerini tarh ettirmeye
mecburdurlar.
(*)(Değişmeden
önceki şekli)
Götürü usulde
tespit edilen
(**)
(Değişmeden
önceki şekli)
Bütçe yılının
(***)(Değişmeden
önceki şekli)
Bütçe yılı
(****)
3. (Kaldırılmadan
önceki şekli)
Götürü usulde
tespit edilen ticari kazançlar
ile serbest meslek
kazançlarında, faaliyetin icra
olunduğu takvim yılının Nisan
ayında, takvim yılı içinde işe
başlanılması halinde, işe
başlama tarihinden itibaren bir
ay içinde,
(***** )
(Değişmeden önceki şekli)
2 ve 3
numaralı bentlerde yazılı kazanç
ve ücret
|
Vergilendirme Dönemi İçinde İşe Başlayan
Diğer Ücret Sahiplerinin Vergi Matrahı ve
Vergileri
Madde 110-
(202 sayılı
Kanunun 54'üncü maddesiyle
değişen madde)
1.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15 inci maddesiyle
değiştirilen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Takvim yılı
(*)
içinde
işe başlıyan
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15 inci maddesiyle
değiştirilen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Diğer ücret(**)
sahiplerinin vergi matrahı,
yıllık
(4369 sayılı Kanunun 81/C-11
maddesiyle değiştirilen ibare
Yürürlük; 1.1.1999)
diğer ücret matrahından(***)
, işe başlama ayı hariç tutulmak
suretiyle, o yılın sonuna
kadarki aylara isabet eden
miktardır.
(4369
sayılı Kanunun 81/C-15 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 1.1.1999)
Takvim yılının(****)
birinci yarısı içinde işini
bırakan
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15 inci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
diğer ücret(*****)
sahiplerinden, keyfiyeti takvim
yılının ikinci yarısı girmeden
haber verenlerin ikinci taksite
isabet eden vergileri terkin
olunur.
2.
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-k maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(******)
(*)
(İbarenin değişmeden önceki
şekli)
Bütçe yılı
(**)
(İbarenin değişmeden önceki
şekli)
Götürü ücret
(***)
(İbarenin değişmeden önceki
şekli)
Götürü matrahtan
(****)
(Değişmeden önceki şekli) Bütçe
yılı
(*****)
(Değişmeden önceki şekli) Götürü
ücret
(******)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Takvim
yılı içinde işe başlayan veya
işi bırakan götürü ticaret ve
serbest meslek kazancı
sahiplerinin vergi matrahı,
yıllık götürü matrahtan işe
başlanılan ay hariç tutulmak ve
işin bırakıldığı ay tam sayılmak
suretiyle, çalışılan aylara
isabet eden miktardır.
|
Ortalama Kar Haddi ve Asgari Gayrisafi
Hasılat Esası
Madde 111-
(4108 sayılı
Kanunun 39'uncu maddesiyle madde
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1996)(*)
(*)
Madde 111 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli) (2772 sayılı
Kanunun 14'üncü maddesiyle
değişen şekli)
Kısmen veya tamemen perakende
satış yapan ticaret erbabı ile
imalatçıların gösterdikleri
gayrisafi kazançlar, Vergi Usul
Kanununa göre tespit olunan
ortalama kar hadlerinin
perakende satılan emtianın
maliyet bedeline uygulanması
suretiyle bulunacak miktarlara
göre düşük olduğu takdirde,
beyan edilen gayrisafi kazançlar
yerine, bu suretle bulunan
miktarlar ikmalen vergi tarhına
esas alınır. Perakende satıştan
maksat; satışı yapılan madde
veya malzemenin aynen veya
işlendikten sonra satışını yapan
kimseler dışındakilere
satılmasıdır.
Otel, motel,
tatilköyü, pansiyon, bar,
pavyon, dansing, gazino,
lokanta, kahvehane, kırbahçesi,
plaj, hamam, kuaför salonu,
erkek berberi, güzellik
salonları, tamirhaneler ve
emsali hizmet işletmeleri
sahiplerinin ve her nevi taşıma
işiyle uğraşanların
gösterdikleri gayrisafi hasılat,
inceleme elemanlarınca yıl
içinde yapılan tespitler esas
alınarak hesaplanacak asgari
gayrisafi hasılata göre düşük
olduğu takdirde, beyan olunan
gayrisafi hasılat yerine, bu
suretle tespit edilecek asgari
gayrisafi hasılat vergi tarhına
esas tutulur. Şu kadar ki, bu
suretle bulunacak safi kazanç,
mükelleflerce tevsik edilen
mutad giderler toplamının %
20'sinden düşük olduğu takdirde,
vergi tarhına esas alınacak
miktar, bu giderler toplamının %
20'sidir.
Bu maddeye göre
tarhiyat yapılabilmesi için
tespit olunacak farkın
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Geçerlilik;
31.12.1993)
üçyüzbin lirayı
(94/6300 sayılı
B.K.K. ile 1.000.000 Geçerlilik;
1.1.1995)
lirayı aşması ve tespit edilen
bu farklılık nedeniyle
mükelleften izahat taleb
edilmesine rağmen, mükellefin
süresi içinde izahat vermemiş
olması veya verdiği izahatın
yeterli görülmemesi şarttır.
|
Talih Oyunları Salonlarından Elde Edilen
Kazançlarda Asgari Vergi
Mukerrer Madde 111-
(4108
Sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle eklenen Mükerrer
madde Yürürlük; 1.7.1995)
2634 sayılı Turizmi Teşvik
Kanunu'na göre talih oyunları
salonları işletmeciliği
faaliyetinde bulunan gerçek
usulde gelir vergisine tabi
ticari kazanç sahipleri; cari
vergilendirme döneminin gelir
vergisine mahsup edilmek üzere,
talih oyunları salonlarında
bulundurdukları ilk 6 oyun
masasının her biri için
(4369
sayılı Kanunun 53. maddesiyle
değiştirilen Mükerrer 123 üncü
maddenin 1 inci bendine göre
01.01.1999 tarihinden itibaren
uygulanmak üzere belirlenen
tutarlar)(*)
aylık 800.000.000 lira, sonra
gelen her oyun masası için ise
600.000.000 lira ve ilk 60 oyun
makinesinin her biri için
80.000.000 lira, sonra gelen her
oyun makinesi için ise
60.000.0000 lira asgari vergi
öderler.(**)
Yukarıda yer
alan tutarlar, Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre o yıl için
belirlenen yeniden değerleme
oranı ile çarpılmak suretiyle
yeniden tespit edilir ve izleyen
yılda bu tutarlar esas alınır.
Bakanlar Kurulu bu tutarları 10
katına kadar artırmaya
yetkilidir. Bu yetki, talih
oyunların salonlarının bulunduğu
turizm bölge, alan ve merkezleri
itibariyle farklı miktarlar
tespit edilmek suretiyle de
kullanılabilir.
Aylık dönemler
itibariyle hesaplanan bu vergi,
müteakip ayın 20'nci günü
akşamına kadar gelir vergisi
bakımından bağlı bulunulan vergi
dairesine bir beyanname ile
beyan edilir ve aynı süre içinde
ödenir. Bir önceki yıl içinde
tahakkuk eden bu vergiler,
yıllık beyanname üzerinden bu
faaliyete ilişkin olarak
hesaplanan gelir vergisinden
mahsup edilir, mahsup edilemeyen
vergiler ise red ve iade
edilmez.
Cari
vergilendirme dönemine ilişkin
ödenmemiş geçici verginin talih
oyunları salonlarından elde
edilen kazanca isabet eden
kısmının; bu madde gereğince
ödenen asgari vergi kadarki
kısmı terkin edilir. Geçici
verginin talih oyunları
salonlarından elde edilen
kazanca isabet eden kısmı, talih
oyunları salonlarından sağlanan
hâsılatın toplam hâsılat
içindeki payına göre hesaplanır.
Yapılan
incelemeler sonucunda bu madde
gereğince ödenmesi gereken,
geçmiş dönemlere ait asgari
verginin eksik beyan edildiğinin
tespit edilmesi halinde, eksik
beyan edilen bu kısım için
re'sen veya ikmalen asgari vergi
tarh edilir ve tarh edilen bu
vergiye ceza ve gecikme faizi
tatbik edilir. Yıllık beyanname
verme süresi geçtikten sonra bu
tarhiyat, yıllık beyannamede
beyan edilen kazanç üzerinden
hesaplanan vergiyi aşan vergi
farkı için yapılır. Bir önceki
dönemde ödenmesi gereken
verginin yılılk beyannamede
mahsup edilen tutarı için ise
ceza ve mahsup tarihine kadar
gecikme faizi aranır.
Talih oyunları
salonları işletmeciliği
faaliyetinde bulunan kurumlar
vergisi mükellefleri de cari
vergilendirme döneminin kurumlar
vergisine mahsup edilmek üzere
bu maddede belirtilen esaslar
çerçevesinde asgari vergi
öderler.
Bu uygulamanın
usul ve esasları Maliye
Bakanlığı'nca tayin ve tespit
olunur.
(*)(Değişmeden
önceki şekli)
4108 sayılı
Kanunla belirlenen tutarlar
sırasıyla 100.000.000,
75.000.000, 10.000.000 ve
7.500.000 liradır.(x)
(x) 97/10351
sayılı B.K.K ile 1998 yılı için
belirlenen tutarlar sırasıyla
800.000.000, 600.000.000,
80.000.000 ve 60.000.000
liradır. Önceki hadler için
95/7593 ve 96/8955 sayılı
B.K.K.'larına bakınız.
(**) Bu madenin
fiilen uygulama imkanı
olmamasına rağmen 2000 yılı için
yukarıdaki tutarların 1999 yılı
yeniden değerleme oranı olan
%52,1 oranında arttırılarak
dikkate alınması gerekmektedir.
|
Asgari Zirai Kazanç Esası
Madde 112-
(4369 sayılı
Kanunun 82/3-n maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük; 29.7.1998)(*)
Asgari zirai
kazanç esası:
(*)
Madde 112 _
(Kaldırılmadan
önceki şekli) (2361 sayılı
Kanunun 76'ncı maddesiyle
değişen madde)
Zirai kazançlarını bilanço veya
zirai işletme hesabı esasına
göre tespit edenlerin beyan
ettikleri hasılat ve giderler
ile götürü gider usulüne göre
tespit edenlerin beyan ettikleri
hasılat, Vergi Usul Kanunu
uyarınca yapılan ekim ve sayım
beyanları (Bu konuda idarece bir
inceleme yapılmışsa ayrıca bu
inceleme sonuçları) dikkate
alınarak, aynı kanunda sözü
edilen zirai kazanç ölçüleri
esas tutulmak suretiyle
hesaplanacak hasılat veya
giderlere göre
(3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
belirlenen miktar Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993)
300.000(x)
liradan
(G.T. 200 3.400.000, Geçerlilik;
1.1.1996)
fazla bir farklılık gösterdiği
ve bu farklılık mükellef
tarafından haklı sebeplerle izah
edilemediği takdirde, bu hasılat
ve giderler yerine vergi
incelemesi sırasında zirai
kazanç ölçülerine göre tespit
edilen hasılat ve giderler
ikmalen vergi tarhına esas
alınır.
Birinci fıkra
uyarınca yapılacak tarhiyatta,
hasılatın elde edildiği yıl için
tespit edilmiş zirai kazanç
ölçüleri esas alınır.
|
Asgarî Ziraî Vergi
Mukerrer Madde 112-
(4369
sayılı Kanunun 82/3-n maddesiyle
kaldırılmıştır. Geçerlilik;
1.1.1998 Yürürlük: 29.7.1998)(*)
Asgarî
ziraî vergi:
(*)
Mükerrer Madde 112 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
((3239
sayılı Kanunun 67'nci maddesiyle
değişen madde)
Çiftçilerin bu Kanunun 94'üncü
maddesine göre zirai
mahsullerinin satış hasılâtı
üzerinden tevkif yoluyla
ödedikleri vergi, asgari ziraî
vergi addolunur.
Ortaklıklarda
tevkif suretiyle alınan vergi,
ortaklara hisseleri nispetinde
paylaştırılır.
|
Gider Esası
Madde 113-
(2995 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Beyanda Bulunacaklar
Madde 114-
(2995 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Beyan Esası
Madde 115-
(2995 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Beyanın Şekli ve Muhtevası
Madde 116-
(2995 sayılı
Kanunun 4'üncü maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Hayat Standardı Esası
Mukerrer Madde 116-
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesinin
3 numaralı fıkrasının (o) bendi
ile kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1999)(*)
Hayat
standardı esası:
(*)
Mükerrer Madde 116 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(2772 sayılı Kanunun 15'inci
maddesiyle eklenen madde)
Gerçek usulde Gelir Vergisine
tabi ticari, zirai ve mesleki
kazanç sahiplerinin beyan
ettikleri gelir (Zarar beyan
edilmesi hali dahil);
(3239
sayılı Kanunun 68'inci
maddesiyle artırılan hadler.)
800.000 liraya (Zirai kazanç
sahipleri ile ikinci sınıf
tacirler için 450.000 liraya)
aşağıda belirtilen hayat
standardı göstergelerine göre
belirtilen ilavelerin
yapılmasından sonra bulunacak
tutardan düşük olduğu takdirde,
bu şekilde tespit olunan
tutardan 31'inci maddedeki
indirimler yapıldıktan sonra
kalan miktar vergi tarhına esas
alınır.
(3239 sayılı
Kanunun 68'inci maddesiyle
eklenen hüküm)
Şu kadar ki; ticari, ziraî ve
meslekî kazanç sahiplerinin bu
faaliyetleri dolayısıyla hayat
standardı esasına göre vergi
tarhına esas alınacak geliri,
yukarıda yazılı tutarlardan
aşağı olamaz.(*)
(*)Hayat standardı
göstergeleriİlave edilecek
tutar(3239 sayılı Kanunun
68'inci maddesiyle artırılan
tutarlar.)1.
Mükellefin kendisine, eşine,
çocuklarına ve bakmakla yükümlü
olduğu diğer kişilere ait özel
binek otomobillerinin her biri
için (İşletmelerinde kayıtlı
olanlar dahil);a) Silindir hacmi
1600 (dahil) cc'ye kadar
olanlarda
(*)Hayat standardı göstergeleri
İlave edilecek tutar
(3239
sayılı Kanunun 68'inci
maddesiyle artırılan tutarlar.)
1. Mükellefin
kendisine, eşine, çocuklarına ve
bakmakla yükümlü olduğu diğer
kişilere ait özel binek
otomobillerinin her biri için
(İşletmelerinde kayıtlı olanlar
dahil);
a)
Silindir hacmi 1600
(dahil) cc'ye kadar
olanlarda |
120.000
Lira |
b)
Silindir hacmi 1601
(dahil) cc'den 1900
cc'ye kadar olanlarda |
180.000
Lira |
c)
Silindir hacmi 1901
(dahil) cc'den fazla
olanlarda |
360.000
Lira |
2. Mükellefin
kendisi, eşi, çocukları ve
bakmakla yükümlü olduğu diğer
kişiler tarafından bizzat
kullanılan birden fazla
binalardan (Bağımsız bölümler,
katlar, sayfiye ve dinlenme
evleri dahil);
a)
Mülkiyeti yukarıda
sayılan kişilere ait
olanların her biri için
|
Yıllık
emsal kira bedelinin
yarısı |
b)
Kiralanmış olanlardan
(tatil amacı ile gidilen
otel, motel ve benzeri
dahil) her biri için |
120.000
Lira |
3. Mükellefin
kendisine, eşine, çocuklarına ve
bakmakla yükümlü olduğu diğer
kişilere ait (İşletmeye kayıtlı
olanlar dahil) her bir;
a) Hava
taşıtı, yat, kotra,
sürat teknesi için |
1.200.000
Lira |
b) On
beygir gücü üstünde
motorlu diğer özel
tekneler için |
240.000
Lira |
4. özel
hizmetlerde devamlı ve ücret
karşılığı çalıştırılan;
a) Şoför,
mürebbiye, aşçı,
hizmetçi, bahçıvan ve
benzerlerinin her biri
için |
240.000
Lira |
b)
Kaptan, pilot ve
benzerlerinin her biri
için |
1.200.000
Lira |
5. Yarış atı
yetiştirenlerde her bir yarış
atı için (taylar dahil) 240.000
Lira
6. Turistik
amaçlı yurt dışı seyahatlerde,
seyahate katılan mükellefin
kendisi, eşi, çocukları ve
bakmakla yükümlü olduğu diğer
kişilerden her birinin her
seyahati için, 360.000 Lira
(3239
sayılı Kanunun 68'inci
maddesiyle değişen fıkra)
Yukarıda yer alan tutarlar
asgarî hadlerdi. Bu tutarların
on katı ise, uygulanacak azamî
hadleri teşkil eder.
(3239
sayılı Kanunun 68'inci
maddesiyle değişen fıkra)
Bakanlar Kurulu, bu maddede
belirtilen tutarları, azamî
hadleri aşmamak şartıyla,
herbirini ayrı ayrı veya topluca
her yıl artırmaya yetkilidir. Bu
yetki kazanç ve faaliyet
konuları itibariyle de
kullanılabilir.
Yıl içinde işe
başlayan veya işi bırakan
mükellefler için faaliyette
bulunulan süreler gözönünde
tutulur.
Bu madde,
birden fazla takvim yılına
sirayet eden inşaat ve onarma
işlerinde işin devam ettiği
yıllar ve bu yıllar için geçerli
olan gösterge tutarları gözönüne
alınarak toplucu uygulanır.
Bu maddeye
göre yapılacak tarhiyata itiraz,
tahakkuk eden verginin tahsilini
durdurmaz. Ancak, Danıştay ve
vergi mahkemelerince bu davalar
öncelikle ele alınır ve dosyanın
tekamül ettiği tarihten itibaren
en geç bir ay içinde karara
bağlanır.
(3505
sayılı Kanunun 34/b maddesiyle
fıkra kaldırılmıştır.)
88'inci
maddeye göre yapılacak zarar
mahsubu ile 89'uncu maddeye göre
yapılacak indirimler yalnızca bu
madde gereğince tespit edilecek
geliri aşan gelir kısmı için
mümkündür.
(2995
sayılı Kanunun 2'nci maddesiyle
değişen fıkra)
Vergi incelemeleri ile tespit
edilen matrah farkları üzerinden
veya 111, 112, mükererr 112'nci
maddelere göre yapılacak
tarhiyat, tarhiyatta konu olacak
farkların bu maddeye göre
hesaplanan geliri veya bu gelire
isabet eden vergiyi aşan kısmına
inhisar eder.
|
Yıllık Beyana Tabi Gelirler Üzerinden
Tahakkuk Eden Vergilerde Ödeme(*)
Madde 117-
(4842
sayılı Kanunun 14'üncü
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 2003 yılı gelirlerine
de uygulanmak üzere 01.01.2004)
1. Şubat ayı içerisinde
verilmesi gereken beyanname ile
bildirilen gelir üzerinden
tahakkuk ettirilen gelir vergisi
Şubat ve Haziran aylarında;
2. Mart ayı
içerisinde verilmesi gereken
beyanname ile bildirilen gelir
üzerinden tahakkuk ettirilen
gelir vergisi Mart ve Temmuz
aylarında;
Olmak üzere
iki eşit taksitte ödenir.
Maliye
Bakanlığı, gelirlerinin büyük
bir kısmı ziraî kazançtan oluşan
mükellefler hakkında gerekli
görülen hallerde, iki taksitten
fazla olmamak üzere, belli
üretim bölgeleri ve ziraat
ürünlerine göre, özel ödeme
zamanları tayin edebilir.(**)
(*)
(Değişmeden önceki başlık)
Yıllık beyana tabi gelirlerle
götürü tespit olunan ticari ve
mesleki kazançlar üzerinden
tahakkuk eden vergilerde ödeme
(**)
(4842 sayılı Kanunla değişmeden
önceki madde)
(4369
sayılı Kanunun 51'inci
maddesiyle değiştirilen fıkra
Yürürlük; 29.7.1998)
1. Ocak ayı
içerisinde verilmesi gereken
beyanname ile bildirilen gelir
üzerinden tahakkuk ettirilen
gelir vergisi Ocak, Nisan,
Temmuz aylarında;
2. Şubat ayı
içerisinde verilmesi gereken
beyanname ile bildirilen gelir
üzerinden tahakkuk ettirilen
gelir vergisi Şubat, Mayıs,
Ağustos aylarında;
3. Mart ayı
içerisinde verilmesi gereken
beyanname ile bildirilen gelir
üzerinden tahakkuk ettirilen
gelir vergisi Mart, Haziran,
Eylül aylarında;
Olmak üzere üç
eşit taksitte ödenir.
(1)
Maliye Bakanlığı,
gelirlerin büyük bir kısmını
zirai kazanç teşkil eden
mükellefler hakkında lüzum
görülen hallerde, üç taksitten
fazla olmamak üzere, belli
üretim bölgeleri ve ziraat
ürünlerine göre, özel ödeme
zamanları tayin edebilir.
(1)
(Fıkranın değişmeden önceki
şekli) (2361 sayılı Kanunun
82'nci maddesiyle değişen madde)
(2772 sayılı Kanunun 16'ncı
maddesiyle değişen fıkra)
Yıllık beyanname ile bildirilen
gelir üzerinden tahakkuk
ettirilen Gelir Vergisi, Mart,
Haziran ve Eylül aylarında;
götürü usulde tespit edilen
ticari kazançlar ile serbest
meslek kazançları üzerinden
tahakkuk ettirilen Gelir Vergisi
ise Nisan, Ağustos ve Kasım
aylarında olmak üzere üç eşit
taksitte ödenir. Ancak,
kazançları götürü usulde tespit
edilen ticari ve mesleki kazanç
sahiplerinden takvim yılı içinde
işe başlayanlar, o yıla ait
Gelir Vergisini bir sonraki
yılın Gelir Vergisi
taksitleriyle birlikte ve üç
eşit taksitte ödeyebilirler.
|
Beyan Esasına Tabi Mükelleflerde Peşin Ödeme
Mukerrer Madde 117-
(2772
sayılı Kanunun 20/2'nci
maddesiyle kaldırılmıştır.)
|
Diğer (*) Ücretler Üzerinden Tahakkuk Eden
Vergilerde Ödeme
Madde 118-
(202 sayılı
Kanunun 60 ıncı maddesiyle
değişen madde) (4369 sayılı
Kanunun 81/C-17'inci
maddeleriyle değişen ibare
Yürürlük; 1.1.999)
Diğer ücretlerin vergisi:(**)
1. Öteden beri
işe devam edenlerde, yıllık
verginin yarısı takvim yılının
ikinci, diğer yarısı sekizinci
ayında;
2.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15 inci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Takvim yılının
(***)
birinci yarısı içinde işe
başlıyanlarda, yıllık verginin
yarısı verginin karneye
yazıldığı ayda; diğer yarısı
takvim yılının sekizinci ayında;
3.
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-15 inci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
1.1.1999)
Takvim yılının
(****)
ikinci yarısı
içinde işe başlıyanlarda,
verginin karneye yazıldığı ayda;
Ödenir.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
Götürü usulde
tespit edilen)
(**)
(Değişmeden önceki ibare)
Götürü usulde tespit edilen
ücretlerin vergisi
(***)
(Değişmeden önceki ibare)
Bütçe yılının
(****)
(Değişmeden önceki ibare)
Bütçe yılının
|
Vergi Tevkifatının Yatırılması
Madde 119-
(4108
sayılı Kanunun 25'inci
maddesiyle değişen madde
Geçerlilik; 1.1.1995 Yürürlük :
2.6.1995)
94'üncü madde gereğince yapılan
vergi tevkifatı, vergi kesenler
tarafından
(5035 Sayılı
Kanunun 48/4-f maddesiyle
değişen ibare.
Geçerlilik:01.01.2004;
Yürürlük:02.01.2004)
beyanname verecekleri ayın
yirmialtıncı günü akşamına kadar(*)
bağlı bulundukları vergi
dairesine yatırılır.(4842
sayılı Kanunun 37/1-g maddesiyle
cümle yürürlükten kaldırılmıştır
Yürürlük; 01.01.2004)(**)(***)
(5838
sayılı Kanunla eklenen madde
Yürürlük; 01.03.2009)
"Maliye Bakanlığı, 94 üncü maddeye
göre tevkifat yapacaklardan on ve
daha az hizmet erbabı çalıştıranlar
ile hizmet erbabı çalıştırmayanlara
ilişkin olarak beyanname verme
süresinden itibaren üç ayı
geçmeyecek şekilde, ödeme zamanı
belirlemeye yetkilidir."
(*) (5035
Sayılı Kanunla değişmeden önceki
şekli)
beyanname verecekleri süre
içinde
(**)(4842
sayılı Kanununla yürürlükten
kaldırılan cümle)Ancak,
94'üncü maddenin birinci
fıkrasının 6 numaralı bendinin
(b) alt bendinde yazılı menkul
sermaye iratlarının
dağıtılmaması halinde yapılacak
vergi tevkifatı; biri beyanname
verme süresinde, diğerleri
kurumlar vergisinin ikinci ve
üçüncü taksitlerinin ödeme
süreleri içinde olmak üzere üç
eşit taksitte ödenir.
(***)
(2772
sayılı Kanunun 17. maddesi ile
değişen şekli)
Madde119-94 ve 96. maddeler
gereğince yapılan vergi
tevkifatı vergi kesenler
tarafından beyanname verecekleri
süre içerisinde bağlı
bulundukları vergi dairesine
yatırılır. Ancak 94.maddesinin 8
numaralı bendinden yazılı kazanç
ve iratların dağıtılmaması
halinde yapılacak vergi
tevkifatı; biri beyanname verme
süresinde, diğerleri Kurumlar
vergisinin 2. ve 3. taksitleri
ile birlikte olmak üzere üç eşit
taksitte ödenir.
|
Münferit Beyanname İle Bildirilen
Kazançların Vergisi
Madde 120-
Münferit
beyanname ile bildirilen
kazançların vergisi, beyanname
verme süresi içinde vergi
dairesine ödenir.
|
Geçici Vergi
Mukerrer Madde 120-
(4369 sayılı Kanunun 52
nci maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1999) Ticari
kazanç sahipleri (basit usulde
vergilendirilenler hariç) ile
serbest meslek erbabı cari
vergilendirme döneminin gelir
vergisine mahsup edilmek üzere, bu
Kanunun ticari veya mesleki kazancın
tespitine ilişkin hükümlerine göre
(indirim ve istisnalar ile Vergi
Usul Kanununun değerlemeye ait
hükümleri de dikkate alınarak)
belirlenen ilgili hesap döneminin
(4444 sayılı Kanunun 2'nci
maddesiyle değiştirilen ibare.
Yürürlük; 1.1.2000) altışar
aylık(1)(2000/1514 sayılı
BKK ile üçer aylık Yürürlük;
01.01.2001)(2)
kazançları (42 nci madde
kapsamına giren kazançlar ile
noterlik görevini ifa ile mükellef
olanların bu işlerden sağladıkları
kazançlar hariç) üzerinden 103 üncü
maddede yer alan tarifenin ilk gelir
dilimine uygulanan oranda geçici
vergi öderler. Geçici vergi
matrahının hesaplanmasında dönem
sonu mal mevcutları, kayıtlar
üzerinden tespit edilebilir.(4842
sayılı Kanunun 37/1-h maddesiyle
cümle yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük; 24.04.2003)(3)
(4444 sayılı Kanunun
2'nci maddesiyle eklenen fıkra,
Yürürlük; 1.1.2000)
Bakanlar Kurulu geçici vergi
dönemlerini üç aya indirmeye,
(5615 Sayılı Kanunun 10 uncu
maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük:04.04.2007) geçici
verginin beyan süresini üç aylık
dönemi izleyen ikinci ayın
ondördüncü(11),
ödeme süresini ise onyedinci günü
akşamı olarak belirlemeye(4)
yetkilidir.
Hesaplanan geçici vergi,
(4444 sayılı Kanunun 2'nci
maddesiyle değiştirilen ibare.
Yürürlük; 1.1.2000) altı
aylık(5) (2000/1514 sayılı
BKK ile üç aylık. Yürürlük;
01.01.2001)(6)
(5615 Sayılı Kanunun 10 uncu
maddesiyle değişen ibare.
Yürürlük:04.04.2007)
dönemi izleyen ikinci ayın
ondördüncü günü akşamına kadar(12)
bağlı olunan vergi dairesine beyan
edilir ve onyedinci günü akşamına
kadar ödenir.(7) Aynı dönem içinde
tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi
(42 nci maddede belirtilen
kazançlardan yapılan tevkifat hariç)
hesaplanan geçici vergiden mahsup
edilir.
Yapılan incelemeler sonucunda,
geçmiş dönemlere ait geçici verginin
% 10'u aşan tutarda eksik beyan
edildiğinin tespiti halinde, eksik
beyan edilen bu kısım için re'sen
veya ikmalen geçici vergi tarh
edilir. Mahsup süresi geçtikten
sonra, kesinleşen geçici vergiler
terkin edilir, ancak gecikme faizi
ve ceza tahsil edilir.
Bir önceki takvim yılında
(4444 sayılı Kanunun 2'nci
maddesiyle değiştirilen ibare.
Yürürlük; 1.1.2000) altışar
aylık(8) (2000/1514 sayılı
BKK ile üçer aylık. Yürürlük;
01.01.2001)(9) dönemler
halinde tahakkuk ettirilerek tahsil
edilen geçici vergi, yıllık
beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden mahsup edilir. Mahsup
edilemeyen tutar, mükellefin diğer
vergi borçlarına mahsup edilir. Bu
mahsuplara rağmen kalan geçici vergi
tutarı, o yılın sonuna kadar yazılı
olarak talep edilmesi halinde
mükellefe red ve iade edilir.
işin bırakılması halinde, işin
bırakıldığı dönemi izleyen
dönemlerde geçici vergi ödenmez.
Geçici vergi uygulamasına ilişkin
usuller Maliye Bakanlığı'nca tespit
edilir.(10)
(1)
(4444 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)
üçer aylık
(2) 2000/239 sayılı
B.K.K. ile 31.12.2000 tarihine kadar
uygulanmak üzere üçer aylık
(3)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
Geçici vergi matrahının
hesabında, yıllık beyannamede
kazancın yetersiz olması nedeniyle
indirilemeyen tutar hariç, harcama
yapılmadıkça yatırım indirimi
uygulanmaz.
(4)(Değişmeden önceki şekli)geçici
verginin beyan ve ödeme sürelerini
üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın
onbeşinci günü akşamı olarak
belirlemeye
(5)(4444 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare) üç
aylık
(6)2000/239 sayılı B.K.K. ile
31.12.2000 tarihine kadar uygulanmak
üzere üç aylık
(7)(Değişmeden önceki şekli)
dönemi izleyen ikinci ayın
15 inci günü akşamına kadar bağlı
olunan vergi dairesine beyan edilir
ve aynı süre içinde ödenir.
(8)(4444 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)
üçer aylık
(9)2000/239 sayılı B.K.K. ile
31.12.2000 tarihine kadar uygulanmak
üzere üçer aylık
(10)(Değişmeden önceki
şekli) Mükerrer Madde 120 _
(3505 sayılı Kanunun 15'inci
maddesiyle eklenen madde)
Gerçek usulde gelir vergisine tabi
ticari kazanç sahipleri ile serbest
meslek erbabı, carî vergilendirme
döneminin gelir vergisine mahsup
edilmek üzere, geçici vergi öderler.
Geçici vergi tutarı, içinde
bulunulan yılda verilen yıllık
beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinin, ticarî ve meslekî
kazanca (Bu Kanunun 42 nci maddesi
kapsamına giren kazançları elde
edenlerin ve noterlik görevini ifa
ile mükellef olanların bu işlerden
sağladıkları kazançlar hariç) isabet
eden kısmının % 50'sidir.
(93/5143 sayılı B.K.K. ile % 50
Yürürlük : 31.12.1993 Geçerlilik;
1.3.1994) Bu oranı, % 100'e
kadar artırmaya veya % 25'e kadar
indirmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir. Geçici vergi, yıllık
gelir vergisi beyannamesi ile beyan
edilir ve yıllık gelir vergisi ile
birlikte tarh ve tahakkuk ettirilir.
Geçici verginin ilk taksidi yıllık
beyannamenin verildiği Mart ayında,
diğer taksitleri ise her ayın 20 nci
günü akşamına kadar olmak üzere 12
eşit taksitte ödenir.
(3946 sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1994) Kurumlar da dahil
olmak üzere, mükellefler dilerlerse,
ilgili hesap döneminde üçer aylık
bilanço ve gelir tablosuna göre
hesaplanan kazançlarının % 25'ini
geçici vergi olarak öderler. Bu
usulde hesaplanan geçici vergi, üçer
aylık dönemleri takip eden ayın
20'nci günü akşamına kadar gelir
veya kurumlar vergisi bakımından
bağlı olunan vergi dairesine beyan
edilir ve aynı süre içinde ödenir.
Bu usulü seçen mükellefler hakkında
ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz.
Bu usulü seçen mükellefler iki yıl
geçmeden bu usulden dönemezler.
(3946 sayılı Kanunun 24'üncü
maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1994) Yapılan
incelemeler sonucunda, geçmiş
dönemlere ait geçici verginin eksik
beyan edildiğinin tespiti halinde,
eksik beyan edilen bu kısım için
re'sen veya ikmalen geçici vergi
tarh edilir. Ancak, yıllık beyanname
verme süresi geçtikten sonra geçici
verginin aslı aranmaz, bu vergiye
gecikme faizi ve ceza uygulanır.
Bir önceki takvim yılında tahakkuk
eden geçici vergi, yıllık beyanname
üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden mahsup edilir. Mahsup
edilemeyen tutar, içinde bulunulan
yıla ilişkin olarak ödenecek geçici
vergiye, artan kısmı diğer vergi
borçlarına mahsup edilir. Bu
mahsuplara rağmen kalan geçici vergi
tutarı, mükellefin o yıl sonuna
kadar yazılı olarak talep etmesi
halinde kendisine red ve iade
edilir.
(Fıkra, 1989/42 sayılı
Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal
edilmiştir.)(x)
'şin bırakılması halinde, işin
bırakıldığı ayı takip eden aylara
ilişkin geçici vergi taksitleri
ödenmez. Geçici verginin yıllık
tutarı ile işin bırakıldığı aya
kadar (bu ay dahil) olan tutarı
arasındaki fark, vergi dairesince
terkin edilir.
Cari vergilendirme dönemine ilişkin
ödenmemiş geçici verginin; aynı
dönemde ticari ve mesleki kazançlar
üzerinden tevkif yolu ile ödenen
gelir vergisi (42'nci maddede
belirtilen kazançlardan yapılan
tevkifat hariç) kadarlık kısmı,
terkin edilir. Terkin işleminin
yapılabilmesi için tevkif yoluyla
ödenen verginin belgelendirilmesi
şarttır.
Geçici vergiye yapılacak itirazlar,
geçici verginin tahsilini durdurmaz.
Geçici vergiye ilişkin usul ve
esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığı
tarafından tespit edilir.
(x) (İptal edilmeden önceki
şekli) (Anılan Anayasa Mahkemesi
kararı; 6.4.1990 gün ve 20484 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.)
Yeni işe başlayan
mükelleflerde, bir önceki yıl
gelirleri için uygulanan ve
mükellefin durumuna uyan hayat
standardı temel gösterge tutarı
üzerinden hesaplanan gelir
vergisinin, 2.fıkrasında yer alan
oranla çarpılması suretiyle bulunan
tutarın 1/12'si, müteakip yılın Mart
ayına kadar olan ay sayısı (işe
başlanılan ay hariç) ile çarpılmak
suretiyle geçici vergi hesaplanır.
Bu tutar, işe başlanılan ayı takip
eden ayın 20'sine kadar, vergi
dairesine tahakkuk fişi ile tahakkuk
ettirilir; ilk taksidi aynı süre
içinde, diğer taksitleri ise her
ayın 20'nci günü akşamına kadar eşit
taksitler halinde ödenir.
(11)
(Değişmeden önceki şekli)
geçici verginin beyan süresini üç
aylık dönemi izleyen ikinci ayın
onuncu
(12)
(Değişmeden önceki şekli)
dönemi izleyen ikinci ayın onuncu
günü akşamına kadar
|
Vergi Tevkifatının Mahsubu
Madde 121-
Yıllık
beyannamede gösterilen gelire
dahil kazanç ve iratlardan
(4369 sayılı Kanunun 81/C-12
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 1.1.1999)
bu
kanuna göre kesilmiş(*)
bulunan vergiler, beyanname
üzerinden hesaplanan Gelir
Vergisi'nden mahsubedilir.
(2361
sayılı Kanunun 84'üncü
maddesiyle değişen fıkra)
Mahsubu yapılan miktar
(4369
sayılı Kanunun 82/3-l maddesiyle
kaldırılan parantez içi hüküm
Yürürlük; 1.1.1999)(**)
Gelir
Vergisi'nden fazla olduğu
takdirde aradaki fark vergi
dairesince mükellefe bildirilir
ve mükellefin tebliğ tarihinden
itibaren bir yıl içinde
müracaatı üzerine kendisine red
ve iade olunur.
(5035
Sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle eklenen
fıkra;Geçerlilik;01.01.2004,
Yürürlük:02.01.2004)Maliye
Bakanlığı; iadeyi mahsuben veya
nakden yaptırmaya, inceleme
raporuna, yeminli mali müşavir
raporuna veya teminata bağlamaya
ve iade için aranılacak
belgeleri belirlemeye
yetkilidir.
(5035
Sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle eklenen
fıkra;Geçerlilik;01.01.2004,
Yürürlük:02.01.2004)Bu
yetki; kazanç türlerine, iade
şekillerine, geliri elde edenin
veya ödemeyi yapanın hukuki
statüsüne göre ayrı ayrı
kullanılabileceği gibi belli
hadler çerçevesinde de
kullanılabilir.
(5035
Sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle eklenen
fıkra;Geçerlilik;01.01.2004,
Yürürlük:02.01.2004)Mahsuben
iade işlemi, aranan tüm
belgelerin tamamlanması
koşuluyla, yıllık gelir vergisi
beyannamesinin verildiği tarih
itibarıyla yapılır. İkmalen veya
resen yapılan tarhiyatlarda
mahsup işlemi, mahsup talebine
ilişkin dilekçe ve eklerinin
eksiksiz olarak vergi dairesi
kayıtlarına girdiği tarih esas
alınarak yapılır. Aranan
belgelerin tamamlanması
aşamasında yapılan tahsilatlar
yönünden düzeltme yapılmaz.
(5615
Sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle
eklenen
fıkra;Geçerlilik;01.01.2007,
Yürürlük:04.04.2007)Kontrol
edilen yabancı kurumlara yapılan
ödemeler üzerinden 94 üncü
maddesinin ikinci fıkrası
uyarınca kesilen vergiler,
Türkiye'de yıllık beyannameyle
bildirilen kontrol edilen
yabancı kurum kârı üzerinden
hesaplanacak gelir vergisinden
mahsup edilebilir. Mahsup
edilecek vergi, kontrol edilen
yabancı kurumun bu ödemelerden
kaynaklanan kazancına isabet
eden gelir vergisinden fazla
olamaz.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
bu
Kanuna göre kesilmiş veya götürü
usulde tespit edilmiş olan
kazanç ve ücretler dolayısıyla
ödenmiş
(**)
(Kaldırılmadan önceki ibare)
(Götürü usulde tespit edilen
ticari ve mesleki kazançlar için
ödenen vergi ile asgari zirai
vergiden doğanlar hariç)
|
Ücretlilerde vergi indirimi(1)
Mukerrer Madde 121-
(5615
sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle
kaldırılmıştır Yürürlük;1/1/2007
tarihinden geçerli olmak üzere
04.04.2007)(1)
(1) (5615 sayılı Kanunun
31 inci maddesiyle kaldırılmadan
önceki şekli)
Ücretlilerde vergi
indirimi(*)
Mükerrer Madde 121 -(4842
sayılı Kanunun 15'inci maddesiyle
değişen madde Yürürlük; 01.01.2004)-
Gerçek ücretlerin
vergilendirilmesinde, mükellefin
kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili
eğitim, sağlık, gıda, giyim ve
ikamet edilen konuta ait kira
harcamalarının yıllık toplam
tutarının;
- 3 milyar liraya kadar %8'i,
- 6 milyar liranın 3 milyar
lirası için %8'i, aşan kısmı için
%6'sı,
- 6 milyar liradan fazlasının, 6
milyar lirası için %7'si, aşan kısmı
için %4'ü,
[(259 Seri No'lu Gelir
Vergisi Genel Tebliği ile 2007 yılı
için belirlenen tutarlar)
3.800 Yeni Türk Lirasına kadar %
8'i
7.700 Yeni Türk Lirasının 3.800
Yeni Türk Lirası için % 8'i, aşan
kısmı için % 6'sı
7.700 Yeni Türk Lirasından
fazlasının, 7.700 Yeni Türk Lirası
için % 7'si, aşan kısmı için % 4'ü.](*)
Ücretlinin ertesi yılda ödeyeceği
gelir vergisinden mahsup edilir veya
işverenler aracılığı ile kendisine
nakden iade edilir.
Şu kadar ki; harcamaların
Türkiye'de yapılması, gelir veya
kurumlar vergisi mükellefiyeti
bulunan gerçek veya tüzel kişilerden
alınan belgelerle tevsik edilmesi ve
bu belgelerin işverene verilmesi
şarttır. Mahsup hakkı kazanılan
tutarın hesaplanmasında dikkate
alınan harcama tutarı, vergi
matrahının toplamını geçemez.
Ücretlilerin harcama belgelerinin
işverene ibrazı, beyanı ve verginin
mahsup veya iadesine ilişkin
süreleri tespit etmeye, iadeyi
nakden veya mahsuben yaptırmaya
[Anayasa Mahkemesinin
15.07.2004 gün ve E.2003/33;
K.2004/8 sayılı kararı ile yürürlüğü
durdurulan (R.G. 12.08.2004/25551)
ve 15.07.2004 gün ve E.2003/33;
K.2004/101 sayılı kararı (R.G.
02.03.2005/25743) ile iptal edilen
ibare] (**) ve uygulamanın
usul ve esaslarını belirlemeye
Maliye Bakanlığı yetkilidir.(***)
(*) (2006 Yılında uygulanan
tutarlar)
[(2005/9826 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile 2006 yılı
harcamalarına uygulanmak üzere
yeniden belirlenen tarife.
Geçerlilik; 01.01.2006, Yürürlük;
29.12.2005)
3.600 Yeni Türk Lirasına kadar % 8'i
7.200 Yeni Türk Lirasının 3.600 Yeni
Türk Lirası için % 8'i, aşan kısmı
için % 6'sı
7.200 Yeni Türk Lirasından
fazlasının, 7.200 Yeni Türk Lirası
için % 7'si, aşan kısmı için % 4'ü.(x)]
(x) [(2004/8295 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile 2005 yılı
harcamalarına uygulanmak üzere
yeniden belirlenen tarife.
Geçerlilik; 01.01.2005, Yürürlük;
29.12.2004)
3.300 Yeni Türk Lirasına kadar %8'i
6.600 Yeni Türk Lirasının 3.300 Yeni
Türk Lirası için %8'i, aşan kısmı
için %6'sı
6.600 Yeni Türk Lirasından
fazlasının, 6.600 Yeni Türk Lirası
için %7'si, aşan kısmı için %4'ü.]
(**) (İptal edilmeden önceki
şekli) vergi mahsup ve
iadesine tabi tutulacak mal ve
hizmet alımlarını yukarıda
sayılanlarla sınırlı olmaksızın
tespit etmeye
(***)(Değişmeden önceki
şekli) Vergi alacağının mahsubu(x)
MÜKERRER MADDE 121- (3946
sayılı Kanunun 25'inci maddesiyle
eklenen madde Yürürlük; 1.1.1995)
A) (4369 sayılı Kanunun
82/3-m maddesiyle yürürlükten
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1999)(xx)
B) 75'inci madde gereğince menkul
sermaye iradı sayılan mükerrer
75'inci maddedeki vergi alacağı,
aşağıdaki esaslara göre gelir
vergisinden mahsup edilir.
1. Mükerrer 75'inci maddenin 1
numaralı bendinde yazılı gerçek
kişilerin vergi alacağı, yıllık
beyanname ile bildirilmek kaydıyla
beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden mahsup edilir.
2. Mükerrer 75'inci maddenin 2
numaralı bendinde yazılı adi
ortaklıklar, kollektif ve adi
komandit şirketlerin vergi alacağı,
kâr paylarının alındığı yıl,
ortaklık ve şirketlerce hâsılat
olarak kaydedilir. Bu vergi alacağı,
ortaklarca verilecek yıllık gelir
vergisi beyannamelerinde hisseleri
oranında mahsup edilir.
3. Mükerrer 75'inci maddede yazılı
eshamlı komandit şirketlerin
komandite ortaklarının vergi
alacağı, anılan şirketlerin kâr
paylarını aldıkları yıl komandite
ortaklar tarafından hisseleri
oranında elde edilmiş ticarî kazanç
olarak kabul edilir ve verecekleri
gelir vergisi beyannamelerinde
mahsup edilir.
Bu fıkraya göre yapılan mahsup
sonucu kalan vergi alacağı tutarı,
hiçbir şekilde iade edilmez ve
mükellefin diğer vergi borçlarından
mahsup edilmez.
C) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esasları, tayin ve tespite
Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(x) (4369 sayılı Kanunun
81/C-5 11.maddesiyle değişmeden
önceki şekli ) Götürü
mükelleflerdeki vergi tevkifatı ile
vergi alacağının mahsubu
(xx)
(Kaldırılmadan önceki şekli)
A) Götürü usule tabi ticaret ve
serbest meslek erbabına bu
faaliyetleri ile ilgili olarak
yapılan ödemelerden 94 üncü madde
uyarınca tevkif edilen vergiler, bu
mükelleflerin ertesi takvim yılına
götürü usulde tespit edilen
kazançları üzerinden hesaplanan
gelir vergisinden mahsup edilir.
Tevkif yoluyla kesilen verginin,
götürü usulde tespit edilen
kazançlar üzerinden hesaplanan
vergiden fazla olması veya
mükellefin işini terk etmesi
halinde, bu tutar mükellefe iade
edilmez.
|
Diğer (*) Ücret Vergisinin Mahsubu
Madde 122-
(4369 sayılı
Kanunun 81/C-17'inci maddesiyle
değişen şekli, Yürürlük:
1.1.1999)
Diğer ücret kapsamında
vergilendirilen
(**)
hizmet erbabı
muhtasar beyannameye tabi
işverenler nezdinde çalışmaya
başladıkları takdirde, bu
tarihten sonraki aylara ait
olmak üzere peşin ödemiş
oldukları vergiler gerçek
ücretleri üzerinden hesaplanan
vergilere mahsup edilir ve
mahsubu yapılan miktar hizmet
erbabının vergi karnesine
işveren tarafından kaydolunur.
(*)
(Değişmeden önceki başlık)
Götürü
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
Ücretleri
götürü olarak tespit edilen
|
Vergi Alacağının Mahsubu ve İadesi
Mukerrer Madde 122-
(3239
sayılı Kanunun 138/b maddesiyle
kaldırılmıştır.)
|
Yabancı Memleketlerde Ödenen Vergilerin
Mahsubu
Madde 123-
Tam mükellefiyete
tabi mükelleflerin yabancı
memleketlerde elde ettikleri
kazanç ve iratlardan mahallinde
ödedikleri benzeri vergiler,
Türkiye'de tarh edilen Gelir
Vergisi'nin yabancı
memleketlerde elde edilen kazanç
ve iratlara isabet eden
kısmından indirilir.
Birinci fıkra
hükmünce indirilecek miktar
Gelir Vergisi'nin yabancı
memleketlerde elde edilen kazanç
ve iratlara isabet eden
kısmından fazla olduğu takdirde,
aradaki fark nazara alınmaz.
Gelir
Vergisi'nin yabancı memlekette
elde edilen kazanç ve iratlara
isabet eden kısmı, bunların
gelire olan nispeti üzerinden
hesaplanır.
Birinci
fıkrada yazılı vergi indiriminin
yapılması için:
1. Yabancı
memlekette ödenen vergilerin
gelir üzerinden alınan şahsi bir
vergi olması;
2. Yabancı
memlekette vergi ödendiğinin
yetkili makamlardan alınan ve
mahallindeki Türk elçilik veya
konsoloslukları, yoksa orada
Türk menfaatlerini koruyan
memleketin aynı mahiyetteki
temsilcileri tarafından tasdik
olunan vesikalarla tevsik
edilmesi;
Şarttır.
2 numarada
yazılı vesikalar taksit zamanına
kadar gelmemiş olursa, yabancı
memlekette elde edilen kazanç ve
iratlara isabet eden vergi kısmı
bir yıl süre ile ertelenir.
Aranan
vesikalar bu süre zarfında vergi
dairesine ibraz edildiği
takdirde vergi tenzil edilir;
süre geçtikten sonra erteleme
hükmü kalkar ve vesikalar ibraz
edilse bile nazara alınmaz.
Vergi Usul Kanunu'nda yazılı
mücbir sebeplere ait hükümler
mahfuzdur.
Yabancı
memleketlerde ödenen vergilerin
ilgili bulundukları kazanç ve
iratlar mükellef tarafından
hangi yılın gelirine ithal
edilmişse, bu vergiler de o
gelire ait vergiden indirilir.
Bu madde
gereğince yapılan vergi
indiriminde yabancı para ile
ödenen vergilere, bunların
ilgili bulunduğu kazanç ve
iratlara uygulanan kambiyo
rayici uygulanır.
(5615
Sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle
eklenen
fıkra;Geçerlilik;01.01.2007,
Yürürlük:04.04.2007)Kontrol
edilen yabancı kurumlara ilişkin
hükümlerin uygulandığı
durumlarda, yurt dışı iştirakin
toplam vergi yükünün hesabında
esas alınan vergiler, ödenmiş
olmaları şartıyla, Türkiye'de
vergilendirilecek kontrol edilen
yabancı kurum kârları üzerinden
hesaplanan gelir vergisinden
mahsup edilebilir.
|
Yetki
Mukerrer Madde 123-
(4842
sayılı Kanunun 16'ncı maddesiyle
değişen madde Yürürlük;
24.04.2003)1.
Bu Kanunun 21, 23/8, 47 ve 48
inci maddelerinde yer alan maktu
had ve tutarlar, 1.1.2003 tarihi
itibariyle geçerli olan had ve
tutarlarına yükseltilmiştir.
2. Bu Kanunun
19, 21, 23/8, 31, 47, 48,
mükerrer 80, 82, 86 ve mükerrer
121 inci maddelerinde yer alan
maktu had ve tutarlar, her yıl
bir önceki yıla ilişkin olarak
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılmak
suretiyle uygulanır. Bu şekilde
hesaplanan maktu had ve
tutarların % 5'ini aşmayan
kesirler dikkate alınmaz.
Bakanlar Kurulu, bu surette
tespit edilen had ve tutarları %
50'sine kadar artırmaya veya
indirmeye yetkilidir.
3. Bu Kanunun
103 üncü maddesinde yer alan
vergi tarifesinin gelir dilim
tutarları hakkında, bu maddenin
(2) numaralı fıkrası uygulanır.(*)
(*)(4842
sayılı Kanunla değişmeden önceki
madde)
(4369
sayılı Kanunun 53'üncü
maddesiyle değişen madde
Yürürlük; 1.1.1999)
1. Bu
kanunun Mükerrer 111 inci
maddesinde yer alan maktu had ve
tutarlar, 1/1/1998 tarihi
itibariyle geçerli olan had ve
tutarlarına yükseltilmiştir.
2. Bu kanunun 21,
23/8, Ek: 2, 47 ve 48 inci
maddelerinde yer alan maktu had
ve tutarlar, her yıl bir önceki
yıla ilişkin olarak Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre
belirlenen yeniden değerleme
oranında artırılmak suretiyle
uygulanır. Bu şekilde hesaplanan
maktu had ve tutarların yüzde
5'ini aşmayan kesirler dikkate
alınmaz. Bakanlar Kurulu, bu
surette tespit edilen had ve
tutarları yarısına kadar
artırmaya veya indirmeye
yetkilidir.
3. Bu kanunun 103
üncü maddesinde yer alan vergi
tarifesinin gelir dilim
tutarları hakkında, bu maddenin
2 numaralı fıkrası uygulanır.
Vergi tarifesinin gelir
dilimlerine karşılık gelen
kanuni vergi oranlarını, her bir
dilim için ayrı ayrı veya
topluca 5 puana kadar indirmeye
veya kanuni hadlerine kadar
yükseltmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir.(1)
(1)
Yetki:
Mükerrer Madde
123 _
(Değişmeden
önceki şekli) (3946 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
değişen madde Yürürlük :
30.12.1993 Geçerlilik;
31.12.1993)
1. Bu Kanunun; 13, 17, 21, 47,
53, 68, Mükerrer 80, 111 ve 112
nci maddelerinde yer alan maktu
had ve tutarlar, 1.1.1993 tarihi
itibariyle geçerli olan had ve
tutarlarına yükseltilmiştir.
2. Bu Kanunun 13,
17, 21,
(4108 sayılı
Kanunun 26'ncı maddesiyle
eklenen ifade Yürürlük;
2.6.1995)
23/8, ek 2, 47, 53, 68, mükerrer
80, 82, 86, 87, 111 ve 112 nci
maddelerinde yer alan maktu had
ve tutarların her birini ayrı
ayrı veya topluca 10 katına
kadar artırmaya Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
3. Bakanlar
Kurulu, 47, 86 ve 87 nci
maddeler de yazılı hadler hariç
olmak üzere, 2'nci fıkrada
yazılı yetkilerini kullanmadığı
takdirde, her bir takvim yılında
uygulanacak maktu had ve
tutarlar, önceki yılda uygulanan
maktu had ve tutarlara bu yıla
ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu
uyarınca belirlenen yeniden
değerleme oranında artış
yapılmak suretiyle tespit
edilir.
4.
(4108
sayılı Kanunun 26'ncı maddesiyle
değişen bent Yürürlük; 2.6.1995)
Bu Kanunun 103'üncü maddesinde
yer alan vergi tarifesinin ilk
gelir dilimi tutarını 10 katına
kadar artırmaya ve tarifenin
diğer gelir dilimlerini de ilk
dilim tutarının katları şeklinde
belirlemeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir. Bu yetki
kullanılmadığı takdirde,
tarifenin ilk dilim tutarı
hakkında bu maddenin 3 numaralı
fıkrası uygulanır ve tarifenin
diğer gelir dilimlerinin
tutarları ilk dilimin katları
şeklinde yeniden düzenlenir.
Vergi tarifesinin gelir
dilimlerine karşılık gelen vergi
oranlarını, her bir dilim için
ayrı ayrı veya topluca 10 puana
kadar artırmaya veya indirmeye
Bakanlar Kurulu yetkilidir.
5. Bu maddeye
göre, maktu had ve tutarların
tespitinde 100 000 liraya,
103'üncü maddede yer alan gelir
dilimleri tutarlarının
tespitinde ise 10 000 000 liraya
kadar olan tutarlar nazara
alınmaz.
|
Kaldırılan Hükümler
Madde 124-
5421 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu ile mezkur kanunu
değiştiren 5820, 6247, 6582,
6838 ve 6908 sayılı kanunlar
1/1/1961 tarihinden, 2897, 3343,
4750 ve 5818 sayılı kanunlarla
4040, 4226 sayılı kanunların
Hayvanlar Vergisini ilgilendiren
hükümleri de 1/1/1962 tarihinden
itibaren yürürlükten
kaldırılmıştır.
|
Geçmiş Yıllara Ait Vergiler(*)
Gecici Madde 1-
a)
(2361 sayılı Kanunun 86'ıncı
maddesiyle eklenen madde)
1981
takvim yılından önceki
dönemlerde elde edilen kazanç ve
iratlar (Götürüler dahil) ile
ücretlere(*);
b) 1981 mali
yılından önceki dönemlerde elde
edilen
(4369 sayılı
kanunun 81/C-5 inci maddesiyle
değişen ibare Yürürlük;
01.01.1999)
diğer
ücretlere(**); ait vergiler bu
kanunda aksine hüküm
bulunmadıkça eski hükümlere göre
alınır.
(*)
Geçmiş yıllara ait vergiler:
(2361 sayılı
Kanunun 86'ncı maddesiyle 193
sayılı Kanunun 10, 202 sayılı
Kanunun 10, 484 sayılı Kanunun
4, 1137 sayılı Kanunun 2 geçici
maddesi kaldırılmıştır.)
(**)
(Değişmeden önceki şekli)
Götürü
ücretlere
|
Esnaf Muaflığının Kaybedilmesi
Gecici Madde 2-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değiştirilen 9'uncu
maddesinde yer alan esnaf
muaflığı şartlarını 1/1/1981
tarihi itibariyle taşımayanlar,
1981 takvim yılında esnaf
muaflığından faydalanamazlar.
|
Götürülüğün Kaybedilmesi
Gecici Madde 3-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değiştirilen 46, 47 ve
48'inci maddelerinde sayılan
götürü usule tabi olmanın genel
ve özel şartlarını 1/1/1981
tarihi itibariyle taşımayanlar,
1981 takvim yılında götürü
usulden faydalanamazlar. Bu
mükellefler hakkında Gelir
Vergisi Kanunu'nun ticari
kazancın gerçek usulde tespiti
hakkındaki hükümleri uygulanır.
|
Sakatlık İndirimi
Gecici Madde 4-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla
değiştirilen 31'inci maddesinde
belirtilen sakatlık indirimine
ait yönetmelik yürürlüğe
girinceye kadar, daha önce Gelir
Vergisi Kanunu'nun 23'üncü
maddesinin bu kanunla
değiştirilmeden önceki 1
numaralı bendi hükmüne göre
ücretleri vergiden müstesna
tutulan mükellefler, Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değiştirilen 31'inci maddesi
hükümlerine göre, 1'inci derece
sakat sayılarak bu dereceye ait
indirimden faydalanırlar.
|
Yatırım İndirimi
Gecici Madde 5-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
1/1/1981 tarihinden önce
yapılmış olan yatırım indirimi
kapsamına giren yatırım
harcamalarına yatırım indirimine
ilişkin eski hükümler, bu
tarihten sonra yapılacak yatırım
harcamalarına ise yatırım
indirimine ilişkin yeni hükümler
uygulanır.
1/1/1981
tarihinden önce başlandığı halde
henüz bitmemiş olan yatırım
indirimi kapsamına giren
yatırımlar nedeniyle uygulanacak
yatırım indirimi tutarı
yukarıdaki hükme göre
hesaplanacak indirimler
toplamını geçemez.
|
Senelere Sari İnşaat ve Onarma İşleri
Gecici Madde 6-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce taahhüde bağlanmış
ve henüz bitmemiş veya bu
kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce bitmekle beraber
henüz beyan edilmemiş olan
inşaat ve onarma işlerine ait
kazançlar Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla
değiştirilen 42'nci maddesi
hükümlerine göre tespit edilir
ve dağıtıma tabi tutulmadan işin
bittiği yılın geliri olarak
beyan edilir.
|
Zirai Kazançlarda Götürü Gider Emsal
Nispetinin Uygulanması
Gecici Madde 7-
(2454
sayılı Kanunun 15 inci
maddesiyle değişen madde)(2361
sayılı Kanunun 86 ncı maddesiyle
eklenen madde)
1980 takvim
yılına ilişkin olup götürü gider
esasına göre vergilendirilen
zirai kazançlarda götürü gider
emsali bütün zirai mahsuller ile
kara ve su avcılığında %70
olarak uygulanır.
|
Emlak Vergisinin Gider Yazılması
Gecici Madde 8-
(2361
sayılı Kanunun 86'ıncı
maddesiyle eklenen madde)
1980 takvim yılı içinde elde
edilen gayrimenkul sermaye
iratları üzerinden hesaplanacak
Gelir Vergisi'nden, Gelir
Vergisi Kanunu'nun 1/1/1981
tarihinden önce yürürlükte olan
mükerrer 122'inci maddesi hükmü
uyarınca Emlak Vergisi'nin
mahsubu yapılmaz. Mahsubu kabul
edilmeyen Emlak Vergisi Gelir
Vergisi Kanunu'nun 74'üncü
maddesinin birinci fıkrasının 5
numaralı bendine göre gider
yazılır veya götürü gider
usulünü kabul edenlerde aynı
maddenin 3'üncü fıkrasında
yazılı götürü gider oranı % 25
olarak uygulanır.
|
Menkul Sermaye İradı
Gecici Madde 9-
a)
(2361
sayılı Kanunun 86'ıncı
maddesiyle eklenen madde)
Kurumların 1980 takvim yılı
karlarından idare meclisi başkan
ve üyelerine verilen kar
paylarına Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla
değiştirilen 75'inci maddesinin
3 numaralı bendi hükmü
uygulanır.
b) Dar
mükellefiyete tabi kurumların
1980 takvim yılı ticari
bilançolarına göre hasıl olan
karlarından Kurumlar Vergisi
düşüldükten sonra kalan
kısımlarına Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla değişik
75'inci maddesinin 4 numaralı
bendi hükmü uygulanır.
|
Ortalama Kar Haddi ve Asgari Gayri Safi
Hasılat Esası
Gecici Madde 10-
(2574
sayılı Kanunun 30'uncu
maddesiyle değişen madde)
Gelir Vergisi Kanunu'nun değişik
111'inci maddesinin (B) fıkrası
kapsamına giren işkolları ve
meslek gruplarından Maliye
Bakanlığı'nca uygun görülenlerde
faaliyet gösteren mükelleflerin
1980 takvim yılı kazançlarına da
asgari gayri safi hasılat esası
uygulanır.
Ancak, mezkûr
takvim yılında uygulanacak
asgari gayri safi hasılat
miktarları 1982 takvim yılı
sonuna kadar tespit edilir.
|
Zararların karlara takas ve mahsubu
Gecici Madde 11-
(2574
sayılı Kanunun 35'inci
maddesiyle yürürlükten
kaldırılmıştır.)
|
1982, 1983 ve 1984 Yılları Gelirlerine
Uygulanacak Vergi Tarifeleri
Gecici Madde 12-
(2574
sayılı Kanunun 31'inci
maddesiyle değişen şekli)
1982,
1983 ve 1984 takvim yıllarına
ait gelirler aşağıda yazılı
vergi tarifelerine göre
vergilendirilirler.
A) 1982 takvim
yılına ait Gelir Vergisi'ne tabi
gelirler;
1.000.000
liraya kadar % 39
3.000.000
liranın 1.000.000 lirası için
390.000 lira; fazlası % 44
5.000.000
liranın 3.000.000 lirası için
1.270.000 lira; fazlası % 49
10.000.000
liranın 5.000.000 lirası için
2.250.000 lira, fazlası % 59
15.000.000
liranın 10.000.000 lirası için
5.200.000 lira; fazlası % 69
25.000.000
liranın 15.000.000 lirası için
8.650.000 lira; fazlası % 74
25.000.000
liradan fazlasının 25.000.000
lirası için 16.050.000 lira;
fazlası % 65
Nispetinde
vergilendirilir.
B)
(2772
sayılı Kanunun 19'uncu
maddesiyle değişen madde)
1983 takvim yılına ait Gelir
Vergisi'ne tabi gelirler;
1.000.000
liraya kadar % 36
3.000.000
liranın 1.000.000 lirası için
360.000 lira; fazlası % 41
5.000.000
liranın 3.000.000 lirası için
1.180.000 lira; fazlası % 49
10.000.000
liranın 5.000.000 lirası için
2.160.000 lira, fazlası % 59
15.000.000
liranın 10.000.000 lirası için
5.110.000 lira; fazlası % 69
25.000.000
liranın 15.000.000 lirası için
8.560.000 lira; fazlası % 74
25.000.000
liradan fazlasının 25.000.000
lirası için 15.960.000 lira;
fazlası % 65
Nispetinde
vergilendirilir.
C) 1984 takvim
yılına ait Gelir Vergisi'ne tabi
gelirler;
1.000.000
liraya kadar % 30
3.000.000
liranın 1.000.000 lirası için
300.000 lira; fazlası % 35
5.000.000
liranın 3.000.000 lirası için
1.000.000 lira; fazlası % 43
10.000.000
liranın 5.000.000 lirası için
1.860.000 lira, fazlası % 53
15.000.000
liranın 10.000.000 lirası için
4.510.000 lira; fazlası % 63
25.000.000
liranın 15.000.000 lirası için
7.660.000 lira; fazlası % 68
25.000.000
liradan fazlasının 25.000.000
lirası için 14.460.000 lira;
fazlası % 60
Nispetinde
vergilendirilir.
|
Hizmet Erbabının Ücretlerindeki Artışın
Ödenmesi
Gecici Madde 13-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Hizmet erbabının
1981 takvim yılının Ocak ve
Şubat ayları net ücretlerinde,
Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan
değişiklikler dolayısıyla
meydana gelecek artışlar, 1981
mali yılı içinde Bakanlar
Kurulu'nun tespit edeceği
tarihlerde tayin edilecek usul
ve esaslara göre ödenir.
Toplu İş
Sözleşmesi düzenine tabi
personel hakkında geçici 14'üncü
madde hükümleri uygulanır.
|
Bu Kanunun Yürürlüğe Girdiği Tarihte Devam
Etmekte Olan Toplu İş Sözleşmelerine Tabi
Hizmet Erbabının Ücret Farklarının
Ödeme Şekil ve Zamanı
Gecici Madde 14-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
12 Eylül 1980
tarihinden önce yürürlüğe girmiş
olup da halen uygulanmakta
bulunan toplu iş sözleşmelerine
tabi olanların (Toplu
sözleşmelere paralel olarak zam
alan kapsam dışı personel dahil)
net ücretlerinde Gelir Vergisi
Kanunu'nda yapılan değişiklikler
dolayısıyla meydana gelecek
artışlar toplu iş sözleşmeleri
sona erinceye kadar T.C. Merkez
Bankası'nda açılacak bir hesapta
toplanır.
T.C. Merkez
Bankası'nda toplanan bu meblağ,
Bakanlar Kurulu'nca tespit
edilecek usul ve esaslara göre
en geç 1982 mali yılı sonuna
kadar hak sahiplerine ödenir.
İşverenler
birinci fıkrada belirtilen
farkları en geç ait olduğu ayı
takip eden ayın sonuna kadar
T.C. Merkez Bankası'ndaki hesaba
yatırmak mecburiyetindedirler.
Ücret farklarını T.C. Merkez
Bankası'ndaki hesaba zamanında
yatırmayan işverenler hakkında
yatırılması gereken miktarın iki
katına kadar para cezasına
hükmolunur. Vadesinde ödenmeyen
paralar hakkında 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
hakkındaki kanun hükümleri
uygulanır.
|
Vergi Karnesi
Gecici Madde 15-
(2574
sayılı Kanunun 32'nci maddesiyle
değişen madde)
Gelir Vergisi
Kanunu'nun değişik 35'nci
maddesinin (B) bendinde yer alan
vergi karnesi esası yürürlüğe
girinceye kadar, 213 sayılı
Vergi Usul Kanunu'nun 2365
sayılı kanunla değiştirilen
247'nci maddesinin değişmeden
önceki hükümleri uyarınca, aile
durumu sual varakası esası
uygulanan yerlerde, bu belge ile
indirimlerin uygulanmasına devam
olunur.
|
Genel İndirim
Gecici Madde 16-
(2361
sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle
eklenen madde)
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değiştirilen 31'inci
maddesinde belirtilen genel
indirim hadleri, ekonomik
koşullar gözönünde
bulundurularak 1/1/1983
tarihinden itibaren geçerli
olmak üzere yeniden düzenlenir.
|
Götürü Gider Esasından Faydalanma
Gecici Madde 17-
(2454
sayılı Kanunun 16'ncı maddesiyle
eklenen madde)
1980 takvim yılı kazançlarını
götürü gider easına göre beyan
eden çiftçilerden mezkur yıl
hasılatları dört milyon lirayı
aşmamış olanlar 1981 yılında da
götürü gider usulünden
faydalanırlar.
|
İştirak Kazançlarında Tevkifat
Gecici Madde 18-
(2454
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
eklenen madde)
1980 yılı kazançlarına ilişkin
olarak 1981 takvim yılı içinde
Kurumlar Vergisi beyannamesi
veren kurumların 1980 takvim
yılında elde ettikleri ve
iştirak kazançları istisnası
kapsamına giren kazançları
üzerinden dağıtılsın veya
dağıtılmasın; % 33; 1/3
nispetinde vergi tevkifatı
yapılır.
|
(3946 sayılı Kanunun 38-1/e maddesiyle
kaldırılmıştır.)
Gecici Madde 19-
(3946
sayılı Kanunun 38-1/e maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)(*)
(*)
Geçici Madde 19 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(2454 sayılı Kanunun 18'inci
maddesiyle eklenen madde)
Gerçek usulde vergiye tabi
çiftçilerin ziraat işlerinde
bilfiil çalışan işçilerin (şoför
ve makinist hariç) ücretleri
vergi karnesi uygulanmasının
başlayacağı 1/1/1982 tarihine
kadar Gelir Vergisinden
müstesnadır.
|
(2574 sayılı Kanunun 33'üncü maddesiyle
eklenen Madde)
Gecici Madde 20-
(2574
sayılı Kanunun 33'üncü
maddesiyle eklenen Madde)
Mükelleflerin mükerrer 117'inci
madde uyarınca 1981 takvim
yılında peşin olarak ödedikleri
vergiler, 1981 takvim yılına ait
beyanname üzerinden hesaplanan
Gelir Vergisi'ne mahsup edilir.
Mahsubu yapılan miktarın
hesapların Gelir Vergisi'nden
fazla olması halinde, aradaki
fark 1982 takvim yılına ilişkin
olarak ödenmesi gereken peşin
vergiye mahsup edilir. Bu iki
mahsuba rağmen arta kalan kısım
var ise, bu meblağ vergi
dairesince mükellefe bildirilir
ve mükellefin tebliğ tarihinden
itibaren bir yıl içinde
müracaatı üzerine kendisine red
ve iade olunur.
|
(2574 sayılı Kanunun 34'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 21-
(2574
sayılı Kanunun 34'üncü
maddesiyle eklenen madde)
1981 takvim yılında Gelir
Vergisi Kanunu'nun 47 ve 48'nci
maddelerinde yer alan eski
hadleri aşmakla birlikte bu
kanunla getirilen yeni hadleri
aşmamış olan mükellefler, 1982
takvim yılında da götürü usulde
vergilendirilmeye devam
olunurlar.
|
(2995 sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 22-
(2995
sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle
eklenen madde)
Mükellefler hakkında servet
beyanı ve gider esasına
dayanılarak geçmişe yönelik
inceleme ve tarhiyat yapılamaz.
Mükelleflerin geçmiş
vergilendirme dönemlerine ait
servet bildirimlerinde beyan
ettikleri servet unsurları ile
yıllık gelir vergisi
beyannamelerinde beyan ettikleri
giderler vergi incelemelerinde
ve takdir işlemlerinde veri
olarak kullanılamaz.
Bu kanunun
yürürlük tarihinden önce servet
beyanlarına dayanılarak yapılmış
bulunan tarhiyatlar terkin
edilir. Bu konuda sürdürülen
ihtilaflardan ve incelemelerden
vazgeçilir.
|
(3239 sayılı Kanunun 70'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 23-
(3239
sayılı Kanunun 70'inci
maddesiyle eklenen madde)
1 Ocak 1986 tarihinden önce
açtırılan döviz tevdiat
hesapları için ödenen faizler
ile bu tarihten evvel ihraç
edilen özel kanunlarla veya
devletin, kanunların verdiği
yetkiye dayanarak akdettiği
mukavelelerle her türlü vergiden
istisna edilmiş olan menkul
kıymetlerin faiz, kâr payı ve
ikramiyeleri gelir vergisinden
müstesnadır.
(3946 sayılı
Kanunun 38-1/f maddesiyle cümle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)(*)
(*)
(Cümlenin kaldırılmadan önceki
şekli)
Şu kadar ki, bu Kanunla Kurumlar
Vergisi Kanununa eklenen geçici
11'inci madde hükmü uyarınca
Kurumlar Vergisinden müstesna
tutulan kazançların dağıtımı
halinde, bu kazançlar üzerinden
% 25 oranında Gelir vergisi
tevkifatı yapılır.
|
(3380 sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 24-
(3380
sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
1991 yılı sonuna kadar yurt dışı
faaliyet zararlarını yurt içi
kazanç ve iratlardan mahsup
edecek mükellefler geçmiş beş
yıllık faaliyet sonuçlarını
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değişik 88'inci
maddesindeki esaslara göre
tevsik etmek zorundadırlar.
|
(3380 sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 25-
(3380
sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
Bakanlar Kurulu, Kurumlar
Vergisi Kanunu'nun 8 inci
maddesinin 12 numaralı bendine
göre vergiden müstesna tutulan
kazançlar üzerinden, Gelir
Vergisi Kanunu'nun 94' üncü
maddesinin (A) fıkrasının 8
numaralı bendi gereğince
yapılacak vergi tevkifatı
nispetini en çok yedi yıl süre
ile "0" sıfır olarak tespit
etmeye yetkilidir.
|
(3380 sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 26-
(3380
sayılı Kanunun 8'inci maddesiyle
eklenen madde)
Bu kanunun yürürlük tarihinden
önce, yatırım teşvik veya
yatırım indirimi belgesi almış
olup, yatırımı devam eden gelir
ve kurumlar vergisi mükellefleri
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunun 3'üncü maddesiyle
değişik ek 3'üncü maddesi
hükmünden yararlanırlar.
|
(4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin 3
numaralı fıkrasının (p) bendi ile
kaldırılmıştır.)
Gecici Madde 27-
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesinin
3 numaralı fıkrasının (p) bendi
ile kaldırılmıştır. Yürürlük;
1/1/1999)(*)
(*)
Geçici Madde 27 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(3393 sayılı Kanunun 11'inci
maddesiyle eklenen madde)
Menkul
kıymet sahiplerinin, menkul
kıymet alım satımına yetkili
olan bankalar ve aracı kurumlar
(borsa komisyoncuları dahil)
vasıtasıyla menkul kıymetlerini
elden çıkarmak suretiyle
sağladıkları kazançlar
(3946
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen hüküm Yürürlük;
1.1.1994)
(Gelir Vergisi Kanununun 75 inci
maddesinin ikinci fıkrasının 5
numaralı bendinde yer alan
menkul kıymetlerin elden
çıkarılmasından sağlanan
kazançlar hariç)
(3824 sayılı
Kanunun 7'nci mad. değişen ifade
Yürürlük; 11.7.1992)
31.12.1999(*)
tarihine kadar gelir vergisinden
müstesnadır. Kendi nam ve
hesaplarına menkul kıymet alım
satımıyla devamlı olarak
uğraşanların bu faaliyetlerinden
elde ettikleri kazançlar,
istisna kapsamında değildir.
(3824
sayılı Kanunun 7'nci maddesi ile
eklenen fıkra Yürürlük;
11.7.1992)
Türkiye'de veya yabancı
memlekette kurulmuş bir ticarî
işletmeye dahil menkul
kıymetlerin elden
çıkarılmasından sağlanan
kazançlar istisna kapsamında
değildir.
(3946
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen fıkra Yürürlük;
1.1.1994)
Menkul kıymetler yatırım fonları
ve ortaklıkları, risk sermayesi
yatırım fonları ve ortaklıkları
ve gayrimenkul yatırım fonları
ve ortaklıklarından sağlanan kar
payları hakkında da yukarıdaki
fıkralar hükümleri uygulanır.
|
(3393 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 28-
(3393
sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle
eklenen madde)
a) Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değişik 12'nci
maddesinde yer alan, işletme
büyüklüğü ölçülerini on katına
kadar artırma konusundaki yetki,
Bakanlar Kurulu'nca 1987 yılı
için, 1.1.1987 tarihinde
yürürlüğe girecek şekilde de
kullanılabilir.
b)
(3824
Sayılı Kanunun 26'ncı maddesi
ile kaldırılan fıkra Yürürlük;
1.1.1992)(*)
(*)
b)
(Kaldırılmadan
önceki şekli)
Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı
İdaresi Başkanlığınca çıkarılan
ve Gelir Vergisi Kanunun 75'inci
maddesinin 5 numaralı bendinde
yer alan menkul kıymetlerden
sağlanan gelirler (dövize,
altına veya bir başka değere
endeksli menkul kıymetlerin
itfası sırasında oluşan değer
artışı gelirleri dahil)
31.12.1993 tarihine kadar Gelir
Vergisi Kanunun 3239 sayılı
kanunla değişik 94'üncü
maddesinin (A) fıkrasının 9
numaralı bendinin (b) alt bendi
uyarınca tevkifata tabi tutulur.
Bu gelirler 31.12.1993 tarihine
kadar Gelir Vergisi Kanunun
mükerrer 39'uncu maddesine göre,
ilgili yıl ticari kazancından
indirilir.
|
(3418 sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 29-
(3418
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen madde)
Bu kanun yürürlüğe girdiği
tarihten önce gerçek usulde
mükellefiyeti tesis edilen PTT
acentelerinden, PTT acenteliği
işi yanında başka faaliyetleri
de bulunanların, PTT acenteliği
dışındaki faaliyetlerinden
dolayı, 31.12.1988 tarihi
itibariyle götürü usule tabi
olmanın genel ve özel şartlarını
taşımaları ve 31.3.1989 tarihine
kadar bağlı bulundukları vergi
dairesine yazılı olarak
başvurmaları halinde, bu
mükellefler Gelir Vergisi
Kanunu'nun 50'nci maddesi hükmü
dikkate almaksızın, 1.1.1989
tarihinden itibaren götürü
usulde teklif olunurlar.
|
(3418 sayılı Kanunun 28'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 30-
(3418
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle eklenen madde)
a) Gelir Vergisi Kanunu'nun
mükerrer 81'inci maddesine bu
kanunla eklenen fıkralar, bu
kanunun yayımı tarihinde yurt
dışına transfer edilmemiş
kazançlar hakkında da uygulanır.
b) 2802 sayılı
Hakim ve Savcılar Kanunu'nun
106' ncı maddesi ile 657 sayılı
Devlet Memurları Kanunu'nun Ek
Geçici 7'nci maddesine göre
ödenmekte olan hakim ve yargı
ödenekleri ve 2914 sayılı
Yükseköğretim Personel
Kanunu'nun 12 nci maddesine göre
ödenen üniversite ödenekleri,
1.1.1988 tarihinden 31.12.1997
tarihine kadar gelir vergisinden
müstesnadır. Bu hüküm,
15.12.1987 - 14.1.1988 dönemini
kapsamak üzere 15.12.1987
tarihinde peşin olarak ödenen
ödeneklerden, 1.1.1988 -
14.1.1988 dönemine isabet eden
kısım hakkında da uygulanır.
|
(3505 sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 31-
(3505
sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle
eklenen madde)
Yapısı itibariyle sürücüsünden
başka ondört ve daha aşağı
oturma yeri olan ve insan
taşımaya mahsus kara taşıtları
ile yolcu taşıyan
mükelleflerden, bu kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce
mükellefiyetleri gerçek usulde
tesis edilenler, 31.12.1988
tarihi itibariyle götürü usule
tabi olmanın şartlarını
taşıdıkları ve 31.12.1988
tarihine kadar bağlı
bulundukları vergi dairesine
yazılı olarak başvurdukları
takdirde, 1.1.1989 tarihinden
itibaren götürü usulde
vergilendirilirler.
|
(K; 1989/42 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı
ile iptal edilmiştir.)
Gecici Madde 32-
(K;
1989/42 sayılı Anayasa Mahkemesi
Kararı ile iptal edilmiştir.)(*)
(*)
Geçici Madde 32 _
(İptal
edilmeden önceki şekli) (3505
sayılı Kanunun 18'inci
maddesiyle eklenen madde)
1.1.1988 - 31.12.1997 tarihleri
arasında, Gelir Vergisi
Kanununun mükerrer 116'ncı
maddesinin birinci fıkrasında
yer alan temel gösterge ve hayat
standardı göstergeleri dört kat
artırılmak suretiyle dikkate
alınır. Aynı maddenin birinci (Eki
tablonun hayat standardı
göstergeleri ile ilgili bölümde
yer alan hükümler hariç), ikinci,
üçüncü, dördüncü ve yedinci
fıkraları yerine ise aşağıdaki
hükümler uygulanır.
Gerçek usulde
gelir vergisine tabi ticari
kazanç sahipleri ile serbest
meslek erbabının zarar beyanı da
dahil olmak üzere bu
faaliyetlerinin her biri ile
ilgili olarak beyan ettikleri
kazançları, bu madde ile
artırılan temel gösterge
tutarlarına hayat standardı
göstergelerine göre belirlenen
ilavelerin yapılması suretiyle
bulunacak tutardan düşük olduğu
takdirde; bu esasa göre
belirlenen tutar, vergi tarhına
esas gelirin hesaplanmasında
ilgili kazanç tutarı olarak
dikkate alınır. Ancak temel
göstergeler yukarıda belirtilen
her kazanç için ayrı ayrı, hayat
standardı göstergeleri bir defa
(aile reisi beyanları dahil)
uygulanır.
Yıl içinde işe
başlayan ve işi bırakan
mükellefler için faaliyette
bulunulan süreler gözönünde
tutulur. Yıl içinde işe başlayan
mükelleflerde temel gösterge
tutarlarının yarısı dikkate
alınır.
Bakanlar Kurulu,
bu maddede yeniden tespit edilen
temel gösterge tutarları ile
hayat standardı gösterge
tutarlarını yarısına kadar
indirmeye veya on katına kadar
artırmaya, kazanç ve faaliyet
konuları ile birinci ve ikinci
derecede kalkınmada öncelikli
yörelerde farklı miktarlar
tespit etmeye yetkilidir.
Hayat standardı
esasının uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar, Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca tesbit
edilir.
|
(3505 sayılı Kanunun 19'uncu maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 33-
(3505
sayılı Kanunun 19'uncu
maddesiyle eklenen madde)
a) 1989 yılı Ocak ve Şubat
aylarına ilişkin geçici vergi
tutarı, gerçek usulde gelir
vergisine tabi ticarî kazanç
sahipleri ile serbest meslek
erbabının 1987 yılı gelirleri
ile ilgili olarak verdikleri
yıllık beyanname üzerinden
hesaplanan (hayat standardı
esasına göre tarhiyat yapılması
halinde, bu tarhiyat esas alınır)
gelir vergisinin, ticarî ve
meslekî kazanca isabet eden
kısmının 2/12'sidir. Bu tutar,
Ocak ve Şubat aylarında katma
değer vergisi beyannamesi ile
birlikte beyan edilerek aynı
süre içinde iki eşit taksitte
ödenir. 1988 yılı içinde işe
başlayan mükelleflerin, 1989
yılı Ocak ve Şubat aylarına
ilişkin geçici vergi tutarı,
1987 yılı gelirleri için
uygulanan ve mükellefin durumuna
uyan hayat standardı temel
gösterge tutarı dikkate alınarak
yukarıdaki esaslara göre
hesaplanır.
1988 yılı
Aralık ayına ilişkin olarak 1989
yılı Ocak ayında verilmesi
gereken katma değer vergisi
beyannamelerinde bu aya ait
dahilî tevkifat beyan edilmez ve
ödenmez.
b) Ödeme
kaydedici cihaz alan ikinci
sınıf tacirler, ilk defa satın
aldıkları cihazlar nedeniyle ve
bir defaya mahsus olmak üzere,
bu cihazları aldıkları tarihi
takip eden aydan başlamak üzere
12 aya ilişkin geçici vergi
taksitlerini ödemezler. Geçici
verginin bu aylara isabet eden
tutarı vergi dairesince terkin
edilir. 5.11.1988 tarihinden
itibaren ilk defa ödeme
kaydedici cihaz satın alan
ikinci sınıf tacirlerden, ödeme
kaydedici cihazı 1988 Kasım
ayında satın alanlar 11 ay
süreyle, 1988 Aralık ayında
satın alanlar ise 12 ay süreyle,
1.1.1989 tarihinden itibaren
geçici vergi ödemezler.
c) 1988 ve
önceki yıllara ait olup mahsubu
yapılamayan dahilî tevkifat
tutarı, 1988 yılı gelirlerinin
beyan edildiği yıllık gelir
vergisi beyannamesi üzerinde
hesaplanan gelir vergisinden
mahsup edilir. Mahsup edilemeyen
tutar 1989 yılına ilişkin olarak
ödenecek geçici vergiye, artan
kısmı diğer vergi borçlarına
mahsup edilir. Bu mahsuplara
rağmen kalan dahilî tevkifat
tutarı, mükellefin 1989 yılı
sonuna kadar yazılı olarak talep
etmesi halinde, kendisine red ve
iade edilir.
d) Gelir
Vergisi Kanunu'nun 94'üncü
maddesinin (A) fıkrasına eklenen
15 numaralı bent hükmü,
mükelleflerin 1988 yılına ait
olup 1989 yılında beyanı gereken
matrahlarının tespitinde
indirilecek gelirler hakkında da
uygulanır.
|
(3689 sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 34-
(3689
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
a) Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değiştirilen 46'ncı
maddesi hükmü uyarınca yeniden
tespit edilen miktarlara göre
yeni takdirler yapılıncaya
kadar, takdir komisyonlarınca
takdir edilen ve uygulanmakta
olan her bir dereceye ait götürü
ticaret ve serbest meslek
kazançlarına, her bir derecede
yapılan artışlar oranında ilave
yapılır.
b) Kazançları
1990 yılında götürü usulde
vergilendirilen mükelleflerden
31/12/1990 tarihi itibariyle
Gelir Vergisi Kanunu'nun 48'inci
maddesinin bu Kanunla düzenlenen
alış, satış ve hâsılat hadlerini
aşmayanların, götürü usule tabi
olmanın diğer şartlarını da
taşımaları kaydıyla, 1991
yılında da götürü usulde
vergilendirilmelerine devam
olunur.
|
(3689 sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 35-
(3689
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde),
1)
(4369
sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin (C) fıkrasının 13
numaralı bendi ile değişen
ibare. Yürürlük; 29.7.1998)
1/1/1990-31/12/1998(*)
tarihleri arasında, gerçek
usulde gelir vergisine tabi
ticari kazanç sahipleri ile
serbest meslek erbabı, bu
maddede belirtilen hayat
standardı esasına tabidir.
2-a) Hayat
standardı temel gösterge tutarı;
faaliyetin yapıldığı takvim yılı
sonunda geçerli olan ve 16
yaşından büyük sanayi kesiminde
çalışan işçiler için uygulanan
asgarî ücretin yıllık brüt
tutarının, birinci sınıf
tacirleri için, 3, 1 katı,
ikinci sınıf tacirleri için 1,8
katı, serbest meslek erbabı için
de 2,8 katıdır.
b) Ticari
kazanç sahipleri ile serbest
meslek erbabının zarar beyanı da
dahil olmak üzere, bu
faaliyetleri ile ilgili olarak
beyan edecekleri kazançları,
temel gösterge tutarlarına hayat
standardı göstergelerine göre
belirlenen ilavelerin yapılması
suretiyle bulunacak tutardan
düşük olduğu takdirde, bu
maddeye göre belirlenen tutar,
vergi tarhına esas gelirin
hesaplamasında ilgili kazanç
tutarı olarak dikkate alınır.
c) Bir
mükellefin aynı yılda ticari ve
mesleki faaliyette bulunması
halinde, temel gösterge tutarı
her bir kazanç için ayrı ayrı
uygulanır.
Aynı veya ayrı
neviden birden fazla işyerinde
ticari faaliyette bulunan
mükellefin temel gösterge
tutarına, birden sonraki her bir
işyeri için temel gösterge
tutarının % 50'si oranında ilave
yapılır.
Ticari
faaliyette bulunan adi
ortaklıklar ile kollektif
şirketlerde ortakların, komandit
şirketlerde komandite ortakların
bu ortaklık veya şirkete ilişkin
temel gösterge tutarı;
ortakların birisi için temel
gösterge tutarı, diğer
ortakların her biri için temel
gösterge tutarının % 50'si
dikkate alınmak suretiyle tespit
edilen toplam tutarın, ortaklık
ve şirket mukavelelerinde yazılı
hisse oranlarında, hisse
oranları belli edilmemiş ise her
ortağa eşit olarak ortak
sayısına bölünmek suretiyle
uygulanır.
Bu maddenin
uygulanmasında, adi
ortaklıklara, kollektif, adi ve
eshamlı komandit şirketlere ait
işyerlerinin her biri, ortaklar
bakımından ayrı ayrı işyeri
hükmündedir.
Bu maddenin
uygulanmasında, komanditer
ortaklar dikkate alınmaz.
d) Bu fıkranın
(a) ve (c) bentlerinde yer alan
temel gösterge tutarları; 3030
sayılı Kanun uyarınca büyükşehir
belediyesi olan illerin,
büyükşehir belediye sınırları
içinde faaliyette bulunan
mükellefler için % 25 oranında
artırılarak, kalkınmada
öncelikli yörelerde faaliyette
bulunan mükelleflerde ise,
birinci derecede öncelikli
yörelerde % 50 oranında, ikinci
derecede öncelikli yörelerde %
40 oranında indirilerek dikkate
alınır.
e) Bu fıkranın
(a), (c) ve (d) bentlerinde yer
alan temel gösterge tutarları;
faaliyetin ifa edildiği yöreler
itibariyle altın imalatı ve/veya
altın ticareti ile uğraşanlar
için % 50 oranında artırılarak
uygulanır.
f)
(4325
sayılı Kanunun 9 ncu maddesiyle
değişen bent, Yürürlük; 1997
yılı kazançlarına uygulanmak
üzere 23.1.1998)
İlk defa işe başlayan
mükellefler ile götürülük
şartlarını haiz olanlardan kendi
isteği ile götürü usulden gerçek
usule geçen mükellefler için işe
veya gerçek usulde
vergilendirilmeye başlanılan ve
izleyen yılda hayat standardı
esası uygulanmaz.(**)
g) Gelir
Vergisi Kanunu'nun mükerrer
116'ncı maddesinde yer alan
hayat standardı gösterge
tablosunun;
_ 1 numaralı
bendindeki tutarlar sırasıyla
2.000.000, 3.000.000 ve
5.000.000 lira,
_ 2 (b)
numaralı bendindeki tutar
2.000.000 lira,
_ 3 numaralı
bendindeki tutarlar sırasıyla
20.000.000 ve 4.000.000 lira,
_ 4 numaralı
bendindeki tutarlar sırasıyla
4.000.000 ve 20.000.000 lira,
_ 5 numaralı
bendindeki tutar 4.000.000 lira,
_ 6 numaralı
bendindeki tutar 5.000.000 lira,
olarak
uygulanır.
Hayat
standardı gösterge tutarları,
kalkınmada birinci derecede
öncelikli yörelerde % 50,
kalkınmada ikinci derecede
öncelikli yörelerde % 40
oranında indirilerek dikkate
alınır.
Hayat
standardı gösterge tutarları
aile reisi beyanları da dahil
olmak üzere bir defa dikkate
alınır.
h)
(4108
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen bent Geçerlilik;
1.1.1995 Yürürlük : 2.6.1995)
11 ve daha yukarı yaşta olan bir
taşıtla münhasıran nakliyecilik
faaliyetinde bulunan mükellefler
hakkında, faaliyetin ifa
edildiği yöreler itibariyle
hayat standardı temel gösterge
tutarını, % 75'e kadar indirmeye
(95/7593 sayılı B.K.K. ile 11
ila 20 yaş arası bir taşıtla
faaliyette bulunanlarda % 25, 21
ve daha yukarı yaşla bir taşıtta
faaliyette bulunanlarda % 50
indirimli uygulanır. Yürürlük:
30.12.1995)
Bakanlar Kurulu
yetkilidir. Bu yetki, taşıtların
yaşlarına göre gruplandırılarak
farklı oranlar uygulanmak
suretiyle de kullanılabilir. Bir
araçtan yaşına bakmaksızın
yalnız bir hayat standardı
vergisi tahsil edilir.(***)
ı)
(4108
Sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
eklenen bent Geçerlilik;
1.1.1995 Yürürlük : 2.6.1995)
Ticari ve mesleki kazanç
sahiplerinin tedavi maksadıyla
yapacağı yurt dışı seyahatler
ile bir defaya mahsus olmak
üzere yapılan hac seyahatleri
için hayat standardı ilave
göstergeleri uygulanmaz.
Şu kadar ki,
tedavi maksadıyla yapılan
seyahatlerin ilgili sağlık
kurullarından alınacak
raporlarla tevsik edilmesi
şarttır.
3.
(1991/43
Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı
ile iptal edilmiştir.)(****)
4. Çiftçiler,
noter vekilleri, geçici yetkili
noter yardımcıları ile ruhsatlı
dava vekilleri hakkında hayat
stardardı esası uygulanmaz.
5. Asgari
ücret tutarının değiştirilmediği
yıllarda esas alınacak temel
göstergeler tutarı, önceki yılda
uygulanan temel göstergeler
tutarına, faaliyetin yapıldığı
yıla ilişkin
olarak Vergi Usul Kanunu
uyarınca belirlenen yeniden
değerleme oranında ilave
yapılmak suretiyle tespit
edilir.
Şu kadar ki,
asgari ücret tutarının
değiştirildiği yıllarda, asgari
ücrete göre hesaplanan temel
göstergeler tutarının, yukarıda
yazılı esasa göre yeniden
değerleme oranı dikkate alınarak
belirlenen temel gösterge
tutarından daha düşük olması
halinde, yukarıda yazılı esasa
göre tespit edilen temel
gösterge tutarları dikkate
alınır.
Bu maddenin 2
numaralı fıkrasının (g) bendinde
yazılı, her bir yılda
uygulanacak hayat standardı
ilave göstergeler tutarları,
temel göstergeler tutarında
yapılan artışlar oranında
artırılır.
Hayat
standardı temel ve ilave
göstergelerinin tespitinde
100.000 liraya kadar olan
tutarlar nazara alınmaz.
6. Bu maddenin
yürürlükte olduğu tarihlerde,
Gelir Vergisi Kanunu'nun
mükerrer 116'ncı maddesinin bu
maddeye aykırı hükümleri
uygulanmaz.
7.
(3946 sayılı Kanunun 27'nci
maddesiyle eklenen hüküm 1993
yılı gelirlerine de uygulanmak
üzere Yürürlük; 30.12.1993)
Mükellefler; kendilerine
eşlerine ve çocuklarına ait ve
üzerinden gelir vergisi ödenen
gelirleri (hamiline yazılı
mevduat ve hamiline yazılı
menkul kıymetlerden elde edilen
gelirler hariç) ile kendilerine
ve eşlerine ait emekli,
maluliyet, dul ve yetim aylığı
bulunduğunu belgelendirdikleri
takdirde, bu gelirler, hayat
standardı esasına göre kazancın
tespitinde izah nedeni gelir
olarak kabul edilir.
8.
(3946
sayılı Kanunun 27'nci maddesiyle
7 numaralı fıkra 8 numaralı
fıkra olmuştur Yürürlük;
30.12.1993)
Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları tayin
ve tespitine Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.
(*)
(Değişmeden önceki ibare)
1/1/1990-21/12/1999
(**)
f)
(Değişmeden
önceki şekli) (3946 sayılı
Kanunun 27'nci maddesiyle
değişen bent yürürlük: 1.1.1994)
İlk defa işe başlayan
mükelleflerde işe başlanılan
yılda, götürülük şartlarını haiz
olanlardan kendi isteği ile
götürü usulden gerçek usule
geçen mükelleflerde ise, gerçek
usulde vergilendirilmeye
başlandığı yıldan itibaren üç
yıl süre ile faaliyette
bulunulan yörede uygulanan temel
gösterge tutarının yarısı
uygulanır.
(***)
(95/7593
sayılı BKK göre;
1995 ve
müteakip yıllara ilişkin hayat
standardı esasına göre kazancın
tespitinde, münhasıran
nakliyecilik faaliyetinde
bulunan mükellefler hakkında
faaliyetin ifa edildiği yöreler
itibariyle uygulanmakta olan
haya sandardı temel gösterge
tutarları 11 ila 20 yaş arası
bir taşıtla faaliyette
bulunanlarda %25, 21 ve daha
yukarı yaşla bir taşıtta
faaliyette bulunanlarda %50
indirimli uygulanır.
Yürürlük:30.12.1995)
(****)
3.
(İptal edilmeden
önceki şekli)
Mükellefler, kendilerine,
eşlerine ve çocuklarına ait
gelir vergisine tabi gelirleri
(hamiline yazılı mevduatlardan
ve menkul kıymetlerden elde
edilen gelirler hariç)
bulunduğunu belgelendirdikleri
takdirde, temel gösterge
tutarlarına isabet eden kısmı
hariç olmak üzere, bu esasa göre
yapılan tarhiyat, Vergi Usul
kanununun düzeltme hükümleri
çerçevesinde düzeltilir. Şu
kadar ki mükellefler, 506 sayılı
Kanunun geçici 20'inci maddesine
göre kurulanlar dahil olmak
üzere, kanunla kurulu sosyal
güvenlik kurumlardan kendilerine
ait emekli, malûliyet, dul ve
yetim aylığı aldıklarını
belgelendirdikleri takdirde,
hayat standardı esasına göre
yapılan tarhiyatın temel
gösterge tutarının emekli,
malûliyet dul ve yetim aylığı
tutarına isabet eden kısmı
düzeltilir.
|
(3689 sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 36-
(3689
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
a) Gelir Vergisi Kanunu'nun;
1) 13'üncü
maddesinde yazılı 10.000.000
liralık tutar, 25.000.000
liraya,
2) 17' nci
maddesinde yazılı 60.000 liralık
tutar, 600.000 liraya,
3) 21' inci
maddesinde yazılı 120.000
liralık tutar, 1.000.000 liraya,
4) 24' üncü
maddesinin 3 numaralı bendinde
yazılı 360.000 liralık tutar,
500.000 liraya,
5) 31' inci
maddesinde yazılı günlük 200
liralık tutar, 1.200 liraya,
aylık 6.000 liralık tutar,
36.000 liraya, yıllık 72.000
liralık tutar, 432.000 liraya,
6) Ek 2'nci
maddesinin 4 numaralı bendinde
yazılı 40.000.000 liralık tutar,
1.000.000.000 liraya, 20.000.000
liralık tutar, 250.000.000
liraya, 4.000.000 liralık tutar,
100.000.000 liraya,
7) 47'nci
maddesinde yazılı 700.000
liralık tutar, 7.000.000 liraya,
48.000 liralık tutar 1.000.000
liraya,
8) 53'üncü
maddesinde yazılı 4.000.000
liralık tutarlar, 50.000.000
liraya,
9) 68' inci
maddesinin 10 numaralı bendinde
yer alan 20.000 liralık tutar,
90.000 liraya,
10) Mükerrer
80'inci maddesinin 2, 3 ve 4
numaralı bentlerinde yazılı
100.000 liralık tutarlar,
200.000 liraya,
11) 86 ve
87'nci maddelerinde yazılı
9.000.000 liralık tutarlar,
36.000.000 liraya,
12) 111 ve
112'nci maddelerinde yazılı
10.000 liralık tutarlar, 100.000
liraya,
Yükseltilmiştir.
b) Bu maddenin
(a) fıkrasının 1, 3, 7, 8 ve 9
numaralı bentlerinde yer alan
hükümler, mükelleflerin 1990
yılı gelirleri için de
uygulanır.
|
(3946 sayılı Kanunun 38-1/g maddesiyle
kaldırılmıştır.)
Gecici Madde 37-
(3946
sayılı Kanunun 38-1/g maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1994)(*)
(*)
Geçici Madde 37 _
(Değişmeden önceki şekli ) (3689
sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle
eklenen madde)
1) 1.1.1991-31.12.2000 tarihleri
arasında münhasıran kalkınmada
öncelikli yörelerde sürekli
olarak fiilen çalışan ve ücret
gelirinin tamamını bu yörede
elde eden hizmet erbabının
ücretleri için aşağıdaki vergi
tarifeleri uygulanır.
2) Kalkınmada
birinci derecede öncelikli
yörelerde çalışan hizmet
erbabının ücretleri;
48.000.000 liraya
kadar % 20
48.000.000
liradan fazlasının 48.000.000
lirası için 9.600.000 lira
fazlası % 30,
Nispetinde
vergilendirilir.
3) Kalkınmada
ikinci derecede öncelikli
yörelerde çalışan hizmet
erbabının ücretleri;
12.000.000 liraya
kadar % 20,
24.000.000
liranın 12.000.000 lirası için,
2.400.000 lira, fazlası % 25,
48.000.000
liranın 24.000.000 lirası için,
5.400.000 lira, fazlası % 30,
96.000.000
liranın 48.000.000 lirası için,
12.600.000 lira, fazlası % 35,
96.000.000
liradan fazlasının 96.000.000
lirası için 29.400.000 lira
fazlası % 40,
Nispetinde
vergilendirilir.
4) Kalkınmada
birinci dereede öncelikli
yörelerde çalışan hizmet
erbabının aynı zamanda veya
birbirini takip eden
vergilendirme dönemlerinde,
kalkınmada ikinci derecede
öncelikli yörelerde de çalışması
halinde, bu hizmet erbabının
ücretlerine, bu maddenin 3
numaralı fıkrasında yer alan
vergi tarifesi uygulanır.
5) 1 numaralı
fıkra kapsamına giren hizmet
erbabından, ücretlerini
verdikleri yıllık beyannamede
toplamak zorunda olanlar
hakkında, Gelir Vergisi
Kanunu'nun 103'üncü maddesinde
yer alan vergi tarifesi
uygulanır.
Şu kadar ki,
kalkınmada öncelikli yörelerdeki
yıllık beyanname ile beyan etmek
zorunda olduğu geliri,
münhasıran ücretten ibaret olan
hizmet erbabının; elde ettiği
ücret geliri için bu maddede
yazılı vergi tarifesi uygulanır.
|
(3946 sayılı Kanunun 28'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 38-
(3946
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 1.1.1994)
Gelir Vergisi Kanunu'nun
yürürlükten kaldırılan Mükerrer
20' nci maddesinde yer alan
istisna hükmünün uygulanmasına,
1.1.1994 tarihinden önce
faaliyete geçen işletmelerin
kazançları hakkında, istisna
süresi sona erinceye kadar devam
olunur.
|
(3946 sayılı Kanunun 28'inci maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 39-
1)
(3946
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 1.1.1994)
1.1.1994 tarihinden önce Yatırım
Teşvik Belgesi'ne bağlanmış olan
yatırımlar için yapılacak
harcamalara (kurumlar vergisi
mükelleflerinin yatırım
harcamaları dahil) yatırım
indirimine ilişkin eski
hükümler, bu tarihten sonra
alınan Yatırım Teşvik Belgesi'ne
bağlı yatırım harcamalarına ise
yatırım indirimine ilişkin yeni
hükümler uygulanır. Bu kanunla
değişik Ek 3'üncü maddenin
dördüncü fıkrası hükmü, bu
kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce alınan Teşvik
Belgeleri kapsamında 1.1.1994
tarihinden itibaren yapılan
harcamalara da uygulanır.
2) Bu kanunla
Gelir Vergisi Kanunu'nun 38'inci
ve mükerrer 81 inci maddelerinin
sonuna eklenen fıkraların hükmü,
1/1/1994 tarihinden önce iktisap
edilen gayrimenkul ve iştirak
hisseleri hakkında, Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre yeniden
değerleme oranının tespit
edildiği yıldan itibaren
uygulanır.
3) a) Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişmeden önceki 94'üncü
maddesinin (A) fıkrasının 7, 8
ve 15 numaralı bentleri ile bu
kanunla kaldırılan mükerrer
39'uncu maddesi, özel hesap
dönemleri de dahil olmak üzere,
kurumların 1993 yılına ait olup,
1.1.1994 tarihinden itibaren
beyan edilecek kazançları
hakkında da uygulanır.
b) Tam
mükellef kurumlardan 1994 yılı
içinde elde edilen kâr payları
için Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değişmeden önceki
hükümleri, özel hesap dönemi
1994 yılı içinde biten
kurumlardan aynı yıl içinde elde
edilen kâr payları ve vergi
alacakları hakkında ise Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişen hükümleri uygulanır.
c) Kurumların
1.1.1995 tarihinden önceki
dönemlere ait ihtiyat akçeleri
ve banka provizyonlarının bu
tarihten sonra dağıtılması veya
sermayeye eklenmesi halinde, bu
kâr payları için Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla değişik
hükümleri uygulanır.
d) Bu fıkranın
uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar Maliye Bakanlığı'nca
tayin ve tespit edilir.
4)
(4108
sayılı Kanunun 39'uncu maddesi
ile bent kaldırılmıştır. 1995
yılı kazançlarına da uygulanmak
üzere Yürürlük; 1.1.1996)(*)
5)
(4369 sayılı
Kanunun 82 nci maddesinin 3
numaralı fıkrasının (t) bendi
ile bent kaldırılmıştır.
Yürürlük; 1.1.1999)(**)
6) Tam
mükellefiyete tabi kişilerin
yanında çalışan gemi adamlarına,
münhasıran uluslararası sularda
geçen hizmetleri karşılığında
ödenen ücretler, 1.1.1994 -
31.12.2000 tarihleri arasında
gelir vergisinden müstesnadır.
Bu ücretler üzerinden % 10
oranında gelir vergisi tevkifatı
yapılır. Bu istisnanın tevkif
yoluyla ödenen gelir vergisine
şumulü yoktur.
Bakanlar
Kurulu % 10 oranını, % 25
oranına kadar artırmaya veya
kanuni oranına kadar indirmeye
yetkilidir.
7) Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişik 85, 86 ve 87 nci
maddelerinde yer alan hükümler,
75 inci maddenin ikinci
fıkrasının 5, 7, 12 ve 14
numaralı bentlerinde yer alan ve
1.1.1997 tarihinden önce elde
edilen menkul sermaye iratları
hakkında uygulanmaz. Ticari
İşletmeye dahil olan bu
gelirler, bu maddenin kapsamı
dışındadır.
(*)
4)
(Kaldırılmadan
önceki şekli)
Gerçek usulde tespit edilen
tiarî kazancı olan eşin, bu
kazançlarının safî tutarı ve
ücretlerinin brüt tutarının
yıllık toplamı, 16 yaşından
büyük sanayi kesiminde çalışan
işçiler için uygulanan asgarî
ücretin yılılk brüt tutarının 4
katını aşmaması şartıyla, bu
kazanç ve ücretlerin aile reisi
beyanına dahil edilmesi
ihtiyaridir.
Bu fıkra
hükümleri, 1994-1999 takvim yılı
gelirlerine uygulanır. Bu
fıkranın uygulanmasında, asgarî
ücretin takvim yılı sonunda
geçerli olan tutarı esas alınır.
(**)
5)
(Kaldırılmadan
önceki şekli)
Yıllık beyanname
ile beyanı gereken ve Gelir
Vergisi Kanunu'nun 75'inci
maddesinin ikinci fıkrasının 5,
6, 7, 12 ve 14 numaralı
bentlerinde yazılı menkul
sermaye iratlarının aşağıda
belirtilen indirim oranının
uygulanması suretiyle bulunacak
kısmı, 31.12.1999 tarihine kadar
gelir vergisinden müstesnadır.
Bu istisna, Gelir Vergisi
Kanunu'nun 75'inci maddesinin
ikinci fıkrasının 5 numaralı
bendinde yazılı menkul
kıymetlerin alım-satımından
doğan kazançlar hakkında da
uygulanır; Ancak, döviz
cinsinden açılan hesaplara
ödenen faiz ve kâr payları
hakkında uygulanmaz. Bu
istisnanın, ticari işletmelere
dahil bu tür gelirlere şumulü
yoktur.
(Yürürlük :
1.1.997)
İndirim oranı,
Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre o yıl için tespit edilmiş
olan yeniden değerleme oranının
son oniki aylık dönemde 1 yıl
vadeli devlet tahvili için
uygulanan ortalama faiz oranına
bölünmesi suretiyle Maliye
Bakanlığı'nca bulunur.
Bu istisnanın,
tevkif yoluyla kesilen vergiye
şumulü yoktur.
|
(4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle
kaldırılmıştır.)
Gecici Madde 40-
(4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1999)(*)
(*)
Geçici Madde 40 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(3986 sayılı Kanunun 15'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 7.5.1994)
Sporculara transfer ücreti
olarak yapılan ödemeler,
1.5.1994 - 31.12.2000 tarihleri
arasında gelir vergisinden
müstesnadır. Bu ücretler
üzerinden % 15 oranında gelir
vergisi tevkifatı yapılır. Bu
istisnanın tevkif yoluyla ödenen
gelir vergisine şümulü yoktur.
Bakanlar Kurulu %
15 oranını, % 25 oranına kadar
artırmaya veya kanunî oranına
kadar indirmeye yetkilidir.
|
(4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle
kaldırılmıştır.)
Gecici Madde 41-
4369
sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle
kaldırılmıştır. Yürürlük;
1.1.1999)(*)
(*)
(Geçici Madde 41 _
(Kaldırılmadan önceki şekli)
(4008 sayılı Kanunun 26'ncı
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 6.7.1994)
Gelir
Vergisi Kanunu'nun mükerrer 81'
inci maddesine 3946 sayılı
Kanun'la eklenen son fıkra
hükmü, 1.1.1993 tarihinden
itibaren iktisap edilen mal ve
hakların elden çıkarılmasından
doğan kazançlar hakkında
uygulanır. Bu tarihten önce
iktisap edilen mal ve haklara
Gelir Vergisi Kanunu'nun
mükerrer 80'inci maddesinin 3824
sayılı Kanun'la değişmeden
önceki hükümleri uygulanır
|
(4108 sayılı Kanunun 28'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 42-
(4108
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 2.6.1995)
Gelir
Vergisi Kanunu'nun 51' inci
maddesinin 4 numaralı bendinin
bu kanunla değişmeden önceki
hükmü uyarınca, 1.1.1994
tarihinden itibaren gerçek usule
alınmış olan mükelleflerden
31.12.1994 tarihi itibariyle
götürü usule tabi olmaya ilişkin
şartları topluca taşıyanlar; bu
kanunun yayımlandığı tarihi
takip eden ayın sonuna kadar
bağlı oldukları vergi dairesine
yazılı olarak müracaat ederek bu
tarihe kadar 1995 yılına ilişkin
götürü usule ait gelir vergisini
tarh ve tahakkuk ettirdikleri
takdirde, 1.1.1995 tarihinden
itibaren götürü vergilendirme
usulünden yararlandırılır.
Götürü usule geçen mükelleflerin
1994 yılına ait gerçek usule
göre tespit edilen kazançları
ile 1.1.1995 tarihinden bu
kanunun yayımı tarihine kadar
tevkif ettikleri gelir vergisi
ve düzenledikleri belgelerde
gösterilen katma değer vergisi,
genel esaslara göre beyan
edilerek ödenir.
|
(4108 sayılı Kanunun 28'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 43-
(4108
sayılı Kanunun 28'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 2.6.1995)
Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişik Ek 3' üncü maddesi
hükümleri 1.1.1994 tarihinden
sonra, Ek 4' üncü maddesi hükmü
1.1.1995 tarihinden sonra,
Yatırım Teşvik Belgesi'ne
bağlanmış olan yatırımlar için
1.1.1995 tarihinden itibaren
yapılan yatırım harcamalarına
uygulanır.
Gelir Vergisi
Kanunu'nun 75'inci maddesinin bu
kanunla değiştirilen ikinci
fıkrasının 4 numaralı bendi
hükmü, 1995 yılı hesap
döneminden itibaren elde edilen
kazançlara uygulanır.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 44-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 29.7.1998)
Götürü
usule tabi ticaret erbabından
Gelir Vergisi Kanunu'nun bu
kanunla değişik 47 ve 48' inci
maddelerinde sayılan basit usule
tabi olmanın genel ve özel
şartlarını 31.12.1998 tarihi
itibariyle taşıyanlar 1.1.1999
tarihinden itibaren basit usule
tabi olurlar.
Götürü usulde
vergilendirilmekte iken 1.1.1999
tarihinden itibaren basit usulde
vergilendirilme kapsamına alınan
mükellefler, bu tarih itibariyle
mevcut mallarını alış bedelleri
ile, bu bedel bilinmiyorsa
kendileri tarafından tespit
edilecek rayiç bedelleri ile
değerlemeye tabi tutarlar.
1.1.1999-31.12.2003 tarihleri
arasındaki kazançlara uygulanmak
üzere, münhasıran belediye
teşkilatı bulunmayan köylerde
(belediyelerin mücavir alan
sınırları hariç) işyerlerinde
faaliyet gösteren ve basit
usulde vergilendirilen
mükelleflerin 103' üncü maddede
yazılı tarifenin birinci gelir
diliminin yarısını aşmayan
kazançları için beyanname
verilmez.
Basit usule
tabi mükelleflerin 2001 yılı
sonuna kadar, ilgili
vergilendirme dönemleri için
beyan edecekleri safi kazanç
tutarlarının, Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla değişmeden
önceki 46' ncı maddesine göre
intibak ettirildikleri
derecelerin bulundukları yöreler
itibariyle belirlenen ve 1998
yılında uygulanacak olan götürü
safi kazanç tutarlarının 1999,
2000 ve 2001 yıllarında yeniden
değerleme oranında artırılan
tutarlarını aşması halinde;
beyan edilen tutarlar yerine bu
tutarlar vergilemeye esas
alınır. Bu uygulamada takvim
yılı içinde işe başlayan veya
işi bırakan mükelleflerin götürü
safi kazancı, işe başlanılan ay
hariç tutulmak ve işin
bırakıldığı ay tam sayılmak
suretiyle hesaplanan tutardır.
Bu süre içinde 48 inci maddede
yazılı hadler aranmaz.
31.12.2001 tarihinde basit usule
tabi olmanın şartlarını topluca
taşıyanların kazançları,
şartları taşıdıkları sürece
takip eden yıllarda da basit
usule göre tesbit edilir.
Yapılan
denetimlerde, bir takvim yılı
içinde iki defa belge almadığı
veya vermediği tespit edilen
mükellefler intibak
ettirildikleri derecenin bir
üstünden, birinci dereceden
vergilendirilenler ise intiak
ettirilen derecelere ait safi
kazanç tutarları % 50 oranında
artırılmak suretiyle bulunan
tutar üzerinden
vergilendirilirler.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 45-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 29.7.1998)
1) 1997 takvim
yılındaki satış hasılatı; 1996
yılı için uygulanan satış
hasılatı tutarının yeniden
değerleme oranında artırılmış
tutarını aşmayan küçük
çiftçiler, 1997 takvim yılında
elde ettikleri zirai kazançlar
için yıllık gelir vergisi
beyannamesi vermezler. 1997 yılı
zirai kazancına ilişkin olarak
1998 yılı içerisinde beyanname
veren çiftçilerin
beyannamelerinde gösterilen
zirai kazançları üzerinden
hesaplanarak tahakkuk ettirilen
vergileri terkin, tahsil edilen
vergileri iade edilir.
Bu kanunun 53'
üncü maddesinin birinci fıkrası
hükmünde yer alan on yaşına
kadar ikiden fazla traktöre
sahip olma şartı kendi işinde
kullanılması koşuluyla, on yıl
süre ile dikkate alınmaz.
2) Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişmeden önceki 53' üncü
maddesi hükmü gereğince götürü
gider veya gerçek kazanç usulüne
göre vergilendirilen zirai
kazanç mükellefleri, 31/12/1997
tarihi itibariyle bu kanunun 54'
üncü maddesinde yazılı ölçüleri
aşmamaları halinde, 01/01/1998
tarihinden itibaren zirai
mahsülleri ve hizmetlerinin
satış bedeli üzerinden yapılan
tevkifat suretiyle
vergilendirilirler.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 46-
1)
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
31.12.2008 tarihine kadar
uygulanmak üzere; iktisap şekli
ne olursa olsun,(4783
sayılı Kanunun 8/1 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere 09.01.2003)
dört yıldan fazla(1)
elde tutulan (veraset yoluyla
iktisap edilenlerde
(4783
sayılı Kanunun 8/1 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere 09.01.2003)dört
yıllık süre(2)
şartı aranmaz); konutlar ile köy
kıymet beyan defterine kayıt
edilmesi gereken
gayrimenkullerin elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
gelir vergisinden müstesnadır.
Diğer kazanç
ve irat tutarının
hesaplanmasında; 1998 yılı emlak
vergisi beyanname verme
süresinin bitmesinden önce
iktisap edilen gayrimenkullerin
elden çıkarılması halinde,
bunların maliyet bedeli olarak
1998 yılı genel beyan döneminde
beyan edilecek emlak vergisi
değeri esas alınır.
1.1.1999
tarihinden önce iktisap edilen
ve menkul kıymetler borsasında
işlem gören hisse senetlerinin
bu tarihten sonra elden
çıkarılması halinde bunların
maliyet bedeli olarak, 1998
yılının son işlem gününde
borsada oluşan ortalama fiyatı;
1.1.1999 tarihinden önce iktisap
edilen menkul kıymet yatırım
fonlarının katılma belgelerinin
elden çıkarılmasında 1998
yılının son günündeki değeri
esas alınabilir.
Bu maddeye
göre maliyet bedeli kabul edilen
tutarlar endekslenmiş maliyet
bedeli kabul edilir ve iktisap
tarihinden; gayrimenkullerde
1998 yılı emlak vergisi
beyanname verme süresi sonuna,
hisse senetlerinde 1998 yılı
sonuna kadar olan süre için
yeniden endeksleme yapılmaz.
2) Bu kanunun
2' nci maddesinin 1-6 numaralı
bentlerinde sayılan gelir
unsurları ile
ilişkilendirilemeyen ve elde
edildiği dönemin tespit
edilememesi nedeniyle bu kanunun
80' inci maddesinin dördüncü
fıkrası uyarınca bir önceki
yılın geliri olarak
vergilendirilecek olan diğer
kazanç ve iratlar üzerinden tarh
edilecek vergilere
(4783
sayılı Kanunun 8/1 inci
maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere 09.01.2003)
2002
yılı(3)
sonuna kadar vergi ziyaı cezası
ile usulsüzlük cezası uygulanmaz.
(1) (4783
sayılı Kanunun 8/1 maddesiyle
değişmeden önceki ibare )
beş
yıldan fazla
(2) (4783
sayılı Kanunun 8/1 maddesiyle
değişmeden önceki ibare )
beş
yıllık süre
(3) (4783
sayılı Kanunun 8/1 maddesiyle
değişmeden önceki ibare )
2003 yılı
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 47-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde,
Yürürlük; 29.7.1998)
Bu kanunun yayımlandığı tarih
itibariyle sahip olunan ve
mevcudiyeti devlet tarafından
veya devlet güvencesinde tutulan
kayıt ve siciller ve diğer
kanaat getirici vesikalarla
ispat edilen para ve alacak ile
altın, döviz ve diğer mallardan
karşılanan mal edinimleri ve
harcamalardan hareketle bu
kanunun 82' nci maddesinin 2
numaralı fıkrasına göre tarhiyat
yapılamayacağı gibi, bu unsurlar
delil olarak kullanılmak
suretiyle Vergi Usul Kanunu'nun
30' uncu maddesinin ikinci
fıkrasının 7 numaralı bendine
göre de geçmişe yönelik inceleme
ve tarhiyat yapılamaz.
Bu maddede
geçen kanaat getirici vesika
tabiri; banka, banker, aracı
kurumlar ve benzeri mali
kurumlar, posta idaresi,
noterler ile tapu, trafik gibi
kamu kurum ve kuruluşlarının
kayıt ve belgeleri ile 213
sayılı Vergi Usul Kanunu'nun
ikinci kitap üçüncü kısmında yer
alan belgeleri ifade eder.
Mükelleflerin
bu kayıtlarda yer almayan veya
yukarıda sayılan vesikalarla
kanıtlanamayan nakit para,
mevduat sertifikası, döviz ve
benzeri kıymetlerini 30.9.1998
tarihi itibariyle asgari bir gün
süreyle Türkiye'de kurulu
mevduat kabulüne yetkili
bankaların Türkiye'deki
şubelerinde bulundurduklarının
tevsiki şartıyla bu kıymetlerden
karşılanan mal edinimleri ve
harcamalar hakkında da
yukarıdaki hükümler uygulanır.
Söz konusu kuruluşlar
mükelleflerin bu konudaki
taleplerini yerine getirmeye
mecburdurlar.
Maliye
Bakanlığı bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye yetkilidir.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 48-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde,
Yürürlük; 29.7.1998)
Gelir ve kurumlar vergisi
mükellefleri (adi, kollektif ve
adi komandit şirketler dahil),
işletmelerinde mevcut olduğu
halde kayıtlarında yer almayan
emtia, makina, teçhizat ve
demirbaşlarını kendilerince veya
bağlı oldukları meslek
kuruluşunca tespit edilecek
rayiç bedel ile bu kanunun
yayımını izleyen üçüncü ayın son
iş gününe kadar bir envanter
listesi ile vergi dairelerine
bildirmek suretiyle defterlerine
kaydedebilirler. Bu suretle
beyan edilen kıymetlerin
satılması halinde satış bedeli
bunların deftere kaydedilen
bedelinden düşük olamaz.
Bildirime dahil edilen varlıklar
için amortisman ayrılmaz.
Bilanço
esasına göre defter tutan
mükellefler, bu madde hükümleri
uyarınca aktiflerine
kaydettikleri emtia için ayrı;
makina, teçhizat ve demirbaşlar
için ayrı özel karşılık hesabı
açarlar. Emtia için ayrılan
karşılık, ortaklara dağıtılması
veya işletmenin tasfiye edilmesi
halinde sermayenin unsuru
sayılır ve vergilendirilmez.
Makina, teçhizat ve demirbaşlar
envantere kaydedilir ve ayrılan
karşılık birikmiş amortisman
addolunur. İşletme hesabı
esasına göre defter tutan
mükellefler ise söz konusu
emtiayı defterlerinin gider
kısmına satın alınan mal olarak
kaydederler. Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 49-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
Gelir ve
kurumlar vergisi mükellefleri
(adi, kollektif ve adi komandit
şirketler dahil), kayıtlarında
yer aldığı halde işletmelerinde
mevcut olmayan mallarını, bu
kanunun yayımlandığı tarihi
takip eden ikinci ayın sonuna
kadar, aynı nevide mallara
ilişkin cari yıl kayıtlarına
göre tespit edilen gayri safi
kâr oranını dikkate alarak
faturalamak ve her türlü
vergisel yükümlülüklerini yerine
getirmek suretiyle kayıt ve
beyanlarına intikal
ettirebilirler. Gayri safi kâr
oranının cari yıl kayıtlarına
göre tespit edilemediği hallerde
mükellefin bağlı olduğu meslek
odalarının belirleyeceği oranlar
esas alınır. Bu madde hükmünün
uygulanmasına ilişkin olarak
geçmişe yönelik ceza ve faiz
uygulanmaz. Yılı içerisinde
ödenmesi gereken vergilerin,
ödeme sürelerinde değişiklik
yapmaya Maliye Bakanlığı
yetkilidir.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 50-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
1.1.1999 tarihinden önce Yatırım
Teşvik Belgesi'ne bağlanan
yatırım harcamalarına, Gelir
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
değişiklik yapılmadan önceki Ek
1 ve Ek 4' üncü maddeleri ile Ek
3 üncü maddesinin beşinci
fıkrası hükümleri ve Kurumlar
Vergisi Kanunu'nun bu kanunla
kaldırılan mükerrer 8' inci
maddesi hükmü; 1.1.1999
tarihinden sonra Yatırım Teşvik
Belgesi'ne bağlanmış olan
yatırım harcamalarına ise söz
konusu maddelerin bu kanunla
değişik hükümleri uygulanır.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 51-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
Kendilerine özel hesap dönemi
tayin edilmiş gelir ve kurumlar
vergisi mükellefleri, 31.12.1998
tarihi itibariyle içinde
bulundukları üç aylık dönemi
takip eden dönemden başlayarak
bu kanunun değişik mükerrer 120
ve Kurumlar Vergisi Kanunu'nun
25 inci maddeleri uyarınca
geçici vergi öderler. Geçici
vergi beyannamesi verilen
dönemlere ilişkin yıllık
beyannameler üzerinden tahakkuk
ettirilen geçici vergi
taksitleri terkin edilir.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 52-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
1.7.1998
tarihinden sonra elde edilen
ücretler için, bu tarih
itibariyle mevcut vergi matrahı
dikkate alınarak, bu kanunun 94'
üncü maddesinin birinci
fıkrasının 1 numaralı bendine
göre yapılacak tevkifatlara
münhasır olmak üzere aşağıdaki
tarife uygulanır.
1.000.000.000
liraya kadar % 20
2.000.000.000
liranın 1.000.000.000 lirası
için 200.000.000 lira, fazlası %
25
4.000.000.000
liranın 2.000.000.000 lirası
için 450.000.000 lira, fazlası %
30
8.000.000.000
liranın 4.000.000.000 lirası
için 1.050.000.000 lira, fazlası
% 35
16.000.000.000
liranın 8.000.000.000 lirası
için 2.450.000.000 lira, fazlası
% 40
16.000.000.000
liradan fazlasının
16.000.000.000 lirası için
5.650.000.000 lira, fazlası % 45
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 53-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
Bu
kanunun yayımından önce ihraç
edilen her nevi tahvil ve Hazine
bonosu ile Toplu Konut İdaresi,
Kamu Ortaklığı İdaresi ve
Özelleştirme İdaresi'nce
çıkarılan menkul kıymetlerden
sağlanan gelirlerden yapılan
gelir vergisi tevkifatı
sırasında, Gelir Vergisi
Kanunu'nun bu kanunla değişmeden
önceki 75' inci maddesinin
ikinci fıkrasının 5 numaralı
bendi hükmü uygulanır.
|
(4369 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 54-
(4369
sayılı Kanunun 54'üncü
maddesiyle eklenen madde
Yürürlük; 29.7.1998)
1998
yılı gelirleri için, bu kanunun
45' inci maddesiyle değiştirilen
193 sayılı Kanun'un 86' ncı
maddesinin birinci fıkrasının 1
numaralı bendinin (b), (c) ve
(d) alt bentlerinde yer alan
hadler yerine, 2.500.000.000
lira esas alınır.
|
(4444 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 55-
(4444
sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde. Yürürlük;
14.8.1999) (5281 sayılı Kanunun
43/8-e maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik; 01.01.2005,
Yürürlük; 31.12.2004)
1.1.1999-31.12.2005 tarihleri
arasında(*)
elde edilen ve tevkif suretiyle
vergilendirilmiş bulunan Gelir
Vergisi Kanununun 75 inci
maddesinin 7, 12 ve 14 numaralı
bentlerinde yazılı
(5281
sayılı Kanunun 43/8-e maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2005, Yürürlük;
31.12.2004)
menkul sermaye iratları, menkul
kıymetler yatırım fonları
katılma belgelerine ödenen kâr
payları veya bu fonların katılma
belgelerinin İstanbul Menkul
Kıymetler Borsasında alım
satımından elde edilen kazançlar
ile Türkiye'de Kurulu vadeli
işlem ve opsiyon borsalarında
yapılan işlemler sonucunda elde
edilen kazançlar için(**)
yıllık beyanname verilmez. Diğer
gelirler nedeniyle beyanname
verilmesi halinde de bu gelirler
beyannameye dahil edilmez.
Ticari işletmeye dahil olan bu
gelirler, bu maddenin kapsamı
dışındadır.
(*)
(Değişmeden önceki şekli) (5035
sayılı Kanunun 48/4- h maddesi
ile değişen ibare. Geçerlilik;
1.1.2004, Yürürlük; 2.1.2004)
1.1.1999-31.12.2004 tarihleri
arasında (x)
(x)
(Değişmeden önceki şekli) (4783
sayılı Kanunun 8/2.maddesi ile
değişen ibare. Geçerlilik;
1.1.2003, Yürürlük;9.1.2003)
1.1.1999-31.12.2003 tarihleri
arasında(+)
(+)(Değişmeden önceki şekli)
1.1.1999-31.12.2002 tarihleri
arasında
|
(4444 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 56-
(4444
sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde. Yürürlük;
14.8.1999)
1999 - 2002 yılları gelirlerinin
vergilendirilmesinde 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun 1, 2,
80, 81, 82, Geçici 46 ve Geçici
47 nci maddeleri yerine
aşağıdaki hükümler uygulanır.
Mevzu
A) Gerçek
kişilerin gelirleri (Gelir
Vergisi) ne tabidir. Gelir, bir
gerçek kişinin bir takvim yılı
içinde elde ettiği kazanç ve
iratların safi tutarıdır.
Gelirin unsurları
B) Gelire
giren kazanç ve iratlar
şunlardır:
1. Ticarî
kazançlar,
2. Ziraî
kazançlar,
3. Ücretler,
4. Serbest
meslek kazançları,
5. Gayrimenkul
sermaye iratları,
6. Menkul
sermaye iratları,
7. Diğer
kazanç ve iratlar.
Bu Kanunda
aksine hüküm olmadıkça, yukarıda
yazılı kazanç ve iratlar gelirin
tespitinde gerçek ve safi
miktarları ile nazara alınır.
Diğer
kazanç ve iratlar
C) Aşağıda
yazılı olan diğer kazanç ve
iratlar bu maddedeki hükümlere
göre vergiye tabi gelire
dahildir:
1. Değer
artışı kazançları,
2. Arızî
kazançlar.
Değer
artışı kazançları
D) Aşağıda
yazılı mal ve hakların elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
değer artışı kazançlarıdır.
1. 'vazsız
olarak iktisap edilenler hariç
olmak üzere; hisse senetlerinin
iktisap tarihinden başlayarak üç
ay içinde veya iktisaptan evvel
elden çıkartılmasından sağlanan
kazançlar ile diğer menkul
kıymetlerin (menkul kıymetler
yatırım fonlarının katılma
belgeleri hariç) elden
çıkarılmasından doğan kazançlar,
2. 70 inci
maddenin birinci fıkrasının 5
numaralı bendinde yazılı
hakların (ihtira beratları
hariç) elden çıkarılmasından
doğan kazançlar,
3. Telif
haklarının ve ihtira
beratlarının müellifleri,
mucitleri ve bunların kanuni
mirasçıları dışında kalan
kimseler tarafından elden
çıkarılmasından doğan kazançlar,
4. Ortaklık
haklarının veya hisselerinin
elden çıkarılmasından doğan
kazançlar,
5. Faaliyeti
durdurulan bir işletmenin kısmen
veya tamamen elden
çıkarılmasından doğan kazançlar,
6. 'ktisap
şekli ne olursa olsun (ivazsız
olarak iktisap edilenler hariç)
70 inci maddenin birinci
fıkrasının 1, 2, 4 ve 7 numaralı
bentlerinde yazılı mal (gerçek
usulde vergiye tabi çiftçilerin
zirai istihsalde kullandıkları
gayrimenkuller dahil) ve
hakların, iktisap tarihinden
başlayarak dört yıl içinde elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
(kooperatiflerin ortaklarına bu
sıfatları dolayısıyla tahsis
ettikleri gayrimenkuller tahsis
tarihinde ortak tarafından satın
alınmış sayılır).
Yukarıda
yazılı mal ve hakların elden
çıkarılmasından doğan değer
artışı kazançlarının herbirinin
3.500.000.000 lirayı aşan kısmı
vergiye tabidir.
Bu fıkrada
geçen "elden çıkarma" deyimi,
yukarıda yazılı mal ve hakların
satılması, bir ivaz karşılığında
devir ve temliki, trampa
edilmesi, takası,
kamulaştırılması,
devletleştirilmesi, ticaret
şirketlerine sermaye olarak
konulmasını ifade eder.
Faaliyetine
devam eden ticari bir işletmenin
kısmen veya tamamen
satılmasından veya ticari
işletmeye dahil amortismana tabi
iktisadi kıymetlerle yukarıdaki
bentlerde yazılı hakların elden
çıkarılmasından doğan kazançlar
ticari kazanç sayılır ve bunlara
ticari kazanç hakkındaki
hükümler uygulanır.
Vergilendirilmeyecek değer
artışı kazançları
E) Aşağıda
yazılı hallerde değer artışı
kazancı hesaplanmaz ve
vergilendirilmez:
1. Ferdi bir
işletmenin sahibinin ölümü
halinde, kanuni mirasçılar
tarafından işletmenin
faaliyetine devam olunması ve
mirasçılar tarafından işletmeye
dahil iktisadi kıymetlerin
kayıtlı değerleri ile (bilanço
esasına göre defter tutuluyorsa
bilançonun aktif ve pasifiyle
bütün halinde) aynen devir
alınması,
2. Kazancı
bilanço esasına göre tespit
edilen ferdi bir işletmenin
bilançosunun bir sermaye
şirketine aktif ve pasifiyle
bütün halinde devrolunması,
devralan şirketin bilançosuna
aynen geçirilmesi ve devredilen
ferdi işletmenin sahip veya
sahiplerinin şirketten, devir
bilançosuna göre hesaplanan
özsermayesi tutarında ortaklık
payı alması (Bu ortaklık payını
temsil eden hisse senetlerinin
nama yazılı olması şarttır.),
3. Kollektif
ve adi komandit şirketlerin bu
fıkranın 2 numaralı bendinde
yazılı şartlar dahilinde nevi
değiştirerek sermaye şirketi
haline dönüşmesi (Kollektif ve
adi komandit şirketlerin şekil
değiştirerek anonim şirket
haline dönüşmesi halinde şekil
değiştiren kollektif ve adi
komandit şirketlerin
ortaklarının anonim şirketteki
ortaklık paylarını gösteren
hisse senetlerinin nama yazılı
olması şarttır.).
Safi
değer artışı
F) Değer
artışında safi kazanç, elden
çıkarma karşılığında alınan para
ve ayınlarla sağlanan ve para
ile temsil edilebilen her türlü
menfaatlerin tutarından, elden
çıkarılan mal ve hakların
maliyet bedelleri ile elden
çıkarma dolayısıyla yapılan ve
satıcının uhdesinde kalan
giderlerin ve ödenen vergi ve
harçların indirilmesi suretiyle
bulunur. Hasılatın ayın ve
menfaat olarak sağlanan kısmının
tutarı Vergi Usul Kanununun
değerleme ile ilgili hükümlerine
göre tayin ve tespit olunur.
Maliyet
bedelinin mükelleflerce tespit
edilememesi halinde maliyet
bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre takdir
komisyonlarınca tespit edilecek
bedel, kazancı bilanço veya
işletme hesabı esasına göre
tespit edilen işletmelerde ise
son bilançoda veya envanter
kayıtlarında gösterilen değer
esas alınır.
ݺletmeye
dahil amortismana tabi iktisadi
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde, iktisadi kıymetlerin
maliyet bedeli yerine,
amortismanlar düşüldükten sonra
kalan net değeri esas alınır.
Menkul
kıymetlerin elden
çıkarılmasında, iktisap
bedelinin tevsik edilememesi
halinde, iktisap tarihindeki
rayiç bedel iktisap bedeli
olarak kabul edilir. Aynı yıl
içinde birden fazla menkul
kıymet alınıp satılması halinde,
bunların kazancı birlikte
hesaplanır. Alım satımın
birinden doğan zarar, diğerinin
kârından mahsup edilir.
Dar
mükelleflerin (kurumlar dahil),
yabancı sermaye mevzuatına göre
ilgili mercilerden izin almak
suretiyle, Türkiye'ye bizzat
getirdikleri nakdi veya ayni
sermaye karşılığında iktisap
ettikleri menkul kıymetler ile
iştirak hisselerini elden
çıkarmalarından doğan değer
artışı kazançlarının hesabında,
kur farkından doğan kazançlar
dikkate alınmaz. ?u kadar ki bu
mükelleflerin Türkiye'de elde
ettikleri kazançların münhasıran
bu menkul kıymet veya iştirak
hisseleri dolayısıyla elde
edilen menkul sermaye
iratlarından ve bu kıymet veya
hisselerin elden çıkarılmasında
doğan değer artışı
kazançlarından ibaret olması
şarttır. Bu mükelleflerin,
Türkiye'de menkul kıymet alım
satımıyla devamlı olarak
uğraşmaları halinde, kur
farkından doğan kazançlar da
ticari kazancın hesabında
dikkate alınır.
Kur farkından
doğan kazançların hesabında,
menkul kıymet veya iştirak
hisselerinin iktisabına tahsis
edilen yabancı sermayenin, bu
kıymet veya hisselerin iktisap
tarihindeki T.C. Merkez Bankası
döviz alış kuruna göre
hesaplanan Türk Lirası karşılığı
ile bu kıymet veya hisselerin
elden çıkarılması tarihindeki
aynı miktar yabancı sermayenin
T.C. Merkez Bankası döviz alış
kuruna göre hesaplanan Türk
Lirası karşılığı arasındaki fark
esas alınır.
Mal ve
hakların elden çıkarılmasında
iktisap bedeli, elden çıkarılan
mal ve hakların, elden
çıkarıldığı ay hariç olmak üzere
Devlet İstatistik Enstitüsünce
belirlenen toptan eşya fiyat
endeksindeki artış oranında
artırılarak tespit edilir.
Menkul
kıymetlerin elden çıkarılması
halinde kazanç, yıl içinde elde
edilen toplam gelirden, bu
Kanunun 76 ncı maddesinde
belirtilen indirim oranının
uygulanması suretiyle bulunacak
kısmın düşülmesi suretiyle
hesaplanabilir. Bu durumda
iktisap bedeli endekslenmez.
Değer artışı
kazancının hesaplanmasında; 1998
yılı emlâk vergisi beyanname
verme süresinin bitmesinden önce
iktisap edilen gayrimenkullerin
elden çıkarılması halinde,
bunların maliyet bedeli olarak
1998 yılı genel beyan döneminde
beyan edilen emlâk vergisi
değeri esas alınır.
1/1/1999
tarihinden önce iktisap edilen
ve menkul kıymetler borsasında
işlem gören hisse senetlerinin
bu tarihten sonra elden
çıkarılması halinde bunların
maliyet bedeli olarak, 1998
yılının son işlem gününde
borsada oluşan ortalama fiyatı;
1/1/1999 tarihinden önce iktisap
edilen menkul kıymet yatırım
fonlarının katılma belgelerinin
elden çıkarılmasında 1998
yılının son günündeki değeri
esas alınabilir.
Bu maddeye
göre maliyet bedeli kabul edilen
tutarlar endekslenmiş maliyet
bedeli kabul edilir ve iktisap
tarihinden; gayrimenkullerde
1998 yılı emlâk vergisi
beyanname verme süresi sonuna,
hisse senetlerinde 1998 yılı
sonuna kadar olan süre için
yeniden endeksleme yapılmaz.
Arızi
kazançlar
G) Vergiye
tabi arızi kazançlar şunlardır:
1. Arızi
olarak ticari muamelelerin
icrasından veya bu nitelikteki
muamelelere tavassuttan elde
edilen kazançlar,
2. Ticarî veya
ziraî bir işletmenin
faaliyetiyle serbest meslek
faaliyetinin durdurulması veya
terk edilmesi, henüz başlanmamış
olan böyle bir faaliyete hiç
girişilmemesi, ihale, artırma ve
eksiltmelere iştirak edilmemesi
karşılığında elde edilen
hasılat,
3.
Gayrimenkullerin tahliyesi veya
kiracılık hakkının devri
karşılığında alınan tazminatlar
ile peştemallıklar (kiracıya ait
tesisat ve malların tahliye ve
devri sırasında kiralayan veya
yeni kiracıya devrinden doğan
kazançlar dahil),
4. Arızi
olarak yapılan serbest meslek
faaliyetleri dolayısıyla tahsil
edilen hasılat,
5. Gerçek
usulde vergiye tabi
mükelleflerin terk ettikleri
işleriyle ilgili olarak sonradan
elde ettikleri kazançlar (zarar
yazılan değersiz alacaklarla,
karşılık ayrılan şüpheli
alacakların tahsili dahil),
6. Dar
mükellefiyete tabi olanların 45
inci maddede yazılı işleri arızi
olarak yapmalarından elde
ettikleri kazançlar.
Yukarıda
yazılı kazançlardan 1-4 numaralı
bentlerde yazılı olanların
(henüz başlamamış olan ticari,
zirai veya mesleki bir faaliyete
hiç girişilmemesi ile ihale,
artırma ve eksiltmelere iştirak
edilmemesi karşılığında elde
edilen kazançlar hariç)
3.500.000.000 lirayı aşan kısmı,
diğerlerinde tamamı vergiye
tabidir.
Bu fıkrada
geçen hasılat deyimi, alınan
para ve ayınlarla diğer
suretlerle elde edilen ve para
ile temsil edilebilen
menfaatleri ifade eder.
Arızi
kazançların safi miktarı
aşağıdaki şekilde tespit olunur:
1. Bu fıkranın
1 numaralı bendinde yazılı
işlerde satış bedelinden,
maliyet bedeli ve satış
dolayısıyla yapılan giderler
indirilir,
2. Bu fıkranın
2, 3, 4 ve 5 numaralı
bentlerinde yazılı işlerde elde
edilen hasılattan tevsik edilmek
kaydıyla yapılan giderler
indirilir,
3. Bu fıkranın
6 numaralı bendinde yazılı
işlerde, 45 inci madde hükümleri
uygulanır.
H) Bu Kanunun
geçici 47 nci maddesi
kapsamındaki değerler ile işlem
ve bildirimlerden hareketle
bunlara taraf olanlar da dahil
olmak üzere herhangi bir vergi
incelemesi ve tarhiyat (Vergi
Usul Kanununun 30 uncu
maddesinin ikinci fıkrasının 7
numaralı bendi dahil) yapılamaz.
|
(4444 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde)
Gecici Madde 57-
(4444
sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde. Yürürlük;
14.8.1999)
1999-2002 yılları
gelirlerinin (ücretler hariç)
vergilendirilmesinde bu Kanunun
103 üncü maddesindeki tarifenin
mükerrer 123 üncü maddeye göre
belirlenen gelir dilimlerine
karşılık gelen vergi oranları
beş puan artırılmak suretiyle
uygulanır. Bu Kanunun mükerrer
120 nci maddesinin
uygulanmasında bu hüküm dikkate
alınmaz.
|
(4605 sayılı yasanın 5'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 58-
(4605
sayılı yasanın 5. Maddesi ile
eklenen geçici madde; Geçerlilik
1.1.2000; Yürürlük 30.11.2000)1)
1/1/2000 _ 31/12/2001 tarihleri
arasında, gelir vergisine tabi
ticari kazanç sahipleri ile
serbest meslek erbabı, bu
maddede belirtilen hayat
standardı esasına tabidir.
(*)
2- a) Hayat
standardı temel gösterge tutarı;
- Birinci
sınıf tacirler için
3.500.000.000,
- İkinci sınıf
tacirler için 2.000.000.000,
- Ticari
kazancı basit usulde tespit
edilenlerden, geçici 44 üncü
madde hükmü uyarınca beyan
edilecek ticari kazancın azami
tutarının belirlenmesinde esas
alınacak derecelerden;
1. dereceye
intibak ettirilmiş olanlar için
1.000.000.000,
2. dereceye
intibak ettirilmiş olanlar için
650.000.000,
3. dereceye
intibak ettirilmiş olanlar için
300.000.000,
- Serbest
meslek erbabı için
3.200.000.000,
Liradır.
b) Ticari
kazanç sahipleri ile serbest
meslek erbabının zarar beyanı da
dahil olmak üzere, bu
faaliyetleri ile ilgili olarak
beyan edecekleri kazançları,
temel gösterge tutarlarına hayat
standardı göstergelerine göre
belirlenen ilavelerin yapılması
suretiyle bulunacak tutardan
düşük olduğu takdirde, bu
maddeye göre belirlenen tutar,
vergi tarhına esas gelirin
hesaplamasında ilgili kazanç
tutarı olarak dikkate alınır.
Ticari kazancı basit usulde
tespit olunanlar için hayat
standardı göstergelerine göre
belirlenen ilave tutarlar
dikkate alınmaz.
c) Bir
mükellefin aynı yılda ticari ve
mesleki faaliyette bulunması
halinde, temel gösterge tutarı
her bir kazanç için ayrı ayrı
uygulanır.
Aynı veya ayrı
neviden birden fazla işyerinde
ticari faaliyette bulunan
mükellefin temel gösterge
tutarına, birden sonraki her bir
işyeri için temel gösterge
tutarının %50'si oranında ilave
yapılır.
Ticari
faaliyette bulunan adi
ortaklıklar ile kollektif
şirketlerde ortakların, komandit
şirketlerde komandite ortakların
bu ortaklık veya şirkete ilişkin
temel gösterge tutarı;
ortakların birisi için temel
gösterge tutarı, diğer
ortakların her biri için temel
gösterge tutarının % 50'si
dikkate alınmak suretiyle tespit
edilen toplam tutarın, ortaklık
ve şirket mukavelelerinde yazılı
hisse oranlarında, hisse
oranları belli edilmemiş ise her
ortağa eşit olarak ortak
sayısına bölünmek suretiyle
uygulanır.
Bu maddenin
uygulanmasında, adi
ortaklıklara, kollektif, adi ve
eshamlı komandit şirketlere ait
işyerlerinin her biri, ortaklar
bakımından ayrı ayrı işyeri
hükmündedir.
Bu maddenin
uygulanmasında, komanditer
ortaklar dikkate alınmaz.
d) Bu fıkranın
(a) ve (c) bentlerinde yer alan
temel gösterge tutarları; 3030
sayılı Kanun uyarınca büyükşehir
belediyesi olan illerin,
büyükşehir belediye sınırları
içinde faaliyette bulunan
mükellefler için % 25 oranında
artırılarak, kalkınmada
öncelikli yörelerde faaliyette
bulunan mükelleflerde ise, % 50
oranında indirilerek dikkate
alınır.
e) Bu fıkranın
(a), (c) ve (d) bentlerinde yer
alan temel gösterge tutarları;
faaliyetin ifa edildiği yöreler
itibariyle altın imalatı ve/veya
altın ticareti ile uğraşanlar
için % 50 oranında artırılarak
uygulanır.
f) İlk defa
işe başlayan mükellefler için
işe başlanılan ve izleyen yılda
hayat standardı esası
uygulanmaz. Bu bent hükmünün
uygulanmasında aynı işin
mükellefin eş ve çocukları ile
bakmakla yükümlü olduğu kişiler
tarafından yapılması hali ilk
defa işe başlama sayılmaz.
g) İşi bırakan
mükellefler için faaliyette
bulunulan süreler göz önünde
tutulur.
h) Hayat
standardı gösterge tutarları
aşağıdaki gibidir.
Hayat
Standardı Göstergeleri |
İlave
Edilecek Tutar (TL)
|
1. Mükellefin
kendisine,
eşine,
çocuklarına ve
bakmakla yükümlü
olduğu diğer
kişilere ait
özel binek
otomobillerinin
her biri için
(işletmelerinde
kayıtlı olanlar
dahil);
|
|
a)
Silindir hacmi 1600
(dahil) cc'ye kadar
olanlarda |
450.000.000 |
b)
Silindir hacmi 1601
(dahil) cc'den 2000
(dahil)
cc'ye
kadar olanlarda
|
700.000.000 |
c)
Silindir hacmi 2001
(dahil) cc'den fazla
olanlarda |
1.200.000.000 |
2. Mülkiyeti
mükellefin
kendisi, eşi,
çocukları ve
bakmakla yükümlü
olduğu diğer
kişilere ait ve
bunlar
tarafından
bizzat
kullanılan
birden fazla
binalardan
(Bağımsız
bölümler,
katlar, sayfiye
ve dinlenme
evleri dahil)
her biri için;
|
Yıllık
emsal kira
bedelinin
% 25'i |
3. Mükellefin
kendisine,
eşine,
çocuklarına ve
bakmakla yükümlü
olduğu diğer
kişilere ait
(işletmeye
kayıtlı olanlar
dahil) her bir;
|
|
a) Hava taşıtı,
yat, kotra,
sürat teknesi
için
|
4.600.000.000 |
b) On beygir
gücü üstünde
motorlu diğer
özel tekneler
için
|
900.000.000 |
4. Özel
hizmetlerde devamlı ve
ücret karşılığı
çalıştırılan; |
|
a) şoför,
mürebbiye, aşçı,
hizmetçi,
bahçıvan ve
benzerlerinin
her biri için
|
900.000.000 |
b) Kaptan, pilot
ve benzerlerinin
her biri için
|
4.600.000.000 |
5. Mükellefin
kendisine,
eşine,
çocuklarına ve
bakmakla yükümlü
olduğu diğer
kişilere ait her
bir yarış atı
için (taylar
dahil),
|
1.200.000.000 |
6. Turistik
amaçlı yurt dışı
seyahatlerde,
seyahate katılan
mükellefin
kendisi, eşi,
çocukları ve
bakmakla yükümlü
olduğu diğer
kişilerden her
birinin her
seyahati için,
|
900.000.000 |
Mükellefin
eşinin veya çocuklarının hayat
standardı esasına tabi
faaliyetinin bulunması
durumunda, hayat standardı
göstergeleri sadece bunların
kazançlarının tespitinde dikkate
alınır.
Hayat
standardı gösterge tutarları,
kalkınmada öncelikli yörelerde %
50 oranında indirilerek dikkate
alınır.
i) Bu madde,
birden fazla takvim yılına
sirayet eden inşaat ve onarma
işlerinde işin devam ettiği
yıllar ve bu yıllar için geçerli
olan gösterge tutarları göz
önüne alınarak topluca
uygulanır.
j) 11 ve daha
yukarı yaşta olan bir taşıtla
münhasıran nakliyecilik
faaliyetinde bulunan mükellefler
hakkında, faaliyetin ifa
edildiği yöreler itibariyle
hayat standardı temel gösterge
tutarı, % 50 oranında
indirilerek dikkate alınır. Bir
araçla nakliyecilik yapan
mükelleflerde aracın yaşına ve
ortaklık olarak faaliyette
bulunup bulunmadığına
bakılmaksızın hayat standardı
temel gösterge tutarı bir defa
dikkate alınır.
k) Ticari ve
mesleki kazanç sahiplerinin
tedavi maksadıyla yapacağı yurt
dışı seyahatler ile bir defaya
mahsus olmak üzere yapılan hac
seyahatleri için hayat standardı
ilave göstergeleri uygulanmaz.
Şu kadar ki,
tedavi maksadıyla yapılan
seyahatlerin ilgili sağlık
kurullarından alınacak
raporlarla tevsik edilmesi
şarttır.
3) Noter
vekilleri, geçici yetkili noter
yardımcıları, ruhsatlı dava
vekilleri, ebeler, sünnetçiler,
sağlık memurları, arzuhalciler
ve mesleklerinin ifası yüksek
tahsili icap ettirmeyen benzeri
serbest meslek erbabından Maliye
Bakanlığınca tayin edilecek
olanlar ile belediye teşkilâtı
bulunmayan köylerde
(belediyelerin mücavir alanları
hariç) işyeri bulunan basit
usule tabi mükellefler hakkında
hayat standardı esası
uygulanmaz.
4) Hayat
standardı temel ve ilave
göstergeler tutarları,
faaliyette bulunulan yıla
ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belirlenen
yeniden değerleme oranında
artırılmak suretiyle tespit
edilir. Bu şekilde hesaplanan
tutarların % 5'ini aşmayan
kesirleri dikkate alınmaz.
Bakanlar Kurulu, bu surette
tespit edilen tutarları % 50
fazlasına kadar artırmaya veya
yarısına kadar indirmeye
yetkilidir.
5)
Mükellefler; kendilerine,
eşlerine ve çocuklarına ait ve
üzerinden gelir vergisi ödenen
gelirleri (hamiline yazılı
menkul kıymetlerden elde edilen
gelirler hariç) ile kendilerine
ve eşlerine ait emekli,
maluliyet, dul ve yetim aylığı
bulunduğunu belgelendirdikleri
takdirde, bu gelirler, hayat
standardı esasına göre kazancın
tespitinde izah nedeni gelir
olarak kabul edilir. İzah nedeni
gelirler öncelikle mükelleflerin
kendilerine ait beyanları için
esas alınır. Arta kalan bir
tutarın olması halinde eşler ve
çocuklar, sadece arta kalan
tutarı kendi beyanlarında izah
nedeni gelir olarak dikkate
alırlar.
6) 88 inci
maddeye göre yapılacak zarar
mahsubu, 89 uncu maddeye göre
yapılacak indirimler ve yatırım
indirimi istisnası dahil
istisnaların uygulanması,
yalnızca bu madde gereğince
tespit edilecek geliri aşan
gelir kısmı için mümkündür.
7) Bu maddeye
göre yapılacak tarhiyata itiraz,
tahakkuk eden verginin tahsilini
durdurmaz. Ancak, Danıştay ve
vergi mahkemelerince bu davalar
öncelikle ele alınır ve dosyanın
tekemmül ettiği tarihten
itibaren en geç bir ay içinde
karara bağlanır.
8) Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usuller
Maliye Bakanlığınca belirlenir.
(*)
2001 yılı için belirlenen temel
gösterge, ilave gösterge ve
diğer hususlar için G.V.K. Genel
Tebliği 244'e bakınız.
|
(4710 Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 59-
(4710
sayılı Kanunun 1. maddesiyle
eklenen geçici madde. Yürülük;
24.10.2001) (5281 sayılı Kanunun
43/8-f maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik; 01.01.2005,
Yürürlük; 31.12.2004)
31.12.2007 tarihine kadar
(5281
sayılı Kanunun 43/8-f maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2005, Yürürlük;
31.12.2004)
26.07.2001-31.12.2005 tarihleri
arasında
ihraç edilen Devlet tahvilleri
ve Hazine bonolarının faiz
gelirleri ve elden
çıkarılmasından sağlanan diğer
kazançlar toplamının; 2001
yılında 50 milyar liirası, 2002
ve izleyen yıllarda bu tutarın
veya artırılmış tutarın her yıl
için belirlenen yeniden
değerleme oranında
artırılmasıyla bulunacak tutar
gelir vergisinden müstesnadır.
Bu istisnadan yararlananlar,
(4783 sayılı Kanunun 8/3 üncü
maddesiyle değişen ibare.
Geçerlilik; 01.01.2003,
Yürürlük; 09.01.2003)
mükerrer
80 inci(*)
ve geçici 56 ncı maddelerde yer
alan istisnalardan ayrıca
yararlanamaz.
Ticari
işletmelere ait olan bu tür
gelirler hakkında bu madde hükmü
uygulanmaz.
(*)
80 inci
|
(4761 Sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 60-
(4761
sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle
eklenen madde Yürürlük;
22.06.2002)Mevcut
veya yeni kurulacak olan sermaye
şirketlerine, aynî veya nakdî
sermaye olarak konulan
değerlerden hareketle; herhangi
bir vergi incelemesi ve tarhiyat
(Vergi Usul Kanununun 30 uncu
maddesinin ikinci fıkrasının (7)
numaralı bendi dahil) yapılamaz.
Bu hükmün uygulanabilmesi için
31.12.2002 tarihine kadar;
mevcut sermaye şirketlerinde
sermaye artırımı işlemlerinin,
yeni kurulacak şirketlerde
şirket kuruluşunun tamamlanması
ve sermaye olarak konan
değerlerin şirket aktifine
girmiş olması şarttır.
|
(4842 sayılı Kanunun 17'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 61-
(4842
sayılı Kanunun 17'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 24.04.2003)
Bu maddenin yürürlük tarihinden
önce yapılan müracaatlara
istinaden düzenlenen yatırım
teşvik belgeleri kapsamındaki
yatırımlarla ilgili yatırım
harcamalarına (teşvik
belgelerine bu tarihten sonra
ilave edilen iktisadî kıymetler
için yapılan harcamalar hariç),
yatırım indirimi uygulamasına
ilişkin olarak Gelir Vergisi
Kanununun bu tarihten önce
yürürlükte bulunan hükümleri
uygulanır.
Yukarıda
belirtilen şekilde yatırım
indirimi istisnasından
yararlanan kazançlar ile bu
maddenin yürürlük tarihinden
önce gerçekleşen yatırımlar
üzerinden hesaplanan ve kazancın
yetersiz olması nedeniyle
sonraki dönemlere devreden
yatırım indiriminden yararlanan
kazançlar üzerinden dağıtılsın,
dağıtılmasın %19,8 oranında
gelir vergisi tevkifatı yapılır.
İsteyen
mükellefler, bu maddenin
yürürlük tarihinden önce yapılan
müracaatlara istinaden
düzenlenen yatırım teşvik
belgeleri kapsamında bu tarihten
itibaren yaptıkları harcamaları
(öngörülen harcamalar kapsamında
daha önce yatırım indirimi
istisnasından yararlanmış
harcamalar hariç) için bu
Kanunun 19 uncu maddesinde yer
alan hükümler çerçevesinde
yatırım indirimi istisnasından
yararlanabilirler. Bunun için bu
maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten sonraki ilk geçici
vergilendirme dönemine ilişkin
beyannamenin verileceği tarihe
kadar bağlı bulunulan vergi
dairesine bir bildirimde
bulunulması ve tercihin, alınmış
olan yatırım teşvik belgelerinin
tamamı için yapılması şarttır.
|
(4842 sayılı Kanunun 17'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 62-
(4842
sayılı Kanunun 17'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 24.04.2003)1.
Kurumlar vergisi
mükelleflerinin;
a) 31.12.1998
veya daha önceki tarihlerde sona
eren hesap dönemlerinde elde
ettikleri kazançlarının,
b) (a) bendi
kapsamı dışında kalan ve
31.12.2002 veya daha önceki
tarihlerde sona eren hesap
dönemlerinde elde edilen,
kurumlar vergisinden istisna
edilmiş kazançlarının,
c) Geçici 61
inci madde kapsamında tevkifata
tâbi tutulmuş kazançlarının,
Dağıtımı
halinde 94 üncü madde uyarınca
tevkifat yapılmaz.
2. Gerçek
kişilerce (1) numaralı fıkranın
(a) bendi kapsamında elde edilen
kâr payları gelir vergisinden
müstesnadır.
3. Gerçek
kişilerce (1) numaralı fıkranın
(b) ve (c) bendi kapsamında elde
edilen kâr paylarının net
tutarına elde edilen kâr payının
1/9'u eklendikten sonra, bulunan
tutarın yarısı vergiye tâbi
gelir olarak dikkate alınır. Bu
gelirler ile ilgili olarak
yıllık beyanname verilmesi
halinde, beyannameye intikal
ettirilen tutarın 1/5'i
beyanname üzerinden hesaplanan
gelir vergisinden mahsup edilir.
4. Kurumlar
vergisi mükelleflerinin doğrudan
veya iştirakleri aracılığıyla,
bu maddenin (1) numaralı
fıkrasında belirtilen nitelikte
kâr payı elde etmeleri halinde,
bu kâr paylarının dağıtımı ve
kâr payı elde eden gerçek
kişilerce bu kâr paylarının
beyanı ile ilgili olarak (1),
(2) ve (3) numaralı fıkra
hükümleri uygulanır.
5. Bu madde
kapsamındaki kâr payları için 22
nci madde hükümleri uygulanmaz.
|
(4842 sayılı Kanunun 17'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 63-
(4842
sayılı Kanunun 17'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 24.04.2003)1.
İşlenmiş altın ticareti ve
imalatı ile iştigal eden gelir
ve kurumlar vergisi
mükelleflerinden (adi, kollektif
ve adi komandit şirketler dahil)
4811 sayılı Kanunun 13 üncü
maddesine istinaden bildirimde
bulunmayanların 31.12.2002
tarihi itibariyle defter
kayıtlarında yer alan altın
maliyet bedelleri, İstanbul
Altın Borsasının aynı tarihteki
(aynı tarihte işlem görmemesi
halinde bu tarihten önceki son
işlem günündeki) has altın
kapanış fiyatından düşük olamaz.
Maliyet bedelinin bu fiyattan
düşük olması halinde aradaki
fark altın satış kârı addolunur
ve 2002 yılı kazancına eklenerek
bu Kanunun yayımını izleyen
ikinci ayın sonuna kadar beyan
edilir ve tahakkuk eden vergi
aynı sürede ödenir.
2. Kıymetli
maden ve ziynet eşyası imalatı
ve ticareti faaliyetinde bulunan
gelir ve kurumlar vergisi
mükellefleri (adi, kollektif ve
adi komandit şirketler dahil)
işletmelerinde mevcut olup
kayıtlarında yer almayan
kıymetli maden (altın, platin ve
gümüş) ve kıymetli taşlar
(elmas, pırlanta, yakut, zümrüt,
topaz, safir, zebercet, inci
gibi ) ile bunlardan mamûl
ziynet eşyasını 4811 sayılı
Kanunun 11 inci maddesinin (1)
numaralı fıkrasında belirtilen
şekilde bildirmeleri halinde
aynı Kanunun 13 üncü maddesinin
(2) numaralı fıkrasına göre
vergi öderler.
|
(4842 sayılı Kanunun 17'inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 64-
(4842
sayılı Kanunun 17'inci
maddesiyle eklenen geçici madde
Yürürlük; 24.04.2003)31.12.2007
tarihine kadar sporculara ücret
olarak yapılan ödemeler gelir
vergisinden müstesnadır. Bu
ücretler üzerinden % 15 oranında
gelir vergisi tevkifatı yapılır.
Bu istisnanın tevkif yoluyla
ödenen gelir vergisine şümulü
yoktur.
Bakanlar
Kurulu % 15 oranını % 25 oranına
kadar artırmaya veya kanunî
oranına kadar indirmeye
yetkilidir.
|
(5024 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 65-
(5024
Sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle
eklenen geçici madde:
Yürürlük;30.12.2003)
Geçici 61 inci madde kapsamında
yatırım indirimi istisnası
uygulamasını seçmiş olan
mükellefler, bu tercihlerini bu
maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten sonra verilmesi gereken
ilk geçici vergi beyannamesinin
verilmesi gereken tarihe kadar
bağlı bulundukları vergi
dairesine bildirimde bulunmak
suretiyle değiştirebilirler. Bu
şekilde tercihlerini değiştiren
mükellefler, 24.4.2003
tarihinden itibaren yaptıkları
harcamalar (öngörülen harcamalar
kapsamında daha önce yatırım
indirimi istisnasından
yararlanmış harcamalar hariç)
için 19 uncu maddede yer alan
hükümler çerçevesinde yatırım
indirimi istisnasından
yararlanabilirler. Tercihlerini
değiştirmeyen mükellefler ise,
yatırım indirimi istisna
tutarlarının tespitinde,
enflasyon düzeltmesi uygulaması
sonucu yatırım indiriminden
yararlanan iktisadî kıymetlerle
ilgili olarak oluşan düzeltme
farklarını dikkate alamazlar.
19 uncu madde
kapsamında yatırım indirimi
istisnası tutarlarının
tespitinde 1.1.2004 tarihine
kadar yapılan harcama tutarları
düzeltilmiş değerleri ile
dikkate alınmaz.
|
(5255 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 66-
(5255
sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle
eklenen geçici madde. Yürürlük;
13.11.2004)
İzmir Universiade
Oyunları Hazırlık ve Düzenleme
Kuruluna yapılan her türlü nakdi
ve ayni bağış ve yardımlar ile
sponsorluk harcamalarının tamamı
yıllık beyanname ile
bildirilecek gelirlerden
indirilir.
|
(5281 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle
01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen
gelirlere uygulanmak üzere
eklenen geçici madde. Yürürlük; 01.01.2006)
Gecici Madde 67-
5281 sayılı Kanunun 30
uncu maddesiyle 01.01.2006
tarihinden itibaren elde edilen
gelirlere uygulanmak üzere eklenen
geçici madde. Yürürlük; 01.01.2006)1)
Bankalar ve aracı kurumlar takvim
yılının üçer aylık dönemleri
itibarıyla;
a) Alım satımına aracılık
ettikleri menkul kıymetler ile diğer
sermaye piyasası araçlarının alış ve
satış bedelleri arasındaki fark,
b) Alımına aracılık ettikleri
menkul kıymet veya diğer sermaye
piyasası araçlarının itfası halinde
alış bedeli ile itfa bedeli
arasındaki fark,
c) Menkul kıymetlerin veya diğer
sermaye piyasası araçlarının
tahsiline aracılık ettikleri
dönemsel getirileri (herhangi bir
menkul kıymet veya diğer sermaye
piyasası aracına bağlı olmayan),
d) (5436 sayılı Kanunun
14/d maddesiyle eklenen bent.
Geçerlilik; 01.01.2006)
Aracılık ettikleri menkul kıymet
veya diğer sermaye piyasası
araçlarının ödünç işlemlerinden
sağlanan gelirler Üzerinden % 15
oranında vergi tevkifatı yaparlar.(6009
sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
değişen cümle Yürürlük; 01.10.2010)5520
sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2
nci maddesinin birinci fıkrası
kapsamındaki mükellefler ile
münhasıran menkul kıymet ve diğer
sermaye piyasası aracı getirileri
ile değer artışı kazançları elde
etmek ve bunlara bağlı hakları
kullanmak amacıyla faaliyette
bulunan mükelleflerden 2499 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan yatırım fonları ve yatırım
ortaklıklarıyla benzer nitelikte
olduğu Maliye Bakanlığınca
belirlenenler için bu oran % 0
olarak uygulanır.(10)
(2006/10731 sayılı B.K.K.
ile tam mükellef gerçek kişi ve
kurumlar için bu oran %10 olarak
uygulanır. Yürürlük; 23.07.2006)
Aynı menkul kıymet ve diğer sermaye
piyasası aracından değişik
tarihlerde alımlar yapıldıktan sonra
bunların bir kısmının elden
çıkarılması halinde, ilk giren ilk
çıkar yöntemi kullanılmak suretiyle,
tevkifat matrahının tespitinde
dikkate alınacak alış bedeli
belirlenir. Bir menkul kıymet ve
diğer sermaye piyasası aracının
alımından önce elden çıkarılması
halinde, elden çıkarılma tarihinden
sonra yapılan ilk alım işlemi esas
alınarak üzerinden tevkifat
yapılacak tutar tespit edilir.(5436
sayılı Kanunun 14/d maddesiyle
eklenen ibare. Geçerlilik;
01.01.2006) Aynı gün
içerisindeki işlemlerde ağırlıklı
ortalama yöntemi kullanılabilir.
Alış ve satış işlemleri dolayısıyla
ödenen komisyonlar ile Banka ve
Sigorta Muameleleri Vergisi tevkifat
matrahının tespitinde dikkate
alınır.
Üç aylık dönem içerisinde aynı
türden menkul kıymet veya diğer
sermaye piyasası aracı ile ilgili
olarak birden fazla alım satım
işlemi yapılması halinde tevkifatın
gerçekleştirilmesinde bu işlemler
tek bir işlem olarak dikkate alınır.
Aynı türden menkul kıymet veya diğer
sermaye piyasası aracı alım
satımından doğan zararlar takvim
yılı aşılmamak kaydıyla izleyen
dönemlerin tevkifat matrahından
mahsup edilir. Dövize, altına veya
başka bir değere endeksli menkul
kıymet veya diğer sermaye piyasası
aracının alış ve satış bedeli olarak
işlem tarihindeki Yeni Türk Lirası
karşılıkları esas alınarak tevkifat
matrahı tespit edilir. Menkul kıymet
ve diğer sermaye piyasası aracının
yabancı bir para cinsinden ihraç
edilmiş olması halinde ise tevkifat
matrahının tespitinde kur farkı
dikkate alınmaz.
Menkul kıymet ve diğer sermaye
piyasası aracı sahibinin, bu
kıymetleri başka bir banka veya
aracı kuruma aktarması halinde, söz
konusu menkul kıymetlerin alış
bedeli ve alış tarihi aktarma
yapılan kuruma bildirilir.
Aktarmanın başka bir kişi veya kurum
adına yapılması halinde, alış bedeli
ve alış tarihinin ilgili banka veya
aracı kuruma bildirilmesinin yanı
sıra işlem Maliye Bakanlığına da
bildirilir. Bu bildirimler, başka
bir kişi veya kurum adına naklin
aynı banka veya aracı kurumun
bünyesinde gerçekleştirilmesi veya
kıymetin sahibi tarafından fiziken
teslim alınması halinde de yapılır.
Menkul kıymet ve diğer sermaye
piyasası aracının fiziken bir banka
veya aracı kuruma teslim edilmesi
halinde alış bedeli olarak, tevsik
edilmesi kaydıyla, kıymet sahibinin
beyanı esas alınır ve yapılan işlem
Maliye Bakanlığına bildirilir.
(5527 sayılı Kanunun 1/b
maddesiyle değişen paragraf.
Geçerlilik; 01.10.2006)
Hazine tarafından yurt dışında ihraç
edilen menkul kıymetlerin alım
satımı, itfası sırasında elde edilen
getirileri ile bunların dönemsel
getirilerinin tahsilinde, tam
mükellef kurumlara ait olup,
İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında
işlem gören ve bir yıldan fazla
süreyle elde tutulan hisse senetleri
ile sürekli olarak portföyünün en az
% 51'i İstanbul Menkul Kıymetler
Borsasında işlem gören hisse
senetlerinden oluşan yatırım
fonlarının bir yıldan fazla süreyle
elde tutulan katılma belgelerinin
elden çıkarılmasında ve hisse
senetleri kâr paylarının hisse
sahipleri adına tahsilinde bu fıkra
hükümleri uygulanmaz.Tam mükellef
kurumlara ait olup, İstanbul Menkul
Kıymetler Borsasında işlem gören ve
bir yıldan fazla süreyle elde
tutulan hisse senetlerinin elden
çıkarılmasından elde edilen gelirler
için, Gelir Vergisi Kanununun
Mükerrer 80 inci madde hükümleri
uygulanmaz.(1)
Bu fıkra kapsamında yapılan
tevkifat tutarları, verilecek
muhtasar beyannameye dahil edilmez.
Banka ve aracı kurumlar, tevkif
ettikleri vergileri şekli ve
muhteviyatı Maliye Bakanlığınca
belirlenecek bir beyanname ile
tevkifat (5615 Sayılı
Kanunun 10 uncu maddesiyle değişen
ibare. Yürürlük:04.04.2007)
dönemini izleyen ayın yirmiüçüncü
günü akşamına kadar(8)
bağlı oldukları vergi
dairesine beyan eder ve yirmialtıncı
günü akşamına kadar öderler.
(5436 sayılı Kanunun 14/d
maddesiyle eklenen paragraf.
Geçerlilik; 01.01.2006) Bu
maddenin uygulaması bakımından banka
veya aracı kurumlar (işleme taraf
olanlar) kendilerinde bulunan veya
ulaştırılan bilgi ve belgeler
kapsamında tarhiyattan sorumlu
tutulurlar. Bilgilerin eksik veya
yanlış olması nedeniyle eksik beyan
edilen kısım için bildirimi yapan
adına gerekli tarhiyat yapılır.
2) Bu Kanunun 75 inci maddesinin
ikinci fıkrasının (5) numaralı
bendinde yazılı menkul sermaye
iratlarından (Hazine tarafından yurt
dışında ihraç edilen menkul
kıymetlerden elde edilenler hariç),
ödemeyi yapanlarca, banka veya aracı
kurumlara veya bunlar aracılığıyla
diğer gerçek ve tüzel kişilere
ödenenler hariç, % 15 oranında vergi
tevkifatı yapılır.
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile tam
mükellef gerçek kişi ve kurumlar
için bu oran %10 olarak uygulanır.
Yürürlük; 23.07.2006)
Bankalara veya aracı kurumlara alış
bedeli tevsik edilmeksizin teslim
edilmiş olan menkul kıymetlerin
gelirlerinin ödenmesinde ise ödeme
banka veya aracı kurumlar
aracılığıyla yapılsa dahi tevkifat
yapılır. Menkul kıymetin bir banka
veya aracı kurum aracılığıyla
alınmış olması halinde tevkifatta,
bu işlemdeki itfa bedeli ile alış
bedeli arasındaki fark esas alınır.
Bu iratlar üzerinden 94 üncü madde
veya Kurumlar Vergisi Kanununun 24
üncü maddesi kapsamında ayrıca
tevkifat yapılmaz.
3) Bankalar ile aracı kurumlar,
bir menkul kıymet veya diğer sermaye
piyasası aracını (hisse senetleri
ile (1) numaralı fıkranın altıncı
paragrafında belirtilen menkul
kıymetler ve diğer sermaye piyasası
araçları hariç) (1) numaralı fıkra
kapsamında tevkifata tâbi
tutulmaksızın almaları halinde,
kendilerine satış yapanlar adına
satış bedeli ile alış bedeli
arasındaki fark üzerinden % 15
oranında tevkifat yaparlar.
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile tam
mükellef gerçek kişi ve kurumlar
için bu oran %10 olarak uygulanır.
Yürürlük; 23.07.2006)
Menkul kıymet veya diğer sermaye
piyasası aracının daha önce bir
banka veya aracı kurumdan alınmamış
olması halinde, tevkifatın
yapılmasında alış bedeli yerine
ihraç bedeli esas alınır. Tevkif
edilen vergiler (1) numaralı fıkra
kapsamında verilecek beyannameye
dahil edilmek suretiyle beyan edilir
ve ödenir.
4) (5436 sayılı Kanunun
14/d maddesiyle değişen fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2006)
Bankalar arası mevduat ile aracı
kurumların borsa para piyasasında
değerlendirdikleri kendilerine ait
paralarına yürütülen faizler hariç
olmak üzere, 75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (7), (12) ve (14)
numaralı bentlerinde yazılı menkul
sermaye iratlarından ödemeyi
yapanlarca % 15 oranında vergi
tevkifatı yapılır. Bu fıkra
kapsamında yapılan tevkifat
tutarları 98 inci ve 119 uncu
maddelerde belirtilen sürelerde
beyan edilir ve ödenir. Bu iratlar
üzerinden 94 üncü madde veya
Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü
maddesi kapsamında ayrıca tevkifat
yapılmaz. (2)
5) Gelir sahibinin gerçek veya
tüzel kişi ya da dar veya tam
mükellef olması, vergi mükellefiyeti
bulunup bulunmaması, vergiden muaf
olup olmaması ve elde edilen
kazancın vergiden istisna olup
olmaması (1), (2), (3) ve (4)
numaralı fıkra hükümleri uyarınca
yapılacak tevkifatı etkilemez. Şu
kadar ki, Sermaye Piyasası Kanununa
göre kurulan borsa yatırım fonları
ve emeklilik yatırım fonlarının elde
ettikleri kazançlar üzerinden (1) ve
(4) numaralı fıkralar uyarınca
tevkifat yapılmaz.
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile borsa
yatırım fonları ile konut finansman
fonları ve varlık finansman
fonlarının (1), (2), (3) ve (4)
numaralı fıkralarda belirtilen
gelirleri için %0 oranında tevkifat
yapılır. Yürürlük; 01.10.2006)
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile
Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan menkul kıymetler yatırım
fonları ile menkul kıymetler yatırım
ortaklıklarının (1), (2), (3)
ve (4) numaralı fıkralarda
belirtilen gelirleri için 01.10.2006
tarihine kadar %10, 01.10.2006
tarihinden itibaren %0 oranında
tevkifat yapılır.)
6) Bu maddenin (1), (2), (3) ve
(4) numaralı fıkralarında belirtilen
tevkifat oranlarını yabancı para
cinsinde ihraç edilen menkul
kıymetlerden sağlanan getiriler ile
döviz cinsinden açılmış hesaplardan
elde edilen faiz gelirleri için beş
puana kadar artırmaya veya kanunî
oranına kadar indirmeye Bakanlar
Kurulu yetkilidir.
7) (1), (2), (3) ve (4) numaralı
fıkra hükümleri uyarınca tevkifata
tâbi tutulan kazançlar için gerçek
kişilerce yıllık veya münferit
beyanname verilmez. Diğer gelirler
dolayısıyla verilecek yıllık
beyannameye bu gelirler dahil
edilmez. (5527 sayılı
Kanunun 1/c maddesiyle eklenen
cümle. Yürürlük; 07.07.2006)Söz
konusu fıkra hükümleri uyarınca
tevkifata tabi tutulsun tutulmasın
dar mükellef gerçek kişi veya
kurumlarca (6111 Sayılı
Kanunla değiştirilen ibare Yürürlük;
25.02.2011) Hazine ve tam
mükellef kurumlar tarafından(12)
yurt dışında ihraç edilen menkul
kıymetlerden sağlanan kazanç ve
iratlar için münferit veya özel
beyanname verilmez. Ticarî faaliyet
kapsamında elde edilen gelirler
ticarî kazanç hükümleri çerçevesinde
kazancın tespitinde dikkate alınır
ve tevkif suretiyle ödenmiş olan
vergiler, 94 üncü madde kapsamında
tevkif edilen vergilerin tâbi olduğu
hükümler çerçevesinde tevkifata tâbi
kazançların beyan edildiği
beyannamelerde hesaplanan vergiden
mahsup edilir. Şu kadar ki, (2) ve
(3) numaralı fıkralar kapsamında
tevkif suretiyle ödenen verginin,
işlemden doğan kazancın tâbi olduğu
tevkifat oranı ile çarpımı sonucu
bulunacak tutarı aşan kısmı yıllık
beyannamede hesaplanan vergiden
mahsup edilmez.
8) Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan menkul kıymetler yatırım
fonları (5527 sayılı Kanunun
1/ç maddesiyle değişen hüküm.
Geçerlilik; 01.10.2006)(borsa
yatırım fonları ile konut finansman
fonları ve varlık finansman fonları
dahil)(3) ile
menkul kıymetler yatırım
ortaklıklarının Kurumlar Vergisinden
istisna edilmiş olan portföy
kazançları, dağıtılsın veya
dağıtılmasın % 15 oranında vergi
tevkifatına tâbi tutulur..
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile borsa
yatırım fonları ile konut finansman
fonları ve varlık finansman fonları
için bu oran %0 olarak uygulanır.
Yürürlük; 01.10.2006) (2006/10731
sayılı B.K.K. ile Sermaye Piyasası
Kanununa göre kurulan menkul
kıymetler yatırım fonları ile menkul
kıymetler yatırım ortaklıkları için
01.10.2006 tarihine kadar bu oran
%10, 01.10.2006 tarihinden itibaren
%0 olarak uygulanır.) Bu
kazançlar üzerinden 94 üncü madde
uyarınca ayrıca tevkifat yapılmaz.
Bu fon veya ortaklıklarının katılma
belgelerinin ilgili fona iadesinden
elde edilen gelirler ile hisse
senetlerinin alım satımından elde
edilen kazançlar için yıllık
beyanname verilmez. Diğer gelirler
nedeniyle beyanname verilmesi
halinde de bu gelirler beyannameye
dahil edilmez. Ticarî işletmeye
dahil olan bu nitelikteki gelirler,
bu fıkra kapsamı dışındadır.
9) Bu maddenin yürürlük
tarihinden önce ihraç edilmiş olan
her nevi tahvil ve (5436
sayılı Kanunun 14/d maddesiyle
değişen ibare. Geçerlilik;
01.01.2006) Hazine bonoları
ile Toplu Konut İdaresi ve
Özelleştirme İdaresince çıkarılan
menkul kıymetlerin elde tutulması
veya elden çıkarılması suretiyle
sağlanan gelirlerin
vergilendirilmesinde bu madde
hükümleri uygulanmaz. Bu gelirlerin
vergilendirilmesinde, 31.12.2005
tarihi itibarıyla geçerli olan
hükümler uygulanır.(4)
10) Bu maddenin yürürlüğe
girmesinden önce iktisap edilmiş
olan menkul kıymet veya diğer
sermaye piyasası araçlarının elden
çıkarılmasından veya elde tutulma
sürecinde elde edilen gelirler
(5436 sayılı Kanunun 14/d
maddesiyle kaldırılan parantez içi
hüküm. Geçerlilik; 01.01.2006)için
bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu
gelirlerin vergilendirilmesinde
31.12.2005 tarihi itibarıyla geçerli
olan hükümler uygulanır.(5)
11) (5436 sayılı Kanunun
14/d maddesiyle eklenen fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2006) Dar
mükellefler de dahil olmak üzere, bu
madde kapsamında tevkifata tabi
tutulan ve yıllık veya münferit
beyanname ile beyan edilmeyeceği
belirtilen menkul kıymet ve diğer
sermaye piyasası araçlarının elden
çıkarılmasından doğan kazançlar için
takvim yılı itibariyle yıllık
beyanname verilebilir. Beyan edilen
gelirden, aynı türden menkul
kıymetler için yıl içinde oluşan
zararların tamamı mahsup edilebilir.
Beyan edilen gelir üzerinden % 15
oranında vergi hesaplanır.
(2006/10731 sayılı B.K.K. ile bu
oran %10 olarak uygulanır. Yürürlük;
23.07.2006) Hesaplanan
vergiden yıl içinde tevkif edilen
vergiler mahsup edilir, mahsup
edilemeyen tutar genel hükümler
çerçevesinde red ve iade edilir. Şu
kadar ki, mahsup edilemeyen zararlar
izleyen takvim yıllarına
devredilemez.
12) Bu maddede geçen, "banka"
kavramı 18.6.1999 tarihli ve 4389
sayılı Bankalar Kanunu kapsamında
Türkiye'de faaliyette bulunan
bankaları,(5436 sayılı
Kanunun 14/d maddesiyle eklenen
ibare. Geçerlilik; 01.01.2006)
ile Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasını"aracı kurum"
kavramı ise 28.7.1981 tarihli ve
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
kapsamında Türkiye'de faaliyette
bulunan aracı kurumları ifade eder.
13) Bu maddede geçen menkul
kıymet ve diğer sermaye piyasası
aracı ifadesi, özel bir belirleme
yapılmadığı sürece Türkiye'de ihraç
edilmiş ve Sermaye Piyasası
Kurulunca kayda alınmış ve/veya
Türkiye'de kurulu menkul kıymet ve
vadeli işlem ve opsiyon borsalarında
işlem gören menkul kıymetler veya
diğer sermaye piyasası araçları ile
kayda alınmamış olsa veya menkul
kıymet ve vadeli işlem borsalarında
işlem görmese dahi Hazinece veya
diğer kamu tüzel kişilerince ihraç
edilecek her türlü menkul kıymet
veya diğer sermaye piyasası aracını
ifade eder.
Bankaların ve aracı kurumların
taraf olduğu veya bunlar
aracılığıyla yapılan; belirli bir
vadede, önceden belirlenen fiyat,
miktar ve nitelikte, ekonomik veya
finansal göstergeye dayalı olarak
düzenlenenler de dahil olmak üzere,
para veya sermaye piyasası aracını,
malı, kıymetli madeni ve dövizi
alma, satma, değiştirme hak ve/veya
yükümlülüğünü veren vadeli işlem ve
opsiyon sözleşmeleri bu madde
uygulamasında diğer sermaye piyasası
aracı addolunur.
14) (5436 sayılı Kanunun
14/d maddesiyle değişen fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2006)Türkiye'de
kurulu vadeli işlem ve opsiyon
borsalarında (5615 Sayılı
Kanunun 10 uncu maddesiyle değişen
ibare. Geçerlilik; 01.01.2007
;Yürürlük:04.04.2007)
31.12.2008 tarihine kadar(9)
yapılan işlemlerden elde edilen
kazançlar için (1) numaralı fıkrada
belirtilen tevkifat oranı sıfır
olarak uygulanır.Tam ve dar mükellef
kurumların (Türkiye'de işyeri veya
daimi temsilci aracılığıyla
faaliyette bulunmayanlar hariç)(5527
sayılı Kanunun 1/d maddesiyle "2006
yılında" ibaresi fıkra metninden
kaldırılmıştır. Yürürlük;
07.07.2006) aralarında
yaptıkları vadeli işlem ve opsiyon
sözleşmelerinden doğan kazançları
bakımından bu madde hükmü
uygulanmaz. Şu kadar ki banka ve
benzeri finans kurumları için
Türkiye'de işyeri veya daimi
temsilci aracılığıyla faaliyette
bulunma şartı aranmaz.(6)
15) (5436 sayılı Kanunun 14/d
maddesiyle eklenen fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2006) Kurumlar
Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin
5281 sayılı Kanunla kaldırılmadan
önceki 2 numaralı fıkrasında
"Sermaye Piyasası Kanununa göre
kurulan yatırım fonu" olarak
addolunmuş dar mükellefiyete tabi
yatırım fonlarının vergilendirilmeye
ilişkin 31.12.2005 tarihindeki bu
statüleri; a) 31.12.2005 tarihinden
önce ihraç edilen menkul kıymetlerle
( hisse senetleri hariç) sınırlı
olmak üzere bu menkul kıymetlerin
tamamı itfa edilinceye kadar, b)
31.12.2005 tarihinde portföylerinde
bulunan hisse senetleri için ise bu
menkul kıymetlerin bu tarihten sonra
portföyden ilk çıkış tarihine kadar,
devam eder.
16) Bu madde kapsamına
girmeyen ve 1.1 2006 tarihinden önce
iktisap edilmiş olan menkul
kıymetlerin elden çıkarılmasından
sağlanan gelirlerin
vergilendirilmesinde 31.12.2005
tarihi itibariyla geçerli olan
hükümler uygulanır.
17) (5527 sayılı Kanunun
1/e maddesiyle eklenen fıkra.
Yürürlük; 07.07.2006)Bakanlar
Kurulu bu maddede yer alan oranları
(6009 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesiyle değişen ibare Yürürlük;
01.10.2010)her bir sermaye
piyasası aracı, kazanç(11)
ve irat türü ile bunları elde
edenler itibarıyla, yatırım
fonlarının katılma belgelerinin fona
iade edilmesinden elde edilen
kazançlar için fonun portföy
yapısına göre, ayrı ayrı sıfıra
kadar indirmeye veya %15'e kadar
artırmaya yetkilidir.
18) (5436 sayılı Kanunun
14/d maddesiyle değişen fıkra.
Geçerlilik; 01.01.2006) Bu
madde hükümlerinin uygulanmasına
ilişkin esas ve usulleri
belirlemeye, vergiye tabi işlemlere
taraf veya aracı olanları verginin
ödenmesinden sorumlu tutmaya Maliye
Bakanlığı yetkilidir.(6)
19) Bu madde hükümleri 31.12.2015
tarihine kadar uygulanır.
(1)
(5527 sayılı Kanunula değişmeden
önceki şekli)Sermaye
Piyasası Kanununa göre kurulan
menkul kıymetler yatırım fonlarının
(borsa yatırım fonları hariç)
katılma belgelerinin ilgili olduğu
fona iadesi, menkul kıymetler
yatırım ortaklıklarının hisse
senetlerinin alım satımı, Hazine
tarafından yurt dışında ihraç edilen
menkul kıymetlerin alım satımı,
itfası sırasında elde edilen
getirileri ile bunların dönemsel
getirilerinin tahsilinde,
(5436 sayılı Kanunun 14/d maddesiyle
eklenen ibare. Geçerlilik;
01.01.2006) tam mükellef
kurumlara ait olup, İstanbul Menkul
Kıymetler Borsasında işlem gören ve
bir yıldan fazla süreyle elde
tutulan hisse senetlerinin elden
çıkarılmasında ve hisse senetleri
kâr paylarının hisse sahipleri adına
tahsilinde bu fıkra hükümleri
uygulanmaz.(*) (5436 sayılı
Kanunun 14/d maddesiyle eklenen
ibare. Geçerlilik; 01.01.2006)
Tam mükellef kurumlara ait olup,
İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında
işlem gören ve bir yıldan fazla
süreyle elde tutulan hisse
senetlerinin elden çıkarılmasından
elde edilen gelirler için, Gelir
Vergisi Kanununun Mükerrer 80 inci
madde hükümleri uygulanmaz.
(*)(Değişmeden önceki şekli)
Sermaye Piyasası Kanununa
göre kurulan menkul kıymetler
yatırım fonlarının (borsa yatırım
fonları hariç) katılma belgelerinin
ilgili olduğu fona iadesi, menkul
kıymetler yatırım ortaklıklarının
hisse senetlerinin alım satımı,
Hazine tarafından yurt dışında ihraç
edilen menkul kıymetlerin alım
satımı, itfası sırasında elde edilen
getirileri ile bunların dönemsel
getirilerinin tahsilinde,tam
mükellef kurumlara ait olan ve iki
yıldan fazla süreyle elde tutulan
hisse senetlerinin elden
çıkarılmasında ve hisse senetleri
kâr paylarının hisse sahipleri adına
tahsilinde bu fıkra hükümleri
uygulanmaz.
(2)(Değişmeden önceki şekli)
75 inci maddenin ikinci
fıkrasının (7), (12) ve (14)
numaralı bentlerinde yazılı menkul
sermaye iratlarından ödemeyi
yapanlarca % 15 oranında vergi
tevkifatı yapılır. Bu iratlar
üzerinden 94 üncü madde veya
Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü
maddesi kapsamında ayrıca tevkifat
yapılmaz.
(3)(Değişmeden önceki şekli)(borsa
yatırım fonları hariç)
(4)(Değişmeden önceki şekli)Bu
maddenin yürürlük tarihinden önce
ihraç edilmiş olan her nevi tahvil
ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu
Konut İdaresi ve Özelleştirme
İdaresince çıkarılan menkul
kıymetlerin elde tutulması veya
elden çıkarılması suretiyle sağlanan
gelirlerin vergilendirilmesinde (Dar
mükellef kurumların, bu menkul
kıymetleri elden çıkarmak suretiyle
sağladıkları kazançlar hariç) bu
madde hükümleri uygulanmaz. Bu
gelirlerin vergilendirilmesinde,
31.12.2005 tarihi itibarıyla geçerli
olan hükümler uygulanır.
(5)(Kaldırılmadan önceki
şekli)Bu maddenin yürürlüğe
girmesinden önce iktisap edilmiş
olan menkul kıymet veya diğer
sermaye piyasası araçlarının elden
çıkarılmasından veya elde tutulma
sürecinde elde edilen gelirler (Dar
mükellef kurumların, bu menkul
kıymetleri elden çıkarmak suretiyle
sağladıkları kazançlar hariç) için
bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu
gelirlerin vergilendirilmesinde
31.12.2005 tarihi itibarıyla geçerli
olan hükümler uygulanır.
(6)(Değişmeden önceki şekli)
Türkiye'de kurulu vadeli işlem ve
opsiyon borsalarında yapılan
işlemlerden 2006 yılında elde edilen
kazançlar için (1) numaralı fıkrada
belirtilen tevkifat oranı sıfır
olarak uygulanır.
(7)(Değişmeden önceki şekli)
Bu madde hükümlerinin uygulanmasına
ilişkin esas ve usulleri belirlemeye
Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(8) (Değişmeden önceki şekli)
dönemini izleyen ayın yirminci günü
akşamına kadar
(9) (Değişmeden önceki şekli)
2006 yılında
(10)
(6009 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
(5527 sayılı Kanunun 1/a maddesiyle
eklenen cümle. Yürürlük; 07.07.2006)Dar
mükellef gerçek kişi ve kurumlar
için bu oran %0 olarak uygulanır.
(11) (6009 sayılı Kanunla değişmeden
önceki şekli)her bir kazanç
(12) (6111 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)Hazine
tarafından
|
(5281 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle
eklenen geçici madde; Yürürlük: 1.1.2006
tarihinden itibaren elde edilen gelirlere
uygulanmak üzere 1.1.2006)
Gecici Madde 68-
(5281
sayılı Kanunun 30 uncu
maddesiyle eklenen geçici madde;
Yürürlük: 1.1.2006 tarihinden
itibaren elde edilen gelirlere
uygulanmak üzere 1.1.2006)(6111
Sayılı Kanunla değiştirilen
ibare Yürürlük; 25.02.2011,
Geçerlilik; 31/12/2010)
31/12/2015(*)
tarihine kadar Türkiye Jokey
Kulübünce organize edilen
yarışmalara katılan atların
jokeyleri, jokey yamakları ve
antrenörlerine ücret olarak
yapılan ödemeler üzerinden % 20
oranında Gelir Vergisi tevkifatı
yapılır. Ödemeyi yapanın 94 üncü
madde kapsamında tevkifat yapma
zorunluluğu bulunup
bulunmamasının ve 23 üncü
maddenin birinci fıkrasının (2)
numaralı bendinde düzenlenmiş
olan istisnanın tevkif yoluyla
ödenecek Gelir Vergisine etkisi
yoktur. Türkiye Jokey Kulübü
aracılığıyla yapılan ücret
ödemelerinde Gelir Vergisi
tevkifatı bu Kulüp tarafından
yerine getirilir.
Tevkif
suretiyle vergilendirilmiş
bulunan bu gelirler için yıllık
beyanname verilmez. Diğer
gelirler nedeniyle beyanname
verilmesi halinde de bu gelirler
beyannameye dahil edilmez.
Bakanlar
Kurulu, % 20 oranını % 25
oranına kadar artırmaya veya
kanunî oranına kadar indirmeye
yetkilidir.
(*)(6111 sayılı Kanunla
değişmeden önceki ibare)31.12.2010
|
(5479 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen geçici madde; Yürürlük: 1/1/2006
tarihinden geçerli olmak üzere 08.04.2006)
Gecici Madde 69-
(5479
sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen geçici madde; Yürürlük:
1/1/2006 tarihinden geçerli
olmak üzere 08.04.2006)
Gelir ve
kurumlar vergisi mükellefleri;
31/12/2005 tarihi itibarıyla
mevcut olup, 2005 yılı
kazançlarından indiremedikleri
yatırım indirimi istisnası
tutarları ile;
a) 24/4/2003
tarihinden önce yapılan
müracaatlara istinaden
düzenlenen yatırım teşvik
belgeleri kapsamında, 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun 9/4/2003
tarihli ve 4842 sayılı Kanunla
yürürlükten kaldırılmadan önceki
ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı
maddeleri çerçevesinde
başlanılmış yatırımları için
belge kapsamında 1/1/2006
tarihinden sonra yapacakları
yatırımları,
b) 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun mülga 19
uncu maddesi kapsamında 1/1/2006
tarihinden önce başlanan
yatırımlarla ilgili olarak,
yatırımla iktisadi ve teknik
bakımdan bütünlük arz edip bu
tarihten sonra yapılan
yatırımları,
nedeniyle,
31/12/2005 tarihinde yürürlükte
bulunan mevzuat hükümlerine göre
hesaplayacakları yatırım
indirimi istisnası tutarlarını,
(6009 sayılı Kanunun 5
inci maddesiyle değişen ibare
Yürürlük; 2010 takvim yılı
kazançlarına uygulanmak üzere
01.08.2010)yine bu
tarihteki mevzuat hükümleri (bu
Kanunun geçici 61 inci
maddesinin ikinci fıkrasında yer
alan vergi oranına ilişkin hüküm
dâhil) çerçevesinde
kazançlarından indirebilirler.
(*)
(6009
sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle
eklenen cümleler Yürürlük; 2010
takvim yılı kazançlarına
uygulanmak üzere 01.08.2010)Şu
kadar ki, vergi matrahlarının
tespitinde yatırım indirimi
istisnası olarak indirim konusu
yapılacak tutar, ilgili kazancın
% 25'ini aşamaz. Kalan kazanç
üzerinden yürürlükteki vergi
oranına göre vergi hesaplanır.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usûl ve
esasları belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
(*)(6009 sayılı Kanunla
değişmeden önceki şekli)
yine bu tarihteki
mevzuat hükümleri (vergi oranına
ilişkin hükümler dahil)
çerçevesinde sadece 2006, 2007
ve 2008 yıllarına ait
kazançlarından indirebilirler.
|
(5479 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen geçici madde; Yürürlük: 1/1/2006
tarihinden geçerli olmak üzere 08.04.2006)
Gecici Madde 70-
(5479
sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle
eklenen geçici madde; Yürürlük:
1/1/2006 tarihinden geçerli
olmak üzere 08.04.2006)
2006
takvim yılına ilişkin olarak
yapılmış ücret ödemeleri için bu
Kanunun yayımlandığı tarihe
kadar yapılmış olan gelir
vergisi tevkifat tutarlarının
103 üncü maddede bu Kanunla
yapılan değişiklik hükmü
uyarınca hesaplanan vergiden
fazla olması halinde, fark vergi
tutarı terkin edilir, tahsil
edilmişse mükelleflerin sonraki
dönemlerde ödeyecekleri gelir
vergisinden mahsup edilir. Eksik
olması halinde ise bu fark,
vergi sorumluları tarafından bu
Kanunun yayımlanmasından sonra
yapılacak ilk ücret ödemesinden
kesilerek bu ödemenin ait olduğu
döneme ilişkin muhtasar
beyannamenin verilme ve ödeme
süresi içinde topluca (muhtasar
beyanname verme yükümlülüğü
olmayanlar hariç) verilecek ayrı
bir beyanname ile beyan edilir
ve ödenir. Bu beyanname için
ayrıca damga vergisi
hesaplanmaz. Anılan sürede
düzeltilen söz konusu fark için
gecikme faizi ve vergi cezası
aranmaz; eksik tahakkuk etmiş
olan verginin bu süre içinde
tamamlanmaması halinde bu
tarihte vergi ziyaı doğmuş olur.
Bu hükmün uygulamasına ilişkin
usûl ve esaslar Maliye
Bakanlığınca belirlenir."
|
(5615 Sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle
eklenen madde.
Geçerlilik:01.01.2007;Yürürlük:04.04.2007)
Gecici Madde 71-
(5615 Sayılı Kanunun 11
inci maddesiyle eklenen madde.
Geçerlilik:01.01.2007;
Yürürlük:04.04.2007) Bu
Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin
birinci fıkrasının (6) numaralı
bendinin uygulanmasına ilişkin
olarak, 70 inci maddenin birinci
fıkrasının (1), (2), (4) ve (7)
numaralı bentlerinde sayılan ve
1/1/2007 tarihinden önce iktisap
edilmiş olan mal (gerçek usûlde
vergilendirilen çiftçilerin ziraî
istihsalde kullandıkları
gayrimenkuller dahil) ve hakların
elden çıkarılmasından doğan
kazançların vergilendirilmesinde
dört yıllık süre esas alınır.
|
(5766 Sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 72-
(5766 Sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle eklenen geçici madde. Yürürlük:01.07.2008)
(1) 31/12/2017 tarihine kadar
sporculara yapılan ücret ve ücret
sayılan ödemelerden aşağıdaki
oranlarda gelir vergisi tevkifatı
yapılır.
a) Lig usulüne
tabi spor dallarında;
1) En üst
ligdekiler için % 15,
2) En üst altı
ligdekiler için % 10,
3) Diğer
liglerdekiler için % 5,
b) Lig usulüne
tabi olmayan spor dallarındaki
sporculara yapılan ödemeler ile
milli sporculara uluslararası
müsabakalara katılmaları
karşılığında yapılan ödemelerden %
5.
(2) Bu ödemeler
üzerinden 94 üncü madde kapsamında
ayrıca tevkifat yapılmaz. Bu
gelirler için yıllık beyanname
verilmez, diğer gelirler dolayısıyla
beyanname verilmesi halinde de bu
gelirler beyannameye dahil edilmez.
(3) Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce
yapılmış olan ücret ve ücret sayılan
ödemelerin vergilendirilmesinde
31/12/2007 tarihinde yürürlükte olan
hükümler uygulanır.
(4) Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları belirlemeye
Maliye Bakanlığı yetkilidir.
|
(5766 Sayılı Kanunun 8 inci
maddesiyle eklenen geçici madde)
Gecici Madde 73-
(5766 Sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle eklenen geçici
madde. Geçerlilik:01.01.2008;
Yürürlük:06.06.2008) (1)
29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı
Yatırımların ve İstihdamın Teşviki
ile Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanunun 3 üncü
maddesi kapsamında gelir vergisi
stopajı teşviki uygulanan ücretlerin
vergilendirilmesinde, öncelikle
Kanunun 32 nci maddesinde yer alan
asgari geçim indirimi dikkate
alınır.
(2) Bu madde hükümlerinin
uygulanmasına ilişkin esas ve
usulleri belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
|
(5766 Sayılı Kanunun 8 inci
maddesiyle eklenen geçici madde)
Gecici Madde 74-
(5766 Sayılı Kanunun 8
inci maddesiyle eklenen geçici
madde. Geçerlilik:01.01.2008;
Yürürlük:06.06.2008) (1)
2/11/2007 tarihli ve 5706 sayılı
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti
Hakkında Kanun uyarınca kurulan
Ajansa yapılan her türlü nakdî ve
aynî bağış ve yardımlar ile
sponsorluk harcamalarının tamamı;
gelir vergisi beyannamesinde
bildirilecek gelirlerden, kurumlar
vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca
gösterilmek şartıyla kurum
kazancından indirilir.
|
(5838 sayılı Kanunla eklenen madde
Yürürlük; 01.03.2009)
Gecici Madde 75-
(5838 sayılı Kanunla
eklenen madde Yürürlük; 01.03.2009)
31/12/2013 tarihine kadar, 28/2/2008
tarihli ve 5746 sayılı Araştırma ve
Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3
üncü maddesinin ikinci fıkrasında
belirtilen Ar-Ge ve destek
personelinin, bu çalışmaları
karşılığında elde ettikleri
ücretleri üzerinden asgari geçim
indirimi uygulandıktan sonra
hesaplanan gelir vergisinin;
doktoralı olanlar için yüzde 90'ı,
diğerleri için yüzde 80'i verilecek
muhtasar beyanname üzerinden
tahakkuk eden vergiden indirilmek
suretiyle terkin edilir. Bu süre
içerisinde, anılan maddenin bu
maddeye aykırı olan hükmü
uygulanmaz.
|
(5904 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesiyle eklenen madde Yürürlük;
03.07.2009)
Gecici Madde 76-
10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk
Kanunu kapsamında düzenlenen ürün
senetlerinin elden çıkarılmasından
doğan kazançlar, 31/12/2014 tarihine
kadar gelir ve kurumlar vergisinden
müstesnadır.
İstisna edilen bu kazançlar
üzerinden 94 üncü madde kapsamında
tevkifat yapılmaz. Münhasıran bu
kazançlar için gelir vergisi
mükelleflerince yıllık beyanname
verilmez, bu kazançlar verilecek
beyannamelere dahil edilmez.
|
(5904 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle
eklenen madde Yürürlük; 03.07.2009)
Gecici Madde 77-
Bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önceki dönemlerle ilgili
olarak 22/5/2003 tarihli ve 4857
sayılı İş Kanununun 21 inci maddesi
uyarınca işverenlerce işçiye ödenen
işe başlatmama tazminatları, damga
vergisi hariç herhangi bir vergiye
tabi tutulmaz. Anılan dönemlere
ilişkin işe başlatmama tazminatı
gelir vergisi tevkifatına tabi
tutulan mükelleflerin; tarha yetkili
vergi dairelerine başvurmaları ve
dava açmamaları, açılmış davalardan
vazgeçmeleri şartıyla 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun düzeltmeye
ilişkin hükümleri uyarınca tahsil
edilen gelir vergisinin red ve iade
işlemleri yapılır.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin
usul ve esası belirlemeye Maliye
Bakanlığı yetkilidir.
|
(6009 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle
eklenen geçici madde)
Gecici Madde 78-
(6009 sayılı Kanunun 6
ncı maddesiyle eklenen geçici madde;
Yürürlük: 01.01.2010 tarihinden
geçerli olmak üzere 01.08.2010)2010
takvim yılına ilişkin olarak
yapılmış ücret ödemeleri için bu
Kanunun yayımlandığı tarihe kadar
yapılmış olan gelir vergisi tevkifat
tutarlarının, 103 üncü maddede bu
Kanunla yapılan değişiklik hükmü
uyarınca hesaplanan vergiden fazla
olması halinde, fark vergi tutarı
terkin edilir, tahsil edilmişse
mükelleflerin sonraki dönemlerde
ödeyecekleri gelir vergisinden
mahsup edilir, mahsup imkânının
olmaması halinde ise red ve iade
olunur. Eksik olması halinde ise bu
fark, vergi sorumluları tarafından
bu Kanunun yayımlanmasından sonra
yapılacak ilk ücret ödemesinden
kesilerek bu ödemenin ait olduğu
döneme ilişkin muhtasar beyannamenin
verilme ve ödeme süresi içinde
topluca (muhtasar beyanname verme
yükümlülüğü olmayanlar hariç)
verilecek ayrı bir beyanname ile
beyan edilir ve ödenir. Bu beyanname
için ayrıca damga vergisi
hesaplanmaz. Anılan sürede
düzeltilen söz konusu fark için
gecikme faizi ve vergi cezası
aranmaz; eksik tahakkuk etmiş olan
verginin bu süre içinde
tamamlanmaması halinde bu tarihte
vergi ziyaı doğmuş olur. Bu hükmün
uygulanmasına ilişkin usûl ve
esaslar Maliye Bakanlığınca
belirlenir.
|
Yürürlük Maddeleri
Madde 125-
Bu kanun 1 Ocak
1961 tarihinde yürürlüğe girer.
|
Yürürlük Maddeleri
Madde 126-
Bu kanun
hükümlerini Maliye Bakanı
yürütür.
|
|
|
|
|
Sitemiz Bütün Tarayıcılar (Web Browser available all) ile %100 uyumlu ve sorunsuz bir şekilde çalışmaktadır.
|
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir -- Fatih ÇAVUŞ
|
ADRES : 3820 SOKAK NO:29 Eski izmir Yıkık Camii Cennetçeşme Limontepe Yeşilyurt Hatay Yol Ayrımı Karabağlar/İZMİR
TEL: +90 (232) 271 24 46 - + 90 (232) 271 25 26 FAKS: + 90 (232) 271 25 26
(C) Dizayn: Fatih ÇAVUŞ
Fatih Çavuş İZMİR SERBEST MUHASEBECİ VE MALİ MÜŞAVİRLER ODASI KAYITLI ÜYESİDİR
|
|