SOSYAL SİGORTALAR
VE GENEL SAĞLIK
SİGORTASI KANUNU
Kanun Numarası
: 5510
Kabul Tarihi
: 31/5/2006
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 16/6/2006 Sayı : 26200
Yayımlandığı Düstur : Tertip
: 5 Cilt : 45 Sayfa:
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1- Bu Kanunun amacı, sosyal
sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına
almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu
haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini
belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile
ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- Bu Kanun; sosyal sigortalar
ile genel sağlık sigortasından yararlanacak kişileri, işverenleri, sağlık
hizmeti sunucularını, bu Kanunun uygulanması bakımından gerçek kişiler ile
her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini ve tüzel kişiliği olmayan
diğer kurum ve kuruluşları kapsar.
Tanımlar
MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasında;
1) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
2) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını,
3) Sosyal sigortalar: Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarını,
4) Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve
analık sigortası kollarını,
5) Uzun vadeli sigorta kolları: Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası
kollarını,
6) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim
ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişiyi,
7) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Hak
sahibi: Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife
malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya
aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana
ve babasını,
8) Genel sağlık sigortası: Kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını,
sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların
finansmanını sağlayan sigortayı,
9) Genel sağlık sigortalısı: Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan kişileri,
Sayfa 1
9784
10) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.)
Bakmakla yükümlü olduğu kişi: 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c)
bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci
fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan
veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir
veya aylık bağlanmamış olan; (1)
a) Eşini,
b) 18 yaşını, lise ve dengi
öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda
belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim
görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını
doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna
göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını,
c) Geçiminin genel sağlık
sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit
edilen ana ve babasını, (1)
11) Hizmet akdi: 22/4/1926 tarihli ve 818
sayılı Borçlar Kanununda tanımlanan hizmet akdini ve iş mevzuatında
tanımlanan iş sözleşmesini veya hizmet akdini,
12) Ücret: 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında
sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak
para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı,
13) Asgarî ücret: 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu gereğince 16
yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt ücreti,
14) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Ay:
Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve
(c) bentleri kapsamındaki sigortalılar için, ayın 15'inden ertesi ayın
15'ine kadar geçen, diğer sigortalılar için ise ayın 1'i ilâ sonu arasında
geçen ve otuz gün olarak değerlendirilen süreyi,
15) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Yıl:
Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve
(c) bentleri kapsamındaki sigortalılar için, 15 Ocak tarihinden ertesi yılın
15 Ocak tarihine kadar geçen, diğer sigortalılar için ise 1 Ocak ilâ 31
Aralık tarihleri arasında geçen ve 360 gün olarak değerlendirilen süreyi,
16) Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya
sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
17) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Aylık:
Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile vazife malûllüğü halinde yapılan
sürekli ödemeyi,
18) Ödeme dönemi: Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıkların, ödeme
tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,
19) Tarımsal faaliyet: Kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle
başkalarının mülkünde veya kamuya mahsus mahallerde; ekim, dikim, bakım,
üretme, yetiştirme ve ıslah yoluyla yahut doğrudan doğruya tabiattan
istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünleri elde edilmesini
ve/veya bu ürünlerin yetiştiricileri tarafından; muhafazasını, taşınmasını
veya pazarlanmasını,
20) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Kurum
Sağlık Kurulu: Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık
kurullarınca düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil
eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma
gücü kaybı oranlarını, erken yaşlanma halini, vazifelerini yapamayacak
şekilde meslekte kazanma gücü kaybını ve malûllük derecelerini belirlemeye
yetkili hekimlerden ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurulları,
–––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
23 üncü maddesiyle, (10) numaralı bentte yer alan
“Bu Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin dışında kalan genel sağlık
sigortalısının,” ibaresi “5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile
60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı
alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel
sağlık sigortalısının,” olarak, aynı bendin (c) alt bendinde yer
alan “sigortalı” ibaresi “genel sağlık sigortalısı” olarak değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
Sayfa 2
9785
21) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Kamu
idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu
idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık,
müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin %
50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmelerden Türk Ticaret
Kanununa tabi olmayanlarla özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer
kamu kurumlarını,
22) Sağlık hizmeti: Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu
kişilere 63 üncü madde gereği finansmanı sağlanacak tıbbî ürün ve
hizmetleri,
23) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmeti: Kişilerin hastalıktan korunması
veya sağlıklı olma halinin sürdürülmesi amacıyla, kişiye yönelik olarak
finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerini,
24) Aile hekimi: Sağlık Bakanlığı tarafından aile hekimi olarak
yetkilendirilen ve Kurum ile sözleşme yapmış hekimleri,
25) Sağlık hizmeti sunucusu: Sağlık hizmetini sunan ve/veya üreten; gerçek
kişiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini ve bunların tüzel kişiliği
olmayan şubelerini,
26) Katılım payı: Sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için, genel sağlık
sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler tarafından ödenecek tutarı,
27) Sığınmacı ve Vatansız: İçişleri Bakanlığı tarafından sığınmacı veya
vatansız olarak kabul edilen kişileri,
28) Peşin sermaye değeri: Kurumca, bu Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen
giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oranı
dikkate alınarak hesaplanan tutarı,
29) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.)
Güncelleme katsayısı: Her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu
tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel
indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi
yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilâve
edilmesi sonucunda bulunan değeri,
30)
(Ek: 17/4/2008-5754/1 md.)
Vazife malûllüğü: Bu Kanunun 47
nci maddesinde tarif edilen vazife ve/veya harp malûllüğü hallerini,
31)
(Ek: 17/4/2008-5754/1 md.)
Uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmeleri: Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik
sözleşmelerini,
ifade eder.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/1 md.)
Bu maddenin (29) numaralı
bendinde belirtilen güncelleme katsayısının hesabında, en son temel yıllı
tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı veya sabit fiyatlarla
gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının eksi olduğu yıllarda eksi değerler
sıfır olarak alınır.
İKİNCİ KISIM
Sosyal Sigorta Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Sigortalılara
İlişkin Hükümler
Sigortalı sayılanlar
MADDE 4- (Değişik:
17/4/2008-5754/2 md.)
Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli
sigorta kolları uygulaması bakımından;
a) Hizmet akdi ile bir veya
birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile
hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest
meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi
olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup,
esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
Sayfa 3
9786
3) Anonim şirketlerin yönetim
kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin
komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm
ortakları,
4) Tarımsal faaliyette
bulunanlar,
c) Kamu idarelerinde;
1) Bu maddenin birinci fıkrasının
(a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak
çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı
olması öngörülmemiş olanlar,
2) Bu maddenin birinci fıkrasının
(a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili
kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş
olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca
açıktan vekil atananlar,
sigortalı sayılırlar.
Birinci fıkranın (a) bendi gereği
sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler;
a) İşçi sendikaları ve
konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim
kurullarına seçilenler,
b) Bir veya birden fazla işveren
tarafından çalıştırılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz
sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları
içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve
yazarlar,
c) Mütekabiliyet esasına dayalı
olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda
olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile
çalışanlar,
d) 2/7/1941 tarihli ve 4081
sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre çalıştırılanlar,
e) 24/4/1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen umumî kadınlar,
f) Milli Eğitim Bakanlığı
tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu
idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler ile 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) bendi kapsamında çalıştırılanlar,
hakkında da uygulanır.
Birinci fıkranın (b) bendi gereği
sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler; 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At
Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler hakkında da uygulanır.
Birinci fıkranın (c) bendi gereği
sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler;
a) Kuruluş ve personel kanunları
veya diğer kanunlar gereğince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde
göreve gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarında
Devlet memurları gibi emeklilik hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile
çalışmayanlar,
b) Başbakan, bakanlar, Türkiye
Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle
gelen üyeleri,
c) Birinci fıkranın (c) bendi
kapsamında iken, bu kapsamdaki kişilerin kurduğu sendikalar ve
konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim
kurullarına seçilenlerden aylıksız izne ayrılanlar,
d) Harp okulları ile fakülte ve
yüksek okullarda, Türk Silâhlı Kuvvetleri hesabına okuyan veya kendi
hesabına okumakta iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek
okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan
adaylar,
Sayfa 4
9787
e) Polis Akademisi ile fakülte ve
yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi
hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden
öğrenciler,
hakkında da uygulanır.
Dördüncü fıkranın (d) ve (e)
bentlerinde belirtilen okulları tamamlamadan ayrılanlar ile bu okulları
tamamlamalarına rağmen görevlerine başlamadan ayrılanların, bu okullarda
geçen eğitim süreleri sigortalılıklarından sayılmaz.
Bu Kanunun kısa vadeli sigorta
kollarına ilişkin hükümleri bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı sayılanlara bu kapsamda oldukları sürece uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar
MADDE 5- Kısa ve uzun vadeli sigorta
kolları bakımından aşağıda sayılan kişiler hakkında uygulanacak sigorta
kolları şunlardır:
a) Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile
tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde
çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, iş kazası ve meslek hastalığı
ile analık sigortası uygulanır ve bunlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.
b) (Değişik: 13/2/2011-6111/24 md.)
5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim
Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören
öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası;
meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja
tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı
maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime
esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç
alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve
bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca
genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/3 md.) Harp
malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu,
3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında
Kanuna göre vazife malûllüğü aylığı bağlanmış malûllerden, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmaya
başlayanların aylıkları kesilmez. 3713 sayılı Kanuna göre aylık bağlanmış
malûller ile aynı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife malûllüğü
aylığı alan er ve erbaşların, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı olmaları halinde de aylıkları kesilmez. Aylıkları
kesilmeksizin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
çalışanlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışanlar hakkında ise iş kazası
ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. İş kazası ve meslek
hastalığı sigortası hükümleri uygulananların uzun vadeli sigorta kollarına
tabi olmayı istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi
takip eden ay başından itibaren, haklarında uzun vadeli sigorta kolları da
uygulanır. Bu fıkra kapsamına girenlerden ayrıca genel sağlık sigortası
primi alınmaz.
d) (Mülga: 17/4/2008-5754/3 md.)
e) (Değişik: 13/2/2011-6111/24 md.)
Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve
değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlar hakkında iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası ile bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi
durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri
uygulanır.
Sayfa 5
9788
f) (Mülga: 17/4/2008-5754/3 md.)
g)
(Ek: 17/4/2008-5754/3 md.)
Ülkemiz ile sosyal güvenlik
sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki
işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında
kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri
halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye’de yasal olarak ikamet
etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın
haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe
bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası
primi alınmaz.(Ek cümle: 13/2/2011-6111/24 md.) Bu bent kapsamında
yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri
isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalılık sayılır.
Sigortalı sayılmayanlar
MADDE 6- Bu Kanunun kısa ve uzun
vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında;
a) İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi,
b) Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar
hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse katılmaksızın,
yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar,
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/4 md.) Ev
hizmetlerinde çalışanlar (ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç),
d) Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay
okulu öğrencileri,
e) Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş
adına ve hesabına Türkiye'ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal
sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye'de kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal
güvenlik mevzuatına tâbi olanlar,
f) Resmî meslek ve sanat okulları ile yetkili resmî makamların izniyle
kurulan meslek veya sanat okullarında ve yüksek okullarda fiilen normal
eğitim süreleri içinde yapılan, tatbikî mahiyetteki yapım ve üretim
işlerinde çalışan öğrenciler,
g) Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya
rehabilite edilen, hasta veya malûller,
h) (Değişik: 17/4/2008-5754/4 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereği sigortalı sayılması
gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar,
ı) Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5 inci maddesi
kapsamında sayılanlar hariç olmak üzere, tarım işlerinde veya orman
işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adına
ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık
tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten
sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanunda tanımlanan prime esas
günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu
belgeleyenler ile 65 yaşını dolduranlardan
talepte bulunanlar, (1)
j) (Mülga: 17/4/2008-5754/4 md.)
k) (Değişik: 17/4/2008-5754/4 md.) Kendi
adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf
ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu
faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas
günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler,
l) Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin
bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz
bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal
güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin
dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin uluslararası
sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin
ilgili mevzuatının zorunlu kıldığı
hallerde, işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında
sigortalı yapılanlar, (2)
4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmaz.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı
Kanunun 25 inci maddesiyle, bu bentte yer alan
“Kamu idareleri” ibaresi “Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5 inci maddesi
kapsamında sayılanlar” şeklinde ve “belgeleyenler,” ibaresi “belgeleyenler
ile 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar,” şeklinde değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
(2) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
4 üncü maddesiyle bu bentte yer alan “kamu
düzeninin” ibaresi “ilgili mevzuatının” şeklinde değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
Sayfa 6
9789
(h) bendinin uygulanmasıyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu
bitirenlerden, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu
hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili
görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmaz.
Birinci fıkranın (ı) bendinin uygulanmasında, Türkiye Ziraat Odaları
Birliğinin görüşü alınır.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sigortalılığın başlangıcı
MADDE 7- Sigorta hak ve
yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî eğitime
veya (…) (1) staja başladıkları tarihten, (1)
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/5 md.) (b)
bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, gelir vergisi mükellefi olanlar
ile şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin komandite ve
komanditer ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi
mükellefiyetlerinin başladıkları tarihten; sermaye şirketlerinden limited
şirket ortakları ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin
komandite ortaklarının, şirketin ticaret sicil memurluklarınca tescil
edildikleri tarihten; anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan
ortaklarının yönetim kuruluna seçildikleri tarihten; gelir vergisinden muaf
olanların ise esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı oldukları tarihten; tarımda
kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için tarımsal faaliyetlerinin
kanunla kurulu ilgili meslek kuruluşlarınca veya kendilerince, bir yıl
içinde bildirilmesi halinde kaydedildiği tarihten, bu süre içinde
bildirilmemesi halinde ise bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten; köy ve
mahalle muhtarları için seçildikleri tarihten; 4 üncü maddenin üçüncü
fıkrasında belirtilenler için ise lisans belgesine istinaden fiilen
çalışmaya başladıkları tarihten,
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/5 md.) (c)
bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, göreve başladıkları veya bu
Kanunun 4 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d) ve (e) bentleri
kapsamındaki okullarda öğrenime başladıkları tarihten,
itibaren başlar.
Birinci fıkranın (b) bendinin uygulanmasında, gelir vergisinden muaf olanlar
ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların kayıt ve tescil
işlemleri ile ilgili olarak kanunla kurulmuş ilgili meslek kuruluşlarının
görüşleri alınır.
Sigortalı bildirimi ve tescili
MADDE 8-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.)
İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce,
sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak
işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;
a) İnşaat, balıkçılık ve tarım
işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya
başlatıldığı gün,
b) Yabancı ülkelere sefer yapan
ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk
defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı
çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan
sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz
konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
c) Kamu idarelerince istihdam
edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına
tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde
çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir
ay içinde,
Kuruma verilmesi halinde,
sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.
Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde,
sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler. Ancak,
sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmez.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
26 ncı maddesiyle, bu bentte yer alan “zorunlu”
ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Sayfa 7
9790
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin
(4) numaralı alt bendinde bulunanlar hariç olmak üzere diğer alt bentleri
kapsamında sigortalı sayılan kişilerden köy ve mahalle muhtarları için
seçildiklerine ilişkin mazbatalarını ilgili seçim kurulundan aldıkları
tarihten, sigortalılıkları vergi mükellefiyetlerinin başladığı tarihten
başlayan sigortalılar için vergi mükellefiyeti işleminin tesis tarihinden
itibaren iki ayı geçmemek üzere ilgili vergi dairesince vergi mükellefinin
işe başlama işlemlerinin tekemmül ettirildiği tarihten ve diğerleri için 7
nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık
başlangıcından; (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için
ise kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıt tarihinden itibaren kendi
mevzuatına göre kayıt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler,
vergi daireleri ve Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü sigortalı işe giriş
bildirgesi düzenleyerek Kuruma vermekle yükümlüdür. 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde
sayılanların bildirimleri en geç 15 gün, (4) numaralı alt bendinde
sayılanların bildirimleri ise en geç bir ay içinde yapılır. Ayrıca 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendinde
sayılanların kendileri tarafından da sigortalılık bildirimleri yapılabilir.
4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilenlerin ise çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren en geç bir ay içinde tescil eden kuruluş tarafından Kuruma
bildirilmesi zorunludur. Kurum bu bildirimlerden itibaren bir ay içinde
tescili yapılan kişilere, sigortalılık hak ve yükümlülüklerinin başladığını
bildirir.(1)
(Mülga dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.)
(Değişik beşinci fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı sayılan kişileri çalıştıracak işverenler, bu kapsamda
ilk defa veya tekrar çalıştırmaya başlattıkları kişileri, 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıcından
itibaren, onbeş gün içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma
bildirmekle yükümlüdürler. Aynı kamu idaresinin farklı birimleri arasındaki
naklen tayin ve görevlendirmelerde bildirim yapılmaz.
(Mülga altıncı fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.)
Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan
yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı
kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve
sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle
yükümlüdürler.
Bu maddenin ikinci ve beşinci fıkraları hariç olmak üzere, diğer
fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ilgililer hakkında,
102 nci madde hükümlerine göre idarî para cezası uygulanır.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin şekli ve içeriği, bildirgenin verilme
yöntemleri ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sigortalılığın sona ermesi
MADDE 9- Kısa ve uzun vadeli sigorta
kolları bakımından sigortalılık;
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların,
hizmet akdinin sona erdiği tarihten,
b) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların;
1) Gelir vergisi mükellefi olanlar için, mükellefiyetlerini gerektiren
faaliyetlerine son verdikleri tarihten,
2) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) Gelir
vergisinden muaf olanlar için, esnaf ve sanatkâr sicili kaydının silindiği
veya 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamına girdiği tarihten,
3) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı alt bendi kapsamına girenlerden,
şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin komandite ve
komanditer ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi
mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihten, sermayesi paylara bölünmüş
komandit şirketlerin komandite ortaklarının, şirketin ticaret sicil
memurluğundan kaydının silindiği tarihten, limited şirket ortaklarından
hisselerinin tamamını devreden sigortalıların, hisse devrinin yapılmasına
ortaklar kurulunca karar verildiği tarihten, anonim şirketlerin yönetim
kurulu üyesi olan ortaklarının yönetim kurulu üyeliklerinin sona erdiği
tarihten, iflas veya tasfiye durumu ile münfesih duruma düşen şirketler için
ortağın talep etmesi halinde, mahkeme kararı ile iflasın, tasfiyenin
açılmasına, ortaklar kurulu kararı ile tasfiyenin başlamasına veya şirketin
münfesih duruma düşmesine karar verildiği, ortakların talepte bulunmaması
halinde, mahkemece iflasın kapatılmasına karar verildiği, tasfiyesi
sonuçlanan şirketlerin ortaklıklarının ise tasfiye kurulu kararının ticaret
sicili memurluğunca tescil edildiği tarihten,
4) (Mülga: 17/4/2008-5754/7 md.)
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendinde bulunanlar hariç
olmak üzere diğer alt bentleri kapsamında sigortalı sayılan kişiler için 7
nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık
başlangıcından;” ibaresi “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin
(4) numaralı alt bendinde bulunanlar hariç olmak üzere diğer alt bentleri
kapsamında sigortalı sayılan kişilerden köy ve mahalle muhtarları için
seçildiklerine ilişkin mazbatalarını ilgili seçim kurulundan aldıkları
tarihten, sigortalılıkları vergi mükellefiyetlerinin başladığı tarihten
başlayan sigortalılar için vergi mükellefiyeti işleminin tesis tarihinden
itibaren iki ayı geçmemek üzere ilgili vergi dairesince vergi mükellefinin
işe başlama işlemlerinin tekemmül ettirildiği tarihten ve diğerleri için 7
nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık
başlangıcından;” şeklinde, “esnaf sicil memurluğu” ibaresi “Esnaf ve
Sanatkâr Sicil Müdürlüğü” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 8
9791
5) (Değişik: 13/2/2011-6111/28 md.)
Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için, tarımsal
faaliyetinin sona erdiği veya 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi
uyarınca muafiyet kapsamına girdiği yahut 65 yaşını doldurması nedeniyle
talepte bulunduğu tarihten,
6) Köy ve mahalle muhtarlarının, muhtarlık görevlerinin sona erdiği
tarihten,
7) Herhangi bir yabancı ülkede ikamet eden ve o ülke mevzuatı kapsamında
sigortalı olarak çalışmaya başladığı veya ikamet esasına bağlı olarak, o
ülke sosyal güvenlik sistemine dahil olduğu tarihten
bir gün öncesinden, (1)
8) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) (3)
numaralı alt bent kapsamında iflas veya tasfiye durumu ile münfesih duruma
düşen şirketlerin ortaklarından 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında çalışmaya başlayanların, çalışmaya başladıkları tarihten bir gün
öncesinden, (1)
9) Köy ve mahalle muhtarlarından; kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışmasından dolayı gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar hariç,
aynı zamanda hizmet akdi ile çalışanların çalışmaya başladığı tarihten
bir gün öncesinden, (1)
10) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) Gelir
vergisinden muaf olan, ancak esnaf ve sanatkârlar sicili kaydına istinaden 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı
sayılanlardan, bu sigortalılıklarının devamı sırasında, hizmet akdi ile
çalışanların çalışmaya başladığı tarihten bir gün öncesinden,
(1)
11) (Ek:
13/2/2011-6111/28 md.) 6132 sayılı Kanuna tabi jokey ve antrenörler
için, lisansları yenilenmeyenlerin lisanslı oldukları yılın sonundan,
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı
sayılanların;
1) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) Ölüm
veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde görev aylıklarının kesildiği
tarihi, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde
belirtilen yaş hadleri ile sıhhi izin sürelerinin doldurulması halinde ise
bu süre ve hadlerin doldurulduğu tarihleri takip eden aybaşından,
2) (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) Diğer
hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten,
d) 5 inci madde gereği bazı sigorta kollarına tâbi tutulanların, sigortalı
sayılmalarını gerektiren halin sona erdiği tarihten,
e) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (l) bendi kapsamında olanlardan,
çalışmakta iken bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumu ile
irtibatlandırılanlar ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri
çerçevesinde, seçimini bu yönde kullananlar için sigortalandıkları tarihten,
itibaren sona erer.
Ancak, hastalık ve analık hükümlerinin uygulanmasında sigortalılık;
a) İlgili kanunlar gereği sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak
etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini,
b) Diğer hallerde ise birinci fıkrada belirtilen tarihleri,
takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır.
Birinci fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerine göre sigortalılığı sona
erenlerin durumları işverenleri tarafından, (b) bendinde belirtilen
şekillerde sona erenlerin durumları ise kendileri ve sözü edilen bentte
belirtilen faaliyetin sona erme halinin bildirildiği kuruluşlar veya vergi
daireleri tarafından, en geç on gün içinde Kuruma bildirilir. Bu kişilerin
meslek kuruluşlarına ya da vergi dairelerine olan yükümlülüklerini yerine
getirmemiş olmaları, sigortalılığın sona ermesine ilişkin belge ya da
bilginin verilmesine engel teşkil etmez. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/28
md.) Vergi dairelerince vergi
mükellefiyetinin sona erdiğine ilişkin yapılacak bildirimlerde bu süre
vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis tarihinden itibaren iki ayı
geçmemek üzere vergi mükellefinin işi bırakma
işlemlerinin vergi dairelerince tekemmül ettirildiği tarihten başlar.
Birinci fıkranın (e) bendine göre sigortalılığı sona erenler ile 8 inci
maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre bildirimi yapılan
sigortalıların, sigortalılığının sona ermesine ilişkin bildirimleri, üç ay
içinde Kuruma yapılır.
–––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
28 inci maddesiyle, (7), (8), (9) ve (10)
numaralı alt bentlerinde yer alan “tarihten” ibarelerinden sonra
gelmek üzere “bir gün öncesinden” ibareleri eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 9
9792
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. (Ek
cümle: 13/2/2011-6111/28 md.) Vergi
dairelerince vergi mükellefiyetinin sona erdiğine ilişkin yapılacak
bildirimlerde bu süre vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis
tarihinden itibaren iki ayı geçmemek üzere vergi
mükellefinin işi bırakma işlemlerinin vergi dairelerince tekemmül
ettirildiği tarihten başlar.
Sigortalıların işleri nedeniyle geçici olarak yurt dışında bulunmaları
MADDE 10- 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalıların işverenleri tarafından geçici
görevle yurt dışına gönderilmeleri, (c) bendinde sayılan sigortalıların
mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak yurt dışına gönderilmeleri veya
(b) bendinde sayılanların sigortalılığa esas çalışması nedeniyle yurt
dışında bulunmaları halinde, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların
ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülükleri devam eder.
(Mülga ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/67 md.)
İKİNCİ BÖLÜM
İşyerleri ve İşverenlere İlişkin Hükümler
İşyeri, işyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli
MADDE 11- İşyeri, sigortalı
sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları
yerlerdir.
İşyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı
bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme,
çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek
eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçlar da
işyerinden sayılır.
İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı
çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür. Şirket kuruluşu
aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama
tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu
bildirimleri Kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicili memurlukları,
kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde Kuruma bildirmek
zorundadır.
29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi
şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete
katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân
tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç
yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesi ile
Kuruma bildirilmek zorundadır.
İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese
nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği,
yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde,
işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden
itibaren en geç üç ay içinde, işyeri bildirgesini Kuruma vermekle
yükümlüdür. İşyerinin aynı il sınırları içinde Kurumun diğer bir ünitesinin
görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres
değişikliğinin yazı ile bildirilmesi yeterlidir. Bu işlerde çalışan
sigortalıların, sigorta hak ve yükümlülükleri devam eder.
Sayfa 10
9793
Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk
tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği
taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine
esas olan istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren bir ay
içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.
Bu maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında, 102 nci
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca idarî para cezası uygulanır.
İdarî para cezası uygulanması, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel
teşkil etmez.
Alt işveren, asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle
aralarında yaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, Kurumdan alacağı özel bir
numara ile asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirir.
İşyeri bildirgesinin verilmemesi veya geç verilmesi, bu Kanunda belirtilen
hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. İşyeri bildirgesinin şekli ve
içeriği ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
İşveren, işveren vekili, geçici iş ilişkisi kurulan işveren ve alt işveren
MADDE 12- 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran
gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar
işverendir.
İşveren adına ve hesabına, işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim
görevini yapan kimse, işveren vekilidir. Bu Kanunda geçen işveren deyimi,
işveren vekilini de kapsar. İşveren vekili ve 4857 sayılı İş Kanununda
tanımlanan geçici iş ilişkisi kurulan işveren, bu Kanunda belirtilen
yükümlülüklerinden dolayı işveren ile birlikte müştereken ve müteselsilen
sorumludur.
4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendine tâbi olanlar hakkında,
işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunları çalıştıran işçi
sendikaları ve konfederasyonları veya
işveren tarafından; 4 üncü maddenin dördüncü fıkrasına tâbi olanlar
hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunları
çalıştıran kamu idareleri veya eğitim gördükleri okullar tarafından yerine
getirilir. (1)
2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna
göre çalıştırılanlar hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen
yükümlülükleri, bunları çalıştırmaya yetkili makam tarafından yerine
getirilir.
Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve
benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların işvereni, Ceza İnfaz
Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, işveren vekilleri ise Ceza
İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun sorumlu müdür ve
amirleridir.
Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir
işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için
görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir.
Sigortalılar, üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla
sözleşme yapmış olsalar dahi, asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği
yükümlülüklerden dolayı alt işveren ile birlikte sorumludur.
––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı
Kanunun 65 inci maddesiyle; 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan
“üçüncü” ibaresi “dördüncü”olarak değiştirilmiş; aynı Kanunun 66 ncı
maddesiyle “işçi sendikaları” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve
konfederasyonları” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 11
9794
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM (1)
Hizmet Akdiyle veya Kendi
Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışan Sigortalıların Tabi Olduğu Kısa Vadeli
Sigorta Hükümleri
İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
MADDE 13- İş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren
tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri
dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen
zamanlarda,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren
kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan
zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş
gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre
uğratan olaydır.
İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından
bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine
derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde,
b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir
ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden
sonra üç işgünü içinde,
c) (Mülga: 17/4/2008-5754/8 md.)
(Değişik paragraf: 17/4/2008-5754/8 md.)
iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta
ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen
süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi
halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.
Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara
varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile
yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri
vasıtasıyla soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda yazılı olarak
bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı
anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler,
ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde
bulunanlardan, 96 ncı madde hükmüne göre tahsil edilir.
İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü
ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Meslek hastalığının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması
MADDE 14- Meslek hastalığı,
sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir
sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli
hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
––––––––––––
(1) Bu bölüm başlığı “Kısa Vadeli
Sigorta Hükümleri” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 65 inci
maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 12
9795
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun;
a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usûlüne uygun
olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin
incelenmesi,
b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve
buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer
belgelerin incelenmesi,
sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur.
Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ve sigortalı olarak
çalıştığı işten kaynaklanmış ise, sigortalının bu Kanunla sağlanan haklardan
yararlanabilmesi için, eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana
çıkması arasında bu hastalık için Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte
belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır. Bu
durumdaki kişiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler. Herhangi
bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla belirlendiği ve
meslek hastalığına yol açan etkenin işyerindeki inceleme sonunda tespit
edildiği hallerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi
aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Kurumun veya ilgilinin başvurusu
üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı
sayılabilir.
Meslek hastalığının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından,
sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine
bildirilen işveren tarafından, (1)
b) (b) bendi kapsamındaki sigortalı bakımından ise kendisi tarafından,
bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç işgünü içinde, iş kazası ve
meslek hastalığı bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu
yükümlülüğü yerine getirmeyen veya yazılı olarak bildirilen hususları kasten
eksik ya da yanlış bildiren işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamındaki sigortalıya, Kurumca bu durum için yapılmış bulunan
masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri rücû edilir.
Meslek hastalığı ile ilgili bildirimler üzerine gerekli soruşturmalar,
Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya
Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla yaptırılabilir.
Hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı
bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına
ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte
düzenlenir. Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir
hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek
uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.
Hastalık ve analık hali
MADDE 15- (Değişik:
17/4/2008-5754/9 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalının, iş kazası ve
meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan
rahatsızlıklar, hastalık halidir.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının veya sigortalı
erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya
aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan
eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz
haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan
gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve özürlülük halleri analık
hali kabul edilir.
––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı
Kanunun 65 inci maddesiyle bu bentte yer alan “(a) ve (c) bentleri” ibaresi
“(a) bendi olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 13
9796
İş kazası, meslek hastalığı,
hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar (1)
MADDE 16- (Değişik:
17/4/2008-5754/10 md.)
İş kazası veya meslek hastalığı
sigortasından sağlanan haklar şunlardır:
a) Sigortalıya, geçici iş
göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.
b) Sigortalıya sürekli iş
göremezlik geliri bağlanması.
c) İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması.
d) Gelir bağlanmış olan kız
çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
e) İş kazası ve meslek hastalığı
sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.
Hastalık ve analık sigortasından
sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş
göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
Analık sigortasından sigortalı
kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı
erkeğe, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri
kapsamındaki sigortalılardan; kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık
alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her
çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim
Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme
ödeneği verilir.
Sigortalı kadına veya sigortalı
olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği
verilebilmesi için, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında olanlar
için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta
kolları primi bildirilmiş olması,
b) (b) bendi kapsamında olanlar
için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta
kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,
şarttır.
Emzirme ödeneğine hak kazanan
sigortalılardan 9 uncu maddeye göre sigortalılığı sona erenlerin, bu
tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın
veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum
tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla
emzirme ödeneğinden yararlandırılır.
Ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanç (2)
MADDE 17- İş kazası, meslek
hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya
bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının
veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş
göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde 80 inci
maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara
esas prim ödeme gün sayısına
bölünmesi suretiyle hesaplanır. (Mülga son cümle: 17/4/2008-5754/67 md.)
Oniki aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı, çalışmaya
başladığı ay içinde iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe
uğrarsa verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas
günlük kazanç; çalışmaya başladığı tarih ile iş göremezliğinin başladığı
tarih arasındaki sürede elde ettiği prime esas günlük kazanç toplamının,
çalıştığı gün sayısına bölünmesi suretiyle; çalışmaya başladığı gün iş
kazasına uğraması halinde ise aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir
sigortalının günlük kazancı esas tutulur.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gereği sigortalı sayılanların
ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında:
a) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise
ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan
gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir
ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz.
b) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret,
ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin
hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar dikkate
alınmaz.
––––––––––––
(1) Bu madde başlığı “İş kazası, meslek
hastalığı, hastalık ve analık hallerinde sağlanan haklar” iken, 17/4/2008
tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
(2) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle bu maddenin birinci
fıkrasındaki “prim gün sayısına” ibaresi “prim ödeme gün sayısına”, üçüncü
fıkrasındaki “(a) ve (c) bentleri” ibaresi “(a) bendi”şeklinde değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
Sayfa 14
9797
Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak
çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana
çıkmış ise, günlük kazancı bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak
yukarıdaki fıkralara göre hesaplanır.
İş kazası ile meslek hastalığı sigortasından
bağlanacak gelirlere esas tutulacak aylık kazanç, yukarıdaki hükümlere göre
hesaplanacak günlük kazancın otuz katıdır.
Geçici iş göremezlik ödeneği
MADDE 18-
Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu
alınmış olması şartıyla;
a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş
göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile
5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi
olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş
göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa
vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin
üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile
(b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı
alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki
bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması
şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik
halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve
edilerek çalışmadığı her gün için,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile
(b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı
alt bentleri kapsamındaki sigortalı
kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı
çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta
kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum
sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, (1)
geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/11
md.) 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara iş kazası veya
meslek hastalığı ya da analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, genel
sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş
olması şartıyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu
tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları sürede ödenir. Ancak bu
maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre doğum öncesi ve doğum sonrası
çalışmadığı sürelerde geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için
yatarak tedavi şartı aranmaz.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/11
md.) İş kazası, meslek
hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş
göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci maddeye göre hesaplanacak
günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.
Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabına esas
tutulacak günlük kazançların alt sınırında meydana gelecek değişikliklerde,
yeniden tespit edilen alt sınırın altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek
almakta bulunanların veya almaya hak kazanmış veya kazanacak olanların bu
ödenekleri, günlük kazançlarının alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe
girdiği tarihten başlayarak değiştirilmiş günlük kazançların alt sınırına
göre ödenir.
Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı,
hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, geçici iş göremezlik
ödeneklerinden en yükseği verilir.
Geçici iş göremezlik ödenekleri, toplu iş
sözleşmesi yapılan işyerleri ile kamu idarelerinin işverenleri tarafından
Kurumca belirlenen usûl ve esaslara göre Kurum adına sigortalılara ödenerek,
daha sonra Kurum ile mahsuplaşmak suretiyle tahsil edilebilir.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
29 uncu maddesiyle, bu bentte yer alan “sigortalı
kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar
çalışması halinde,” ibaresi “sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde
doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin
onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde,” şeklinde
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 15
9798
Geçici iş göremezlik ödeneklerinin ödeme zamanı
ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanma,
hesaplanması, başlangıcı ve birden çok iş kazası ve meslek hastalığı hali
MADDE 19- (Değişik birinci fıkra:
17/4/2008-5754/12 md.)
İş kazası veya meslek hastalığı
sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık
hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara
istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında
azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine
hak kazanır.
Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış olan
sigortalının yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma gücünü ne
oranda yitirdiği, birinci fıkrada belirtilen sağlık kurullarından alınacak
raporlara göre yeniden tespit olunur.
Sürekli iş göremezlik geliri, sigortalının
mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır. Sürekli tam iş
göremezlikte sigortalıya, 17 nci maddeye göre hesaplanan aylık kazancının %
70'i oranında gelir bağlanır. Sürekli kısmî iş göremezlikte sigortalıya
bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iş
göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine ödenir. Sigortalı, başka
birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100 olarak
uygulanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine
göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi
için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil
prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının
ödenmiş olması zorunludur. (1)
(Mülga beşinci fıkra: 17/4/2008-5754/12 md.)
(Mülga altıncı fıkra: 17/4/2008-5754/12 md.)
Yukarıdaki fıkralara göre hesaplanan gelir,
günlük kazanç hesabına giren son ay ile gelir başlangıç tarihi arasında 55
inci maddenin ikinci fıkrası hükmüne göre artırılarak belirlenir.
Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri;
a) Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği
tarihi,
b) Geçici iş göremezlik tespit edilemeden
sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait sağlık kurulu raporu
tarihini,
takip eden ay başından başlar.
––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
12 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “prim ve
her türlü borçlarının” ibaresi “prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının”
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 16
9799
Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılardan, aynı özürlülük veya
meslek hastalığı nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazılı istek
tarihinden itibaren 18 inci maddeye göre hesaplanacak bir günlük geçici iş
göremezlik ödeneği ile aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri
arasındaki fark, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir.
Sigortalının yeniden bir iş kazasına uğraması veya yeni bir meslek
hastalığına tutulması halinde, meydana gelen özürlerin bütünü göz önüne
alınarak kendisine, sürekli iş göremezliğini doğuran son iş kazası veya
meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir hesaplanır. Ancak,
sigortalının son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki günlük
kazancına göre bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise
sigortalının sürekli iş göremezlik geliri ilk kazanç üzerinden ödenir.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş
göremezlik hallerinde meslekte kazanma gücündeki kayıp oranının
belirlenmesine ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar,
Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Hak sahiplerine gelir bağlanması, evlenme ve cenaze ödenekleri
MADDE 20- İş kazası veya meslek
hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, 17
nci madde gereğince tespit edilecek aylık kazancının % 70'i, 55 inci
maddenin ikinci fıkrasına göre güncellenerek 34 üncü madde hükümlerine göre
gelir olarak bağlanır.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 veya
daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri
bağlanmış iken ölenlerin, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı
olup olmadığına bakılmaksızın birinci fıkraya göre belirlenen tutar, 34 üncü
madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak bağlanır.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının
altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken
ölenlerin, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması halinde
sigortalının almakta olduğu sürekli iş göremezlik geliri, 34 üncü madde
hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak bağlanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların
hak sahiplerine gelir bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı,
genel sağlık sigortası dahil prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. (1)
Gelirin başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanmasında 34 üncü ve 35 inci
maddeler uygulanır.
37 nci madde hükümlerine göre hak sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneği
verilir.
İş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin ve üçüncü
kişilerin sorumluluğu
MADDE 21- İş kazası ve meslek
hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş
güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca
sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride
yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk
peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden
isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene
ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi
dikkate alınır.
––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “prim ve
her türlü borçlarının” ibaresi “prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının”
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 17
9800
İş kazasının, 13 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen
sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine
kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği,
Kurumca işverenden tahsil edilir.
Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde,
böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece
elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var
olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması
sonucu meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici
iş göremezlik ödeneği işverene ödettirilir.
İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle
meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride
yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk
peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet
kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir.
İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık; kamu görevlileri, er ve erbaşlar
ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin
gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu fiillerden
dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç olmak
üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan
gelirler için kurumuna veya ilgililere rücû edilmez. Ayrıca, iş kazası veya
meslek hastalığı sonucu ölümlerde, bu Kanun uyarınca hak sahiplerine
bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası veya meslek
hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya iş
kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine, Kurumca rücû
edilmez.
Sigortalının kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzaması, iş
göremezliğinin artması
MADDE 22- Sigortalının aşağıdaki
sayılan nedenlerden dolayı iş kazasına veya meslek hastalığına uğraması,
hastalanması, tedavi süresinin uzaması veya iş göremezliğinin artması
hallerinde geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri;
a) Ceza sorumluluğu olmayanlar ile kabul edilebilir bir mazereti olanlar
hariç, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık
nedeniyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uymaması sonucu tedavi
süresinin uzamasına veya iş göremezlik oranının artmasına, malûl kalmasına
neden olması halinde, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı
esas alınarak dörtte birine kadarı Kurumca eksiltilir.
b) Ceza sorumluluğu olmayanlar hariç, ağır kusuru yüzünden iş kazasına
uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalının kusur
derecesi esas alınarak üçte birine kadarı Kurumca eksiltilir.
c) Kasdî bir hareketi yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına
tutulan, hastalanan veya Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen
tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, yarısı tutarında ödenir.
d) Tedavi gördüğü hekimden, tedavinin sona erdiğine ve çalışabilir olduğuna
dair belge almaksızın çalışan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği
ödenmez, ödenmiş olanlar da yersiz yapılan ödeme tarihinden itibaren 96 ncı
madde hükümlerine göre geri alınır.
Sayfa 18
9801
13 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler tarafından iş
kazasının anılan bentte belirtilen süre içinde Kuruma bildirilmemesi
durumunda, sigortalıya yapılacak iş göremezlik ödenekleri bildirim
tarihinden itibaren ödenir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk
MADDE 23- Sigortalı çalıştırmaya
başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma
bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı
çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş
kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin
gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması
gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, 21 inci maddenin
birinci fıkrasında yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca
ödettirilir.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olduğu
halde, 8 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içerisinde
bildirimde bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan sürede meydana gelen iş
kazası, meslek hastalığı, analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve
ödenekleri Kurumca ödenmez. (1)
Kısa vadeli sigorta kollarında dikkate alınmayan süreler
MADDE 24- Kısa vadeli sigorta
kolları bakımından;
a) Herhangi bir sebeple silâh altına alınan sigortalının askerlikte geçen
hizmet süresi,
b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
c) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici iş
göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,
d) Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması
hallerinde geçen süre,
18 inci maddede belirtilen çalışma sürelerine girmediği gibi, iş
göremezliğin başladığı veya hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu
tarihten önceki bir yılın hesabında da dikkate alınmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri
Malûl sayılma
MADDE 25- (Değişik:
17/4/2008-5754/13 md.)
Sigortalının veya işverenin
talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık
kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî
belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya
meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi
kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya
vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum
Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.
––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “dördüncü
fıkrasında” ibaresi “üçüncü fıkrasında”, “hastalık ve analık” ibaresi
“analık” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 19
9802
Ancak, sigortalı olarak ilk defa
çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya
vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden
veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya özrü sebebiyle
malûllük aylığından yararlanamaz.
Yedek subay veya er olarak ya da
talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri
kesilmeksizin silâh altına alındıkları dönemde malûl olup, bu malûllükleri
asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu hastalık
veya özürleri sebebiyle malûllük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların yazılı talepleri halinde,
haklarında bu madde hükümleri uygulanmaksızın malûllüklerinin mani olmadığı
başka vazife veya sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak üzere istifa
etmiş sayılırlar. Bunların, istifa etmiş sayıldıktan sonra dahi, bu Kanun
hükümlerinin uygulanmasını isteme hakları mahfuzdur. Ancak, kurumlarında
başka vazife ve sınıflara nakli mümkün olanlardan özel kanunlarına göre
yükümlülük süresine tabi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadıkça veya
malûliyetlerinin yeni vazifelerine de mani olduğuna dair usûlüne uygun
yeniden rapor almadıkça bu haklarını kullanamazlar.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, vazifelerini yapamayacak
derecede hastalığa uğrayanlar, hastalıkları kanunlarında tayin edilen
sürelerden fazla devam etmesi halinde, hastalıklarının mahiyetlerine ve
doğuş sebeplerine göre birinci fıkra uyarınca malûl veya 47 nci madde
hükümlerine göre vazife malûlü sayılırlar.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan; personel kanunlarına tabi
olmayanların hastalık sebebiyle malûl sayılmalarına esas alınacak hastalık
süresi hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye
kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun hastalık iznine ilişkin
hükümleri uygulanır. Kanunlarındaki yazılı sürelerden önce geçen hastalığı
en çok bir yıl içinde nüksetmesi halinde eski ve yeni hastalık süreleri
birleştirilmek suretiyle işlem yapılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Malûllük sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları
MADDE 26- Malûllük sigortasından
sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır.
Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az
on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin
sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise
sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi bildirilmiş olması,
Sayfa 20
9802-1
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak
çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten
sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması,
halinde malûllük aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel
sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. (1)
Malûllük aylığının hesaplanması, başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanması
MADDE 27- (Değişik:
17/4/2008-5754/15 md.)
Malûllük aylığı; prim gün sayısı
9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha
fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde
hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç
ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak, 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için
9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanır.
Malûllük aylığı, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile (c)
bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir
sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların;
a) Malûl sayılmasına esas tutulan
rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,
b) Malûl sayılmasına esas tutulan
rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,
c) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, malûliyetleri
sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi,
takip eden ay başından itibaren
başlar.
Malûllük aylığı almakta iken bu
Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya
başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden
ödeme dönemi başında kesilir ve bu Kanuna tabi olarak çalıştıkları süre
zarfında 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81
inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık
sigortasına ait prim alınır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malûllük
aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya
sevkedilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas
malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi,
diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren
yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanır.
Bu durumdakilerden ilk bağlanan
malûllük aylığına esas prim ödeme gün sayısı;
a) 9000 günün üzerinde olanların
aylıkları 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanarak
hesaplanır.
–––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
14 üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan “prim ve
her türlü borçlarının” ibaresi “prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının”
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 21
9802-2
b) 9000 günden az olanların
aylıkları ise, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan
artışlar uygulanmak suretiyle aylığın başlangıç tarihi itibariyle hesaplanan
tutarının emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamının
emeklilik öncesi prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü ile emeklilik
sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur. Emeklilik sonrası
çalışmaya ait kısmi aylık, emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün
sayısı toplamı ve emeklilik sonrası çalışmaya ait prime esas
kazançları üzerinden bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan aylığın
emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Yeni
aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar
uygulanmak suretiyle bulunan tutarın altında olamaz.
Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen 9000 prim gün sayısı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 7200 gün olarak uygulanır.
Sayfa 22
9803
Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları
MADDE 28- Yaşlılık sigortasından
sigortalıya sağlanan haklar şunlardır:
a) Yaşlılık aylığı bağlanması.
b) Toptan ödeme yapılması.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/16
md.) İlk defa bu Kanuna göre
sigortalı sayılanlara;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş
olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün
sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır.
b) (a) bendinde belirtilen yaş şartı;
1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında
kadın için 59, erkek için 61,
2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında
kadın için 60, erkek için 62,
3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında
kadın için 61, erkek için 63,
4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında
kadın için 62, erkek için 64,
5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında
kadın için 63, erkek için 65,
6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında
kadın için 64, erkek için 65,
7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve
erkek için 65,
olarak uygulanır. Ancak yaş hadlerinin
uygulanmasında (a) bendinde belirtilen prim gün sayısı şartının doldurulduğu
tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.
Sigortalılar, ikinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan yaş hadlerine
65 yaşını geçmemek üzere üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla da
yaşlılık aylığından yararlanabilirler. (1)
Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin
ikinci fıkrasına göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya
özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan
sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla
yaşlılık aylığı bağlanır.
–––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 16
ncı maddesiyle; bu fıkrada yer alan "yaş hadlerine" ibaresinden sonra
gelmek üzere "65 yaşını geçmemek üzere" ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 23
9804
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca
usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi
sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan
beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan
beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla
ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına
hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine
tâbi tutulabilirler.
Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya
münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için ikinci
fıkrada belirtilen yaş şartı 55 olarak uygulanır.
55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş
dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından
yararlanırlar. (1)
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) Emeklilik veya yaşlılık aylığı
bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli
bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim
ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş
hadlerinden de indirilir.
(Değişik sekizinci fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) Yukarıdaki
fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalının çalıştığı
işten ayrıldıktan, (b) bendinde belirtilen sigortalının sigortalılığa esas
faaliyete son verip vermeyeceğini beyan ettikten sonra yazılı istekte
bulunmaları, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen
sigortalıların ise istekleri üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayı
alındıktan sonra ilişiklerinin kesilmesi şarttır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılara
yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için ayrıca, yazılı talepte bulunduğu tarih
itibarıyla genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle
prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması zorunludur. (1)
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yaşlılık aylığının hesaplanması
MADDE 29- (Değişik:
17/4/2008-5754/17 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri kapsamındaki sigortalılar ile aynı fıkranın (c) bendine göre bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya
başlayanların yaşlılık aylığı, aşağıdaki hükümlere göre belirlenecek
ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan
tutardır.
Ortalama aylık kazanç, sigortalının her yıla
ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep
tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı
ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibarî hizmet süresi ile
fiilî hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi
suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır.
–––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
16 ncı maddesiyle; yedinci fıkrada yer alan "50" ibaresi "55"
şeklinde, dokuzuncu fıkrada yer alan
"prim ve her türlü borcunun" ibaresi
ise "prim ve prime ilişkin her türlü borcunun" değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 24
9805
Aylık bağlama oranı, sigortalının
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme gün
sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden
eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı %
90'ı geçemez.
28 inci maddenin dördüncü ve beşinci
fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılar için hesaplanacak aylık
bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma
gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu
bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre, %
50'yi geçmemek üzere üçüncü fıkra uyarınca tespit edilen orandır. Prim ödeme
gün sayısı 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına
göre aylık bağlama oranı belirlenir. Ancak, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için bu fıkrada geçen
9000 prim gün sayısı 7200 gün, % 50 oranı da % 40 olarak uygulanır.
Yukarıdaki şekilde hesaplanan aylığın başlangıç
tarihinin yılın ilk altı aylık dönemine rastlaması halinde 55 inci maddenin
ikinci fıkrasına göre Ocak ödeme dönemi için gelir ve aylıklara uygulanan
artış oranı kadar artırılarak, yılın ikinci altı aylık dönemine rastlaması
halinde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için
gelir ve aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının
aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanır.
Yaşlılık aylığının başlangıcı, kesilmesi veya sosyal güvenlik destek primi
ödenmesi
MADDE 30- 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının;
a) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalılardan yaşlılık aylığına hak
kazananlara, yazılı istek tarihinden sonraki,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/18 md.) (c)
bendinde belirtilen sigortalılardan yaşlılık aylığına hak kazananlara,
yetkili makamdan alınan emekliye sevk onayı üzerine görevleriyle ilişiğinin
kesildiği tarihi takip eden,
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/18 md.) (c)
bendinde belirtilen sigortalılardan her ne şekilde olursa olsun görevinden
ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış
olanlar ile kontrol muayenesi sonucu aylığı kesilenlerden yaşlılık aylığına
hak kazananlara ise istek tarihini takip eden,
ay başından itibaren aylık bağlanır.
Aylığın ödenmesine başlanacağı tarihte hastalık sigortasından geçici iş
göremezlik ödeneği almakta olan sigortalının yaşlılık aylığı, geçici iş
göremezlik ödeneği verilme süresinin sona erdiği tarihi takip eden ay
başından başlar. Ancak, bağlanacak yaşlılık aylığı geçici iş göremezlik
ödeneğinin aylık tutarından fazla ise, aradaki fark birinci fıkraya göre
tespit edilecek tarihten başlanarak verilir.
(Değişik üçüncü fıkra:
17/4/2008-5754/18 md.) Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı
bağlandıktan sonra;
a) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç olmak üzere bu Kanuna
göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların
yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi
başında kesilir. Bunlardan bu Kanuna tabi çalıştıkları süre zarfında 80 inci
maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde
gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına
ait prim alınır. Yaşlılık aylığı kesilenlerden, işten ayrılarak veya
işyerini kapatarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanması için
Sayfa 25
9806
yazılı istekte bulunanlara ya da
emekliye ayrılan veya sevk edilenlere, yazılı istek tarihini veya görevinden
ayrıldığı tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden yaşlılık
aylığı hesaplanarak bağlanır. Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten
sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak bu fıkrada belirtilen aylık
başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya
ait kısmi aylığın toplamından oluşur. Emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmı
aylık, talep tarihindeki emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı
ve emeklilik sonrası çalışmaya ait prime esas kazançları üzerinden 29 uncu
maddeye göre hesaplanan aylığın emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına
orantılı bölümü kadardır.
b) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt
bentlerine tabi çalışmaya başlayanlardan aylıklarının kesilmemesi için
yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir.
Bunlardan, almakta oldukları aylıklarının % 15’i oranında sosyal güvenlik
destek primi kesilir. Ancak kesilecek olan bu tutar, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın Ocak ayında ödenen en
yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden
fazla olamaz. Bu sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi
alınmaz. Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri,
aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Sosyal güvenlik destek primi
ödenmiş veya bildirilmiş süreler bu Kanuna göre malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları prim ödeme gün sayısına ilâve edilmez, 31 inci ve 36 ncı madde
hükümlerine göre toptan ödeme yapılmaz.
(Mülga dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/18
md.)
(Değişik beşinci fıkra: 17/4/2008-5754/18
md.) 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendine tabi faaliyete başladığı için üçüncü fıkranın
(a) bendine göre yaşlılık aylığı kesilenler, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları devam ettiği süre içinde
bu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi hükümlerinin uygulanmasını; (b)
bendi hükümlerine göre sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar ise
haklarında üçüncü fıkranın (a) bendi hükümlerinin uygulanmasını
isteyebilirler.
Yaşlılık toptan ödemesi ve ihya
MADDE 31- (Değişik:
17/4/2008-5754/19 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının; (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile bu Kanuna göre
ilk defa (c) bendi kapsamında sigortalı olanlardan, herhangi bir nedenle
çalıştığı işten ayrılan veya işyerini kapatan ve yaşlılık aylığı bağlanması
için gerekli yaş şartını doldurduğu halde malûllük ve yaşlılık aylığı
bağlanmasına hak kazanamayan sigortalıya, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) ve (c) bentleri kapsamında ise kendi adına bildirilen, (b) bendi
kapsamında ise ödediği malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin
her yıla ait tutarı, primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine
kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile
güncellenerek toptan ödeme şeklinde verilir.
Sayfa 26
9806-1
Bu Kanuna göre toptan ödeme
yapılarak hizmetleri tasfiye edilmiş bulunanlardan, yeniden bu Kanuna tabi
olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar,
yazılı olarak müracaat etmeleri halinde, aldıkları toptan ödemenin ödeme
tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için her yılın
gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutarın ilgiliye
tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, bu hizmetler
ihya edilerek bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınır.
Ölüm sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları
MADDE 32 - Ölüm sigortasından
sağlanan haklar şunlardır:
a) Ölüm aylığı bağlanması.
b) Ölüm toptan ödemesi yapılması.
c) Aylık almakta olan kız çocuklarına
evlenme ödeneği verilmesi.(1)
d) Cenaze ödeneği verilmesi.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/20
md.) Ölüm aylığı;
a) En az 1800 gün malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü
borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900
gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
b) 47 nci maddede yazılı
sebeplerle kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı
almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı
bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış,
c) Bağlanmış bulunan malûllük,
vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya
başlamaları sebebiyle kesilmiş,
durumda iken ölen sigortalının
hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır. Ancak, 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak
sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık
sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin
her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi şarttır.
–––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
20 nci maddesiyle; bu bentte yer alan “eş ve
çocuklara” ibaresi “kız çocuklarına” şeklinde değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 27
9807
Ölüm sigortasından bağlanacak aylığın hesaplanması (1)
MADDE 33- Sigortalının ölümü halinde
hak sahiplerine bağlanan aylığın hesaplanmasında;
a) Sigortalının almakta olduğu veya bağlanmasına hak kazandığı malûllük,
vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı,
b) Malûllük veya yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra sigortalı olarak
çalışmaya başlaması sebebiyle aylığı kesilen sigortalının ölüm tarihi esas
alınarak 27 nci veya 30 uncu maddelere göre tespit edilecek aylığı,
c) 32 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamında malûllük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları primi ödemiş olan sigortalının prim ödeme gün sayısı,
9000 günden az ise 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla ise toplam
prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanan
aylığı,
esas alınır.(Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.)
Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 9000 prim gün sayısı 7200 gün
olarak uygulanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri ile 5 inci madde
kapsamındaki sigortalılar için ayrı ayrı olmak üzere; sigortalıların
ölümleri halinde ölüm sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan
aylıkların aylık başlangıç tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla
yıl içine ait artışlar uygulanmaksızın hesaplanacak tutarları, yaşlılık
sigortasından bir önceki yılın son ödeme ayında söz konusu sigortalılar için
ayrı ayrı ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olamaz. Sigortalı başka
birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malûl sayılarak aylık bağlanmasına
hak kazanmış ise, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinin uygulanmasında bu
durum dikkate alınmaz.
Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması
MADDE 34- Ölen sigortalının 33 üncü
madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının;
a) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Dul
eşine % 50'si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5
inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun
kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi
sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75'i,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/21
md.) Bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı
bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle
gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1) 18 yaşını, lise ve dengi
öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını
doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile
çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli
olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının,
her birine % 25'i,
–––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
66 ncı maddesiyle; bu maddenin birinci
fıkrasının (b) bendindeki “29 uncu” ibaresi “30 uncu” şeklinde
değiştirilmiş, (a) bendine “malûllük” ibaresinden sonra gelmek üzere “,
vazife malûllüğü” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 28
9808
c) (b) bendinde belirtilen çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve
babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında
evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı
bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden
başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her birine % 50'si,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Hak
sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve
irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az
olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak
üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam %
25'i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan
hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam % 25'i,
oranında aylık bağlanır.
Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş
veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra
doğan çocukları, bağlanacak aylıktan yukarıda belirtilen esaslara göre
yararlanır.
Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın
tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin
aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.
Hak sahiplerinin aylıklarının başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanması
MADDE 35- Ölüm sigortasından
sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar;
a) Sigortalının ölüm tarihini,
b) Hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu
niteliğin kazanıldığı tarihi,
takip eden ay başından itibaren başlatılır. Hak sahiplerine bağlanan
aylıklar 34 üncü maddede belirtilen şartların ortadan kalktığı tarihi takip
eden ödeme dönemi başından itibaren kesilir.
Ancak bu Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (d) ve (e) bentlerinde
belirtilenlerden öğrenci olanların sigortalı sayılmaları, bağlanan
aylıkların kesilmesini gerektirmez.
Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde, 34 üncü
maddede belirtilen şartlar saklı kalmak kaydıyla, müracaat tarihini takip
eden ay başından itibaren yeniden aylık bağlanır. (Mülga son cümle:
17/4/2008-5754/67 md.)
Bu madde gereğince aylığı kesilen çocuklardan, sonradan Kurum Sağlık Kurulu
kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında kaybederek malûl olduğu
anlaşılanlara, 34 üncü maddede belirtilen şartları taşımaları halinde,
malûllük durumlarının tespitine esas teşkil eden rapor tarihini takip eden
ay başından itibaren, 94 üncü madde hükmü saklı kalmak kaydıyla aylık
bağlanır.
Yeniden bağlanan aylık, aylığın kesildiği tarihten tekrar bağlandığı tarihe
kadar geçen süre için 55 inci maddenin ikinci fıkrasına göre artırılmak
suretiyle belirlenir.
Sayfa 29
9809
Ölüme bağlı toptan ödeme ve ihya
MADDE 36- (Değişik birinci fıkra:
17/4/2008-5754/22 md.) 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile bu
Kanuna göre ilk defa aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
sigortalı olanlardan ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı
bağlanamaması durumunda, ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla 31 inci maddenin
birinci fıkrasına göre hesaplanan tutar, 34 üncü madde hükümleri dikkate
alınarak hak sahiplerine toptan ödeme şeklinde verilir.
Hak sahiplerine yapılacak toptan ödemenin toplamı, sigortalıya yapılacak
toptan ödeme tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak
sahiplerinin hisselerinden orantılı olarak indirim yapılır.
Toptan ödeme yapıldıktan sonra artan tutar olursa sigortalının ölümünden
sonra doğan veya soy bağı düzeltilen veya babalığı hükme bağlanan
çocuklarına da bu madde hükümlerine göre toptan ödeme yapılır.
(Değişik dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/22 md.)
Bu Kanuna göre toptan ödeme yapılarak tasfiye
edilmiş süreler, borçlanılarak veya yurt dışı hizmetleri birleştirilerek ya
da sonradan hizmet tespiti nedeniyle hak kazanılan sürelerin eklenmesi
suretiyle ölüm sigortasından yararlanmak için gerekli prim ödeme gün
sayısının tamamlanması halinde, hak sahiplerinin yazılı isteği üzerine 31
inci maddenin ikinci fıkrasına göre ihya edilir. Yukarıdaki süreler, ihya
edilen süreye ilişkin tutar dahil her türlü borçların ödendiği tarihi takip
eden ay başı itibarıyla bu Kanuna göre aylık bağlanmasında dikkate alınır.
Evlenme ve cenaze ödeneği
MADDE 37- (Değişik:
17/4/2008-5754/23 md.)
Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya
aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte
bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık
tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir.
Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki
yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna
kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60 ıncı maddenin
birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
Evlenme ödeneği verilmesi
halinde, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri evlenme ödeneği verilen
sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren 34 üncü maddeye göre
yeniden belirlenir.
İş kazası veya meslek hastalığı
sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya
yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak
sahiplerine Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan
tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla
sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa
kardeşlerine verilir.
Cenaze ödeneğinin üçüncü fıkrada
sayılanlara ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel
kişiler tarafından kaldırılması durumunda, üçüncü fıkrada belirtilen tutarı
geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek veya tüzel
kişilere ödenir.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan ölenlerin hak
sahiplerine kendi kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı
hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir
ödemenin yapılması halinde, Kurum tarafından cenaze ödeneği ödenmez.
Sayfa 30
9810
Uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süresi
MADDE 38- (Değişik birinci fıkra:
17/4/2008-5754/24 md.) Malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin
başlangıcı; sigortalının, mülga 2/6/1949 tarihli ve 5417 sayılı İhtiyarlık
Sigortası Kanununa, mülga 4/2/1957 tarihli ve 6900 sayılı Malûliyet,
İhtiyarlık ve Ölüm Sigortaları Hakkında Kanuna, 17/7/1964 tarihli ve 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa,
17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa,
bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve
Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa ve 8/6/1949 tarihli ve 5434
sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa, 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklara veya bu
Kanuna tâbi olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk
defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edilir. Uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmeleri hükümleri saklıdır.
Bu Kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tâbi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları
tarihte başlamış kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının
hesabına dahil edilir.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/24 md.)
Aylık bağlama işlemlerinde dikkate alınan
sigortalılık süreleri, sigortalılığın başlangıç tarihi ile sigortalının
aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu, aylık bağlanması için
istekte bulunmayan sigortalılar için ise ölüm tarihi arasında geçen süredir.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar
bakımından sigortalılık süresi; sigortalılığın başlangıç tarihi ile 48 inci
maddeye göre yetkili makamdan emekliye sevk onayının alınarak görevi ile
ilişiğinin kesildiği ayın son günü arasında geçen süredir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/24 md.)
Vazife malûllüğü aylığı
almakta iken, çalışmaya başlamaları nedeniyle haklarında uzun vadeli sigorta
hükümleri uygulananlar için malûllük, yaşlılık ve ölüm aylığı bağlanmasında
veya toptan ödeme yapılmasında esas alınacak sigortalılık süresi, prim ödeme
gün sayısı ve prime esas kazancın hesaplanmasında, vazife malûllüğü aylığı
bağlandığı tarihten önceki süreler dikkate alınmaz.
Uzun vadeli sigorta kolları bakımından üçüncü kişinin sorumluluğu
MADDE 39- Üçüncü bir kişinin kastı
nedeniyle malûl veya vazife malûlü olan
sigortalıya veya ölümü halinde hak sahiplerine, bu Kanun uyarınca bağlanacak
aylığın başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı için Kurumca
zarara sebep olan üçüncü kişilere rücû edilir. (1)
Malûllük, vazife malûllüğü veya ölüm hali,
kamu görevlilerinin veya er ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından
görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin gereği olarak yaptıkları
fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu fiillerden dolayı haklarında
kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalı veya
hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan aylıklar için Kurumca,
kurumuna veya ilgililere rücû edilmez. (1)
––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle birinci fıkrada yer alan
“malûl kalan” ibaresi “malûl veya vazife malûlü olan” şeklinde
değiştirilmiş; aynı Kanunun 66 ncı maddesiyle ikinci fıkrada
yer alan “Malûllük” ibaresinden sonra
gelmek üzere “, vazife malûllüğü” ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 31
9811
Fiilî hizmet süresi zammı
MADDE 40- (Değişik: 17/4/2008-5754/25 md.)
Aşağıda belirtilen işyerlerinde
ve işlerde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında
çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde
geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için karşılarında gösterilen gün
sayıları, fiilî hizmet süresi zammı olarak eklenir. 360 günden eksik
sürelere ait fiilî hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiilî hizmet
süresi ile orantılı olarak belirlenir. Çalışmanın fiili hizmet süresi zammı
kapsamında değerlendirilebilmesi için, tablonun (13) ve (14) numaralı
sıralarında belirtilen sigortalılar hariç sigortalının kapsamdaki işyerleri
ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin
risklerine maruz kalması şarttır.
Aşağıdaki bentlerden birden
fazlasına dahil olanlar için, en yüksek olan bentten fiilî hizmet süresi
zammı uygulanır.
Kapsamdaki
Kapsamdaki
Eklenecek
İşler/İşyerleri
Sigortalılar
Gün Sayısı
1) Kurşun ve arsenik işleri
1) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi
cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı
işlerinde çalışanlar.
2) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun
bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu,
60
üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi
için yapılan izabe işlerinde çalışanlar.
3) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle
yapılan kurşun alaşımı işlerinde çalışanlar.
4) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken
90
kuru tozları kaldırma işlerinde çalışanlar.
2) Cam fabrika ve atölyeleri
1) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline
getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde
(bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik
makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları
sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren
havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar.
2) Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla
çalışılmadığı takdirde) çalışanlar.
3) Ateşçilik işlerinde çalışanlar.
4) Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle
yapılmadığı takdirde) çalışanlar.
5) Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri)
çalışanlar.
6) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde
60
(potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı
takdirde) çalışanlar.
7) Camı fırın başından alma işlerinde çalışanlar.
8) Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde çalışanlar.
9) Traş işlerinde çalışanlar.
10) Asitle hak ve cilâlama işlerinde çalışanlar.
Sayfa 32
9812
11) Basınçlı havayla kum
püskürten cihazlarla yapılan
işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike
oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı
bulunmadığı takdirde) çalışanlar.
12) Pota ve taş odalarında görülen işlerde çalışanlar.
3) Cıva üretimi işleri sanayii
1) Cıva izabe fırınlarında görülen işlerde çalışanlar.
2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde
90
çalışanlar.
4) Çimento fabrikaları
1) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve
karıştırma işlerinde çalışanlar.
2) Otomatik fırınlarda pişirme işlerinde çalışanlar.
3) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma
60
işlerinde (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını
önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde) çalışanlar.
5) Kok fabrikalarıyla
1) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma,
termik
santraller
boşaltma ve temizleme işlerinde çalışanlar.
2) Kimyasal arıtma işlerinde çalışanlar.
3) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve
temizlenmesi işlerinde çalışanlar.
4) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işlerinde
çalışanlar.
5) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan
60
dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması
işlerinde çalışanlar.
6) Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının
kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin
taşınması işlerinde çalışanlar.
6) Alüminyum fabrikaları
1) Alüminyum oksit üretimi işlerinde çalışanlar.
2) Alüminyum bronzu hazırlama işlerinde çalışanlar.
60
3) Alüminyum madeni üretimi işlerinde çalışanlar.
7) Demir ve çelik fabrikaları
1) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire
çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve
döküm dairelerinde yapılan işlerinde çalışanlar.
2) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların
teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki
fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerinde
çalışanlar.
3) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla
90
veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde
çalışanlar.
4) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve
işlenmesi işlerinde çalışanlar.
5) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan
haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde,
haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle
besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın
halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve
hazırlanması işlerinde çalışanlar.
Sayfa 33
9812-1
8) Döküm fabrikaları
1) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme
hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar.
2) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden
60
eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma
getirilmesi işlerinde çalışanlar.
3) Maden eritme ve dökme işlerinde çalışanlar.
9) Asit üretimi yapan
1) Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde
fabrika ve
atölyeler
çalışanlar.
2) Asidin yapılma safhalarındaki işlerinde çalışanlar.
90
3) Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde
çalışanlar.
10) Yeraltı işleri
Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan
cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel
180
yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar.
11) Radyoaktif ve
Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler
radyoiyonizan maddelerle
veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları
90
yapılan işler
ile yapılan işlerde çalışanlar.
12) Su altında veya su altında
1) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren
basınçlı hava içinde çalışmayı
işlerden 20- 35 metreye kadar derinlik veya
gerektiren işler
2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar.
60
2) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren
işlerden 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4
90
(3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar.
3) Dalgıçlık işinde çalışanlar.
13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde
Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma
ve uzman erbaşlar.
90
14) Emniyet ve polis mesleğinde,
Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen
Milli İstihbarat Teşkilâtında süreler dahil
polis
memuru, başpolis memuru ve kıdemli başpolis
memuru,
komiser yardımcısı, komiser, baş
komiser, emniyet amiri,
emniyet müdürleri ile bu ve daha
yukarı maaş ve
derecelerdeki emniyet
mensupları, Milli İstihbarat 90
Teşkilâtı mensupları. (1)
15) İtfaiye veya yangın
Yangın söndürme işlerinde çalışanlar.
60
söndürme işleri
Bu maddenin birinci fıkrası
hükmüne göre hesaplanan fiilî hizmet süresi zammı, yukarıdaki tablonun (13)
ve (14) numaralı sırasında yer alan sigortalılar için sekiz, diğer
sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kolları
uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir. Bu sürelerin, üç yılı
geçmemek üzere yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Tablonun (10)
numaralı sırasında yer alan sigortalılar için bu fıkradaki süre sınırı
uygulanmaz.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen yaş
haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve malûliyet halleri hariç
tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalıların en az 1800 gün,
diğer sıralarda yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün belirtilen işyeri
ve işlerde çalışmış olmaları şarttır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurumun önerisi üzerine Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik
ile düzenlenir.
–––––––––––––––––
(1) Bu bentte yer alan
“polis,” ibaresi, 16/6/2010 tarihli ve 5997
sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle “polis memuru, başpolis memuru ve kıdemli
başpolis memuru,” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
9813
Sigortalıların borçlanabileceği süreler
MADDE 41-
Bu Kanuna göre sigortalı sayılanların;
a) (Değişik: 17/4/2008-5754/67 md.)
Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da
analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum
tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden
işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan
süreleri,
b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya
yedek subay okulunda geçen süreleri,
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya
tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal
doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını
yapanların normal staj süreleri,
f) Sigortalı iken herhangi bir suçtan
tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin
tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
g) Grev ve lokavtta geçen süreleri (…) (1)
,
h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen
süreleri,
ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden
istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip
eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
i) (Ek: 13/2/2011-6111/30 md.)
Bu bendin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki sürelere ilişkin olmak
üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan
sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı
talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime
esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince
belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini
borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile
borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.
(Ek cümle: 13/2/2011-6111/30 md.)
(i) bendi kapsamında borçlanılacak sürelere
ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde, genel
sağlık sigortası primi ödenmiş bu sürelere ilişkin borçlanma tutarı % 20
oranı üzerinden hesaplanır.
Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise
yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten
sayılmaz. Borçlanma sürelerinin ne şekilde belgeleneceğini belirlemeye Kurum
yetkilidir.
Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın
başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde,
sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye
götürülür. Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması
durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren
aylık bağlanır.
–––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
67 nci maddesiyle; bu arada yer alan “ve Kurumca
kabul edilecek sektörel veya genel ekonomik kriz dönemlerinde işvereni
tarafından ücretsiz izinli sayılanların, her yıl için 3 ayı geçmemek üzere
bu süreleri” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
Sayfa 34
9814
Borçlanılan süreler, uzun vadeli sigorta ve
genel sağlık sigortası bakımından;
a) Birinci fıkranın (a), (b), (d), (e), (f),
(g) ve (h) bentleri gereği borçlananlar, borçlandığı tarihteki 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının ilgili bendine göre,
b) (Değişik:
13/2/2011-6111/30 md.) Birinci
fıkranın (c) ve (ı) bentleri gereği borçlananlar, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendine, (i) bendine göre borçlananlar ise 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendine göre,
sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki sürelere
ait borçlanmalarda; borçlanılan prime esas gün sayısı borçlanılan ilgili
aylara mal edilir. Seçilen prime esas kazanç, borcun ödendiği tarihteki
prime esas asgarî kazanca oranlanarak, söz konusu oran ilgili ayın prime
esas asgarî kazancı ile çarpılır. Bulunan tutar, ilgili ayın prime esas
kazancı kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazanç hiçbir suretle o
ayın prime esas azamî kazancını geçemez.
Bildirim (1)
MADDE 42-
Kurum, sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanacak gelir, aylık veya toptan
ödemeleri, gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamlandığı tarihten
itibaren en geç üç ay içinde hesap ve tespit ederek sonuçlarını yazı ile
bildirir. (Mülga son iki cümle: 17/4/2008-5754/67 md.)
BEŞİNCİ BÖLÜM
Kamu Görevlilerine İlişkin Hükümler
Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığı ve Başbakanlık görevinde bulunanların aylıkları
MADDE 43-
Cumhurbaşkanı iken bu görevinden herhangi bir nedenle ayrılanlara, istekleri
üzerine, müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren, istek tarihinde
Cumhurbaşkanına ödenmekte olan aylık ödeneğin % 40'ı oranında yaşlılık
aylığı bağlanır.
Ancak, herhangi bir nedenle görevden ayrılan
Cumhurbaşkanı, 28 inci maddeye göre yaşlılık aylığına hak kazanıyorsa, 29
uncu maddeye göre yaşlılık aylığı ayrıca hesaplanır ve aylıklardan yüksek
olanı yaşlılık aylığı olarak bağlanır. 28 inci maddeye göre aylığa hak
kazanamaması halinde birinci fıkraya göre bağlanan aylığın tümü, 28 inci
maddeye göre aylığa hak kazanması halinde ve 29 uncu maddeye göre hesaplanan
aylık, birinci fıkraya göre bağlanan aylıktan düşükse aradaki fark,
Hazineden tahsil edilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı veya
Başbakan iken bu görevinden herhangi bir nedenle ayrılanlara, istekleri
üzerine, müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren, istek
tarihindeki Cumhurbaşkanına ödenmekte olan aylık ödeneğin % 40'ı esas
alınarak Cumhurbaşkanına bağlanacak yaşlılık aylığının % 75'i oranında
yaşlılık aylığı bağlanır.
––––––––––
(1) Bu madde başlığı “Bildirim ve itiraz”
iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 65 inci maddesiyle
metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
Sayfa 35
9815
Ancak herhangi bir nedenle görevden ayrılan Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanı veya Başbakan, 28 inci maddeye göre yaşlılık aylığına hak
kazanıyorsa, 29 uncu maddeye göre yaşlılık aylığı ayrıca hesaplanır ve
aylıklardan yüksek olanı yaşlılık aylığı olarak bağlanır. 28 inci maddeye
göre aylığa hak kazanılamıyorsa üçüncü fıkraya göre bağlanan aylığın tümü,
28 inci maddeye göre aylığa hak kazanılıyor ve 29 uncu maddeye göre
hesaplanan aylık, üçüncü fıkraya göre bağlanan aylıktan düşükse aradaki fark
Hazineden tahsil edilir.
Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı veya Başbakan iken veya
bu görevlerden ayrıldıktan sonra ölenlerin hak sahiplerine, bu maddeye göre
hesap edilen aylık 34 üncü madde hükümlerine göre ölüm aylığı olarak
bağlanır.
Bu madde kapsamında bağlanan gelir ve aylıklar, 55 inci maddenin ikinci
fıkrası hükümlerine göre artırılır.
Bazı kamu görevlilerine yaşlılık aylığı bağlanacak haller
MADDE 44- Bu Kanun hükümlerinin
uygulanmasında bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı sayılan bazı kamu görevlilerine yaşlılık aylığı
bağlanmasına ilişkin aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesi
gereğince yaş haddinden emekliye ayrılanlara 5400 gün prim ödeme gün sayısı
olması halinde,
b) Özel kanunları gereğince kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilenlere
yaş şartı aranmaksızın, prim ödeme gün sayısı 9000 gün olması halinde,
yaşlılık aylığı bağlanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanlardan subay,
astsubay, askerî memurlarla uzman jandarma ve uzman erbaşlar ahlâk
noktasından hükümle veya yetersizlik ya da disiplin sebeplerinden dolayı
sicilleri üzerine veyahut askerî mahkemelerce verilecek kararlar üzerine
kurumlarınca re'sen, bunlar dışında kalanlar ise ahlâk ve yetersizlik
sebeplerinden dolayı yönetmeliğine göre sicilleri üzerine kurumlarınca
re'sen emekliye sevk edilenlere ise, 28 inci maddenin ikinci ve üçüncü
fıkrasında belirtilen yaş ve prim ödeme gün sayısını tamamlamaları halinde
yaşlılık aylığı bağlanır.
Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri gereğince bağlanan yaşlılık aylıkları,
28 inci maddenin ikinci ve üçüncü fıkrasında aranan yaş ve prim ödeme gün
sayısı tamamlanıncaya kadar bunları çalıştıran kamu idarelerinden tahsil
edilir.
Kanunları gereğince görevden uzaklaştırılanlar, tutuklananlar veya görevine
son verilenlerin sigortalılıkları ve primleri
MADDE 45- Bu Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan sigortalılardan
görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir
suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan, kanunları gereğince eksik
aylığa müstahak bulunanların prime esas kazançlarının yarısı; kanunlarına
göre bu müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak
kazananların ise prime esas kazançlarının tamamı üzerinden prim alınır.
(Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.) Prime esas
kazançların yarısı üzerinden prim alınanların prim ödeme gün sayısı bu
sürelerin yarısı olarak hesap edilir.
Sayfa 36
9816
Görevine son verilenlerden yargı kararı ile görevlerine iade edilenlerin
primleri, göreve son verildiği tarihten görevine başladığı tarihe kadar
kendi kadrosunun veya emsali kadronun prime esas kazancına göre hesaplanır.
Bu durumdakilerin primlerine ait sigortalı ve işveren hisselerinin gecikme
cezası ve gecikme zamları kurumlarınca ödenir ve bu süreler sigortalılık
süresinden sayılır.
Birinci ve ikinci fıkraya göre sigortalılık durumu değişenler için ek
bildirge düzenlenerek Kuruma verilir ve bu durumda 102 nci madde hükümleri
uygulanmaz.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
sigortalı sayılanlardan, ilgili kanunları gereğince kullandıkları aylıksız
izin sürelerinin bitiminden sonra göreve başlayanlar ile
göreve başlaması için tanınan süreler ile bir yıl
ve daha az süreyle aylıksız izne ayrılanların aylıksız izin sürelerinde
bu Kanunun 67 nci maddesinde aranan 30 günlük prim ödeme şartı
aranmaz. (Ek cümleler: 13/2/2011-6111/31 md.)
Bu durumdaki sigortalıların aylıksız
izinli oldukları süreler için prime esas kazanç alt sınırının altında
olmamak kaydıyla aylıksız izne ayrıldıkları tarihteki prime esas kazançları
üzerinden % 12 oranında genel sağlık sigortası primi işverenlerince ödenir.
Ancak askerlik hizmeti nedeniyle aylıksız izne ayrılanların genel sağlık
sigortası priminin ödenmesinde, bir yıllık süre sınırı uygulanmaz.
(1)
Bazı kamu görevlilerinin prime esas kazançları ve prime esas kazanç üst
sınırı
MADDE 46- (Değişik:
17/4/2008-5754/26 md.)
Harp okulları ile fakülte ve
yüksek okullarda silâhlı kuvvetler hesabına okuyanların ve astsubay meslek
yüksek okulu öğrencileri ile astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik
eğitimine tabi tutulan adayların öğrenci harçlıkları ile ilgisine göre en az
aylık alan teğmen veya astsubay çavuşun prime esas kazançları arasındaki
farkın primi; polis akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel
Müdürlüğü hesabına okuyan öğrencilerin öğrenci harçlıkları ile komiser
yardımcısı veya polis memuru prime esas kazançları arasındaki farkın primi,
öğrenciler adına kurumlarınca ödenir.
Fakülte veya yüksek okullarda
kendi hesabına okuduktan sonra subay veya astsubaylığa nasbedilen veya yedek
subaylık hizmetini takiben subaylığa geçirilenler ile fakülte ve
yüksekokullarda kendi hesabına okuduktan sonra, komiser yardımcısı veya
polis memuru olarak atananların başarılı öğrenim süreleri; borçlanmanın
yapıldığı tarihte ilgisine göre en az aylık alan teğmenin, astsubay çavuşun
veya polis memuru ya da komiser yardımcısının prime esas kazancı üzerinden,
bu sürelere ait primler kendilerince ödenerek borçlandırılmak suretiyle
hizmetten sayılır. Bu şekilde hesap edilecek borç, tebliğ tarihinden
itibaren iki yıl içinde eşit taksitler halinde ödenir.
Fakülte veya yüksek okullarda
kendi hesabına okumakta iken Türk Silahlı Kuvvetleri veya Emniyet Genel
Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrencilerin, daha önce kendi hesabına
okudukları normal okul süreleri hakkında, ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Talim ve manevra için rütbe ile
silâh altına alınan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında
olan sigortalılardan rütbelerinin prime esas kazançları, vazifelerinin prime
esas kazancından fazla olanların prime esas kazanç farklarına ait primleri
vazife gördükleri kurumlarınca ve seferberlik ve harp için silâh altına
alınanlardan vazifelerinin prime esas kazançları, rütbelerinin prime esas
kazancından fazla olanların prime esas kazançları arasındaki farkın primleri
de, rütbelerinin prime esas kazancını ödeyen kamu idaresince kesilerek
Kuruma ödenir.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamına giren sigortalıların prime esas kazançlarının
tespitinde 82 nci maddede belirtilen üst sınır aranmaz. 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına giren sigortalılardan, aylıksız
izinli sayılmaksızın ve tabi olduğu personel kanunu ile ilgisi devam edecek
şekilde yurt dışına geçici ya da sürekli görevle gönderilenlerin prime esas
kazancının hesabında; geçici görevle gönderilenlerin bulundukları kadroya
ilişkin prime esas kazancı, yurt dışı kadrolarına atananların ise yurt
dışına atanma tarihi itibarıyla, atandıkları kadro ile atanmadan önceki yurt
içi kadrosuna ilişkin prime esas kazançtan yüksek olanı esas alınır. Sürekli
görevle atananların yurt dışı kadrolarına ilişkin prime esas kazancın
hesabında dikkate alınacak ödeme unsurlarından, ilgili mevzuatı uyarınca söz
konusu kadroya bağlı olarak belirleme yapılmamış ödeme unsur ve tutarlarını,
kadrosunun bulunduğu kurum personelinin yararlanmakta olduğu ödeme
unsurlarıyla sınırlı olmak ve aynı veya benzer nitelikteki kadroya ilişkin
prime esas kazanca tabi ödemeleri gözönünde bulundurmak suretiyle
belirlemeye ilgili kamu idaresinin görüşü üzerine Kurum ve Maliye Bakanlığı
müştereken yetkilidir.
–––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “göreve
başlaması için tanınan sürelerde” ibaresi “göreve başlaması için tanınan
süreler ile bir yıl ve daha az süreyle aylıksız izne ayrılanların aylıksız
izin sürelerinde” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 37
9817
Vazife Malûllüğü (1)
MADDE 47- (Değişik: 17/4/2008-5754/27 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı olanlar için aşağıdaki hallerde vazife malûllüğü
hükümleri uygulanır. 25 inci maddede belirtilen malûllük; sigortalıların
vazifelerini yaptıkları sırada veya vazifeleri dışında idarelerince
görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait başka işleri yaparken
bu işlerden veya kurumlarının menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken
ya da idarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında
veya işyerinde meydana gelen kazadan doğmuş olursa, buna vazife malûllüğü ve
bunlara uğrayanlara da vazife malûlü denir.
Vazife malûllükleri;
a) Keyif verici içki ve her çeşit
maddeler kullanmaktan,
b) Kanun, tüzük ve emir dışında
hareket etmiş olmaktan,
c) Yasak fiilleri yapmaktan,
d) İntihara teşebbüsten,
e) Her ne suretle olursa olsun
kendisine veya başkalarına menfaat sağlama veya zarar verme amacından,
doğmuş olursa bunlara uğrayanlar
hakkında vazife malûllüğü hükümleri uygulanmaz.
Kamu idareleri vazife malûllüğüne
sebep olan olayı, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatına
göre yetkili mercilere derhal, Kuruma da en geç onbeş iş günü içinde
bildirmekle yükümlüdür. Kuruma bildirim, aynı süre içerisinde sigortalılar
veya hak sahiplerince de yapılabilir. Vazife malûllüğüne sebep olan olaydan
kamu idarelerinin yetkili mercilerinin haberdar edilmemiş olması hali
dışında; ilgililerin bildirimi, kamu idarelerinin bildirim sorumluluğunu
ortadan kaldırmaz.
Kuruma bildirim süresi;
a) Vazife malûllüğüne sebep olan
olayın meydana geldiği tarihten,
b) Hastalıklarının sebep ve
mahiyetleri dolayısıyla haklarında vazife malûllüğü hükümleri uygulanacaklar
için, hastalıklarının tedavisinin imkânsız olduğuna dair düzenlenen kati
raporun onay tarihinden,
c) Esirlik ve gaiplik hallerinde
ise, bu hallerin sona erdiği tarihten,
başlar.
Süresi içerisinde bildirimde
bulunulan vazife malûllüğü aylıkları, sigortalının ölüm ya da malûliyeti
sebebiyle göreviyle ilişiğinin kesildiği tarihi takip eden aybaşından
itibaren bağlanır.
Vazife malûllüğü süresi
içerisinde bildirilmeyen sigortalılara; kamu idareleri ya da sigortalılar
veya hak sahiplerince sonradan yapılacak bildirim üzerine, vazife
malûllüklerinin belgelenmesi ve müstahak olmaları şartıyla, bu Kanunun
zamanaşımı hükümleri dikkate alınmak suretiyle vazife malûllüğü aylığı
bağlanır veya bağlanmış olan aylıklar düzeltilir. Bu durumda sigortalı veya
hak sahiplerine bağlanacak aylık ya da aylık farklarının, vazife
malûllüğünün bildirildiği tarihe kadar olan toplam tutarı Kurumca ilgili
kamu idaresine ödettirilir.
–––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı "Vazife
malûllüğü, harp malûllüğü ile harp malûllerine verilecek malûllük zammı ve
vazife malûllerine verilecek sürekli iş göremezlik geliri karşılığı " iken,
17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 38
9818
Vazife malûllüğü aylığı, vazife
malûllerinden itibari hizmet süreleri eklenmek suretiyle bulunacak prim
ödeme gün sayısı toplamı;
a) 10800 güne kadar olanlara
10800 gün üzerinden,
b) 10800 günden fazla olanlara,
toplam prim ödeme gün sayıları üzerinden,
en son prime esas kazancı esas
alınmak suretiyle 29 uncu maddeye göre hesaplanacak aylıklara, malûllük
derecelerine göre aşağıda yazılı oranlarda ayrıca zam yapılmak suretiyle
bağlanır:
Malûllük Derecesi
Zam nispeti
1
% 30
2
% 23
3
% 15
4
% 7
5
% 3
6
% 2
Subay, astsubay, uzman jandarma,
uzman erbaş ile Türk Silâhlı Kuvvetlerince görevlendirilen 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan;
a) Harpte fiilen ateş altında,
b) Harpte, harp bölgelerindeki
harp harekât ve hizmetleri sırasında, bu harekât ve hizmetlerin sebep ve
etkileriyle,
c) Harpte veya harbe hazırlık
devresinde her çeşit düşman silâhlarının etkisiyle,
d) Askerî harekâtı gerektiren iç
tedip ve sınır hareketleri sırasında, bu hareketlerin sebep ve etkisiyle,
e) Barışta veya olağanüstü
hallerde, emir veya görev ile uçuş yapan uçucularla hangi meslek ve sınıftan
olursa olsun emirle görevli olarak uçakta bulunanlardan uçuşun havadaki ve
yerdeki sebepleriyle ve yine emir ve görev ile dalış yapan dalgıçlarla,
hangi meslek ve sınıftan olursa olsun emirle görevli olarak denizaltı
gemisinde veya dalgıç kıtasında bulunanlardan denizaltıcılığın veya
dalgıçlığın çeşitli sebep ve etkileriyle,
f) Anayasanın 92 nci maddesi veya
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca Türk Silâhlı
Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesini gerektiren durumlarda,
birliklerin bulundukları yerlerden hareketlerinden itibaren yurt içinde,
yurt dışında, yabancı ülkelerde veya yurda dönüş sırasında,
vazife malûlü olanlara harp
malûlü denir.
Bunlardan uzman erbaşlara
bulundukları kademenin üç ilerisindeki kademenin, uzman jandarmalara
bulundukları rütbenin bir üst rütbesinin aynı kademesinin; astsubaylarla
yarbay rütbesine kadar (yarbay hariç) bir üst rütbenin aynı kademesinin,
yarbaylara albay, albaylara kıdemli albay, kıdemli albay ile general ve
amirallere bir üst rütbenin, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendi kapsamında bulunan sigortalılara ise bir üst derecesine veya
kademesine karşılık gelen prime esas kazancı üzerinden aylık bağlanır.
Sayfa 39
9818-1
Bulundukları derecenin bir üst
derecesi olmayanlar için o derecenin üç ilerisindeki kademe göstergesi, üç
ilerisindeki kademe göstergesi olmayanlar için de o derecenin son kademe
göstergesinin prime esas kazancı esas alınır.
Harp malûllerinin, malûllük
derecesine göre aşağıdaki yazılı göstergelerin, memur aylık katsayısı ile
çarpımı sonucu bulunacak miktar "Harp malûllüğü zammı" olarak ayrıca
eklenir.
Malûllük Derecesi
Göstergeler
1
1100
2
950
3
800
4
600
5
500
6
400
Harp malûlü sayılanlardan bir
harekâtın başarıyla sonuçlanmasını şahsen sağladığı ve örnek tutulacak
cesaret ve fedakârlık gösterdiği sıralarda bu malûllüğe uğradıkları usûlüne
göre sıralı üstlerince saptanan Türk Silâhlı Kuvvetleri mensupları ile Türk
Silâhlı Kuvvetlerince görevlendirilen sivil görevlilere, Genelkurmay
Başkanlığının uygun görmesi ve Millî Savunma Bakanının onayı ile harp
malûllüğü zamları % 25 fazlasıyla bağlanır.
Bu madde gereğince vazife
malûllüğü aylığı almakta iken veya vazife malûllüğü aylığı bağlanması
gerekirken ölenlerin, hak sahiplerine, müstahak olmaları halinde harp
malûllüğü zammı da dahil olmak üzere prim ödeme gün sayısına bakılmaksızın
ölüm aylığı bağlanır.
Harp malûlü olanlara verilecek
harp malûllüğü zammı tutarının Kurumca belirlenecek peşin sermaye değeri
toplamı en geç bir ay içinde Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı
tarafından Kurumun göstereceği hesaplara yatırılır. Süresinde yatırılmayan
tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanır.
Vazife malûllüğü aylığı
bağlananlardan;
a) 5 inci maddenin (c) bendi
hükmü saklı kalmak kaydıyla vazife malûllüğü aylığı bağlanmış olanlardan
harp malûllüğü zammı hariç Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları, çalışmaya başladıkları
tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilir ve bunlar hakkında
uzun vadeli sigorta kolları uygulanır. Bunlardan çalıştıkları süre zarfında
80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci
madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık
sigortasına ait prim alınır. Bunlar ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında çalışmaları nedeniyle istekleri üzerine haklarında uzun
vadeli sigorta kolları uygulananlardan; yeniden aylık bağlanması için yazılı
istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya herhangi bir nedenle görevi sona
erenler hakkında sonraki çalışmaları karşılığında aylığa hak kazanmaları
halinde bu süre için, 29 uncu maddeye göre aylık hesaplanır. Sonradan geçen
çalışmalarından dolayı yaşlılık aylığına hak kazanamayanların kendilerine
toptan ödeme, vefatı halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır veya
toptan ödeme yapılır.
Sayfa 40
9819
b) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmaları sırasında malûllük derecelerinin
değişmesi halinde aylığı yeni malûllük derecesi de dikkate alınarak son
prime esas kazancı üzerinden ilk vazife malûllüğü aylığından az olmamak
kaydıyla yeniden hesaplanır.
c) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt
bentlerine tabi çalışmaya başlayanlar hakkında 30 uncu maddenin üçüncü
fıkrasının (b) bendi hükmü uygulanır.
Vazife malûllüğüne bağlı
nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, bu madde gereğince
tespit edilecek aylık, 34 üncü ve 35 inci madde hükümlerine göre bağlanır.
Ayrıca 37 nci madde hükümlerine göre hak sahiplerine cenaze ve evlenme
ödeneği de verilir.
Bu maddeye göre bağlanacak vazife
veya harp malûllüğü aylıkları, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri
dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre emsali iştirakçiye bağlanacak harp
veya vazife malûllüğü aylığından az olamaz.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, uluslararası barışı
koruma ve destekleme operasyonlarında Türkiye Cumhuriyetince
görevlendirilenlere, bu görevleri esnasında veya bu görevleri nedeniyle
vazife malûlü aylığı ödendiği sürece harp malûllüğü zammı ayrıca verilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kamu görevlilerinin emekliye sevk onayları
MADDE 48-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/28 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında olanların yaşlılık, malûllük veya vazife malûllüğü işlemleri;
a) Re'sen emekliye sevk
hallerinde, sigortalının çalıştığı göreve atamasındaki usûle göre atamaya
yetkili makamın,
b) İstek üzerine veya yaş haddi,
malûllük veya vazife malûllüğü hallerinde kamu idaresinin en yüksek
amirinin,
c) Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri için Meclis Başkanlığının, belediye başkanları için belediye
encümeninin, illerin daimi komisyon üyeleri için il valiliğinin,
çalıştıkları kamu idareleri ile ilişikleri kesilmiş olup da bir kanunla
sigortalılık hakkı devam edenler için daha önce görev yaptıkları son kamu
idaresinin en yüksek amirinin,
d) Kurumların yönetim kurulu
üyelerinin istek, malûliyet ve yaş haddi hallerinde, atanmalarında atamayı
yapan kurumun en yüksek amirinin,
e) Danıştay Başkanının istek,
malûliyet ve yaş haddi hallerinde Başbakanlık, Sayıştay Başkanının aynı
halleri için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı,
onayı ile tekemmül eder.
Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamın emekliye sevk onayı,
talep tarihinden itibaren bir ayı geçemez. Bakanlar Kurulu kararı veya
müşterek kararname ile atananların görevleriyle ilişiklerinin kesilmesi
ilgili bakanın onayı ile tekemmül eder.
Özelleştirilmeleri sonucu sermayesindeki kamu payı % 50'nin altına düşen
kuruluşlar ile satış veya devri yapılmış olan kuruluşlarda çalışmakta iken
emekliye ayrılanlar için emekliye sevk onayı aranmaz. Birinci fıkranın (b)
bendine göre emekliye ayrılmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden
itibaren bir aylık süre sonunda ilişikleri kesilmiş sayılır.
Sayfa 41
9820
İtibarî hizmet süreleri ve itibarî hizmet süresi primi
MADDE 49- (Değişik:
17/4/2008-5754/29 md.)
İtibarî hizmet süresi, bu Kanuna
göre bağlanacak aylıklar ve yapılacak toptan ödemelerin hesabında dikkate
alınan ancak hiçbir şekilde bu Kanunla tanınan hakları kazanma bakımından
gerekli prim ödeme gün sayısı, yaş ve emeklilik ikramiyesinin hesabında
nazara alınmayan süredir. Sigortalıların aşağıda yazılı görevlerde geçen
zamlar hariç, fiilî hizmet sürelerinin her yılı için;
a) Subay (yedek subay dahil),
astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlardan;
1) Harbi doğuran genel ve kısmî
seferberliğe katılanların, harbin ilânından seferberliğin bitim tarihine,
2) Seferberliği gerektiren iç
tedip hareketlerine fiilen katılan birliklerde görevli olanların,
çarpışmaların başlangıcından seferberliğin sona erdiği tarihe,
3) Harp veya seferberlik ilân
edilmeden, Anayasanın 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduğu
uluslararası sözleşmeler uyarınca, yabancı ülkelere gönderilen Türk Silâhlı
Kuvvetlerinde görev yapanların çarpışma meydana gelmesi halinde, çarpışma
süresince veya çarpışma bitmeden dönenler için Türkiye'ye dönüş tarihine,
kadar geçen tutsaklık süreleri
dahil fiilî hizmet sürelerinin,
b) 4 üncü madde gereği sigortalı
sayılanlardan bu fıkranın (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt
bentlerinde yazılı hareketlere sivil görevli, er veya erbaş olarak
katılanların, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin, bu tarihlerden
sonra devam eden tutsaklık sürelerinin,
c) Harp halinde düşmana tutsak
düşen veya düşman tarafından enterne edilen sigortalılardan kanunları
gereğince, aylıkları ödenmek suretiyle, sözleşmeli personel hariç olmak
üzere kurumları ile ilgileri kesilmeyenlerin, bu durumlarda geçen fiilî
hizmet sürelerinin,
her yılı için altı ay itibarî
hizmet süresi olarak eklenir. Bu nedenlerle eklenecek itibarî hizmet
sürelerinin toplamı, üç yıldan fazla olamaz.
Kamu idarelerinde pilot olan ve
olmayan uçucu, denizaltıcı, dalgıç, kurbağa adam ve paraşütçülerin bu
görevlerde geçirdikleri fiilî hizmet sürelerinin her yılı için üç ay itibarî
hizmet süresi eklenir. Bunlardan bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin
(1) ve (2) numaralı alt bentlerinde gösterilenler için itibarî hizmet süresi
zamları ayrıca eklenir.
Her yıl sonunda, sigortalının
fiilî hizmet süresine bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentleri ile ikinci fıkrası hükümleri uyarınca eklenen itibarî hizmet
süresinin her otuz günü için, yılın son ayında sigortalı adına ödenen
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ait sigortalı ve işveren prim toplamı
kadar ayrıca itibarî hizmet süresi primi işverenden tahsil edilir. Süresinde
yatırılmayan tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanır.
Sayfa 42
9821
ALTINCI BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigorta Hükümleri
İsteğe bağlı sigorta ve şartları
MADDE 50- İsteğe bağlı sigorta;
kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta
kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/30
md.) İsteğe bağlı
sigortalı olabilmek için Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet
etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk
vatandaşlarından;
a) Bu Kanuna tâbi zorunlu
sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak
çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün
çalışmamak,
b) Kendi sigortalılığı nedeniyle
aylık bağlanmamış olmak,
c) 18 yaşını doldurmuş bulunmak,
d) İsteğe bağlı sigorta talep
dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak,
şartları aranır.
İsteğe bağlı sigorta başlangıcı ve sona ermesi
MADDE 51- (Değişik birinci fıkra:
17/4/2008-5754/31 md.) İsteğe bağlı
sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden
günden itibaren başlar.
İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre
sigortalı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin,
zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal
edilerek, bu süreye ilişkin ödedikleri primler ilgililere iade edilir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/31 md.)
Ay içerisinde 30 günden az
çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki
toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal
çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların aynı ay
içerisinde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde, primi ödenen
süreler zorunlu sigortalılığa ilişkin prim ödeme gün sayısına otuz günü
geçmemek üzere eklenir ve eklenen bu süreler, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
(1)
İsteğe bağlı sigortalılık;
a) İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi
ödenmiş son günü takip eden günden,
b) Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep
tarihinden,
c) Ölen sigortalının ölüm tarihinden,
itibaren sona erer.
İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate
alınır ve söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü
fıkrası hükmü saklı olmak üzere 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir. (1)
–––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
32 nci maddesiyle, bu maddenin üçüncü fıkrasında
yer alan “(b) bendi” ibaresi “(a) bendi”, beşinci fıkrasında yer alan “bu
süreler” ibaresi “söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklı
olmak üzere” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 43
9822
İsteğe bağlı sigorta primleri ve ödenmesi
MADDE 52- (Değişik: 17/4/2008-5754/32 md.)
İsteğe bağlı sigorta primi, 82
nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı
arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın %
32'sidir. Bunun % 20'si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, %
12'si genel sağlık sigortası primidir. 51 inci maddenin üçüncü fıkrasında
belirtilenler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt
sınırı ile üst sınırı arasında olmak kaydıyla belirlenen günlük kazanç ve
gün sayısı üzerinden malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık
sigortası primi alınır.
İsteğe bağlı sigortalı olanlar,
bakmakla yükümlü olunan kişi olsa dahi, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır ve genel sağlık
sigortası primini de ödemekle yükümlüdürler. Yabancı ülke vatandaşlarından
Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası
primi alınmaz ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmaz.
Ait olduğu aydan itibaren en geç
12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre hesaplanacak gecikme
cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık
süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık süreden sonra ödenen primler 89 uncu
maddenin üçüncü fıkrası hükümlerine göre iade edilir.
İsteğe bağlı sigortalıların
zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcunun bulunması halinde, isteğe bağlı
sigortaya tâbi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalılık nedeniyle
Kuruma olan borçlarına mahsup edilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına
İlişkin Ortak
Hükümler
Sigortalılık hallerinin birleşmesi
MADDE 53-
(Değişik birinci fıkra: 13/2/2011-6111/33 md.)
Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer
alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına
girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi
olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır. Ancak, sigortalılık
hallerinin çakışması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar, yazılı talepte bulunmak
ve Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve
üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, esas alınmayan
sigortalılık statüsü kapsamında talep tarihinden itibaren prim
ödeyebilirler. Bu şekilde ödenen primler; iş kazası ve meslek hastalığı
sigortasından sağlanan haklar yönünden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde, kısa vadeli sigorta
kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından
sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilir. Bu fıkra
hükümlerine göre ödeme talebinde bulunulduğu halde ait olduğu ayı izleyen
ayın sonuna kadar ödenmeyen primlerin ödenme hakkı düşer. 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin
birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda
tabi olacak şekilde çalışılması durumunda, (b) bendinin (4) numaralı alt
bendi dışındaki diğer sigortalılık durumu dikkate alınır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak
oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalı bildirilemezler.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.)
İsteğe bağlı sigortalı
olanların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri
kapsamına tabi olacak şekilde çalışmaya başlamaları halinde, bu Kanunun 51
inci maddesinin üçüncü fıkrası saklı kalmak kaydıyla isteğe bağlı
sigortalılık hali sona erer.
Sayfa 44
9822-1
Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde
yer alan sigortalılık halleri ile 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tâbi
sigortalılık hallerinin çakışması halinde, 4 üncü madde kapsamında sigortalı
sayılır ve birinci fıkra hükmü uygulanır.
Birinci fıkra hükmü saklı olmak üzere
sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken
sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması
durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali
için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.
(1)
(Değişik fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı sayılanlardan
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden
fazlasına tabi olarak çalışmış olanların yaşlılık aylığı bağlanma
taleplerinde, en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali, hizmet
sürelerinin eşit olması ile malûllük ve ölüm halleri ile yaş haddinden
re’sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme
ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değiştirilmesi durumunda ise
son sigortalılık hali esas alınır.
Aylık ve gelirlerin birleşmesi
MADDE 54- Bu Kanuna göre bağlanacak
aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda;
a) Uzun vadeli sigorta kollarından;
1) Hem malûllük hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu
aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı,
2) Malûllük, vazife malûllüğü veya
yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan
sigortalıya her iki aylığı, (2)
3) Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan
aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
4) Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye
imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın
yarısı,
5) (Değişik: 17/4/2008-5754/34 md.)
Hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm
aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya
babasından bağlanacak aylığı,
6)
(Ek: 17/4/2008-5754/34 md.)
Bu Kanuna göre vazife malûllüğü
aylığı almakta iken, tekrar sigortalı olanlardan hem vazife malûllüğüne hem
de malûllük aylığına hak kazananlara bu aylıklardan yüksek olanı, aylıkları
eşitse yalnızca vazife malûllüğü aylığı, bunlardan hem vazife malûllüğü hem
de yaşlılık aylığına hak kazananlara, bu aylıkların her ikisi,
7)
(Ek: 17/4/2008-5754/34 md.)
Evliliğin ölüm nedeniyle sona
ermesi durumunda sonraki eşinden de aylığa hak kazananlara tercih ettiği
aylığı,
bağlanır.
––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
33 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan
“Sigortalının,” ibaresi “Birinci fıkra hükmü saklı olmak üzere
sigortalının,” olarak değiştirilmiş ve metne işlenimştir.
(2) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
34 ücü maddesiyle; bu bentte yer alan “Malûllük”
ibaresinden sonra gelmek üzere “,vazife malûllüğü” ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 45
9822-2
b) Kısa vadeli sigorta kollarından;
1) Sürekli iş göremezlik geliriyle birlikte ölen eşinden dolayı da gelire
hak kazanan eşe her iki geliri,
2) Ana ve babadan ayrı ayrı gelire hak kazananlara, yüksek olan gelirin
tamamı, az olanın yarısı,
3) (Değişik: 17/4/2008-5754/34 md.) Birden
fazla çocuğundan gelire hak kazanan ana ve babaya, en fazla ödemeye imkân
veren ilk iki dosyadan yüksek olan gelirin tamamı, düşük olan gelirin
yarısı,
4) (Değişik: 17/4/2008-5754/34 md.) Hem
eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm gelirine hak kazananlara,
tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak geliri,
5)
(Ek: 17/4/2008-5754/34 md.)
Evliliğin ölüm nedeniyle sona
ermesi durumunda sonraki eşinden de gelire hak kazananlara tercih ettiği
geliri,
bağlanır.
c) (Değişik: 17/4/2008-5754/34 md.)Malûllük,
yaşlılık, ölüm sigortaları ve vazife malûllüğü ile iş kazası ve meslek
hastalığı sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse,
sigortalıya veya hak sahibine bu aylık veya gelirlerden yüksek olanın
tamamı, az olanın yarısı, eşitliği halinde ise iş kazası ve meslek
hastalığından bağlanan gelirin tümü, malûllük, vazife malûllüğü veya
yaşlılık aylığının yarısı bağlanır.
Birinci fıkradaki sıralamaya göre yapılacak
değerlendirmeler sonucunda, bir kişide ikiden fazla gelir veya aylık
birleştiği takdirde, bu gelir ve aylıklardan en fazla ödemeye imkân veren
iki dosya üzerinden gelir veya aylık bağlanır, diğer dosya veya dosyalardaki
gelir ve aylık hakları durum değişikliği veya diğer bir dosyadan gelir veya
aylığa hak kazanıldığı tarihe kadar düşer.
Gelir ve aylıkların düzeltilmesi, yükseltilmesi, alt sınırı, ödenmesi ve
yoklama işlemleri (1)
MADDE 55- Bu Kanuna göre gelir veya
aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kişilerin durumlarının, kendilerine
veya başka hak sahiplerine bağlanmış bulunan gelir veya aylık tutarının
düzeltilmesini gerektirir bir şekilde değişmesi halinde gelir veya aylık
tutarları, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ödeme dönemi
başından başlanarak yeni duruma göre düzeltilir.
(Değişik: 17/4/2008-5754/35 md.)
Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar, her
yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki
altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son
temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar
artırılarak belirlenir.
––––––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı “Gelir ve aylıkların
düzeltilmesi, yükseltilmesi, ödenmesi ve yoklama işlemleri” iken, 17/4/2008
tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
Sayfa 46
9823
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.)
Bu Kanuna göre sigortalıya bağlanacak aylıklar
ile ölen sigortalının hak sahiplerinin aylıklarının hesabına esas tutar,
çalışma sürelerindeki her yıl için 82 nci maddeye göre tespit edilen prime
esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep veya ölüm yılına
ait Ocak ayı itibariyle 29 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenen
ortalama aylık kazancın % 35'inden, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi
veya çocuğu varsa % 40'ından az olamaz. Hak sahibi kimselerin aylıkları; hak
sahibi bir kişi ise bu fıkraya göre hesaplanan alt sınır aylığının %
80'inden, hak sahibi iki kişi ise % 90'ından az olamaz. Uluslararası sosyal
güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan kısmı aylıklar için bu fıkra
hükümleri uygulanmaz.
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve
(c) bentleri kapsamındaki sigortalılar için ayrı ayrı olmak üzere, malûllük
sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan aylıkların aylık başlangıç
tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla yıl içine ait artışlar
uygulanmaksızın hesaplanacak tutarları, yaşlılık sigortasından bir önceki
yılın son ödeme ayında söz konusu sigortalılar için ayrı ayrı dosya bazında
ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olamaz.
(Ek: 17/4/2008-5754/35 md.)
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu başka
birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelen sigortalı için bu Kanunun 19
uncu maddesine göre hesaplanacak sürekli iş göremezlik geliri, 82 nci
maddeye göre tespit edilen prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının
%85'inden az olamaz.
Sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanan gelir
veya aylıklar, her ay peşin olarak ödenir. Gelir ve aylıkların ödeme
dönemleri, ödeme tarihleri, ödeme şekli ve ödeme merkezleri Kurumca
belirlenir.
Gelir ve aylık alma şartlarının devam edip
etmediğine yönelik yoklama işlemlerine ilişkin usûl ve esaslar ile bu
maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir.
Gelir ve aylık bağlanmayacak haller
MADDE 56-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/36 md.)
Ölen sigortalının hak sahiplerinden;
a) Kendisinden aylık bağlanacak
sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten
öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli iş
göremez hale veya malûl duruma getirdiği,
b) Kendisinden aylık bağlanacak
sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak
sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan
doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme
bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları,
hususunda kesinleşmiş yargı
kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve
aylıklar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
Sayfa 47
9824
Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı
belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu
kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
Yaş
MADDE 57- İş kazasıyla meslek
hastalığı halinde, hak sahiplerine bağlanacak gelirlerin hesabında, iş
kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim veya sağlık kurulu raporu
ile ilk defa tespit edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum
tarihleri esas alınır.
Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin yaş ile ilgili hükümlerin
uygulanmasında, sigortalıların ve hak sahibi çocuklarının, mülga 2/6/1949
tarihli ve 5417 sayılı Kanun ve mülga 4/2/1957 tarihli ve 6900 sayılı Kanun
ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı,
17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve
2926 sayılı ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlara, 17/7/1964 tarihli
ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tâbi sandıklara veya bu Kanuna
göre ilk defa malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olduğu tarihte,
nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının bu Kanuna göre
ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının ise nüfus
kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihleri esas alınır.
İş kazası, meslek hastalığı, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından
gelir ve aylık tahsisleri ile sermaye değerinin hesabında, iş kazasının
olduğu veya meslek hastalığının hekim raporuyla ilk defa tespit edildiği
veya sigortalıların bu Kanuna ve bu Kanunla yürürlükten kaldırılmış
kanunlara tâbi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonraki yaş
düzeltmeleri dikkate alınmaz.
Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz’da, doğum
ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.
Türk Silâhlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli
Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle
emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile
doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve
daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.
Sayfa 48
9825
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu (1)
MADDE 58- Bu Kanunda yazılı olan
görevleri yerine getirmek üzere branşları Kurum tarafından belirlenecek
uzman hekimlerden oluşan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kurulur. Kurul;
Millî Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, en fazla üyeye sahip işveren, işçi ve kamu
çalışanlarını temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türk Tabipleri
Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği
ile Kurum tarafından görevlendirilecek birer uzman hekimden oluşur. Aynı
usûlle birden fazla Kurul oluşturmaya Bakanlık yetkilidir.
Kurula, kendi aralarından seçecekleri üye başkanlık eder. Başkan, yokluğunda
yerine bakacak üyeyi belirler. Kurul, haftada en az bir kez ve en az yedi
üye ile toplanır, kararlar salt çoğunlukla alınır. (Ek cümle:
17/4/2008-5754/37 md.) Oylarda eşitlik olması
halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır.Kurulda
görevlendirilecek olan hekimlerin hizmet süreleri üç yıl olup, üç yıl
sonunda yeniden görevlendirilebilirler. Bir takvim yılı içerisinde
mazeretsiz olarak birbirini izleyen beş veya toplam on toplantıya katılmayan
üyelerin üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu şekilde üyeliği sona eren
üyenin yerine bir başka kişi, aynı usûlle görevlendirilir.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/37
md.) Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık Kuruluna iştirak edenlerden; katıldıkları her toplantı günü
için 4000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu
bulunacak miktarda ve ayda sekiz toplantıyı geçmemek üzere huzur hakkı
ödenir. Kurulun çalışmaları ile ilgili her türlü giderler Kurumca ödenir.
Kurul gerek gördüğü hallerde dışarıdan uzman kişilerin görüşüne
başvurabilir. Bu kişilere de aynı miktar ve şartlarda huzur hakkı ödenir.
Kurul, sigortalılar hakkında vazife malûllük
derecesi, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik
derecesi tespiti ile çalışma gücünün malûliyeti gerektirecek derecede
kaybına ilişkin Kurumca verilen kararlardan itiraza konu olanları
inceleyerek karara bağlar. Kurul, sigortalı veya hak sahiplerinin talebi
üzerine görevlendirdiği uzman bir hekimi dinlemek zorundadır.
Kurul, bu Kanunda yazılı görevlerle sınırlı olmak kaydıyla, mahkemelerden
intikal eden ve bilirkişi sıfatıyla rapor düzenlenmesi talep edilen dava
dosyaları hakkında, gerekli incelemeleri yaparak görüş bildirir. Mahkemeler,
bahse konu dosyalar için belirlediği bilirkişi ücretini kurul üyelerine
iletilmek üzere Kuruma gönderir.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun hizmetlerini ifa etmesi için gerekli
sekretarya işlemleri Kurumca yerine getirilir. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık
Kurulunun görev, yetki, çalışma usûl ve esasları ile bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Kurumun denetleme ve kontrol yetkisi
MADDE 59- Bu Kanunun uygulanmasına
ilişkin işlemlerin denetimi, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş
memurları eliyle yürütülür. Askerî işyerlerine ait sigorta işlemlerinin
denetim ve kontrolü, askerî iş müfettişleri tarafından da yapılabilir.
––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
37 nci maddesiyle; bu maddenin birinci fıkrasında
yer alan “Türk Tabipleri Birliği,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Türkiye
Ziraat Odaları Birliği” ibaresi, dördüncü fıkrasına “sigortalılar hakkında”
ibaresinden sonra gelmek üzere “vazife malûllük derecesi,” ibaresi eklenmiş
ve metne işlenmiştir.
Sayfa 49
9826
Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri
sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin
işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabilir. Bunlar tarafından
düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. İşverenler ve
sigortalılar ile işyeri sahipleri, tasfiye ve iflâs idaresinin memurları,
işle ilgili gerçek ve tüzel kişiler, Kurumun denetim ve kontrol ile
görevlendirilmiş memurlarına bilgi verilmek üzere çağrıldıkları zaman
gelmek, gerekli olan defter, belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek,
görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı sağlamak ve bu yoldaki
isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler. Kurumun
denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları görevlerini yaparken, tüm
kamu görevlileri gerekli kolaylığı gösterir ve yardımcı olurlar.
Bu Kanunun uygulanması bakımından, Kurumun denetim ve kontrol ile
görevlendirilmiş memurları, 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen denetim,
teftiş ve kontrol yetkisini de haizdir.
İhaleli işler ile özel bina inşaatı işyerleri işverenlerine, Kuruma prim
borçlarının bulunmadığını gösteren ilişiksizlik belgesinin verilmesinde,
1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci
Malî Müşavirlik ve Yeminli Malî Müşavirlik Kanununa göre yetki verilmiş
serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli malî müşavirler tarafından
işyeri kayıtlarının incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildiği tespit edilen
işçilik tutarlarının uygunluğu, Kurumun denetim yetkisi saklı kalmak
kaydıyla, esas alınabilir.
Usûl ve esasları Kurumca belirlenmiş hesaplama yöntemine uygun olarak
serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli malî müşavirlerce düzenlenen
rapor ile Kuruma yeterli işçilik bildirilmediği anlaşılan işyeri ve
işverenlerinin, tespit edilen fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanacak
prim, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarını 102 nci maddenin birinci
fıkrasının (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca
verilecek idarî para cezaları ile birlikte ödemeleri kaydıyla ilişiksizlik
belgesi verilebilir.
Kurumca belirlenen usûl ve esaslara aykırı hareket ederek Kurum zararına
sebebiyet verdiği anlaşılan serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli
malî müşavirler tarafından düzenlenen raporlar dikkate alınmaz ve bunların
daha sonra düzenleyecekleri raporlar Kurumca işleme konulmaz. Gerçeğe aykırı
rapor düzenleyen serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli malî
müşavirler, Kurumun bu nedenle uğradığı zarardan işverenle birlikte
müştereken ve müteselsilen sorumlu olup, bunlar hakkında, genel hükümlere
göre Kurumun takip hakkı saklıdır. Meslek mensupları, işverenlerin devamlı
işyerlerinin sigortalıları ile yaptıkları işler ile Kurumda tescil edilmemiş
veya tescil edilmiş olmakla birlikte işçilik bildiriminde bulunulmamış olan
yukarıdaki işler hakkında inceleme yapamazlar.
Kamu idarelerinin denetim elemanları kendi
mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve
incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit
ederek, sigortasız çalıştırılanları Kuruma bildirmek zorundadır. Bu kurumlar
ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler
sırasında bu Kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının
veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran
tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu
bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal işlemi yapar. İlgililerin itiraz
hakları saklıdır. (1)
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
–––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “denetim
ve kontrolle görevlendirilmiş memurları,” ibaresi “denetim elemanları”
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 50
9827
ÜÇÜNCÜ KISIM
Genel Sağlık Sigortası Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Kapsamdaki
Kişiler ve Tescili
Genel sağlık sigortalısı sayılanlar
MADDE 60- (Değişik:
17/4/2008-5754/38 md.)
İkametgahı Türkiye'de olan
kişilerden;
a) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının;
1) (a) ve (c) bentleri gereğince
sigortalı sayılan kişiler,
2) (b) bendi gereğince sigortalı
sayılan kişiler,
b) İsteğe bağlı sigortalı olan
kişiler,
c) Yukarıdaki (a) ve (b)
bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan;
1) Harcamaları, taşınır ve
taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca
belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile
içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden
az olan vatandaşlar,
2) Vatansızlar ve sığınmacılar,
3) 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına
Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
4) 24/2/1968 tarihli ve 1005
sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden
Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref aylığı alan
kişiler,
5) 28/5/1986 tarihli ve 3292
sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun
hükümlerine göre aylık alan kişiler,
6) 3/11/1980 tarihli ve 2330
sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre
aylık alan kişiler,
7) 24/5/1983 tarihli ve 2828
sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre
korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler,
8) Harp malûllüğü aylığı alanlar
ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar,
9) 18/3/1924 tarihli ve 442
sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre
görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan
kişiler,
10) 11/10/1983 tarihli ve 2913
sayılı Dünya Olimpiyat ve Avrupa Şampiyonluğu Kazanmış Sporculara ve
Bunların Ailelerine Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık
alan kişiler,
d) Mütekabiliyet esası da dikkate
alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı
bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler,
e) 25/8/1999 tarihli ve 4447
sayılı Kanun gereğince işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa
çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler,
f) Bu Kanun veya bu Kanundan önce
yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan
kişiler,
g) Yukarıdaki bentlerin dışında
kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan
vatandaşlar,
genel sağlık sigortalısı sayılır.
Sayfa 51
9828
6 ncı maddenin birinci fıkrasının
(a), (b), (c), (f), (g), (h), (ı) ve (k) bentlerinde sayılanların öncelikle,
genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olup olmadığına
bakılır. Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi ise
tescili yapılmaz. Aksi takdirde birinci fıkra hükümlerinden durumuna uyan
bende göre genel sağlık sigortalısı sayılır. Birinci fıkranın (f) bendi
kapsamında gelir alması nedeniyle genel sağlık sigortalısı sayılanlar, aynı
zamanda diğer bentler gereği de genel sağlık sigortalısı sayılması halinde
(f) bendi dışındaki bentler kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.
6 ncı maddenin birinci fıkrasının
(d), (e) ve (l) bentleri kapsamında olanlar, ceza infaz kurumları ile
tutukevleri bünyesinde bulunan hükümlü ve tutuklular, birinci fıkranın (d)
bendi kapsamına girenlerden Türkiye'de bir yıldan kısa süreyle yerleşik
olanlar, (f) bendi kapsamında olup mülga 30/5/1978 tarihli ve 2147 sayılı ve
8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı kanunlara göre borçlanarak aylık bağlanan
kişilerden ise Türkiye’de ikamet etmeyenler genel sağlık sigortalısı ve
genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılmazlar.
Birinci fıkranın (d) ve (g)
bentlerinin uygulanmasında evli olanlar için, eşlerden hangisinin bu maddeye
göre genel sağlık sigortalısı, hangisinin bakmakla yükümlü olunan kişi
olacağının tespiti kendi tercihlerine bırakılır. Diğer bentler gereği
eşlerin her ikisinin de genel sağlık sigortalılık şartlarının oluşması
halinde her ikisi de ayrı ayrı genel sağlık sigortalısı sayılır.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kanunları
gereğince bir yıldan fazla aylıksız izin kullanan eşler, genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.
Bu maddenin birinci fıkrasının
(c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 80 inci maddede belirtilen aile;
aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük
babadan oluşur.
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/34
md.) 4/11/1981 tarihli
ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre üniversitelerde yükseköğrenim
gören yabancı uyruklu öğrenciler, yükseköğrenimlerinin devam ettiği
sürelerle sınırlı olarak birinci fıkranın (d) bendindeki ve 52 nci maddenin
ikinci fıkrasının ikinci cümlesindeki şartlar aranmaksızın, 82 nci maddeye
göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarı
üzerinden kendilerince genel sağlık sigortası primi ödenmek suretiyle genel
sağlık sigortalısı olurlar. Ancak bunlardan kamu idareleri, kanunla kurulan
kurum ve kuruluşlar, kamu yararına faaliyet gösteren dernekler ile vergi
muafiyeti tanınan vakıflar tarafından tam burs sağlanan ve Yükseköğretim
Kurulu tarafından ayrılan kontenjanlar dâhilinde yükseköğrenim gören yabancı
uyruklu öğrenciler genel sağlık sigortalısı sayılmaz ve bunların sağlık
giderleri 2547 sayılı Kanunun 46 ncı ve 47 nci maddeleri çerçevesinde
üniversitelerin bütçelerine konulacak ödenekten karşılanır.
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/34
md.) 19/3/1969 tarihli ve 1136
sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık stajı yapmakta olanlardan bu
Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi
durumunda olmayanlar staj süresi ile sınırlı olmak üzere genel sağlık
sigortalısı sayılır. Bu şekilde genel sağlık sigortalısı sayılanların genel
sağlık sigortası primleri Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime
esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının % 6'sıdır. Bu primler
Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenir.
Sayfa 52
9828-1
Genel sağlık sigortalılığının başlangıcı,
bildirimi ve tescili
MADDE 61-
Genel sağlık sigortalılığı başlangıcının tespiti ve tescil işlemleri
aşağıdaki hükümlere göre yürütülür. 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının;
a) (a) ve (b) bentlerinde sayılanlar; sigortalı
veya isteğe bağlı sigortalı olarak tescil edildikleri tarihten itibaren
genel sağlık sigortalısı sayılır ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın
tescil edilmiş sayılır.
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/39 md.)
(c) bendinde sayılanlardan; (1) numaralı alt
bentte belirtilenler Kurumca tescil edildiği, (3), (4), (5), (6), (8), (9)
ve (10) numaralı alt bentlerde belirtilenler ise aylığa hak kazandıkları
tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır. Yukarıdaki alt bentler
kapsamı dışında kalanlar ise vatansız ve sığınmacı sayıldıkları, korunma,
bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaya başladıkları
tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır ve ilgili kurumlarca
kapsama alındığı tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirilir. (1)
numaralı alt bentte belirtilenlerin taleplerinin Kurumca değerlendirilmesi
sonucu talep tarihi itibariyle müstahak olduğu anlaşılanların talep tarihi;
daha sonra müstahak olanların ise müstahak oldukları tarih, Kurumca tescil
edildikleri tarih olarak kabul edilir.
c) (d) bendinde sayılanlar; Türkiye'deki
yerleşim süresinin bir yılı geçtiği tarihten itibaren genel sağlık
sigortalısı sayılır ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel
sağlık sigortası giriş bildirgesi ile tescil edilirler.
Sayfa 53
9829
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/39 md.)
(e) bendinde sayılanlar, işsizlik veya kısa
çalışma ödeneğinden yararlanmaya başladıkları tarihten itibaren genel sağlık
sigortalısı sayılır ve Türkiye İş Kurumu tarafından işsizlik ödeneğinin
bağlandığı tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirilir.
e) (f) bendinde sayılanlar; gelir veya aylıktan
yararlanmaya başladıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılır
ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın tescil edilmiş sayılır.
f) (Değişik: 13/2/2011-6111/35 md.)
(g) bendinde sayılanlar; diğer bentlere göre
genel sağlık sigortalısı olmadıkları veya diğer bentlere göre genel sağlık
sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren bu bent
kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve Kurumca resen tescil
edilirler.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/39
md.) 60 ıncı madde
gereği genel sağlık sigortalısı sayılanların çocukları, ana ya da babanın
tescil edilmiş olmasına bakılmaksızın ve ayrıca bir işleme gerek olmaksızın
18 yaşını dolduruncaya kadar genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık hizmetlerinden ve
diğer haklardan yararlandırılır. 18 yaşından küçük çocuğun ana ve babası da
yok ise 18 yaşını dolduruncaya kadar 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c)
bendinin (7) numaralı alt bendi kapsamında primi Devlet tarafından ödenmek
üzere genel sağlık sigortalısı sayılır.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/39
md.) 60 ıncı madde
gereği genel sağlık sigortalısı iken durumunda değişiklik olan kişilerden,
aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendine veya
(g) bendi kapsamına giren kişiler durumlarında değişiklik olduğu tarihten
itibaren en geç bir ay içinde Kuruma başvurmak zorundadır. Bu kişilerin 60
ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi
kapsamına girmediğinin tespit edilmesi halinde, durumlarında değişiklik
olduğu tarihten başlamak üzere (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı
sayılırlar.
Genel sağlık sigortalılığı, yerleşim yerinin
Türkiye olmadığı veya 60 ıncı maddenin üçüncü fıkrası gereği genel sağlık
sigortası kapsamı dışına çıkılan tarihten itibaren sona erer.
Bu maddede belirtilen genel sağlık sigortası
giriş bildirgesini süresi içinde vermeyenler hakkında 102 nci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendine göre idarî para cezası uygulanır.
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/35
md.) 60 ıncı maddenin
yedinci fıkrası kapsamında sayılanlar yükseköğrenimlerinin başladığı
tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve
yükseköğrenimlerinin devam ettiği sürece genel sağlık sigortalılıkları devam
eder. Bu kapsamdaki öğrenciler yüksek öğrenimlerinin başladığı tarihten
itibaren bir ay içerisinde ilgili üniversitelerce genel sağlık sigortası
giriş bildirgesiyle Kuruma bildirilir.
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/35
md.) 60 ıncı maddenin sekizinci
fıkrası kapsamında sayılanlar avukatlık stajına başladıkları tarihten
itibaren genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve avukatlık stajları devam
ettiği sürece genel sağlık sigortalılıkları devam eder. Bu kapsamdaki
stajyerler, staja başladıkları tarihten itibaren bir ay içerisinde Türkiye
Barolar Birliğince genel sağlık sigortası giriş bildirgesi ile Kuruma
bildirilir.
Genel sağlık sigortası giriş bildirgesinin
içerik ve şekli ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sağlık hizmetleri ve diğer haklar ile
bunlardan yararlanma
MADDE 62-
Bu Kanun gereğince genel sağlık sigortasından sağlanacak sağlık
hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanmak, genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişiler için bir hak, Kurum için ise bu hizmet ve
hakların finansmanını sağlamak bir yükümlülüktür.
Sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan genel
sağlık sigortalısı ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler yararlandırılır.
Bu Kanun kapsamındaki kişilere sağlanacak
sağlık hizmetleri ve diğer haklar ile kişilerden alınan primlerin tutarı
arasında ilişki kurulamaz.
Sayfa 54
9830
İKİNCİ BÖLÜM
Sağlanan Sağlık
Hizmetleri ve Diğer Haklar
Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süresi
MADDE 63- Genel sağlık
sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlıklı kalmalarını;
hastalanmaları halinde sağlıklarını kazanmalarını; iş kazası ile meslek
hastalığı, hastalık ve analık sonucu tıbben gerekli görülen sağlık
hizmetlerinin karşılanmasını, iş göremezlik hallerinin ortadan
kaldırılmasını veya azaltılmasını temin etmek amacıyla Kurumca finansmanı
sağlanacak sağlık hizmetleri şunlardır:
a) Kişilerin hastalanmalarına bakılmaksızın kişiye yönelik koruyucu sağlık
hizmetleri ile insan sağlığına zararlı madde bağımlılığını önlemeye yönelik
koruyucu sağlık hizmetleri.
b) Kişilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; hekim tarafından
yapılacak muayene, hekimin göreceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik
muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri,
konulan teşhise dayalı olarak yapılacak tıbbî müdahale ve tedaviler, hasta
takibi ve rehabilitasyon hizmetleri, organ, doku ve kök hücre nakline ve
hücre tedavilerine yönelik sağlık hizmetleri, acil sağlık hizmetleri, ilgili
kanunları gereğince sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı
üzerine yapacakları tıbbî bakım ve tedaviler.
c) Analık sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim tarafından yapılacak muayene,
hekimin göreceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik muayeneler, doğum,
laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri, konulan teşhise
dayalı olarak yapılacak tıbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi, rahim
tahliyesi, tıbbî sterilizasyon ve acil sağlık hizmetleri, ilgili kanunları
gereğince sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine
yapacakları tıbbî bakım ve tedaviler.
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/40 md.)
Kişilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; ağız ve diş muayenesi,
diş hekiminin göreceği lüzum üzerine ağız ve diş hastalıklarının teşhisi
için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer
tanı yöntemleri, konulan teşhise dayalı olarak yapılacak tıbbî müdahale ve
tedaviler, diş çekimi, konservatif diş tedavisi ve kanal tedavisi, hasta
takibi, diş protez uygulamaları, ağız ve diş hastalıkları ile ilgili acil
sağlık hizmetleri, 18 yaşını doldurmamış kişilerin ortodontik diş
tedavilerinin 72 nci maddeye göre belirlenen tutarı,
e) Evli olmakla birlikte çocuk sahibi olmayan genel sağlık sigortalısı kadın
ise kendisinin, erkek ise karısının;
1) Yapılan tıbbî tedavileri sonrasında normal tıbbî yöntemlerle çocuk sahibi
olamadığının ve ancak yardımcı üreme yöntemi ile çocuk sahibi olabileceğinin
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından
tıbben mümkün görülmesi,
2) 23 yaşından büyük, 39 yaşından küçük olması,
3) Son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olduğunun
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından
belgelenmesi,
4) Uygulamanın yapıldığı tıbbî merkezin Kurum ile sözleşme yapmış olması,
Sayfa 55
9831
5) En az beş yıldır genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan
kişi olup, 900 gün genel sağlık sigortası prim gün sayısının olması,
şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde en fazla iki deneme ile sınırlı
olmak üzere yardımcı üreme yöntemi tedavileri ile bir hastalığın tedavisinin
başka tıbbî bir yöntemle mümkün olmaması ve Kurumca yetkilendirilen sağlık
hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından tıbben zorunlu görülmesi
halinde yardımcı üreme yöntemi tedavileri.
f) Yukarıdaki bentler gereğince sağlanacak sağlık hizmetleriyle ilgili
teşhis ve tedavileri için gerekli olabilecek kan ve kan ürünleri, kemik
iliği, aşı, ilaç, ortez, protez, tıbbî araç ve gereç, kişi kullanımına
mahsus tıbbî cihaz, tıbbî sarf, iyileştirici nitelikteki tıbbî sarf
malzemelerinin sağlanması, takılması, garanti süresi sonrası bakımı,
onarılması ve yenilenmesi hizmetleri.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/40 md.)
Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin
teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin
türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usûl ve esaslarını
Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir. Kurum, bu amaçla
komisyonlar kurabilir, ulusal ve uluslararası tüzel kişilerle işbirliği
yapabilir. Komisyonların çalışma usûl ve esasları Maliye Bakanlığı ile
Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenir.
60 ıncı maddede sayılan genel sağlık sigortalısı sayılma şartlarının
yitirilmesi halinde, devam etmekte olan tedavi nedeniyle sağlanacak sağlık
hizmetleri kişinin iyileşmesine kadar sürer.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Sağlık Bakanlığının
görüşü üzerine Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurumca finansmanı
sağlanmayacak sağlık hizmetleri (1)
MADDE 64- Kurumca
finansmanı sağlanmayacak sağlık hizmetleri
şunlardır:
a) Vücut bütünlüğünü sağlamak amacıyla yapılan ve iş kazası ile meslek
hastalığına, kazaya, hastalıklara veya konjenital nedenlere bağlı olarak
ortaya çıkan durumlarda yapılacak sağlık hizmetleri dışında estetik amaçlı
yapılan her türlü sağlık hizmeti ile estetik amaçlı ortodontik diş
tedavileri.
b) Sağlık Bakanlığınca izin veya ruhsat verilmeyen sağlık hizmetleri ile
Sağlık Bakanlığınca tıbben sağlık hizmeti olduğu kabul edilmeyen sağlık
hizmetleri.
c)
(Ek: 17/4/2008-5754/41 md.)
Yabancı ülke vatandaşlarının;
genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü
olduğu kişi sayıldığı tarihten önce mevcut olan kronik hastalıkları,
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Sağlık Bakanlığının uygun
görüşü alınarak, Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri
MADDE 65- Hekimin veya diş hekiminin
muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden
yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına
yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı
olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol gideri ve gündelikleri;
yatarak tedavilerde ise gidiş ve dönüş tarihleri için gündelikleri ile yol
gideri Kurumca karşılanır.
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yatarak
tedavileri sırasında, hekimin veya diş hekiminin tıbben göreceği lüzum
üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kişi ile
sınırlı olmak üzere Kurumca karşılanır.
–––––––––––
(1) Bu madde başlığı “Kurumca sağlanmayacak
sağlık hizmetleri “ iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 41 inci
maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiş ve
birinci fıkrasına “Kurumca” ibaresinden sonra
gelmek üzere “finansmanı” ibaresi eklenmiştir.
Sayfa 56
9832
Yurt içinde veya yurt dışına yapılan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik,
yol, yatak ve yemek giderlerinin tutarı 72 nci maddede belirtilen Sağlık
Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenir.
Sürekli iş göremezlik veya malûllük durumlarının tespiti, kontrolü veya
periyodik sağlık muayenesi amacıyla yapılan sağlık hizmeti giderleri ile yol
ve gündelik giderleri de bu madde hükümlerine göre ödenir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yurt dışında tedavi
MADDE 66- 63 üncü maddede sayılan
sağlık hizmetlerinin yurt içindeki sağlık hizmet sunucularından sağlanması
esastır. Ancak;
a) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt
bendinde sayılan genel sağlık sigortalılarından; işverenleri tarafından
Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel
mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak geçici görevle yurt dışına
gönderilenlere, acil hallerde,
b) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt
bendinde sayılan genel sağlık sigortalılarından; işverenleri tarafından
Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel
mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak sürekli görevle yurt dışına
gönderilenler ile bunların yurt dışında birlikte yaşadıkları bakmakla
yükümlü olduğu kişilere,
c) Sağlık Bakanlığının uygun görüşü üzerine yurt içinde
tedavisinin yapılamadığı tespit edilen
kişilerin, (1)
sağlık hizmetleri yurt dışında sağlanır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/66 md.)
Yurt içinde yapılması mümkün
olmayan tetkiklerin de yurt dışında yapılması sağlanabilir.
Ancak, yukarıdaki fıkranın (a) ve (b) bentleri gereği yurt dışında sağlanan
sağlık hizmetlerinin Kurumca karşılanacak bedelleri, yurt içinde sözleşmeli
sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez. Bu tutarı aşan kısım
işverenler tarafından ödenir. Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri
hükümleri saklıdır.
Bakanlar Kurulu kararı ile birlik halinde ya da kamu idarelerinin yetkili
makamlarınca yurt dışına askerî veya güvenlik amaçlı görevlendirilenlerin,
bu Kanun kapsamına giren sağlık hizmetlerinin sağlanması ile bu hizmetlere
ilişkin giderlerin yurt içindeki sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularına
ödenen tutarı aşan kısmı, kurumlarınca karşılanır.
Kurum, birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamındaki kişilerin sağlık
hizmetlerini, bu kişilerin geçici veya sürekli görev süresince genel sağlık
sigortası için Kuruma ödenen prim tutarını geçmemek kaydıyla, ilgili ülkede
sağlık sigortası yaptırmak suretiyle de sağlayabilir.
Birinci fıkranın (c) bendi gereğince yurt dışına sevk edilen kişilerin
sağlık hizmeti bedelinin tümü ödenir. Ancak bu tutar varsa Kurumun yurt
dışında sevke konu tedaviye ilişkin sözleşmeli olduğu sağlık hizmet
sunucularına ödenen tutarı geçemez. Bu kişilerin 65 inci madde hükümlerine
göre yapılacak giderleri ayrıca karşılanır.
–––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle; bu bentte “tedavisi mümkün
olmadığı” ibaresi “tedavisinin yapılamadığı” yer alan
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 57
9833
Yukarıdaki haller dışında, yurt dışında sağlık hizmetlerine ilişkin giderler
Kurumca ödenmez.
Bu maddenin uygulanmasında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı olması nedeniyle genel sağlık sigortalısı sayılanların
daimi olarak altı aydan fazla süreyle yurt dışında görevlendirilmeleri
durumu, sürekli görevle yurt dışına gönderilme sayılır.
Kamu idarelerinde çalışan sigortalılar dışında 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların geçici veya sürekli
görevlendirilmesine ilişkin usûller ve süreler ile bu maddenin uygulanmasına
ilişkin diğer usûl ve esaslar, ilgili Bakanlıkların görüşü alınarak Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları ve
Katılım Payı
Sağlık hizmetlerinden yararlanma şartları
MADDE 67- (Değişik:
17/4/2008-5754/42 md.)
18 yaşını doldurmamış olan
kişiler, tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler, trafik kazası
halleri, acil haller, iş kazası ile meslek hastalığı halleri, bildirimi
zorunlu bulaşıcı hastalıklar, 63 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c)
bentleri gereğince sağlanan sağlık hizmetleri, 75 inci maddede sayılan afet
ve savaş ile grev ve lokavt hali hariç olmak üzere sağlık hizmetlerinden ve
diğer haklardan yararlanabilmek için; (1)
a) 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (c) ve (f) bentleri hariç diğer bentleri gereği genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna
başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık
sigortası prim ödeme gün sayısının olması,
b) 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendine tabi olan
genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki
bentte sayılan şartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte
21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve
taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden
fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun
bulunmaması, (2)
c) 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (b) ve (d) bentlerine tabi olan genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentlerde sayılan şartla
birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin
her türlü borcunun bulunmaması,
d) (Ek: 13/2/2011-6111/36 md.)
60 ıncı maddenin yedinci fıkrasına göre genel sağlık sigortalısı
sayılanlar, (c) bendinde sayılan şartlarla birlikte, bir öğretim dönemine
ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin tamamını öğrenim gördükleri
üniversitenin öğrenim dönemi başından itibaren bir ay içinde ödemeleri,
şarttır.
––––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
36 ncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “acil
haller” ibaresinden önce gelmek üzere “trafik kazası halleri,” ibaresi
eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 16/6/2010 tarihli ve 5997 sayılı Kanunun
9 uncu maddesiyle, bu bentte yer alan “60 günden fazla prim ve prime
ilişkin” ibaresi “21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek
tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve
prime ilişkin” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 58
9834
Ancak, genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamından çıkanların genel
sağlık sigortalısı olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde sağlık
hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu maddenin birinci fıkrasının (a)
bendindeki prim ödeme gün sayısı aranmaz. Ayrıca 60 ıncı madde kapsamında
genel sağlık sigortalısı sayılanların;
a) Herhangi bir sebeple silâh
altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,
b) Hükümlülükle sonuçlanmayan
tutuklulukta geçen süre,
c) İş kazası, meslek hastalığı,
hastalık ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan
sigortalının iş göremediği süre,
d) Sigortalının greve iştirak
etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre,
sağlık hizmeti sunucusuna
başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık
sigortası primi ödeme gün sayısı hesabında dikkate alınmaz.
Ayrıca genel sağlık sigortalısı
ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetlerinden ve diğer
haklardan yararlanabilmeleri için sağlık hizmet sunucularına
başvurduklarında acil haller hariç olmak üzere (acil hallerde ise acil halin
sona ermesinden sonra); nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlenme cüzdanı,
pasaport veya Kurum tarafından verilen resimli sağlık kartı belgelerinden
birinin gösterilmesi zorunludur.
60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu
sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık
sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini
yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu
sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten
itibaren 90 gün süreyle (…)(1) bakmakla yükümlü olduğu kişiler
dahil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar. (1)
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/36
md.) 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı İş
Kanununun 56 ncı ve 74 üncü maddeleri ile diğer iş kanunlarında ücretsiz
izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir
ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde
genel sağlık sigortalılıkları devam eder.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Katılım payı alınması
MADDE 68- 63 üncü maddede sayılan
sağlık hizmetlerinden katılım payı alınacak olanlar şunlardır:
a) Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi.
b) (Değişik: 25/6/2009-5917/40 md.) Vücut dışı protez ve ortezler
c) Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar.
d) (Ek: 25/6/2009-5917/40 md.) Kurumca belirlenecek hastalık
gruplarına göre yatarak tedavide finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri.
––––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
36 ncı maddesiyle, bu fıkranın ikinci cümlesinde
yer alan “zorunlu sigortalılıklarından sonraki genel sağlık
sigortalılıklarından dolayı prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın”
ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Sayfa 59
9834-1
(Değişik ikinci fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Katılım payı, birinci
fıkranın (a) bendindeki sağlık hizmetleri için 2 Türk Lirası olarak
uygulanır. Katılım payı, (b) ve (c) bentlerindeki sağlık hizmetleri için
gereksiz kullanımı azaltma, sağlık hizmetlerinin niteliği itibarıyla hayati
öneme sahip olup olmaması, kişilerin prime esas kazançlarının, gelir ve
aylıklarının tutarı ve benzeri ölçütler dikkate alınarak % 10 ilâ % 20
oranları arasında olmak üzere Kurumca belirlenir. Kurum, birinci fıkranın
(a) bendi gereği belirlediği katılım payını; birinci basamak sağlık hizmeti
sunucularında yapılan muayenelerde almamaya ya da daha düşük tutarlarda
belirlemeye veya tekrar birinci fıkranın (a) bendi için belirlenen tutara
getirmeye, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmet sunucularında yapılan
muayenelerde ise müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusunun yer aldığı
basamak, sağlık hizmeti sunucusunun resmi ve özel sağlık hizmeti sunucusu
niteliğinde olup olmaması, önceki basamaklardan sevkli olarak başvurulup
başvurulmadığı gibi hususları göz önünde bulundurarak on katına kadar
artırmaya ve sağlık hizmeti sunucuları için farklı belirlemeye yetkilidir.
Birinci fıkranın (a) bendindeki sağlık hizmetleri için belirlenen katılım
payı tutarı, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca
belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılır. Birinci fıkranın
(d) bendinde belirtilen sağlık hizmetleri bedelinin yüzde birine kadar
katılım payı alınabilir. Yüzde birine kadar tespit edilen katılım payını
almamaya, yarısına kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya,
gerektiğinde bu tutarları kanuni tutarlarına getirmeye veya indirmeye Kurum
yetkilidir.
(Mülga üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/43 md.)
(Değişik dördüncü fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin birinci fıkranın (b) bendi
gereği ödeyecekleri katılım payının tutarı, sağlık hizmetinin alındığı
tarihteki asgarî ücretin % 75’ini, (d) bendi gereği ödeyecekleri katılım
payının tutarı ise bir takvim yılında asgari ücret tutarını geçmemek
kaydıyla her bir yatarak tedavi için asgari ücretin dörtte birini geçemez.
63 üncü maddenin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince sağlanan ve bir
hastalığın tedavisinin başka tıbbî bir yöntemle mümkün olmaması nedeniyle
yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dışındaki, yardımcı üreme yöntemi
tedavisinde katılım payı ilk denemede % 30, ikinci denemede % 25 oranında
uygulanır. Ancak katılım payında dördüncü fıkra gereği uygulanan üst limit
dikkate alınmaz.
60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı
alt bentleri gereği genel sağlık sigortalısı sayılanlar ile bunların
bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ödemiş oldukları katılım payları,
talepleri halinde, 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümlerine göre kendilerine geri ödenir.
(Değişik yedinci fıkra: 25/6/2009-5917/40 md.) Katılım paylarını,
gelir veya aylık alan kişilerin gelir veya aylıklarından, çalışanların ücret
veya maaşlarından mahsup edilmek suretiyle veya eczaneler ile diğer kurum ve
kuruluşlar aracılığı ile tahsile ve katılım paylarının ödenme usulünü
belirlemeye Kurum yetkilidir. Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularına, tahsil
ettikleri katılım payı düşüldükten sonra kalan tutar ödenir.
(Değişik sekizinci fıkra: 17/4/2008-5754/43 md.)
Katılım paylarının hesaplanmasında 72 nci maddeye
göre tespit edilen sağlık hizmeti tutarları esas alınır.
Katılım paylarının ödenme usûlleri ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin
diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sayfa 60
9835
Katılım payı alınmayacak haller, sağlık hizmetleri ve kişiler (1)
MADDE 69- 68 inci maddede sayılan
sağlık hizmetlerinden katılım payı alınmayacak haller, sağlık hizmetleri ve
kişiler şunlardır:
a) İş kazası ile meslek hastalığı halleri ile askerî tatbikat ve
manevralarda sağlanan sağlık hizmetleri.
b) 75 inci maddede yer alan afet ve savaş hali nedeniyle sağlanan sağlık
hizmetleri.
c) Aile hekimi muayeneleri ve kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri.
d) Sağlık raporu ile belgelendirilmek şartıyla; Kurumca belirlenen kronik
hastalıklar ve hayati önemi haiz 68 inci maddenin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamındaki sağlık hizmetleri ile organ,
doku ve kök hücre; nakli. (2)
e) (Değişik: 17/4/2008-5754/65 md.) 94
üncü maddede tanımlanan kontrol muayeneleri,
f) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c ) bendinin (4)
numaralı alt bendinde belirtilen kişiler ile
bunların eşleri, (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentleri
kapsamında sayılanlar, vazife malûlleri ile 4 üncü maddenin dördüncü
fıkrasının, (d) ve (e) bentlerinde sayılanlar.
(Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.) Ayrıca, 3713 sayılı Kanuna göre aylık
bağlanmış malûller ile aynı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife
malûllüğü aylığı alan er ve erbaşların sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç
duydukları her türlü ortez/protez ve diğer iyileştirici araç/gereçler
herhangi bir katılım payı veya fark alınmaksızın ve kısıtlama
getirilmeksizin karşılanır.
Bu madde gereğince katılım payı alınmayacak sağlık hizmetlerini tek tek veya
gruplandırarak tespite Kurum yetkilidir.
Hizmet basamakları ve sevk zinciri (1)
MADDE 70- Bu Kanunun uygulanması
bakımından sağlık hizmeti sunucuları birinci, ikinci ve üçüncü basamak
olarak Sağlık Bakanlığı tarafından
basamaklandırılır. Bu basamaklar ve sağlık hizmet sunucuları arasında
sevk zinciri; tanı, ön tanı, hekimlerin ve diş hekimlerinin uzmanlıkları
dikkate alınmak suretiyle tüm yurtta veya il ya da ilçe bazında Sağlık
Bakanlığının görüşü alınarak Kurum tarafından belirlenir. Aile hekimleri
birinci basamak hizmet sunucuları içinde yer alır.
Kurumca sağlık hizmetlerinin sağlanabilmesi için, genel sağlık sigortalısı
ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sevk zinciri kurallarına uygun hareket
etmek zorundadır.
(Mülga üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/67 md.)
Kimlik tespiti ve acil haller (1)
MADDE 71- Sağlık hizmeti sunucuları,
genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere sağlık hizmeti
sunumu aşamasında (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra), 67
nci maddenin üçüncü fıkrasında sayılan belgeleri ve bu belgelerin başvuran
kişiye ait olup olmadığını kontrol etmek zorundadır. (Mülga son cümle:
17/4/2008-5754/67 md.)
–––––––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle; 69 uncu maddenin birinci
fıkrasının (f) bendinde geçen “4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının”
ibaresi “4 üncü maddenin dördüncü fıkrasının,”, 70 inci maddenin birinci
fıkrasında yer alan “sınıflandırılır” ibaresi “basamaklandırılır”, 71 inci
maddesinin birinci fıkrasındaki “ikinci” ibaresi “üçüncü” şeklinde
değiştirilmiş; aynı Kanunun 66 ncı maddesiyle (d) bendine “ile organ”
ibaresinden sonra gelmek üzere “, doku ve kök hücre;”, (f) bendine “(c)
bendinin (4)” ibaresinden sonra gelmek üzere “numaralı alt bendinde
belirtilen kişiler ile bunların eşleri” ibareleri eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) Bu bentte yer alan "sağlık kurulu
raporu" ibaresi, 9/5/2007 tarihli ve 5655 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
"sağlık raporu" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 61
9836
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin kendi adına
bir başkasının sağlık hizmeti almasını veya Kurumdan haksız bir menfaat
temin etmesini sağlaması yasaktır. Bu fiilleri işleyenlerden Kurumun
uğradığı zararın iki katı kanunî faiziyle birlikte müştereken ve
müteselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237
sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun uygulamasında acil hallerin ve acil sağlık hizmetlerinin neler
olduğuna, hangi yöntem ve ölçütlerle tespit edileceğine ilişkin hususlar,
Sağlık Bakanlığının uygun görüşü üzerine Kurum tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Malî ve Çeşitli
Hükümler
Sağlık hizmetlerinin ödenecek bedellerinin belirlenmesi
MADDE 72-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/44 md.)
65 inci madde gereği ödenecek gündelik, yol,
yatak ve yemek giderlerinin Kurumca ödenecek bedellerini belirlemeye Sağlık
Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu yetkilidir. Komisyon, tıp eğitimini,
hizmet basamağını, alt yapı ve kaynak kullanımı ile maliyet unsurlarını
dikkate alarak sağlık hizmeti sunucularını fiyatlandırmaya esas olmak üzere
ayrı ayrı sınıflandırabilir. Komisyon, 63 üncü madde hükümlerine göre
finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini;
sağlık hizmetinin sunulduğu il ve basamak, Devletin doğrudan veya dolaylı
olarak sağlamış olduğu sübvansiyonlar, sağlık hizmetinin niteliği itibarıyla
hayati öneme sahip olup olmaması, kanıta dayalı tıp uygulamaları,
maliyet-etkililik ölçütleri ve genel sağlık sigortası bütçesi dikkate
alınmak suretiyle, her sınıf için tek tek veya gruplandırarak belirlemeye
yetkilidir.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/44
md.) Komisyon; Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, Maliye Bakanlığını, Sağlık Bakanlığını,
Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığını, Hazine Müsteşarlığını temsilen
birer üye ve Kurumu temsilen iki üye olmak üzere toplam yedi üyeden oluşur.
Komisyon kararlarını salt çoğunluk ile alır, kararlar Resmî Gazetede
yayımlanır. Komisyonca gerekli görülen hallerde sağlık hizmetlerinin
türlerine göre birden fazla alt komisyon kurulabilir. Komisyonun sekreterya
işlemleri Kurumca yerine getirilir.
Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonuna iştirak edenlere, ayda iki
defadan fazla olmamak üzere katıldıkları her toplantı günü için (3000)
gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpılarak bulunacak tutarı
üzerinden toplantı ücreti ödenir. Komisyon çalışmaları ile ilgili her türlü
giderler Kurumca ödenir.
(Değişik dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/44 md.)
Kurum, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile
dernek, vakıf, federasyon, konfederasyon ve kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarının görüşlerini alabilir.
Sayfa 62
9837
Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunun çalışmasına, görev ve yetkileri
ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Komisyon üyesi
kurumların görüşleri alınarak Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi
MADDE 73- (Değişik:
17/4/2008-5754/45 md.)
Bu Kanuna göre sağlık hizmetleri,
Kurum ile yurt içindeki veya yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucuları
arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun
olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin
sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti
giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanır.
Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları
dışındaki vakıf üniversiteleri dahil sözleşmeli sağlık hizmeti
sunucularınca, Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen
sağlık hizmetleri bedeline ek olarak, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla
yükümlü oldukları kişilerden sağlık hizmeti sunucularının giderleri ve
ürettikleri sağlık hizmetlerinin maliyetleri, yapılan sübvansiyonlar gibi
kriterler dikkate alınarak bu bedellerin bir katına kadar alınabilecek ilave
ücretin tavanını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu tavan dahilinde
alınabilecek ilave ücret oranları Kurumca belirlenir. Ancak kamu idaresi
sağlık hizmeti sunucuları tarafından sevk edilmesi halinde 60 ıncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (4), (6) ve (8) numaralı alt bentleri
kapsamında sayılanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişilerden ilave ücret
alınamaz. Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenen eşdeğer
ilaçların, azami fiyatı ile kişinin talep ettiği eşdeğer ilacın fiyatı
arasında oluşacak fark ve optik için tavan uygulanmaz ve bu fıkra kapsamında
değerlendirilmez.
Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları ise
otelcilik hizmeti ile dördüncü fıkrada belirtilen istisnai sağlık hizmetleri
dışında, sağladıkları sağlık hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişilerden ilave ücret talep edemez. (Mülga
ikinci cümle: 21/1/2010-5947/19 md.)
Sözleşmeli sağlık hizmeti
sunucuları, Kurumca belirlenmiş standartların üstündeki talepleri karşılayan
otelcilik hizmetleri ile hayati öneme sahip olmama ve alternatif tedavilerin
bulunması gibi hususlar göz önüne alınarak Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma
Komisyonu tarafından belirlenen istisnai sağlık hizmetleri için, genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden belirlenen hizmet
fiyatlarının üç katını geçmemek üzere ilâve ücret alabilir. Sözleşmeli
sağlık hizmeti sunucuları, Kurumca ödenecek sağlık hizmeti bedellerinin
yayımlanmasını takiben otuz gün içinde ilâve ücret ödemeleri
için belirlenen tavanlar dahilinde belirledikleri sağlık hizmeti
fiyatlarını kuruma bildirmek zorundadır. Sözleşmeli sağlık hizmeti
sunucuları fiyat değişikliklerini 5 iş günü içinde Kuruma bildirirler.
Tavanlar dahilinde de olsa Kurumca belirlenen süreden önce bu fiyatlarını
artıramazlar.
Kurum, provizyon işlemlerini
yürütmek üzere sağlık hizmeti sunucularının mahallinde provizyon merkezi
açabilir ve personel çalıştırabilir. Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları,
bu amaçla Kuruma uygun bağımsız mekân tahsis etmek zorundadır.
Acil haller dışında sözleşmesiz
sağlık hizmeti sunucularından kişilerce satın alınan sağlık hizmeti
bedelleri Kurumca ödenmez.
Sayfa 63
9838
Sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından acil
hallerde alınan sağlık hizmeti bedeli, 72 nci madde gereği sözleşmeli sağlık
hizmeti sunucuları için belirlenen bedeller esas alınarak genel sağlık
sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere fatura karşılığı ödenir.
Sözleşmeli ve sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları, acil hallerde,
sözleşmeli sağlık hizmetleri sunucuları ise Kurumun belirlediği sağlık
hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu
kişilerden veya Kurumdan herhangi bir ilave ücret talep edemez.
Kurum, bu Kanunun birinci fıkrasında belirtilen
yöntemler dışında, kamu idarelerince verilecek sağlık hizmetlerini götürü
bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesiyle de sağlamaya yetkilidir. Kamu
idaresi sağlık hizmeti sunucuları, sözleşmede belirtilen götürü bedel
karşılığında genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere
sözleşme kapsamında verilmesi gereken her türlü sağlık hizmetini sunmakla
yükümlüdür ve sözleşmede belirtilen götürü bedel dışında Kurumdan veya genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden Kanunda belirtilen
ilave ücretler ve katılım payları dışında ayrıca bir bedel talep edemez.
Götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesiyle temin edilen hizmetler için
Kuruma ayrıca fatura ve dayanağı belge gönderilmez. Bu fıkranın
uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ile müştereken
belirlenir.
Sağlık hizmeti sunucuları, genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık
hizmetlerinden yararlanmaya müstahak olup olmadığını, Kurumun elektronik
veya diğer ortamlarda sağlayacağı yöntemlere uygun olarak kontrol etmek ve
belgelemek zorundadır.
Sağlık hizmeti satın alma
sözleşmelerinin hazırlanması ve akdedilmesi, sağlık hizmeti giderlerinin
ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Genel sağlık sigortası gelirlerinin kullanım amacı, kısa ve uzun vadeli
sigorta kolları için yapılan sağlık harcamaları
MADDE 74- Genel sağlık sigortası
prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan
sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz.
Uzun ve kısa vadeli sigorta kolları bakımından sürekli iş göremezlik,
malûllük, çalışma gücü kaybı hallerinin tespiti veya bu amaçla yapılan
kontroller nedeniyle oluşan sağlık hizmeti giderleri ile 72 nci maddeye
göre, usûl ve esasları Kurumca belirlenecek gündelik ve yol giderleri,
refakatçı giderleri, kısa ve uzun vadeli sigorta kolları prim gelirlerinden
karşılanır.
Doğal afetler veya savaş hali
MADDE 75- 15/5/1959 tarihli ve 7269
sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle
Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamındaki afetler ile 4/11/1983 tarihli
ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu gereğince ilân edilen savaş
halinde genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık
hizmetleri Kurum tarafından sağlanmaya devam edilir. Ancak, afet veya savaş
hallerine bağlı nedenlerden dolayı Kurumca yapılan sağlık hizmeti giderleri,
giderlerin ödendiği takvim yılı sonu esas alınarak genel bütçeden Kuruma bir
yıl içinde transfer edilir.
İşverenin, genel sağlık sigortalısının ve üçüncü kişilerin sorumluluğu
MADDE 76- İşveren, iş kazasına
uğrayan veya meslek hastalığına tutulan genel sağlık sigortalısına sağlık
durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini derhal sağlamakla yükümlüdür. Bu
amaçla işveren tarafından yapılan ve belgelere dayanan sağlık hizmeti
giderleri ve 65 inci madde hükümlerine göre yapılacak masraflar Kurum
tarafından karşılanır.
Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki
ihmalinden veya gecikmesinden dolayı, genel sağlık sigortalısının tedavi
süresinin uzamasına veya malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına
sebep olan işveren, Kurumun bu nedenle yaptığı her türlü sağlık hizmeti
giderini ödemekle yükümlüdür.
Sayfa 64
9839
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.)
İlgili kanunları gereğince sağlık raporu alınması
gerektiği halde sağlık raporuna dayanmaksızın veya alınan raporlarda söz
konusu işte çalışması tıbbî yönden elverişli olmadığı belirtildiği halde
genel sağlık sigortalısını çalıştıran işverenlere, bu nedenle Kurumca
yapılan sağlık hizmeti giderleri tazmin ettirilir. Sağlık kurulu raporu ile
belli bir işte çalışamayacağı belgelenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki kişiler bu işte çalıştırılamaz. Bu kişileri
çalıştıran işverenler, genel sağlık sigortalısının aynı hastalık sebebiyle
Kurumca yapılan masraflarını ödemekle yükümlüdür. Tedavinin sona erdiğine ve
çalışılabilir durumda olduğuna dair Kurumca yetkilendirilen hekim veya
sağlık kurullarından belge almaksızın başka işte çalışan genel sağlık
sigortalısının aynı hastalığı sebebiyle yapılan tedavi masrafları ise
kendisinden alınır.
İş kazası ile meslek hastalığı, işverenin kastı veya
genel sağlık sigortalısının iş sağlığını
koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi sonucu
olmuşsa, Kurumca yapılan sağlık hizmeti giderleri işverene tazmin ettirilir.
İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.
(1)
(Mülga beşinci fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.)
(Değişik altıncı fıkra: 17/4/2008-5754/46 md.)
Genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla
yükümlü olduğu kişilere kastı veya suç sayılır bir hareketi veya ilgili
kanunlarla verilmiş bir görevi yapmaması ya da ihmali nedeniyle Kurumun
sağlık hizmeti sağlamasına veya bu kişilerin tedavi süresinin uzamasına
sebep olduğu mahkeme kararıyla tespit edilen üçüncü kişilere, Kurumun
yaptığı sağlık hizmeti giderleri tazmin ettirilir.
Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularının duyurulması ve sağlık hizmet
sunucusunu seçme serbestisi
MADDE 77- Bu Kanun gereğince genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden
yararlanmak için başvuracakları yurt içinde veya yurt dışındaki sözleşmeli
sağlık hizmeti sunucularının unvan, isim ve adresleri Kurumca elektronik
ortamda veya diğer yöntemlerle duyurulur.
Genel sağlık sigortalıları ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, sağlık
hizmeti sunucuları arasından, genel sağlık sigortasıyla ilgili diğer madde
hükümlerine uymak şartıyla istediğini seçme hakkına sahiptir.
Sağlık hizmeti sunucularının kayıt ve bildirim zorunluluğu ve kontrol
yetkisi
MADDE 78- Kurum ile sözleşmesi olan,
tüm sağlık hizmeti sunucuları, sağlık hizmeti sunduğu tüm kişilere ait
sözleşme hükümlerinde yer verilen bilgileri, belirlenen yöntemlere ve süreye
uygun biçimde elektronik ortamda veya yazılı olarak Kuruma göndermek
zorundadır. Bu bilgiler gönderilmeksizin talep edilen sağlık hizmeti
bedelleri, bilgiler gönderilinceye kadar ödenmez. (2)
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişinin sağlık
bilgilerinin gizliliği esastır. Sağlık bilgilerinin ne şekilde korunacağı,
ulusal güvenlik nedeniyle sağlık bilgisi paylaşıma açılmayacak kişilerin
tespiti ilgili bakanlıkların önerisi üzerine Bakanlıkça tespit edilir.
(Ek cümle: 17/4/2008-5754/66 md.) Bu kişi ve
grupların sağlık bilgilerinin nasıl tutulacağı ilgili kuruluşların görüşleri
alınarak hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.
––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
46 ncı maddesiyle; bu fıkrada yer alan
“sigortalının” ibaresi “genel sağlık sigortalısının” şeklinde değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
(2) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 65
inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “olup
olmadığına bakılmaksızın tüm” ibaresi “olan,” şeklinde değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
Sayfa 65
9840
Kurum, genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili olarak
işverenler, sağlık hizmeti sunucuları ve diğer gerçek ve tüzel kişiler
nezdindeki defter, belge ve bilgileri inceleyebilir, ibrazını isteyebilir.
Kurum, bu Kanunda belirtilen görevleriyle ilgili olarak sağlık hizmeti
sunucularının yürüttüğü hizmet ve işlemleri kontrol yetkisine sahiptir.
Kurum, bu yetkisini görevlendirdiği personeli vasıtasıyla veya kamu
kurumları ve özel kurumlardan hizmet satın almak suretiyle kullanabilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Primlere İlişkin
Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Prim Alınması, Prime Esas Kazanç, Prim
Oranları ve Asgarî İşçilik
Prim alınması zorunluluğu
MADDE 79- Kısa ve uzun vadeli
sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu Kanunda öngörülen her türlü
ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere Kurum prim almak,
ilgililer de prim ödemek zorundadır.
Kurumca tahsil edilen genel sağlık sigortası primleri, tahsil edilmesini
müteakip doğrudan Kurum bütçesinin genel sağlık sigortası kalemine
aktarılır.
Prime esas kazançlar
MADDE 80- (Değişik:
17/4/2008-5754/47 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları
aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların
hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu
nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve
işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve
bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince
verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde
belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde
yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum
ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem
tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme,
keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar
itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından
sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine
ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık
sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas
kazanca tabi tutulmaz.
c) (b) bendinde belirtilen
istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni
yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi
tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet
ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.
Sayfa 66
9841
d) Ücretler hak edildikleri aya
mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle
ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin
yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı,
ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere
üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve
edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu
idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan
ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı
veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde
hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son
ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda
belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna
kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci
madde hükümleri uygulanmaz.
e) Saatlik, günlük, haftalık veya
aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra
katılma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların
prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları, 82 nci
madde hükmüne göre belirlenen alt sınırdır.
f) Bir işverene tabi olarak
çalışan sigortalının belirli ücretinin dışında ayrıca (e) bendi kapsamında
ücret alması halinde, prime esas günlük kazancı bunların toplamından oluşur.
g) Primlerin hesabına esas
tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan
kazancının otuzda biridir. Ancak günlük kazancın hesabına esas tutulan ay
içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış
sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancının ücret
aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
h) Sigortalıların günlük
kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların
prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işveren ve sigortalı arasında
kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay
içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında
ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki
toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen
haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi
suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul
edilir.
ı) İşveren ve sigortalı arasında
çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında
çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay
içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat
kararlaştırılmış sayılarak (h) bendi hükmüne göre hesaplanır.
i) 88 inci maddenin dördüncü
fıkrasına göre ay içerisinde 30 günden az prim ödeme gün sayılarına ait
eksik günlerin genel sağlık sigortası primleri, eksik çalışma süreleri
dikkate alınmak suretiyle hesaplanır.
j) (Ek: 31/7/2008-5797/1 md.) Milli
Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim
kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman
ve usta öğretici olarak çalıştırılanların prim ödeme gün sayısı 30 günü
aşmamak kaydıyla, bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders
ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi
sonucu bulunur. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda tam sayıdan sonraki
küsuratlar dikkate alınmaz. (1)
k) (Ek: 13/2/2011-6111/37 md.)
Meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja
tabi tutulan öğrenciler ve 2547 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine tabi olarak
kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı 82
nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz
katından fazla olmayanlar ile kursiyerlerin prime esas günlük kazançlarının
hesaplanmasında prime esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınır. Aday
çırak, çırak ve meslekî eğitim gören öğrencilerin prime esas kazançları
ilgili kanunlarında öngörüldüğü şekilde belirlenir.
4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları
aşağıdaki şekilde belirlenir.
–––––––––––––
(1) 31/7/2008 tarihli ve 5797
sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle bu bendin 15/10/2008 tarihinde yürürlüğe
gireceği hüküm altına alınmıştır.
Sayfa 67
9842
a) Aylık prime esas kazanç, 82
nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst
sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük
kazancın otuz katıdır. Bu sigortalılar tarafından Kurumca belirlenen
sürelerde aylık prime esas kazanç beyan edilir. Beyanda bulunmayan
sigortalıların aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt
sınırının otuz katı olarak belirlenir.
b) Sigortalı aynı zamanda işveren
ise aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalıların prime esas günlük
kazancının en yükseğinin otuz katından az olamaz. Aylık prime esas kazancı,
çalıştırdığı sigortalının otuz günlük prime esas kazancından düşük olduğu
tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, tespit edilen
kazanç düzeyine çıkartılarak aradaki farkın primi, 89 uncu madde hükümlerine
göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
c) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek birden
fazla durumun söz konusu olması halinde, bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen esaslara göre tek beyanda bulunulur.
Bu Kanuna göre ilk defa 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanların prime
esas kazançlarının hesabında;
a) Aylıklarını personel
kanunlarına göre alan sigortalılar için;
1) İlgili kanunları uyarınca
aylık gösterge ve ek göstergeler üzerinden ödenen aylık tutarları,
2) Memuriyet taban aylık ve kıdem
aylık tutarları,
3) Makam, temsil ve görev
tazminatları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca
ödenen tazminatlar (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği
ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca
ödenen tazminatlar hariç), 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı
Kuvvetleri Personel Kanununun ek 17 nci maddesinin (A) bendinde yer alan
cetvelde belirtilen oranlar üzerinden ödenen hizmet tazminatı (28/2/1982
tarihli ve 2629 sayılı Kanun ile 17/11/1983 tarihli ve 2955 sayılı Kanuna
göre tazminat veya üniversite ödeneği alanların sadece rütbelerinin
karşılığı hizmet tazminatları), 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı
Yükseköğretim Personel Kanununun 12 nci maddesi uyarınca ödenen üniversite
ödeneği, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 106 ncı maddesinin
üçüncü fıkrası uyarınca ödenen ek ödeme,
b) Kadro karşılığı sözleşmeli
olarak görev yapan sigortalılar için işgal ettikleri kadrolar esas alınmak
suretiyle (a) bendinde öngörülen unsurlar üzerinden hesaplanan tutarı,
c) Açıktan vekil olarak atanan
sigortalılar için, (a) bendinde öngörülen unsurlardan ilgili mevzuatı
uyarınca ödenen tutarı,
ç) Başka bir kadro ya da görevin
ödeme unsurları esas alınmak ve kıyaslanmak suretiyle aylık veya ücret
ödenen sigortalılar için; emsal alınan kadro veya görevin prime esas kazanç
tutarını geçmemek üzere, bu kazancın aylık veya ücret ödenmesinde öngörülen
oranında hesaplanacak tutarı,
d) Büyükşehir belediye başkanları
için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye başkanları için ise öğrenim
durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi
aşmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin
“VIII. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı” bölümünün (d) bendinde
belirtilenlerin prime esas kazançları,
Sayfa 68
9842-1
e) 78 sayılı Yükseköğretim
Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
eki cetvellerde yer alan yükseköğretim kurumlarına bağlı konservatuvarlarda
2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi uyarınca
sözleşme ile istihdam edilen öğretim elemanlarından sanatçı öğretim elemanı
olarak istihdam edilenler için, anılan Kanunda öğretim görevlisi kadro
unvanında istihdam edilenlerin tahsil ve derecelerine göre belirlenen prime
esas kazanç tutarı; kamu idarelerinde sanatçı, sanatkar ve sanatçı öğretmen
olarak sözleşme ile istihdam edilenler için, tahsil ve dereceleri itibarıyla
657 sayılı Kanuna tabi olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan
mühendislerin (a) bendindeki prime esas kazanç tutarı; yüksek öğretim
kurumları ile diğer kamu idarelerinde sanat uygulatıcısı ve sahne
uygulatıcısı olarak sözleşme ile istihdam edilenlerden en az önlisans mezunu
olanlar için tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi olarak
teknik hizmetler sınıfında yer alan teknikerlerin, diğerleri için ise
teknisyenlerin prime esas kazanç tutarları,
f) İlgili kanunlarında emeklilik
ya da ek gösterge açısından belirli bir kadro, unvan veya görevle bağlantı
kurulanlar için, bağlantı kurulan kadro, unvan veya görevin prime esas
kazanç tutarı,
g) Bu fıkranın (a) ilâ (f)
bentleri kapsamı dışında kalan sigortalılar için atandıkları görev
itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre girebilecekleri sınıflardaki benzer
görevlerin aynı kadro, unvan, tahsil ve derecesi için belirlenen prime esas
kazanç tutarları,
esas alınır. Vekalet veya ikinci
görev karşılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas
kazancın hesabında dikkate alınmaz.
Yalnızca genel sağlık sigortasına
tâbi olanlar bakımından prime esas aylık kazancın tespitinde; 60 ıncı
maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan kişiler için 82 nci maddeye
göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz
günlük tutarı, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen
kişiler için asgari ücret, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde
belirtilen kişiler için ise prime esas asgari kazanç tutarı esas alınır. 60
ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık
sigortalısı sayılanlar için Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler
kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık
tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit
edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç
alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari
ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye
göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutar,
asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci
maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük
tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır.
(Ek cümle: 13/2/2011-6111/37 md.) Şu kadar ki, 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar için
gelir testleri Kurumca sonuçlandırılıncaya kadar 82 nci maddeye göre
belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime
esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır. Ancak gelir testi sonucu, aile
içindeki gelirleri asgari ücretin altında kalan genel sağlık
sigortalılarının bu sürelerde gelir testi sonucuna göre ödemeleri gereken
tutarların üzerinde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın
iade veya mahsup edilir. (1)
Bu maddenin uygulamasına ilişkin
usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
–––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
37 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “(d) ve
(g) bentlerinde” ibaresi “(d) bendinde” şeklinde, aynı fıkrada yer alan
“Ancak, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt
bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmak için müracaat etmekle
birlikte,” ibaresi “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında
genel sağlık sigortalısı sayılanlar için” şeklinde değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 69
9842-2
Prim oranları ve Devlet katkısı
MADDE 81- Bu Kanun gereğince
alınacak sigorta prim oranları aşağıdaki şekildedir:
a) Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime
esas kazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren
hissesidir.
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.)
Bu Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı
uygulanan işlerde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
1) (a) bendi kapsamında çalışan
sigortalılar için uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim
oranı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı maddeye
göre 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan, 90 fiilî hizmet
gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek
işlerde 3 puan,
2) (c) bendi kapsamında çalışan
sigortalılar için ise uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
prim oranı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına; 40 ıncı
maddeye göre 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3,33 puan, 90
fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 5 puan, 180 fiilî hizmet gün
sayısı eklenecek işlerde 10 puan,
eklenmesi suretiyle belirlenir ve
bu şekilde bulunan oran ile bu maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranı
arasındaki farka ait primin tamamı işveren tarafından ödenir.
c) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan işin iş kazası ve meslek
hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 ilâ % 6,5
oranları arasında olmak üzere, 83 üncü maddeye göre Kurumca belirlenir. Bu
primin tamamını işveren öder.(1)
d) (Değişik: 13/2/2011-6111/38 md.) 5 inci
maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler için prim oranı,
prime esas kazançlarının % 6’sıdır. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli
sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir. Aynı maddenin
birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen kursiyerler için prim oranı,
prime esas kazançlarının % 13,5’idir. Bu prim oranının % 1’i kısa vadeli
sigorta kolları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir.
_______________________
(1) Bu bent Ana.Mah.nin 15.12.2006 tarihli,
E. 2006/111, K. 2006/112 sayılı Kararı ile Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden iptal
edilmiş olup, İptal Kararının Resmi Gazete’de yayımlanacağı güne kadar,
15/12/2006 tarihli ve E:2006/111, K:2006/36 (Yürürlüğü Durdurma) sayılı
Karar ile Yürürlüğü Durdurulmuştur, sözkonusu iptal kararı için 30/12/2006
tarihli ve 26392(5. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.
Sayfa 70
9843
e) (Mülga: 17/4/2008-5754/48 md.)
f) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.) Genel
sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar
için 82 nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın %
12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalı, % 7,5'i ise işveren hissesidir.
Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanlar ile 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (e) bendi ve bu Kanunun geçici 13 üncü maddesinde belirtilenlerin
genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın % 12'sidir.
g) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar (a), (c) ve
(f) bentlerindeki prim oranlarının toplamı üzerinden primlerini öderler.
h)
(Ek: 17/4/2008-5754/48 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılara bağlanan veya bağlanacak
vazife malûllüğü aylıkları ile bunların hak sahiplerine bağlanacak ölüm
aylıklarının karşılığı olmak üzere, bu kapsamdaki sigortalılar için kamu
idarelerinin bütçelerinden ayrılan sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi
ödeneklerinin % 20’si oranında ek karşılık primi alınır. Ayrılan ek karşılık
priminin tamamı kurum bütçelerinin yetkili makamlarca onaylanarak yürürlüğe
girdiği tarihi takip eden ay başlarından itibaren altı ay içinde ve aylık
eşit taksitlerle ödenir. Genel bütçe kapsamındaki idarelerin ek karşılık
primleri Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
ı) (Ek: 17/4/2008-5763/24 md.) Bu
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar
Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece
karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili
olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi
içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait
sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece
karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal
Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası
ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari
para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını
21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile
29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa ve
22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden
Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile
diğer taksitlendirme ve yapılandırma Kanunlarına göre taksitlendiren ve
yapılandıran işverenler bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam
ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır.
Bu bent hükümleri; 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 30 uncu
maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri
ile 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, 4/1/2002 tarihli
ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve uluslararası anlaşma hükümlerine
istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanundan istisna olan
alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri, sosyal güvenlik destek primine
tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan
sigortalılar hakkında uygulanmaz.
Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve
Sayfa 71
9844
kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya
maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkra
ve diğer ilgili mevzuatla sağlanan sigorta prim desteklerinin aynı dönem
için birlikte uygulanması halinde, bu destek öncelikle uygulanır. Bu
Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri
sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu
fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.(Ek cümle:
31/7/2008-5797/2 md.) Bu fıkrada düzenlenen teşvik, kamu idareleri hariç
bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
sigortalılara ilişkin matrah, oran ve esaslar üzerinden 506 sayılı Kanunun
geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel
için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye
Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı
tarafından müştereken belirlenir. (1)(2)
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/48
md.) Devlet, Kurumun
ay itibarıyla tahsil ettiği malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel
sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar. Devlet
katkısı olarak hesaplanacak tutar talep edilen tarihi takip eden 15 gün
içinde Hazinece Kuruma ödenir.
––––––––––––
(1)31/7/2008 tarihli ve 5797 sayılı Kanunun
2 nci maddesiyle; bu bentte yer alan "29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı
Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandırılan
işverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği
sürece" ibaresi "29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu
Kanununa ve 22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim
Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun ile diğer taksitlendirme ve yapılandırma
Kanunlarına göre taksitlendiren ve yapılandıran işverenler bu tecil,
taksitlendirme ve yapılandırmaları devam ettiği sürece" şeklinde
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
38 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Bu fıkra
hükümleri Kamu idareleri işyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek
primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında
uygulanmaz.” cümlesi “Bu bent hükümleri; 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve
kuruluşlara ait işyerleri ile 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale
Kanununa, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve
uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile
4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri,
sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan
sigortalılar hakkında uygulanmaz.” şeklinde, aynı bentte yer alan “Bu
fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca
yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek
unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak
suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak
yapılır.” cümleleri “Bu fıkra ve diğer ilgili mevzuatla sağlanan sigorta
prim desteklerinin aynı dönem için birlikte uygulanması halinde, bu destek
öncelikle uygulanır.” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 72
9844-1
Günlük kazanç sınırları
MADDE 82- (Değişik birinci fıkra: 13/2/2011-6111/39 md.)
Bu Kanun gereğince alınacak prim
ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı,
sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16
yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır.
Günlük kazançları yukarıdaki fıkrada belirtilen alt sınırın altında olan
sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır
üzerinden, günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük
kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.
İkinci fıkraya göre sigortalının kazancı alt sınırın altında ise bu kazanç
ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta primleri ile ücretsiz çalışan
sigortalılara ait sigorta primlerinin tümünü işveren öder.
Sigortalıların bu Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenen aynı
sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işte çalışması
nedeniyle Kuruma ödenen primler toplamı, bu sigortalılık hali için
belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı
aşarsa, aşan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç talep
tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri
ödenir. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile
faiz ödenmez.
Kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi ve işkollarının ve işlerin tehlike
sınıf ve derecelerinin belirlenmesi
MADDE 83- Kısa vadeli sigorta
kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından
gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir. İş kolları tehlikenin
ağırlığına göre sınıflara, bu sınıflar da özel iş şartlarına ve tehlikeyi
önlemek için alınmış olan tedbirlere göre derecelere ayrılır. Hangi iş
kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıf ve derecesine ait
prim oranlarının ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak
esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri de alınarak Bakanlığın teklifi
üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak bir tarife ile tespit
edilir. Prim tarifesi gerekli görülürse aynı usûlle değiştirilebilir.
Yapılan işin birinci fıkrada belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sınıf ve
derecesine girdiği ve ödenecek kısa vadeli sigorta kolları primi oranı
Kurumca belirlenerek işverene ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b)
bendine göre sigortalı sayılanlara tebliğ edilir. İş kazasını ve meslek
hastalığını önleyecek tedbirler hakkındaki mevzuat hükümlerine uygun
bulunmadığı tespit edilen işler, Kurumca daha yüksek primli derecelere
konulabilir.
Kurum, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlike sınıf ve derecesini
yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin ya da 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların isteği
üzerine değiştirebilir. Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın
takvim yılından en az bir ay önce işverene, işveren tarafından değişiklik
isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi şarttır.
Sayfa 73
9844-2
Böylece karara bağlanacak değişiklikler, karar veya istekten sonraki takvim
yılı başında yürürlüğe girer.
İşverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı hakkında Kurumca
yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz
edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç üç ay içinde karara
bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. İlgililer, Kurumun kararı
üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye
başvurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin
takip ve tahsilini durdurmaz.
İşverenin veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanların itirazı; işyerinin tehlike sınıfı ve derecesi ile kısa vadeli
sigorta kolları prim oranının tebliğine ilişkin yazının işverence veya 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar
tarafından tebellüğünden itibaren bir ay içinde yapılmış ise, değiştirilen
iş kolu kodu ve tehlike sınıfı ile tehlike derecesinin hatalı uygulandığı
tarihten, bir aylık süre dışında yapılmış ise, itirazın Kurum kayıtlarına
intikali tarihini izleyen yılbaşından, üçüncü fıkrada belirtilen sürelerin
aşılması durumunda ise, Kurumca yapılacak değişikliğe ilişkin kararın
tebliğini izleyen takvim yılı başından geçerli olarak uygulanır.
Bu değişiklik nedeniyle tehlike sınıf ve derecesinin yükselmesi halinde,
kararın işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre
sigortalı sayılanlara tebliğ edildiği tarih ile yürürlük tarihi arasındaki
süreye ilişkin kısa vadeli sigorta kollarına ait prim farkının tebliği
tarihini takip eden bir ay içerisinde Kuruma ödenmesi halinde, fark prim
için gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz. Aksi takdirde, fark primi 89
uncu madde uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil
olunur. Tehlike sınıf ve derecesinin düşmesi halinde ise, kısa vadeli
sigorta kolları sigortası prim farkı, işverenin varsa borçlarına mahsup
edilir, yoksa iade edilir. Bir ay içinde iade edilmesi halinde faiz ödenmez.
Sayfa 74
9845
Tehlike sınıf ve derecelerini etkileyebilecek değişiklikler
MADDE 84- İşverenler ile 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike
sınıf ve derecesini etkileyebilecek her türlü değişikliği bir ay içinde
Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim üzerine Kurum, yaptıracağı
incelemeler sonunda tehlike sınıf ve derecesini değiştirebilir. Tehlike
sınıf ve derecesini etkileyebilecek değişiklik bir ay içinde bildirilirse bu
konuda Kurumca verilecek karar, değişikliğin meydana geldiği tarihten
sonraki ay başından başlanarak uygulanır.
Tehlike sınıf ve derecesini etkileyebilecek değişiklik bir ay içinde
bildirilmezse;
a) Tehlike sınıfı yükseliyorsa, değişikliğin meydana geldiği,
b) Tehlike sınıfı düşüyorsa, değişikliğin Kurumca öğrenildiği,
tarihler esas alınmak ve bu tarihlerden sonraki ay başından itibaren
uygulanmak üzere, Kurumca karar alınır ve ilgililere tebliğ olunur.
Asgari işçilik uygulaması ve
uzlaşma (1)
MADDE 85- İşverenin, işin emsaline,
niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan
sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının
altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından
gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan
teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı
sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate
alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle
görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır.
Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar
kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale
mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden
dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup
olmadığı Kurumca araştırılır. Bu araştırma sonucunda yeterli işçiliğin
bildirilmemiş olduğu anlaşılırsa, eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden
hesaplanan prim tutarı, 89 uncu madde gereği hesaplanacak gecikme cezası ve
gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmek üzere işverene tebliğ
edilir. Tebliğ edilen prim ve gecikme cezası ve gecikme zammının ödendiği
veya ödeneceğinin işveren tarafından yazılı olarak taahhüt edilmesi halinde
borç kesinleşir. Kuruma verilecek taahhütnamede üstlenilen ödeme
yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde, işveren hakkında 88 inci ve 89
uncu maddeler uyarınca işlem yapılır. Tebliğ edilen prim ve gecikme cezası
ve gecikme zammının ödenmemesi, taahhütname verilmemesi veya Kurumca
işyerinin denetlenmesine gerek görülmesi durumunda Kurumca inceleme yapılır.
Bu maddenin birinci ve ikinci fıkrasında belirtilen usûllerle Kuruma
bildirilmediği tespit edilen asgarî işçilik tutarı üzerinden Kurumca re’sen
tahakkuk ettirilen sigorta primleri, 88 inci ve 89 uncu maddeler dikkate
alınarak işverene tebliğ edilir. İşveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı
tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. İtiraz
takibi durdurur. Kurumca itirazın reddi halinde işveren, kararın tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iş mahkemesine başvurabilir.
Mahkemeye başvurulması, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz.
––––––––––––––––––––
(1)Bu madde başlığı “Asgarî işçilik
uygulaması” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 49 uncu
maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiş, aynı maddenin
ikinci ve beşinci fıkralarında yer alan “döner
sermayeli kuruluşlar,” ibaresinden sonra gelmek üzere “kanunla kurulan kurum
ve kuruluşlar” ibaresi, dokuzuncu fıkrasında yer alan “yapılacak yerinde
tespit kriterleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere “uzlaşma komisyonlarının
oluşumu, çalışma usûl ve esasları” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 75
9846
Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca, Kuruma asgarî
işçilik tutarının bildirilmediği tespit edilen işyerleri hakkında ayrıca 102
nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi ile © bendinin (4) numaralı alt
bendi uyarınca idarî para cezası uygulanır.
Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar
kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar, bu maddenin
uygulanmasıyla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı
olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburdur.
Kuruma yeterli işçilik tutarının bildirilmiş olup olmadığının
araştırılmasında, işin yürütümü için gerekli olan asgarî işçilik tutarının
tespitinde dikkate alınacak asgarî işçilik oranlarının saptanması ve asgarî
işçilik oranlarına vaki itirazların incelenerek karara bağlanması amacıyla
Kurum bünyesinde; Kurum teknik elemanlarından dört üye, Yönetim Kurulunda
temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarınca görevlendirilecek iki
üye, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden bir üye olmak üzere toplam yedi
teknik elemandan oluşan, Asgarî İşçilik Tespit Komisyonu kurulur.
Kurumca gerek görüldüğünde, aynı esaslara göre birden fazla Asgarî İşçilik
Tespit Komisyonu kurulabilir. Komisyon salt çoğunlukla toplanır ve kararlar
en az dört üyenin aynı yöndeki oyu ile alınır. Kurum dışındaki üyelerin üst
üste üç toplantıya, son altı ay içinde ise beş toplantıya katılmaması
halinde, toplantıya katılmayan üyeyi görevlendiren konfederasyonların
yerine, üye sayısı bakımından en yüksek bir sonraki konfederasyondan üye
davet edilir.
Asgarî İşçilik Tespit Komisyonuna Kurum dışından görevlendirilenlere,
katıldıkları her toplantı günü için (2500) gösterge rakamının memur
aylıklarının hesabında kullanılan katsayı ile çarpılarak bulunacak tutarı
üzerinden huzur hakkı Kurumca ödenir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/49 md.)
Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları
tarafından devamlı mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgari işçilik
incelemesi sonucunda tespiti yapılan ve sigortalılara maledilemeyen fark
sigorta primine esas kazanç matrahı üzerinden gecikme cezası ve gecikme
zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı uygulanacak
idari para cezalarında, konuya ilişkin raporun Kurumun ilgili birimine
gönderilmesinden önce işverenle uzlaşma yapılabilir. Uzlaşmaya varılması
halinde, bu durum tutanakla tespit edilir. Uzlaşılan tutarlar kesin olup,
uzlaşma konusu yapılan tutarlar hakkında işverence dava açılamaz ve hiçbir
mercie şikayet ve itirazda bulunulamaz. Uzlaşılan prim ve idari para
cezaları, uzlaşma tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde
ödenir. İşveren, uzlaşılan idari para cezası tutarı için ayrıca peşin ödeme
indiriminden yararlandırılmaz. Uzlaşılan tutarların, bu sürede tam olarak
ödenmemesi halinde uzlaşma bozulur ve uzlaşılan tutarlar kazanılmış hak
teşkil etmez. Uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde
uzlaşmaya varılamamış olması veya uzlaşmanın bozulması hallerinde işveren,
bu konuya ilişkin daha sonra uzlaşma talep edemez.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/49 md.)
Uzlaşma neticesinde indirim yapılması nedeniyle
tahsil edilmemiş olan sigorta primlerinin daha sonra Kurum veya mahkeme
kararıyla sigortalılara mal edilmesi halinde, daha önce eksik tahsil olunan
sigorta primleri, sigortalının çalıştığı süre ve sigorta primine esas
kazancı dikkate alınarak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil
olunur.
Asgarî İşçilik Tespit Komisyonunun çalışma usûl ve esasları, Komisyonda
görev alacak teknik elemanların nitelikleri, asgarî işçilik tespitinde
uygulanacak yöntem, verilerin belirlenmesi, tamamlanmış veya devam etmekte
olan işlerle ilgili yapılacak yerinde tespit kriterleri,
uzlaşma komisyonlarının oluşumu, çalışma usûl ve
esasları ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar,
Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sayfa 76
9846-1
İKİNCİ BÖLÜM
Prim Belgeleri ve
Primlerin Ödenmesi
Prim belgeleri ve işyeri kayıtları (1)
MADDE 86- İşveren bir ay içinde 4
üncü ve 5 inci maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik
destek primine tâbi sigortalıların;
a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını,
b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını,
c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını,
gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl
veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç
Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait
olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar
Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı
çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma
bildirmekle yükümlüdür.
İşveren, işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt
ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on
yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi
memurları ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol
ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz
etmek zorundadır.
İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş
Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine
getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan,
geçici iş ilişkisi süresine ilişkin birinci fıkrada belirtilen belgelerin
aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden, işveren ile
birlikte müteselsilen sorumludur.
Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve
ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını
ispatlayan belgelerin işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet
belgesine eklenmesi şarttır. (Değişik ikinci cümle: 13/2/2011-6111/40
md.) Kurumca belirlenen işyerlerinde bu şart
aranmaz.
–––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
50 nci maddesiyle; bu maddenin birinci fıkrasında yer alan
“ait olduğu ayı takip eden ayın yirmibeşinci
gününün sonuna kadar” ibaresi “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer
sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek
günün sonuna kadar” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 77
9847
Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin aylık
prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi
veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz
günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesi Kurumca
re’sen düzenlenir ve muhteviyatı primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil
olunur.
(Mülga altıncı fıkra: 13/2/2011-6111/40 md.)
(Değişik yedinci fıkra: 17/4/2008-5754/50
md.) Kurumun denetim
ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, fiilen yapılan denetimler
sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden ya da kamu
idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları
soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve
kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden
çalıştığı anlaşılan sigortalılara ait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma
verilmesi gereken belgelerin yapılan tebligata rağmen bir ay içinde
verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca re’sen
düzenlenir ve muhteviyatı sigorta primleri Kurumca tespit edilerek işverene
tebliğ edilir. İşveren, bu maddeye göre tebliğ edilen prim borcuna karşı
tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, ilgili Kurum ünitesine itiraz
edebilir. İtiraz, takibi durdurur. İtirazın reddi halinde, işveren kararın
tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili iş mahkemesine
başvurabilir. Yetkili mahkemeye başvurulması, prim borcunun takip ve
tahsilini durdurmaz. Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde, 88 inci
ve 89 uncu maddelerin prim borcuna ilişkin hükümleri uygulanır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/50 md.)
Kurumun denetim ve kontrolle
görevli memurlarınca işyerinde fiilen yapılan tespitlerden ve kamu
idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları
soruşturma, denetim ve incelemelerden kayıt ve belgelere dayanmaksızın
çalıştığı belirlendiği halde, hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının
Kuruma bildirilmediği anlaşılan veya eksik bildirildiği tespit edilen
sigortalıların geriye yönelik hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının,
en fazla tespitin yapıldığı tarihten geriye yönelik bir yıllık süreye
ilişkin kısmı dikkate alınır.
Aylık prim ve hizmet belgesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları
Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği
yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak,
alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında
belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate
alınır.
Sayfa 78
9848
Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı
şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken
aylık prim ve hizmet belgesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen
aylık prim ve hizmet belgesinde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının
eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık
sigortalarından gerekli ödemeler yapılır.
Bu maddede belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, 102 nci
maddeye göre işlem yapılır.
Kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle prim belgelerinin farklı
sürelerde verilme zamanını belirlemeye, Kurum yetkilidir. Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar ile belgelerin içerik ve şekli, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Prim ödeme yükümlüsü
MADDE 87- Bu Kanunun uygulanmasında
kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve isteğe
bağlı sigorta bakımından;
a) (Değişik: 17/4/2008-5754/51 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine ve 5 inci maddenin (a)
bendine tabi olanlar için bunların işverenleri,
b) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tâbi olanlar ile bu
kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tâbi
olanlar, isteğe bağlı sigortalı olanlar ve 60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (d) ve (g) bentlerinde sayılan kişilerin kendileri,
c) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan kişiler için
primi yılı merkezî yönetim bütçesinden karşılanmak üzere ilgili kamu
idareleri,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/51 md.) 60
ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde sayılan kişiler ile 5 inci
maddenin (c) bendinde belirtilenler için Türkiye İş Kurumu,
e) 5 inci maddenin (b) bendinde belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde
meslekî eğitim görenler ile meslek liselerinde (…)(1) staja tâbi
tutulan öğrenciler için Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim
gördükleri okullar, yüksek öğrenim sırasında (…)(1) staja tâbi
tutulan öğrenciler için öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumu, (1)
f) (Değişik: 17/4/2008-5754/51 md.) 5 inci
maddenin (c) ve (g) bentlerine tabi olanlar için işverenleri veya kendileri,
prim ödeme yükümlüsüdür.
Primlerin ödenmesi
MADDE 88- (Değişik:
17/4/2008-5754/52 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay
içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar
toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim
tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu
tutara ekleyerek en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öder.
Hak edilen ancak, ödenmemiş olan
ücretler üzerinden hesaplanacak primler hakkında da birinci fıkradaki hüküm
uygulanır.
60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (b), (c), (d) ve (g) bentleri gereği genel sağlık sigortalısı
sayılanlar için, her ay otuz tam gün genel sağlık sigortası primi ödenmesi
zorunludur. Şu kadar ki, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamında genel sağlık sigortalısı olanların aynı ay içinde zorunlu sigorta
kapsamında prim ödeme gün sayısı bulunması halinde, ayın kalan günleri için
isteğe bağlı sigorta gün sayısı kadar genel sağlık sigortası primi ödenir.
–––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “zorunlu” ibareleri
madde metninden çıkarılmıştır.
Sayfa 79
9849
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı
Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine
çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az
çalışan sigortalılar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası
primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur. Bu durumda olan sigortalıların
eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri, 60 ıncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi veya (g) bendi
kapsamında ödenir. Kamu idaresine ait işyerlerinde çalıştırılan
sigortalıların iş sözleşmesinin askıda kaldığı aylara ait genel sağlık
sigortası primi, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazancın
alt sınırının 30 günlük tutarı üzerinden ilgili kamu idaresince ödenir.(Ek
cümle: 13/2/2011-6111/42 md.) Ancak, kamu idaresine ait işyerinde
çalıştırılan sigortalıların iş sözleşmesinin askıda olduğu sürede 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmaları ya da
isteğe bağlı sigortalı olmaları halinde bu sigortalılar için belirtilen
şekilde çalıştıkları veya isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödedikleri
sürelerle sınırlı olarak ilgili kamu idaresinden genel sağlık sigortası
primi alınmaz.
60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamına girenler için prim ödeme yükümlülerinin
ödeyecekleri genel sağlık sigortası primi; primin tahakkuk ettirileceği ay
itibarıyla anılan bendin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sayılan toplam
kişi sayısının üçe bölünmesi suretiyle bulunacak kişi sayısına (3) ilâ (10)
numaralı alt bentlerde sayılan kişi sayısının eklenmesi suretiyle bulunacak
toplam kişi sayısı esas alınarak hesaplanır. Ancak, bu kişilerden aynı
zamanda 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamı dışındaki
bentlerin kapsamına girerek genel sağlık sigortalısı sayılanlar, bu fıkraya
göre tespit edilecek kişi sayısı hesabına dahil edilmez.
87 nci maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinde belirtilen yükümlüler, her aya ait primlerini takip
eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öderler. Bu kişiler
primlerini en fazla 360 günle sınırlı olmak üzere peşin olarak erken
ödeyebilir. Erken ödeme halinde erken ödenen her gün için 21/7/1953 tarihli
ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun ek 1
inci maddesine göre erken ödeme indirimi hükümleri uygulanır. Ancak yapılan
erken ödeme indirimi, prime esas kazançtan indirilmez. Erken ödemede
sigortalılık süresi, sigorta priminin ait olduğu her ayın ilk gününden
itibaren, prim ödeme gün sayısına dahil edilir. Erken ödeme yapılan ve prim
ödeme gün sayısına dahil edilmeyen sürede isteğe bağlı sigortalılığın sona
ermesi halinde, sigortalılık süresinden sayılmayan günlere ait primler
ilgililere iade edilir.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılar için,
genel sağlık sigortası primi ile kısa ve uzun vadeli sigorta kolları
primlerini ayrı ayrı veya birlikte tahsil edilecek şekilde prim ödeme
tarihlerini veya dönemlerini belirlemeye Kurum yetkilidir.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların, her ay için otuz tam
gün prim ödemesi zorunludur.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işverenler,
çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı
üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden
keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek, en geç
Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öderler.
87 nci maddenin birinci
fıkrasının (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlüler, her aya ait
primleri ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar Kuruma öderler.
Kuruma fiilen ödenmeyen prim
tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz.
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olarak
tescil edilmiş olanların prim borçlarını, sattıkları tarımsal ürün
bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla % 1 ilâ % 5 oranları arasında
olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir.
Sayfa 80
9850
Prim borçları katma değer vergisi
iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma değer
vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı veya
iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları
için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları
ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme
sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal
süresi içinde ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma değer
vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu
halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları
için birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak
gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Kurum, Maliye Bakanlığının uygun
görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme
türü ve işletme büyüklüğü itibarıyla belirlemeye ve lehine mahsup talebinde
bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere
uzatmaya yetkilidir.
Kurum, prim ve her türlü
alacaklarını, işverenlere olan borçlarından mahsup etmek suretiyle tahsil
etmeye yetkilidir.
Primlerin özel ödeme şekilleri
kullanılmak suretiyle ödenmesi zorunluluğunu getirmeye ve primlerin
yatırılacağı tahsilât kuruluşlarını belirlemeye Kurum yetkilidir.
Kurumun süresi içinde ödenmeyen
prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç,
diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye
Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri
kullanır.
Kurum, 6183 sayılı Kanun
kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın
teminatını teşkil etmek üzere Yeni Türk Lirası ve/veya yabancı para birimi
üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere
her türlü teminat almaya yetkilidir.
Kurumun 6183 sayılı Kanun
kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde
olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra
takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı
İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum hakkında
uygulanmaz.
Kurumun prim ve diğer
alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü
Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde
Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş
mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.
Kurumun sigorta primleri ve diğer
alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde
ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu
görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu
üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile
kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve
müteselsilen sorumludur.
Kurum, kamu idarelerinde
işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini
belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için muacceliyet
tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Kurum
yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sayfa 81
9851
Prim borçlarına halef olma, gecikme cezası ve gecikme zammı ile iadesi
gereken primler (1)
MADDE 89- (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/53 md.)
Sigortalının çalıştırıldığı
işyeri aktif veya pasifi ile birlikte devralınır veya intikal ederse ya da
başka bir işyerine katılır veya birleşirse eski işverenin Kuruma olan prim
ile gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarından,
aynı zamanda yeni işveren de müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu hükme
aykırı sözleşme hükümleri Kuruma karşı geçersizdir. Bu fıkranın
uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye Kurum yetkilidir.
Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse,
ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her
bir ay için % 3 (% 2) oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır.
Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten
başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine
Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden
iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi
bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin
yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır. Bakanlar Kurulu, ilk üç
ay için uygulanan gecikme cezası oranını iki katına kadar artırmaya veya bu
oranı % 1 oranına kadar indirmeye, yeniden kanunî oranına getirmeye ve
uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir. Dava ve icra takibi açılmış olsa
bile, prim ve diğer Kurum alacaklarının ödenmemiş kısmı için gecikme cezası
ve gecikme zammı tahsil edilir. (1)
Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları
tarihten on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara,
isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak
sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilir. Kanunî faiz, primin
Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın
başına kadar geçen süre için hesaplanır. Ancak Borçlar Kanununun 65 inci
maddesi hükmü saklıdır.
Prim iadesi nedeniyle sigortalıların, isteğe bağlı sigortalıların, genel
sağlık sigortalılarının aylık, gelir, ödenek ve sağlık hizmetlerinden
yararlanma şartlarını yitirmeleri durumunda, bu Kanuna göre ödenen aylık,
gelir ve ödenekler ile sağlanan sağlık hizmetleri durdurulur. Yanlış veya
yersiz yapılan masraflar 96 ncı madde hükümlerine göre ilgililerden geri
alınır.
Prim ve idari para cezası
borçlarının hakedişlerden mahsubu, ödenmesi ve ilişiksizlik belgesinin
aranması (2)
MADDE 90-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/54 md.)
Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve
5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum
ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve
bunların adreslerini onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.
–––––––––––––
(1) Bu
maddenin ikinci fıkrasında yer alan gecikme cezası oranı, 1/3/2010 tarihli
ve 2010/260 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Kararın 1 inci maddesiyle
28/4/2010 tarihini takip eden aybaşından geçerli
olmak üzere ( %2 ) olarak belirlenmiş ve metne parantez içinde siyah punto
ile işlenmiştir.
(2) Bu madde başlığı “İlişiksizlik
belgesinin aranması” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 54 üncü
maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 82
9852
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/54
md.) İşverenlerin
hakedişleri, Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının
olmaması kaydıyla ödenir. Kesin teminatları ise ihale konusu işle ilgili
olarak Kuruma borçlarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra iade
edilir. İşverenlerin, kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar,
bankalar ve kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar nezdindeki her çeşit alacak,
teminat ve hakedişleri üzerinde işçi ücreti alacakları hariç olmak üzere
yapılacak her türlü devir, temlik ve el değiştirme, Kurum alacaklarını
karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/54
md.) Hakedişlerin
mahsubu ve ödenmesi ile teminatların prim ve idari para cezası borçlarına
karşılık tutulmasına ilişkin işlemlerin usûl ve esasları Bakanlar Kurulunca
çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir.
(Değişik dördüncü fıkra: 17/4/2008-5754/54
md.) Valilikler,
belediyeler, il özel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diğer merciler
tarafından, geçici iskân veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce
yapılan inşaat dolayısıyla, diğer kamu idareleri ile döner sermayeli
kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ve bankaların ise Bakanlar
Kurulu kararı ile belirlenecek işlemlerinde Kuruma borçlarının bulunmadığına
dair ilgililerden Kurumca düzenlenmiş bir belgenin istenmesi zorunludur.
Bu maddede belirtilen yükümlülükler yerine getirilmeden hak ediş ödenmesi,
kesin teminatın iade edilmesi veya geçici iskân izin belgesi ve yapı
kullanma izin belgesi verilmesi veya diğer işlemlerin gerçekleştirilmesi
hallerinde, ilgililer hakkında genel hükümlere göre idarî ve cezaî işlem
yapılır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/54 md.)
Ülke çapında uygulanan ve
özel bir izne veya belgeye dayanmayan genel düzenlemeler hariç olmak üzere,
belirli bölgelere veya sektörlere yönelik ya da kamu kurum ve kuruluşları
tarafından verilen özel belgelere veya izinlere dayalı olarak kamudan kaynak
tahsis edilmesi şeklinde kanun, kararname ve diğer mevzuatla sağlanan
araştırma, geliştirme, üretim, yatırım, pazarlama ve benzeri tüm aşamalarda
uygulanan devlet yardımı, teşvik ve desteklerin, daha önce başlayıp devam
eden nakdi olmayanlar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından proje ve
faaliyetleri karşılığında kamu kurum ve kuruluşlarına sağlananlar hariç
olmak üzere, verilmesinden önce işverenlerden Kuruma muaccel olmuş prim ve
idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve
taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına dair belge ve bilgilerin
istenmesi zorunludur. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/43 md.) Devlet
yardımı, teşvik ve desteklerden; işverenlerin muaccel prim ve idari para
cezası borçları kesilip Kuruma aktarıldıktan sonra, varsa kalan kısmı
üzerinden yararlanılabilir. Tecil ve takside bağlanmış ya da yapılandırılmış
olan borçlara ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden dolayı
anlaşması bozulanlardan veya bu sebepler dışında söz konusu yardım, teşvik
ve desteklerden yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan
devlet yardımı teşvik ve destek ödemeleri ilgili mevzuat çerçevesinde
müeyyideleri ile birlikte geri alınır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığının görüşleri
alınarak Kurumca belirlenir. (1)
–––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu fıkranın ilk cümlesinde geçen “daha
önce başlayıp devam eden nakdi olmayanlar” ibaresinden sonra gelmek üzere
“ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından proje ve faaliyetleri karşılığında
kamu kurum ve kuruluşlarına sağlananlar” ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 83
9852-1
Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi
MADDE 91- İşyerleri yangın, su
baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle
tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler ile 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar, bu durumu
belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde
talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme
sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut
prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek
üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla
kadar Kurumca ertelenebilir.
Birinci fıkrada belirtilen durumlarda, afetin meydana geldiği ayda verilmesi
gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiği ayı takip
eden üç ay içinde Kuruma verildiği takdirde, süresinde verilmiş sayılır.
15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle
Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca genel hayatı
etkilediğine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doğrudan veya
dolaylı olarak zarar gören işverenlerle sigortalı ve hak sahiplerinin bu
Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süresi ile
ödenmesi gereken primlerin ve diğer Kurum alacaklarının ödeme sürelerini bu
Kanundaki sürelere bağlı olmaksızın, afet bölgesindeki şartları ve
gelişmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.
Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına
gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
BEŞİNCİ KISIM
Ortak ve Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Sigortalılığın zorunlu oluşu, sona ermesi ve sosyal güvenlik sicil numarası
MADDE 92- (Değişik birinci fıkra:
17/4/2008-5754/55 md.) Kısa ve uzun vadeli
sigorta kapsamındaki kişilerin sigortalı ve genel sağlık sigortalısı olması,
genel sağlık sigortası kapsamındaki kişilerin ise genel sağlık sigortalısı
olması zorunludur. Bu Kanunda yer alan sigorta hak ve yükümlülüklerini
ortadan kaldırmak, azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için
sözleşmelere konulan hükümler geçersizdir.
Bu Kanuna göre alınacak sigorta primleri ve idarî para cezalarının ödenmesi
için, Kurumca işverene yapılacak bildirim üzerine prim borçları ve idarî
para cezaları ödenmezse, Kurumca düzenlenen prim borcunu ve idarî para
cezasını gösteren belgeler resmî dairelerin usûlüne göre düzenledikleri
belgeler hükmündedir.
Sayfa 84
9853
Sigortalılık, bu Kanunda sayılan sigortalı sayılma şartlarının kaybedilmesi
veya ölüm halinde sona erer.
Sigortalılar, isteğe bağlı sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin; genel
sağlık sigortalıları ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tescil ve
diğer tüm işlemlerinde sosyal güvenlik sicil numarası olarak Türk
vatandaşları için T.C. kimlik numarası, yabancı uyruklu kişiler için ise
İçişleri Bakanlığınca verilen kimlik
numarası kullanılır. (1)
Devir, temlik, haciz ve Kurum alacaklarında
zamanaşımı (2)
MADDE 93-
(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/56 md.)
Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak
sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel
sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan
alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci
maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında
haczedilemez. Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin
haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde,
icra müdürü tarafından reddedilir. (3)
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/56
md.) Kurumun prim ve
diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı
başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. Kurumun prim ve diğer
alacakları; mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise mahkeme kararının kesinleşme
tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan
tespitlerden doğmuş ise rapor tarihinden, kamu idarelerinin denetim
elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve
incelemelerden doğmuş ise bu soruşturma, denetim ve inceleme sonuçlarının
Kuruma intikal ettiği tarihten veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar,
kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve
belgelerden doğmuş ise bilgi ve belgenin Kuruma intikal ettiği tarihten
itibaren, zamanaşımı on yıl olarak uygulanır. Bu alacaklar için 89 uncu
madde gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı, 88 inci
maddede belirtilen ödeme süresinin son gününü takip eden günden itibaren
uygulanır.
Bu Kanuna dayanılarak Kurumca açılacak tazminat ve rücû davaları, on yıllık
zamanaşımına tâbidir. Zamanaşımı tarihi; rücû konusu gelir ve aylıklar
bakımından Kurum onay tarihinden, masraf ve ödemeler için ise masraf veya
ödeme tarihinden itibaren başlar.
Zamanaşımından sonra yapılan ödemeler kabul edilir. Ancak, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b) bendine tâbi sigortalıların zamanaşımı nedeniyle prim
ödenmeyen süreleri, sigortalılık süresinden sayılmaz ve bu süreye ilişkin
sigortalılık hak ve yükümlülükleri düşer.
Kontrol muayenesi
MADDE 94- Kurum yürütülen soruşturma
kapsamıyla sınırlı olmak üzere;
a) Sağlık hizmeti alan genel sağlık sigortalısından veya bunların bakmakla
yükümlü olduğu kişilerden, sağlık hizmetinin gerçekten alınıp alınmadığını,
b) Sigortalının, isteğe bağlı sigortalının veya bunların hak sahiplerinin
malûllük, iş göremezlik raporlarında belirtilen rahatsızlıklarının mevcut
olup olmadığını,
tespit amacıyla kontrol muayenesi ve tetkik yaptırılmasını talep edebilir.
Malûllük, vazife malûllüğü aylığı veya
sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar, malûllük durumlarında
artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğunu ileri sürerek
aylık ve gelirlerinde değişiklik yapılmasını isteyebilecekleri gibi; Kurum
da harp malûllüğü, vazife malûllüğü,
malûllük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar ile
aylık veya gelir bağlanan ve çalışma gücünün en az % 60’ını yitiren malûl
çocukların kontrol muayenesine tâbi tutulmasını talep edebilir. (4)
_____________________
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
55 inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan
“Kurumca verilecek sosyal güvenlik sicil” ibaresi “İçişleri Bakanlığınca
verilen kimlik” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu madde başlığı “Devir, temlik ve Kurum
alacaklarında zamanaşımı” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 56
ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) 18/2/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanunun
32 nci maddesiyle; bu fıkraya “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık
ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati
bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir.” ibaresi
eklenmiştir.
(4) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
65 inci maddesiyle; bu fıkrada yer alan
“harp malûlleri ve vazife malûlleri hariç,” ibaresi “harp malûllüğü, vazife
malûllüğü” şeklinde değiştirilmiş; aynı Kanunun 66 ncı
maddesiyle “Malûllük” ibaresinden sonra gelmek
üzere “, vazife malûllüğü” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 85
9854
Kurumca yaptırılan kontrol muayenesinde veya sigortalının isteği üzerine ya
da işe alıştırma sonunda yapılan muayenesinde yeniden tespit edilecek
malûllük durumuna göre, malûllük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri,
yeni malûllük durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden ödeme dönemi
başından başlanarak artırılır, azaltılır veya kesilir.
Çalışma gücünün en az % 60’ını yitiren malûl çocuklara bağlanmış bulunan
gelir ve aylıklar, kontrol muayenesi sonunda tespit edilecek malûllük
durumuna göre, rapor tarihinden sonraki ödeme dönemi başından itibaren
kesilir.
Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başına
kadar kabul edilebilir bir zrü olmadığı halde kontrol muayenesini
yaptırmayan sigortalının malûllük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri
ile çalışma gücünün en az % 60’ını yitiren malûl çocukların kendilerine
bağlanmış olan gelir veya aylığı, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten
sonraki ödeme dönemi başından itibaren kesilir.
Ancak, kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten
başlayarak üç ay içinde yaptıran ve malûllük veya sürekli iş göremezlik
halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının veya aylık ya da gelir
bağlanmış olan malûl çocuğun kesilen aylık veya geliri, kesildiği tarihten
başlanarak yeniden bağlanır.
Kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten üç ay
geçtikten sonra yaptıran ve malûllük veya sürekli iş göremezlik halinin
devam ettiği tespit edilen sigortalının malûllük aylığı veya yeni sürekli iş
göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, gelir veya aylık bağlanan
çalışamayacak durumda malûl çocukların ise almakta oldukları gelir veya
aylık, rapor tarihinden sonraki ay başından başlanarak yeniden bağlanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sağlık raporlarının usûl ve esaslarının belirlenmesi
MADDE 95- Bu Kanun gereğince, yurt
dışında tedavi için yapılacak sevklere, çalışma gücü kaybı, geçici iş
göremezlik ödeneklerinin verilmesine ilişkin raporlar ile iş kazası ve
meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü veya çalışma gücü kaybına esas
teşkil edecek sağlık kurulu raporlarının usûl ve esaslarını, bu raporları
vermeye yetkili sağlık hizmeti sunucularının sahip olması gereken kriterleri
belirlemeye, usûlüne uygun olmayan sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî
belgeleri düzenleyen sağlık hizmet sunucusuna iade ederek belirlenen
bilgileri içerecek şekilde yeniden düzenlenmesini istemeye Kurum yetkilidir.
Usûlüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgeler ile gerekli
diğer belgelerin incelenmesiyle; yurt dışında tedavi için yapılacak
sevklere, vazife malûllük derecesini, iş
kazası veya meslek hastalığı sonucu tespit edilen meslekte kazanma gücünün
kaybına veya meslekte kazanma gücünün kaybı derecelerine ilişkin usûlüne
uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden
Kurumca verilen karara ilgililerin itirazı halinde, durum Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır. (1)
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Sağlık Bakanlığı ile
Kurumun birlikte çıkaracağı yönetmelikle düzenlenir.
–––––––––––––
(1)17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 66
ncı maddesiyle; bu fıkrada yer alan “yapılacak
sevklere,” ibaresinden sonra gelmek üzere “vazife malûllük derecesini,”
ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 86
9855
Yersiz ödemelerin geri alınması
MADDE 96- Kurumca işverenlere,
sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara
ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların
bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit
edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit
tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu
ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit
tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı,
ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak
ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak
ödemelerde ise bu süre sonundan, (1)
itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan
alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel
hükümlere göre geri alınır.
Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına
yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin
muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan
yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanır.
Yersiz ödemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı
ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç
tutarı, gelir ve aylıktan % 25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır.
Yersiz ödemelerin tespiti ile geri alınmasına ve bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
Zamanaşımı, hakkın düşmesi ve avans
MADDE 97- Bu Kanunda aksine hüküm
bulunmayan hallerde, iş kazası, meslek hastalığı,
vazife malûllüğü ve ölüm hallerinde bağlanması gereken gelir ve
aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmeyen
kısmı zamanaşımına uğrar. (Mülga son cümle: 17/4/2008-5754/57 md.)
(2)
Kuruma müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını genel hükümlere göre
ispat edenler hakkında, yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer
haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer.
Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklarını tahakkuk ettirildiği
tarihlerden itibaren aralıksız altı ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin
gelir ve aylıkları, gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip
etmediğinin tespiti amacıyla durdurulur.
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin alacakları,
hakkı doğuran olayın öğrenildiği tarihten itibaren iki yıl içinde istenmezse
zamanaşımına uğrar, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren ise beş yıl
sonunda düşer.
––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun
44 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “üç ay”
ibaresi “yirmidört ay” ve “üç aylık” ibaresi “yirmidört aylık” şeklinde
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2)17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
57 nci maddesiyle; bu fıkrada yer alan
“meslek hastalığı” ibaresinden sonra gelmek üzere “, vazife malûllüğü”
ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 87
9856
Sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin, genel sağlık sigortalıları ile
bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, bu Kanunun uygulanması bakımından hak
ettikleri alacaklarının süresi içinde ödenememesi halinde, avans verilmesine
Kurum yetkilidir.
(Değişik yedinci fıkra: 18/2/2009-5838/2
md.) Sağlık hizmeti sunucuları,
sunmuş oldukları hizmetlere ilişkin bir ay içinde düzenledikleri fatura ve
eki belgeleri izleyen ayın onbeşine kadar Kuruma teslim ederler. Fatura
teslim tarihi; süresi içinde teslim edilen faturalar için teslim edildiği
ayın onbeşinci günü, süresi içinde teslim edilmeyen faturalar için ise
teslim edildiği ayı takip eden ayın onbeşinci günü olarak kabul edilir.
Fatura bedelinin tamamı, fatura teslim tarihinden itibaren, altmış gün
içinde, sağlık hizmet sunucularına avans olarak ödenir. Fatura ve eki
belgeler, fatura teslim tarihinden itibaren üç ay içinde incelenerek avans
hesabı kapatılır. İnceleme süresinin takip eden mali yıla sirayet etmesi
durumunda, avans artıkları hakkında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanununun 35 inci maddesindeki akreditiflere ilişkin hükümler
uygulanır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/57 md.)
66 ncı madde gereği sağlanan
sağlık hizmetlerinin bedelleri için, yurt dışında bulunan sağlık hizmet
sunucusunun talebi halinde, sağlık hizmetinin sunumundan önce de avans
ödenebilir.
Ücretlerden kesinti yapılmaması, özel sigortalara ilişkin hükümler ve sosyal
güvenlik sözleşmelerinin yürütülmesi
MADDE 98- İşveren, sosyal sigortalar
ve genel sağlık sigortası için kendisine düşen yükümlülükler nedeniyle,
sigortalıların ücretlerinden kesinti yapamaz. Bu Kanunda hüküm bulunmayan
hallerde özel sigortalara ilişkin hükümler, bu Kanun hükümlerinin
uygulanmasında dikkate alınmaz.
Bu Kanun gereğince sağlık hizmetlerinden yararlananların ödemekle yükümlü
oldukları katılım payları, özel sigorta şirketleri tarafından teminat veya
ödeme konusu yapılamaz.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/58 md.)
Yıllık veya daha uzun süreli
tamamlayıcı veya destekleyici özel sağlık sigortalarına ilişkin usûl ve
esaslar Kurumun uygun görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığı tarafından
belirlenir.
Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında yapılacak her türlü
işlemler ve hesaplaşmalar, Kurum tarafından yürütülür. İlgili sözleşmelerde
irtibat kurumuna yapılan atıflar, Kuruma yapılmış sayılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler ve bildirimler
MADDE 99- Sosyal güvenlik hak ve
yükümlülükleri ile ilgili yapılacak her türlü kanunî düzenlemeler bu Kanunda
yapılır.
Bu Kanun gereğince yapılacak bildirimler hakkında, 11/2/1959 tarihli ve 7201
sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.
Sayfa 88
9856-1
Bilgi ve belge isteme hakkı, bilgi ve belgelerin Kuruma verilme usûlü
MADDE 100- (Değişik:
17/4/2008-5754/59 md.)
5411 sayılı Bankacılık Kanunu
kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve
tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak
üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla
yapılacak protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış
yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile
hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak
kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate
alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin
sağlanması, 6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile
bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek
her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye,
bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya, görüntülenen bu
bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü
belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm,
manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara
erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve
şifreleri incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar.
Bu madde kapsamında ilgili kişi,
kurum ve kuruluşlar Kurumun belirleyeceği süre içerisinde söz konusu talebe
cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler.
Kurum, bu Kanun gereği verilecek
her türlü belge veya bilginin internet, elektronik ve benzeri ortamda
gönderilmesi hususunda, gerçek ve tüzel kişileri zorunlu tutmaya, Kuruma
verilmesi gereken her türlü belge, bildirge ve taahhütnameyi diğer kamu
idarelerine ait formlarla birleştirmeye, söz konusu belgeleri kamu
idarelerinin internet ve elektronik bilgi işlem ortamından almaya, bu
idarelere yapılacak bildirimleri Kuruma verilmiş saymaya, bu Kanunun
uygulaması ile ilgili işveren, sigortalı ve diğer kurum, kuruluş ve
kişilerin talepleri üzerine veya re’sen düzenleyeceği her türlü bilgi ve
belgeyi bilgi işlem ortamında oluşturmaya, bu şekilde hazırlanacak olan
bilgi ve belgelerin sadece internet ve benzeri iletişim ortamından
ilgili kişilere verilmesini kararlaştırmaya yetkilidir. Elektronik ortamda
hazırlanacak bilgi ve belgeler adli ve idari makamlar nezdinde resmi belge
olarak geçerlidir.
Belge veya bilgileri internet,
elektronik ve benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulan gerçek ve tüzel
kişilerin, Kurumun bilgi işlem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet
dışı kalması sonucu belge ve bilgiyi, bu Kanunda öngörülen sürenin son
gününde Kuruma gönderememesi ve muhteviyatı primleri de yasal süresi içinde
ödeyememesi halinde, sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden beşinci
işgününün sonuna kadar belge veya bilgiyi gönderir ve muhteviyatı primleri
de aynı sürede Kuruma öder ise bu yükümlülükleri Kanunda öngörülen sürede
yerine getirmiş kabul edilir.
(Ek fıkra: 18/2/2009-5838/3 md.)
Üçüncü fıkra hükümleri
çerçevesinde yetkilendirilen kamu idaresi, yetkilendirildiği hususlarla
sınırlı olarak kendi mevzuatında yer alan yetkileri kullanabilir.
(Ek fıkra: 25/6/2009-5917/41
md.) Kurum, genel sağlık
sigortalılarının bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık
sigortasından yararlanmalarına esas bilgilerinin, sağlayacağı elektronik alt
yapı üzerinden girilmesini kamu idarelerinden, işverenlerden ve bu Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılardan isteme
yetkisine sahiptir. Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10)
numaralı bendinde belirtilen şartlara uygun olarak veya Kurumca belirlenecek
sürede bilgi girişlerini yapmayanlar hakkında bu Kanunun 102 nci maddesine
göre idari para cezası uygulanır.
Bu maddenin uygulanması ile
ilgili usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
Sayfa 89
9857
Uyuşmazlıkların çözüm yeri
MADDE 101- Bu Kanunda aksine hüküm
bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya
çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.
ALTINCI KISIM
İdarî Para Cezaları ve Fesih Hükümleri
Kurumca verilecek idarî para cezaları
MADDE 102- (Değişik:
17/4/2008-5754/60 md.)
Kurumca dayanağı belirtilmek
suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası
öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun;
a) 1) 8 inci maddesinin birinci fıkrası ile 61
inci maddede belirtilen bildirgeyi, bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da
Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet,
elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan
ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanır.
2) 8 inci maddenin birinci fıkrasında
belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun
denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer
kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince
yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner
sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve
kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi
vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki
katı tutarında idari para cezası uygulanır.
3) İşyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin
verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, Kurumun denetim ve
kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve
kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner
sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve
kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden
itibaren bir yıl içinde bu bendin (2) numaralı alt bendinde sayılan
durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde,
bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için
asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.
b) 11 inci maddesinde belirtilen
bildirgeyi, Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca
internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu
halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde
Kuruma vermeyenlere;
1) Kamu idareleri ile bilânço
esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı
tutarında,
2) Diğer defterleri tutmak
zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü
olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanır.
c) 86 ncı maddesinin birinci
fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve
usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda
göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya
belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;
Sayfa 90
9858
1) Belgenin asıl olması halinde
aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı
sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında,
2) Belgenin ek olması halinde,
aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı
sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında,
3) Ek belgenin 86 ncı maddenin
beşinci fıkrasına istinaden Kurumca re’sen düzenlenmesi durumunda, aylık
asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı
sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında,
4) Belgenin mahkeme kararı,
Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan
tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi
mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler
neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile
kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden,
hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği
anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek
nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate
alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında,
idari para cezası uygulanır.
d) 59 uncu maddesi uyarınca
Kurumun defter ve belge incelemeye yetkili denetim ve kontrolle
görevlendirilmiş memurları tarafından veya 59 uncu maddesinin beşinci
fıkrasında belirtilen serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli malî
müşavirlerce düzenlenen raporlara istinaden, Kuruma bildirilmediği tespit
edilen eksik işçilik tutarının mal edildiği her bir ay için, aylık asgari
ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
e) 86 ncı maddesinin ikinci
fıkrasındaki yükümlülüğü Kurumca yapılan yazılı ihtara rağmen onbeş gün
içinde mücbir sebep olmaksızın tam olarak yerine getirmeyenlere;
1) Bilânço esasına göre defter
tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmakla
yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü değil
iseler, asgari ücretin üç katı tutarında,
4) Tutmakla yükümlü bulunulan
defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza
tutarını aşmamak kaydıyla; defter ve belgelerin tümünü verilen süre içinde
ibraz etmekle birlikte; kanunî tasdik süresi geçtikten sonra tasdik
ettirilmiş olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kısmı, işçilikle ilgili
giderlerin işlenmemiş olduğu tespit edilen defterler, sigorta primleri
hesabına esas tutulan kazançların kesin olarak tespitine imkân vermeyecek
şekilde usûlsüz veya noksan tutulmuş defterler, herhangi bir ay için sigorta
primleri hesabına esas tutulması gereken kazançların ve kazançlarla ilgili
ödemelerin (sigorta primine esas kazancın ödemeye bağlı olduğu durumlar
dahil) o ayın dahil bulunduğu hesap dönemine ait defterlere işlenmemiş
olması halinde, o aya ait defter kayıtları geçerli sayılmaz ve bu
geçersizlik hallerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari
ücretin yarısı tutarında; kullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi
zorunlu olduğu halde tasdiksiz tutulmuş olan defterler geçerli sayılmaz ve
tutmakla yükümlü bulunulan defter türü dikkate alınarak bu bendin (1) ve (2)
numaralı alt bentlerine göre; Vergi Usûl Kanunu gereğince bilanço esasına
göre defter tutulması gerekirken işletme hesabı esasına göre tutulmuş
defterler geçerli sayılmaz ve bu bendin (1) numaralı alt bendine göre,
Sayfa 91
9859
5) İşverenler tarafından ibraz
edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun
ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik
sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret
tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması
zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza
şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler
hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret
tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında,
idari para cezası uygulanır.
İbraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan ve tümünün veya bir
bölümünün geçersiz olduğu tespit edilen defter ve belgeler yönünden, ayrıca
geçersizlik fiilleri için idari para cezası uygulanmaz, sadece tutulan
defter türü dikkate alınarak bu bendin (1), (2) ve (3) numaralı alt
bentlerine göre idari para cezası uygulanır.
f) 85 inci maddesinin beşinci
fıkrasında (…) (1) belirtilen yükümlülükleri belirtilen sürede
yerine getirmeyenlere, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para
cezası uygulanır. (1)
g) 8 inci maddesinin üçüncü
fıkrasında, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler
için aynı maddenin üçüncü fıkrasında, 47 nci maddesinin üçüncü fıkrasında ve
90 ıncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine
getirmeyen kurum ve kuruluşlar ile tüzel kişilere, aylık asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanır. 8 inci maddesinin yedinci fıkrasında
belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kamu idareleri ile bankalara
sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası
uygulanır.
h) 11 inci maddesinin üçüncü
fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüğünü yasal süresi içinde yerine
getirmeyen ticaret sicili memurlukları ile aynı maddenin altıncı fıkrasında
belirtilen yükümlülüğü yasal süresi içinde yerine getirmeyen kurum ve
kuruluşlara yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık
asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
ı) Kurumun denetim ve kontrolle
görevlendirilmiş memurlarının;
l) Bu Kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve
soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler,
sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler görevlerini
yapmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç
oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası
uygulanır.
2) Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla
cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu
işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç
teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin ikinci
fıkrasına göre cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari
ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanır.
i) Kurum tarafından bu Kanunun
100 üncü maddesi kapsamında Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri
belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri,
bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar
ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı
tutarında, geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında
idari para cezası uygulanır. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/45 md.) Ancak
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara
geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde 100 üncü maddeye istinaden Kurumca
işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve
elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin
onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari
ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.
j)
(Ek: 18/2/2009-5838/4 md.)
9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona
erenlere ilişkin bildirim ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde
yer alan sandıklara, sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine
ilişkin bildirimi, süresi içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule
uygun olarak yapmayanlar veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri
ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler
hakkında, her bir sigortalı veya sandık iştirakçisi için asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanır.
k) (Ek: 25/6/2009-5917/42 md.) 100 üncü
maddesinin altıncı fıkrasına göre genel sağlık sigortalılarının bakmakla
yükümlü oldukları kişilere ait bilgi girişlerini süresinde yapmayanlar ile
bakmakla yükümlü olunan kişi olmayanlara ait bilgi girişi yapanlara asgari
ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.
l) (Ek: 13/2/2011-6111/45 md.)
Ek 6 ncı maddesine göre yapılması gereken bildirim veya kontrol
yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde, her bir fiil için asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanır.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 45 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “ve 86 ncı maddesinin
altıncı fıkrasında” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Sayfa 92
9860
Mahkeme kararına, Kurumun denetim
ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer
kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince
yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden
alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin
yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde,
bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen cezalar üçte ikisi
oranında uygulanır.(1)
İdarî para cezası uygulanması 8
inci, 9 uncu, 11 inci ve 86 ncı maddelerde belirtilen belgelerin Kuruma
verilmesi yükümlülüğünü kaldırmaz. (2)
İdarî para cezaları ilgiliye
tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma
ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma
itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler,
kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare
mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması
halinde, idari para cezası kesinleşir.
İdarî para cezalarının, Kuruma
itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden
itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil
edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını
etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi
halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 89 uncu
maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.
Mahkemeye başvurulması idari para
cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün
içinde ödenmeyen idari para cezaları, 89 uncu madde hükmü gereğince
hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
İdarî para cezaları on yıllık
zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten
itibaren başlar.
İdarî para cezaları hakkında, bu
Kanun ve 16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununda
hüküm bulunmayan hallerde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu
hükümleri uygulanır.
İdarî yaptırımlar ve fesih
MADDE 103- (Değişik:
17/4/2008-5754/61 md.)
Kurumca yapılan inceleme
neticesinde;
a) Sağlık hizmeti sunulmadığı
halde sağlık hizmetini fatura ettiği,
b) Faturayı veya faturaya dayanak
oluşturan belgeleri, gerçeğe aykırı olarak düzenlediği,
c) 64 üncü madde gereğince kapsam
dışı tutulan sağlık hizmetlerini, kapsam içinde olan sağlık hizmetleri gibi
gösterdiği,
d) Sağlık hizmetlerine hak
kazanmayan kişilere, sağlık hizmeti sunarak Kuruma fatura ettiği,
e) 73 üncü madde gereğince
belirlenen tavanın üzerinde ilave ücret aldığı,
tespit edilen sağlık hizmeti
sunucuları hakkında genel hükümlere göre takip yapılır. Bu fiiller nedeniyle
Kurumun yersiz ödediği tutar 96 ncı maddeye göre geri alınır. Ayrıca bu
fiilleri işleyen veya sağlık hizmeti satınalınmasına ilişkin sözleşmelerde
belirtilen hükümlere aykırı davrandığı tespit edilen sağlık hizmeti
sunucularının Kurum ile yaptıkları sözleşmeleri feshedilebilir ve Kurumca
belirlenecek süre içinde tekrar sözleşme yapılmaz.
71 inci maddede yer alan kimlik
tespiti yükümlülüğünü yapmayan ve bu nedenle bir başka kişiye sağlık hizmeti
sunulması nedeniyle Kurumun zarara uğramasına sebebiyet veren sağlık hizmeti
sunucularından uğranılan zarar geri alınır.
–––––––––––––––––
(1)18/2/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanunun
4 üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan “(a) ve
(b) bentlerinde” ibaresi “(b) bendinde” olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2)18/2/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanunun
4 üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan“8 inci,” ibaresinden sonra gelmek
üzere “9 uncu,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 93
9861
YEDİNCİ KISIM
Yürürlükten Kaldırılan, Değiştirilen, Son ve
Geçici Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Değiştirilen ve
Yürürlükten Kaldırılan
Hükümler
Diğer kanunlardaki atıflar
MADDE 104- (Değişik birinci
fıkra: 17/4/2008-5754/62 md.) Bu Kanunla
yürürlükten kaldırılmayan hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 17/7/1964 tarihli
ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925
sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı
kanunlara yapılan atıflar ile ilgili mevzuatında emeklilik, malûllük, vazife
malûllüğü ve sosyal sigorta haklarına, yardımlarına ve yükümlülüklerine,
iştirakçiliğe ve sigortalılığa, dul, yetim ve hak sahipliği şartlarına,
emekli ikramiyesine, ek ödemelere, sağlık hizmetleri veya tedavi
bedellerinin ödenmesine ilişkin yapılan atıflar bu Kanunun ilgili
maddelerine yapılmış sayılır.
27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununda
kadrosuzluk tazminatının ödenmesine ilişkin T.C. Emekli Sandığına yapılmış
olan atıf ile diğer kanunlarda T.C. Emekli Sandığına, Sosyal Sigortalar
Kurumuna, Bağ-Kur’a yapılmış atıflar Kuruma yapılmış sayılır.
Uygulanmayacak hükümler (1)
MADDE 105-
(Değişik: 17/4/2008-5754/63 md.)
21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesi, 26/10/1990 tarihli ve 3671 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesi ile 10/7/1987 tarihli ve 285 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5
inci maddesinin onbirinci fıkrası hariç olmak üzere, diğer kanunların bu
Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 106 –
(Değişik: 17/4/2008-5754/64 md.)
1) 17/7/1964 tarihli ve 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 142 ve 143 üncü, ek 36 ncı, geçici 20
nci, geçici 81 inci ve geçici 87 nci maddeleri hariç diğer maddeleri,
2) 2/9/1971 tarihli ve 1479
sayılı Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar
Kurumu Kanununun 83, 84, geçici 10 uncu ve ek geçici 6 ncı maddeleri hariç
diğer maddeleri,
3) 29/8/1977 tarihli ve 2108
sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasının 5 inci maddesi,
4) 17/10/1983 tarihli ve 2926
sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu,
5) 24/5/1983 tarihli ve 2829
sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin
Birleştirilmesi Hakkında Kanun,
–––––––––––––––––
(1)
Bu madde başlığı “Değiştirilen,
eklenen ve uygulanmayacak hükümler” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı
Kanunun 63 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 94
9862
6) 17/10/1983 tarihli ve 2925
sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununun 1 ilâ 5 inci, 13 ilâ 17
nci, 24 üncü, 33 üncü ve 35 inci maddeleri, (1)
7) 14/7/1965 tarihli ve 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 107 nci, 209 uncu ve ek 22 nci maddeleri,
8) 8/6/1949 tarihli ve 5434
sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 12 ilâ 19 uncu
maddeleri, 23 üncü maddesi, 30 ilâ 39 uncu maddeleri, 41 ilâ 55 inci
maddeleri, 57 ilâ 59 uncu maddeleri, 61 ilâ 64 üncü maddeleri, 66 ilâ 71
inci maddeleri, 72 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları, 73
ilâ 80 inci maddeleri, 82 ilâ 88 inci maddeleri, 90 ilâ 100 üncü maddeleri,
102 nci maddesi, 104 ilâ 124 üncü maddeleri, 127 ilâ 129 uncu maddeleri, 131
ilâ 135 inci maddeleri, ek 2 ilâ ek 4 üncü maddeleri, ek 8 ve ek 9 uncu
maddeleri, ek 11 inci maddesi, ek 13 ilâ ek 19 uncu maddeleri, ek 21 ilâ ek
23 üncü maddeleri, ek 25 ilâ ek 27 nci maddeleri, ek 29 ve ek 30 uncu
maddeleri, ek 31 inci maddesinin (a) ve (b) bentleri, ek 32 ilâ ek 39 uncu
maddeleri, ek 46 ila ek 49 uncu maddeleri, ek 56 ve ek 57 nci maddeleri, ek
59 uncu maddesi, ek 67 ilâ ek 70 inci maddeleri, ek 72 ilâ ek 76 ncı
maddeleri, ek 78 inci maddesi, ek 80 inci maddesi, geçici 8 inci maddesi,
geçici 15 inci maddesi, geçici 16 ncı maddesi, geçici 54 üncü, geçici 65
inci, geçici 85 inci, geçici 86 ncı, geçici 88 inci, geçici 96 ilâ geçici 98
inci, geçici 103 üncü, geçici 104 üncü, geçici 109 ilâ geçici 113 üncü,
geçici 115 ilâ geçici 118 inci, geçici 120 nci, geçici 139 ilâ geçici 140
ıncı, geçici 146 ncı, geçici 147 nci, geçici 150 ilâ geçici 151 inci, geçici
153 üncü, geçici 157 nci, geçici 159 uncu, geçici 161 ilâ geçici 166 ncı,
geçici 170 inci, geçici 171 inci, geçici 173 üncü, geçici 176 ncı, geçici
180 inci, geçici 182 ilâ geçici 186 ncı, geçici 190 ilâ geçici 192 nci,
geçici 195 ilâ geçici 200 üncü, geçici 203 üncü, geçici 204 üncü, geçici 207
nci ve geçici 208 inci, geçici 210 ilâ geçici 212 nci, geçici 216 ncı,
geçici 218 ilâ geçici 220 nci, ek geçici 1 inci, ek geçici 2 nci, ek geçici
7 nci, ek geçici 8 inci, ek geçici 11 inci, ek geçici 19 uncu, ek geçici 20
nci, ek geçici 22 nci ve ek geçici 23 üncü maddeleri,
9) 1/10/1992 tarihli ve 3841
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi, 24/11/1994 tarihli ve 4049 sayılı
Kanunun geçici 1 inci maddesi ve 13/6/2001 tarihli ve 4677 sayılı Kanunun
geçici 1 inci maddesi,
10) 14/1/1988 tarihli ve 311
sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri ile İlgili Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 3 üncü
maddesi,
11) 25/8/1999 tarihli ve 4447
sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50 nci maddesinin beşinci fıkrası ile
altıncı fıkrasının ikinci cümlesi ve 56 ncı maddesinin (c) fıkrası,
12) 19/3/1969 tarihli ve 1136
sayılı Avukatlık Kanununun 186 ilâ 188 inci ve 191 inci maddeleri,
13) 18/1/1972 tarihli ve 1512
sayılı Noterlik Kanununun 201 ilâ 203 üncü maddeleri,
14) 7/5/1987 tarihli ve 3359
sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (d) bendi ile
geçici 3 üncü maddesi,
––––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle, bu bentte yer alan “ve 33 üncü” ibaresi “,
33 üncü ve 35 inci” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 95
9863
15) 22/1/1990 tarihli ve 399
sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233
Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten
Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesindeki “resmî
ve özel sağlık kuruluşlarında ayakta ve yatarak tedavileri ile” ibaresi,
16) 4/6/1937 tarihli ve 3201
sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun 89 uncu maddesi,
17) 1/11/1983 tarihli ve 2937
sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilâtı Kanununun
18 inci maddesi,
18) 12/4/1991 tarihli ve 3713
sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (f)
bendinde yer alan “ve tedavi ettirilirler” ile (g) bendinde yer alan “ve
tedavileri yaptırılır” ibaresi,
19) 23/4/1981 tarihli ve 2453
sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık
Bağlanması Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“ile yaralanan veya sakat kalanların tedavi giderleri” ibaresi,
20) 15/5/1959 tarihli ve 7269
sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle
Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü ve dördüncü
fıkraları,
21) 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına
Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 7 nci maddesi,
22) 24/2/1968 tarihli ve 1005
sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden
Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası,
23) 10/2/1954 tarihli ve 6245
sayılı Harcırah Kanununun 18 inci maddesinin © bendi ile 20 nci maddesi,
24) 8/5/1985 tarihli ve 3201
sayılı Kanunun 7 nci, 11 inci, geçici 1 ilâ geçici 4 üncü maddeleri ile aynı
Kanunda geçen “döviz” ibareleri,
25) 22/2/2006 tarihli ve 5458
sayılı Kanunun 4 üncü maddesi,
26) 22/5/2003 tarihli ve 4857
sayılı İş Kanununun 65 inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Kısa
çalışma ödeneği aldığı süre içinde işçinin hastalık ve analık sigortasına
ait primler İşsizlik Sigortası Fonu tarafından 2/3 oranında Sosyal
Sigortalar Kurumuna aktarılır. Bu primler, sigorta primlerinin hesabında
esas alınan en alt kazanç sınırı üzerinden hesaplanır.” Cümleleri,
27) 19/10/2005 tarihli ve 5411
sayılı Bankacılık Kanununun geçici 23 üncü maddesi,
yürürlükten kaldırılmıştır.
18/6/1992 tarihli ve 3816 sayılı
Kanun 1/1/2012 tarihinde,
506 sayılı Kanunun ek 36 ncı ve geçici 20 nci
maddeleri ise bu Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen devir
işlemlerinin tamamlanmasından sonra yürürlükten kaldırılmıştır. (1)
–––––––––––––––––––––––
(1) 16/6/2010 tarihli ve 5997 sayılı Kanunun
7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “bu Kanunun yürürlük tarihinden
itibaren iki yıl sonra,” ibaresi “1/1/2012 tarihinde,” olarak değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
Sayfa 96
9864
Yönetmelikler
MADDE 107- Bu Kanunda bahsi geçen
yönetmelikler bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içerisinde
çıkarılır. Kurum, bu Kanunun diğer maddelerinin uygulanmasına ilişkin usûl
ve esasları yönetmelik ile düzenleme yetkisine sahiptir.
Kuruma yapılan bazı bildirimlerin yeterli sayılması
EK MADDE 1- (Ek: 18/2/2009-5838/5 md.)
İşverenler tarafından 8 inci, 9 uncu
ve 11 inci maddelere göre Kuruma yapılan sigortalı ve işyerlerine ilişkin
bildirimler; 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar
Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi, 2821
sayılı Sendikalar Kanununun 62 nci maddesi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası
Kanununun 48 inci maddesi ve 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü maddesi
hükümleri uyarınca Bakanlık ile ilgili bölge müdürlüklerine ve Türkiye İş
Kurumuna yapılması gereken bildirimlerin yerine geçer.
Ticaret sicili memurluklarınca işyeri tesciline ilişkin Kuruma yapılan
bildirimlerin dışında, ayrıca Bakanlık ilgili bölge müdürlüğüne bildirimde
bulunulmaz.
Geçici 20 nci maddede belirtilen sandıklar, Kuruma devir tarihine kadar
iştirakçilerinin sandıkla ilgilerinin başlama ve sona ermesine ilişkin
bildirimlerini en geç on gün içinde Kuruma yaparlar.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
EK MADDE 2- (Ek: 11/8/2009-5921/3
md.)
Yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlar çerçevesinde teşvik edilen
yatırımlara bağlı olarak gerçekleştirilecek istihdam için, 5510 sayılı
Kanunun 81 inci maddesinde sayılan ve 82 nci maddesi uyarınca belirlenen
prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin
işveren hisselerinin tamamına kadar olan kısmı Hazinece karşılanır. Hazinece
karşılanacak tutarın uygulama süresini, karşılama oranını ve kapsamını;
yatırımın sektörü, büyüklüğü ve bulunduğu illere göre farklılaştırmaya
Bakanlar Kurulu yetkilidir.
İşveren hissesine ait primlerin
karşılanabilmesi için işverenlerin, çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili
olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal
süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve sigortalıların
tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarın
Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarını ödemiş olması şarttır.
Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi
halinde, Hazineden Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden
kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenir.
Sayfa 97
9864-1
EK MADDE 3 –
(Ek: 21/1/2010-5947/14 md.)
4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık
Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon)
Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 5 inci maddesi (altıncı
fıkra kapsamında ek ödeme alanlar ile diğer kurumlardan vekaleten atama veya
görevlendirme suretiyle Sağlık Bakanlığında görevlendirilenler hariç)
gereğince döner sermaye gelirlerinden ek ödeme alan ve aynı zamanda bu
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı
bulunanlardan; tabip ve diş tabipleri ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre
uzman olanlar, sigorta priminin işveren payı dahil tamamını kendileri ödemek
kaydıyla, 209 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesine göre kendilerine ödenen
tutar üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasıyla sınırlı olacak
şekilde ilave olarak sigorta primine tabi tutulur. Ancak, bu şekilde ilave
olarak sigorta primine tabi tutulacak kazancın tutarı, bu haktan
yararlanacakların tamamı açısından 80 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre
belirlenecek sigorta primine esas kazanç toplamı ile 82 nci maddenin birinci
fıkrasında belirtilen sigorta primine esas kazanç üst sınırı arasındaki
farkı geçemez.
Bu şekilde ilave prim ödemesinde bulunanlardan malullük, yaşlılık, vazife
malullüğü veya emeklilik aylığı ya da sürekli tam iş göremezlik geliri
bağlanmasına hak kazananlara; ilave olarak ödedikleri her yıla ait sigorta
prim matrahının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren söz konusu aylık veya
geliri talep ettiği tarihe kadar geçen yıllar için her yıl gerçekleşen
güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, ilave
prim ödedikleri gün sayısına bölünmesi sonucu bulunacak ortalama günlük
kazancın otuz katının, ilave prim ödedikleri gün sayısının her 360 günü için
% 2'si oranında bulunacak tutarda ilave aylık ödenir. Bu hesaplamada, 360
günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Sigortalının ölmesi
halinde ise, bu fıkra çerçevesinde hesaplanacak ilave aylık geçici 18 inci
madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, geçici 4 üncü madde kapsamında
bulunan sigortalıların aylığa müstahak dul ve yetimleri için geçici 4 üncü
madde hükümlerine, diğer sigortalıların hak sahipleri için ise 34 ve 54 üncü
madde hükümlerine göre ödenir. Bu şekilde ilave aylık alan kız çocuğunun 37
nci madde uyarınca evlenme ödeneğine hak kazanması durumda, aynı madde
hükümleri çerçevesinde ilave evlenme ödeneği ödenir.
İlave aylıklar, 55 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca artırılır.
Bu şekilde ilave prim ödemesinde bulunanlardan 31 inci madde ve geçici 4
üncü madde uyarınca toptan ödeme yapılan veya emeklilik kesenekleri geri
verilenlere; ilave olarak ödedikleri sigorta primlerinin her yıla ait
tutarı, primlerin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar
geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile
güncellenerek bulunacak tutarda ilave toptan ödeme yapılır. Sigortalının
ölmesi halinde ise, bu fıkra çerçevesinde hesaplanacak ilave toptan ödeme,
geçici 4 üncü madde kapsamında bulunan sigortalıların aylığa müstahak dul ve
yetimlerine geçici 4 üncü madde hükümlerine, diğer sigortalıların hak
sahiplerine ise 34 üncü madde hükümlerine göre ödenir.
Sayfa 98
9864-2
İlave aylıkların başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanmasında geçici 4
üncü madde kapsamına girenler için geçici 4 üncü madde hükümleri, diğerleri
için ise 27, 30 ve 34 üncü madde hükümleri kıyasen uygulanır. Ancak, geçici
4 üncü madde kapsamında veya 30 uncu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında
aylıklarının kesilmesi sebebiyle ilave aylıkları da kesilmiş olanlardan
birinci fıkra kapsamında yeniden ilave sigorta primi ödemiş ve yeniden aylık
bağlanmasına hak kazanmış olanların yeni ilave aylığı, eski aylığın
kesildiği tarihten yeniden ilave aylık bağlanacak tarihe kadar 55 inci
maddenin ikinci fıkrasına göre aylıklara yapılan artışlar uygulanarak
bulunacak tutara, yeniden ilave sigorta primi ödediği süreler için ikinci
fıkraya göre hesaplanacak ilave aylığın eklenmesi suretiyle tespit olunur.
Birinci fıkra gereğince ilave sigorta primi kesilmesine, 209 sayılı Kanunun
ek 3 üncü maddesine göre ek ödeme verilecek ilk aybaşında başlanır. Bu
şekilde ilave sigorta primi alınacakların sigorta primleri için ayrı bir
bildirge düzenlenir. Ancak, bu bildirgelerin verilme ve primlerin ödeme
zamanının tespitinde genel hükümlere uygun olarak işlem tesis edilir.
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için bu madde hükümlerine göre sigorta
primi ödenen süreler, prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve prime
esas kazanç hesabına dahil edilemez. Ödenen prim tutarları ve bildirilen
kazanç tutarları ise emekli ikramiyesi, iş sonu tazminatı ve kıdem tazminatı
da dahil olmak üzere bu maddede belirtilmeyen herhangi bir hakkın elde
edilmesinde veya hesabında dikkate alınmaz.
Bu madde kapsamında ödenen sigorta primleri daha sonra geri talep edilemez
ve bu Kanunun ihya hükümleri ilave aylıklar hakkında uygulanmaz.
EK MADDE 4-
(Ek: 23/7/2010-6009/57 md.)
Kamu idarelerinde çalışanlardan
bu Kanunun 66 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına girenler
için acil hallerle sınırlı olmak üzere sadece kendilerinin, aynı fıkranın
(b) bendi ile söz konusu maddenin sekizinci fıkrası kapsamına girenlerin ise
kendilerinin ve yurtdışında birlikte yaşadıkları bakmakla yükümlü olduğu
kişilerin kamu kurumları tarafından yurtdışında sağlık hizmetlerinden
yararlandırılması aşağıda belirtilen temel ilkelere göre yürütülür.
1) Eşlerin aylıksız izinli olması
veya aylıksız izin süresini borçlanması,
bu Kanunun geçici 4 üncü
maddesi kapsamına girenler açısından isteğe bağlı iştirakçiliğin devam
etmesi, sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında eşin kendi adına aylık veya
gelir bağlanmış olması, bakmakla yükümlü olunan aile ferdi sıfatını ortadan
kaldırmaz.
2) Çocuklar için yetim aylığı
bağlanmış olması bakmakla yükümlü olunan aile ferdi sıfatını ortadan
kaldırmaz.
3) Kamu kurumlarınca bedeli
ödenecek sağlık hizmetlerinin kapsamı, bu Kanunun 66 ncı maddesine göre
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından ödenen sağlık hizmetleri ile
sınırlıdır. Ancak, bulunulan ülke mevzuatı gereğince zorunlu olarak
yaptırılması gereken kontrol ve muayeneler ile aşı gibi Türkiye’de Sağlık
Bakanlığı tarafından doğrudan ve ücretsiz olarak yürütülmesi sebebiyle 66
ncı madde kapsamında herhangi bir belirleme yapılmamış sağlık hizmetlerine
ilişkin giderler Türkiye’deki uygulamanın sınırlılıkları dahilinde ayrıca
ödenir.
Sayfa 99
9864-3
4) 68 inci maddede belirtilen
tutar veya oranları geçmemek kaydıyla, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye
Bakanlığı tarafından tespit edilecek tutar, oran ve usule göre katılım payı
alınır. Alınan katılım payları, ilgisine göre genel bütçeye ya da ilgili
kurum bütçesine gelir kaydedilir.
5) Tıbbi lüzum üzerine yaptırılan
diş tedavileri sonucu doğan giderler;
a) Diş çekimi, kanal tedavisi,
diş dolguları ve travma sonucu oluşan çene defektlerine yapılan cerrahi
müdahalelerle, protez tamirlerine ait tedavi bedelleri aynen,
b) Diğer diş tedavilerine ait
giderler ise, bedeli ödenecek her bir diş tedavisi kalemi için faturada yer
alan tutarı geçmemek kaydıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından aynı tedavi
için tespit edilen birim fiyatların % 100 oranında artırılması suretiyle
bulunacak miktar üzerinden,
ödenir.
6) Gözlük camı ve çerçeveye
ilişkin tedavi bedeli, bedeli ödenebilecek her bir kalem için faturada yer
alan tutarı geçmemek kaydıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tespit
edilen birim fiyatların % 100 oranında artırılması suretiyle bulunacak
miktar üzerinden ödenir.
7) Sürekli görev yaptıkları
memuriyet merkezinde tedavileri sağlanamadığı için aynı ülke içinde başka
bir yere tedavi amacıyla sevk edilenlerin, yurtdışı gündeliklerine dair
karar ekinde yer alan cetvelde belirlenen miktar kadar gündelik ve fiilen
kullandıkları taşıtlara ilişkin gider belgelendirilmiş olması kaydıyla
ödenir. Kendi araçlarını kullanmış olanlara yapılacak ödeme, o ülkede aynı
yer için geçerli olan genel ulaşım türü esas alınarak belirlenir.
8) Yurtdışında sağlık hizmetinden
ve yol giderlerinden yararlanacak olanların hastalanmaları halinde
tedavilerinin sağlanabilmesi için, gerekli olması halinde tedaviye mahalli
usule göre lüzum gösterilmiş olması zorunludur.
9) Kamu kurumlarınca bedeli
ödenecek tutarın yurtdışına transferi halinde, yılın ilk günündeki kurlar
esas alınır.
Kapsama dahil kişilerin sağlık
hizmetlerinden yararlanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye Bakanlığının
koordinatörlüğünde, Dışişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından müştereken
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Tarım veya orman işlerinde
hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı
EK MADDE 5-
(Ek: 13/2/2011-6111/51 md.)
4 üncü madde ile isteğe bağlı
sigortalılık hükümleri ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi
kapsamında sigortalı olmayan, kendi sigortalılıklarından dolayı bu kanunlara
göre gelir veya aylık almayan ve 18 yaşını doldurmuş olanlardan; tarım veya
orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, örneği Kurumca
hazırlanan ve Kurumca belirlenen ilgili muhtarlık, birlik, kuruluş, il veya
ilçe tarım müdürlükleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip
onaylanmış belgeleri ile talepte bulundukları tarihten itibaren sigortalı
sayılırlar.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılık; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı
alt bendi dâhil olmak üzere 4 üncü maddeye istinaden sigortalı olarak
çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihten, sigortalılıklarını
sona erdirme talebinde bulunanların talep tarihinden, prim borcu
bulunanlardan talepte bulunanların primi ödenmiş son günden, gelir ya da
aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep
tarihinden ve ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona erer.
Sayfa 100
9864-4
Bu madde kapsamındaki
sigortalıların 4 üncü madde kapsamında çalışmaları halinde, bu madde
kapsamındaki sigortalılıkları sona erer. 4 üncü madde kapsamındaki
çalışmanın sona ermesi halinde, bu madde kapsamındaki çalışmasının devam
etmesi kaydıyla çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren bu
madde kapsamındaki sigortalılıkları kendiliğinden başlar.
Tarım veya orman işlerinde
hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar. Bunlar hakkında bu
Kanunun kısa vadeli sigorta kolları bakımından yalnızca iş kazası ve meslek
hastalığı sigortası, uzun vadeli sigorta kolları yönünden malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortası ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Bu madde hükümlerine tabi
sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan
yardımlardan yararlanabilmeleri için iş kazasının olduğu tarihten en az on
gün önce tescil edilmiş olmaları ve sigortalılıklarının sona ermemiş olması,
bu Kanuna göre iş kazası veya meslek hastalığından dolayı geçici iş
göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş göremezlik geliri ya da
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi için prim ve
prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranır. İş kazası
ve meslek hastalığı halinde durum, kendilerince veya işverenlerince kolluk
kuvvetlerine derhal, Kuruma da en geç üç iş günü içinde bildirilir.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt ve üst
sınırı arasında olmak kaydıyla sigortalı tarafından belirlenen günlük
kazancın otuz katının % 34,5’i oranında prim öderler. Bunun % 20’si
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, % 12,5’i genel sağlık sigortası, %
2’si iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası primidir.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık sigortası
hükümlerinden yararlanabilmesi için 67 nci maddede sayılan diğer şartların
yanı sıra sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 6183 sayılı Kanunun
48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirerek tecil ve taksitlendirmeleri
devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun
bulunmaması şarttır.
Bu madde kapsamındaki
sigortalıların primlerinin yılda bir veya birden fazla dönem halinde
ödenmesini ve ödeme tarihlerini belirlemeye Kurum yetkilidir.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar ile ilgili olarak bu maddede aksine hüküm bulunmaması kaydıyla
bu Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Kamu idarelerinin tarım veya
orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalıştırılanlar hakkında bu
madde hükümleri uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Bazı kısmi süreli çalışanların
sigortalılıkları
EK MADDE 6-
(Ek: 13/2/2011-6111/51 md.)
Ticari taksi, dolmuş ve benzeri
nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile 4 üncü maddenin
ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca
belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla
kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde
çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan
kişilerin sigortalılıkları, bu madde kapsamında kendileri tarafından 30 gün
üzerinden prim ödemeleri suretiyle sağlanır.
Sayfa 101
9864-5
Bu madde kapsamında sigorta hak
ve yükümlülükleri; kendilerince veya kendilerini çalıştıranlar tarafından ya
da çalışanların üye oldukları meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlarca
bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibaren başlar, birinci fıkrada
belirtilen şekildeki çalışma durumlarının son bulmasından itibaren sona
erer.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar hakkında; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel
sağlık sigortası ve istekleri halinde işsizlik sigortası hükümleri
uygulanır.
Bu sigortalılar, 82 nci maddeye
göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak üzere
kendileri tarafından belirlenecek günlük kazancın otuz katının % 32,5’i
oranında prim öderler. Bu prim oranının % 20’si malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir. İşsizlik sigortasına
tabi olmayı isteyenlerin, sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik
sigortası primini ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödememeleri
halinde, o aya ait işsizlik sigortası primini ödeme hakları düşer.
Bu madde kapsamında ödenen
primler, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
sigortalılık olarak değerlendirilir. Ancak,
ticari taksi ile dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma
araçlarını işleten kişilerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendinin (1) numaralı alt bendine tabi olmalarını gerektirecek nitelikte
vergi mükellefi olmaları halinde, bu kişiler Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olurlar.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık sigortası
hükümlerinden yararlanabilmesi için 67 nci maddede sayılan diğer şartların
yanı sıra sağlık hizmeti sunucusuna başvurdukları tarihte 6183 sayılı
Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirerek tecil ve
taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin
her türlü borcunun bulunmaması şarttır.
Bu Kanun kapsamında tam süreli
çalışma ile uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalılar ile 506
sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sigortalılar ve kendi
sigortalılıklarından dolayı gelir veya aylık almakta olanlar, birinci
fıkrada belirtilen çalışma durumları nedeniyle ayrıca sigortalı olmazlar.
Kurum, bu madde kapsamındaki
sigortalıların bu Kanunun diğer hükümlerine göre uzun vadeli sigorta
kollarına tabi olma durumlarını dikkate alarak prim ödeme gün sayılarını ve
prim ödeme sürelerini belirlemeye, bu sigortalıları çalıştıranlara ve
çalıştıranların bağlı olduğu meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlara
Kurumca belirlenecek süre içinde bu sigortalıların işe başlama ve işten
ayrılışlarını bildirmeleri, bu madde veya bu Kanunun uzun vadeli sigorta
kollarını ihtiva eden sigortalılık statüleri kapsamında sigortalılık
kontrolünden sonra çalıştırılmaları, çalıştırıldıkları süre içerisinde
sigortalılıklarının devam edip etmediği ve Kurumca verilecek sigortalılık
belgelerinin periyodik kontrolünü sağlama hususunda zorunluluk getirmeye
yetkilidir.
Bu madde kapsamında bulunan
sigortalıları çalıştıranlar ile çalışanların üye olduğu meslek odası, birlik
veya benzeri kuruluşlara bu madde uyarınca getirilecek bildirim ve kontrol
yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde 102 nci madde uyarınca idari
para cezası uygulanır.
Bu madde kapsamındaki
sigortalılar ile ilgili olarak, bu maddede aksine hüküm bulunmaması kaydıyla
bu Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sayfa 102
9864-6
İKİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ilişkin bazı geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 sayılı Tarım
İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, 1479 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve bu
Kanunla mülga 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal
Sigortalar Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli
Sandığı Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında kabul edilir.
17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı,
2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu
Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı kanunlara göre bağlanan veya
hak kazanan; aylık, gelir ve diğer ödenekler ile 8/2/2006 tarihli ve 5454
sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine
devam edilir. Bu gelir ve aylıkların durum değişikliği nedeniyle
artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden bağlanmasında, bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı ve 2/9/1971 tarihli ve 1479
sayılı kanunlara göre ödenmekte olan sosyal yardım zammı ile telafi edici
ödeme tutarları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenen tutarlar esas
alınarak, ilgililerin gelir ve aylıklarına ilâve edilerek ödenir. Sosyal
yardım zammının ilavesinde tamamı dağıtılacak şekilde, hak sahiplerinin
gelir ve aylıklardaki hisseleri esas alınır.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılanlara ve
bunların hak sahiplerine bağlanmış olan aylık ve gelirler, 55 inci maddenin
ikinci fıkrasına göre artırılır.
506, 1479, 2925, 2926 ve 5434
sayılı kanunlar kapsamında geçen sigortalılık süresi fiili hizmet süresi ve
prim ödeme gün sayısı, genel sağlık sigortasının uygulanmasında gerekli olan
sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayılarında dikkate alınır.
Bu Kanundan önce yürürlükte
bulunan sosyal güvenlik kanunlarına tâbi geçen çalışmalar için bağlanacak
aylıkların hesabı
GEÇİCİ MADDE 2 –
(Değişik: 17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479
sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983
tarihli ve 2926 sayılı kanunlara tabi olanlara bağlanacak yaşlılık aylıkları
aşağıdaki şekilde hesaplanır:
a) Sigortalının bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına
veya fiilî hizmet süresine ait aylık; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
önceki kanun hükümlerine göre, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün
sayısı veya fiilî hizmet süresi üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi
itibarıyla hesaplanacak aylığının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe
kadarki prim ödeme gün sayısı veya fiilî hizmet süresi ile orantılı bölümü,
aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme
katsayısı ile çarpılarak hesaplanır.
Sayfa 103
9865
b) Sigortalının bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına
ait aylığı, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden
29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının, bu Kanunun yürürlük
tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Ancak,
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3600 prim gün sayısını doldurmamış
olan sigortalıların yaşlılık aylığı bağlama oranının hesabında, sigortalının
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen ve Kanunun yürürlük
tarihinden önceki prim gün sayısını 3600 güne tamamlayan hizmet sürelerinin
her 360 günü için % 3 oranı esas alınır.
c) Aylık, (a) ve (b) bentlerine
göre hesaplanan kısmî aylıkların toplamından oluşur. Aylıklar ayrıca 29 uncu
maddenin son fıkrasına göre artırılarak belirlenir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 82 nci
maddesinin (a) bendine göre gösterge sistemi içinde hesaplanacak kısmî
aylıklara esas gösterge, sigortalıların ortalama yıllık kazanç hesabına
giren takvim yılı sayısı esas alınmak suretiyle hazırlanacak olan gösterge
ve üst gösterge tespit tabloları esas alınarak belirlenir.
Bu Kanunun yürürlük tarihine
kadar geçen sürelere ilişkin aylığın hesabında esas alınan asgari aylık
tutarı ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 82 nci maddesinin
ikinci fıkrasına göre belirlenen eski tam aylık tutarı, toplam prim ödeme
gün sayısı içinde bu Kanunun yürürlük tarihine kadar geçen prim ödeme gün
sayısının oranına tekabül eden tutar üzerinden esas alınır.
Yurt dışı hizmet borçlanması
yapanların aylıkları da yukarıda belirtilen fıkralara göre hesaplanır.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı sayılanlardan,
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili kanun hükümleri ile bu
madde hükümlerine göre yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra çalışmaya
başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerden, işten ayrılarak yeniden
yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanların yeni aylıkları,
bu Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre hesaplanır.
Malûllük ve ölüm aylıkları, bu
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
sigortalılar için yukarıdaki fıkralarda belirtilen hükümler, (b) bendi
kapsamındaki sigortalılar için ise bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki
hükümlere göre esas alınan süreler dikkate alınarak 27 nci veya 33 üncü
madde hükümlerine göre hesaplanır.
Bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı veya iştirakçi olup, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı
sosyal güvenlik kurumlarına ya da bu Kanunda belirtilen sigortalılık
hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak
kanun, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit olunur ve
bunlar hakkında, bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler uygulanır. Ancak,
bunlardan bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına girmeyenlere 5434
sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanuna göre
5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanması gerekenlerden, bu Kanunun geçici 4
üncü maddesi kapsamına girmeyenler için, bu maddenin birinci fıkrasının (a)
ve (b)
Sayfa 104
9866
bentleri esas alınır. (a) bendi
hükümlerinin uygulamasına esas alınacak kanun, bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında geçen süreler hariç, bu Kanunla
mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenir. Bu Kanuna tabi
hizmetlerle 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda
geçen hizmetlerin birleştirilmesinde de bu fıkra hükümleri esas alınmak
suretiyle bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Önceki mevzuat hükümlerinin uygulanması (1)
GEÇİCİ MADDE 3- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanuna göre çıkarılması
gereken yönetmelikler ile diğer düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar,
mevcut tüzük ve yönetmelikler ile diğer düzenlemelerin, bu Kanuna aykırı
olmayan hükümleri uygulanmaya devam edilir.
5434 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 4- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanuna göre; aylık,
tazminat, harp malûllüğü zammı, diğer ödemeler ve yardımlar ile 8/2/2006
tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ek ödeme verilmekte
olanlara, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı
Kanunda kendileri için belirtilmiş olan şartları haiz oldukları müddetçe
bunların ödenmesine devam olunur. Ancak, 5 ilâ 10 yıl arasında fiili hizmet
süresi olan iştirakçilerden dolayı dul ve yetim aylığı almakta olanların,
aylık ve diğer ödemeleri, bu Kanunun 32 nci, 34 üncü ve 37 nci
maddelerindeki şartları haiz oldukları müddetçe devam edilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce iştirakçiliği sona erenlerden tahsis talebinde bulunacaklar
ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine
göre tahsis talebinde bulunanlardan işlemleri devam edenler hakkında, bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun
hükümlerine göre işlem yapılır.
5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi
olup bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bu Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak çalışmaya
başlayanlardan vazife malûllüğü kapsamına girenler hakkında, bu Kanunun 47
nci maddesinin birinci fıkrasına göre işlem yapılır.
Bu Kanunda aksine bir hüküm
bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı
Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile
bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan
hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Bu madde kapsamına girenlerin
aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden
bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer
ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre
işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun
hükümleri ayrıca dikkate alınır. (Ek cümle: 16/6/2010-5997/10 md.)
Ancak, Polis Akademisinde öğrenim
görmekte olan öğrencilerin yetim aylıkları bu öğrenimleri süresince
kesilmeksizin ödenmeye devam edilir.
–––––––––––––––
(1)Bu madde başlığı “Önceki
mevzuat hükümlerinin uygulanması, Devlet katkısı ve geçici iş göremezlik
ödeneği” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 68 inci maddesiyle
metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 105
9867
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış
olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az % 40
oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en
az % 40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep
tarihinde bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında
sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi
bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde
bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya
başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının
sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî
belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki
kayıp oranının;
a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu
anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu
anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
gün uzun vadeli sigorta kolları
primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında bu fıkra hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte kamu idarelerinde hizmet akdi ile veya sözleşmeli olarak
çalışanlardan; ilgili kanunları gereği 5434 sayılı Kanun ile
ilgilendirilenler aynı statüde çalışmaya devam ettikleri sürece, bu Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre sigortalı sayılırlar
ve bunlar hakkında bu madde hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce iştirakçi olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına
alınanların kesenek ve karşılıkları, fiili hizmet zammı ve itibari hizmet
süresi karşılıkları ile %100 artış farkları hakkında 5434 sayılı Kanunun bu
Kanunun yürürlüğe girmeden önceki hükümleri uyarınca işlem yapılır.
(Değişik ikinci cümle: 31/7/2008-5797/3 md.)
Geçici 12 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca
kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerinin
Kurum tarafından devralındığı tarihten itibaren, kamu idarelerince bu
kapsamdaki sigortalılar için her ay emekli keseneklerine esas aylıklarının %
12’si oranında ayrıca genel sağlık sigortası primi ödenir.
Bunlar için Kanunun 81 inci maddesinin (h) fıkrası uyarınca ödenecek ek
karşılıkların hesabında, genel sağlık sigortası primi tutarları dikkate
alınmaz.
5434 sayılı Kanuna göre ödenen
aylıklar ile bu madde kapsamında bağlanacak aylıklar, memur maaş
katsayılarındaki artışlara göre yükseltilir. Ayrıca 5434 sayılı Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra barem, teşkilat, kadro ve sair kanunlar ile
aynı rütbe, kadro ve sair kanunlarda yapılacak değişiklikler sonucunda aylık
tutarlarında meydana gelecek yükselmeler, aynı rütbe, kadro unvanı ve
dereceden bağlanmış bulunan emeklilik, malûllük ve vazife malûllüğü
aylıkları ile dul ve yetim aylıkları hakkında da uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel
Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel
Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile Emniyet Hizmetleri
Sınıfında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta
olanların, bahse konu okullarda geçen başarılı eğitim süreleri, istekleri
halinde; borçlanma talep tarihinde
ilgisine göre en az aylık alan polis veya komiser
Sayfa 106
9868
yardımcısının emekli keseneğine
esas unsurları üzerinden, bu sürelere ait sigortalı ve işveren hissesi
priminin tamamı borçlandırılmak suretiyle hizmetten sayılır. Bundan doğacak
borç tutarının tamamı borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren iki yıl
içinde kendileri tarafından ödenir. Ayrıca, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
önce üniversitelerin çeşitli fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek
okullarında kendi hesabına öğrenim yaptıktan sonra muvazzaf astsubay
nasbedilenlerin sözü edilen okullarda geçen başarılı öğrenim süreleri de
istekleri halinde; borçlanma talep tarihinde en az aylık alan astsubay
çavuşun emekli keseneğine ait unsurlar üzerinden, bu fıkradaki esaslar
dâhilinde borçlandırılarak tahsil edilmek suretiyle hizmetten sayılır.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden
önce, seçimler neticesinde belediye başkanı olarak görev yapmış olup, bu
Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı Kanunun bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan ek 68 inci maddesine göre makam tazminatı ve buna bağlı olarak
temsil veya görev tazminatı ödenenler hariç olmak üzere, sosyal güvenlik
kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olanlardan; 5434
sayılı Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 39 uncu maddesine göre
aylık bağlanması şartlarını haiz olanlara, bu Kanunun yürürlük tarihinden
itibaren, bu kişilerden bu Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla 5434 sayılı
Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 39 uncu maddesine göre aylık
bağlanması şartlarını haiz olmayanlara ise bu şartları haiz oldukları
tarihten itibaren 5434 sayılı Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ek
68 inci maddesinde belirtilen şartlar da dikkate alınarak, emsali belediye
başkanının almakta olduğu makam tazminatı ve buna bağlı olarak temsil veya
görev tazminatı tutarı, almakta oldukları emeklilik veya yaşlılık
aylıklarına ilâve edilmek suretiyle ödenir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden
önce seçimler neticesinde belediye başkanı olarak görev yapmış olup, bu
Kanuna göre sigortalı iken yaşlılık aylığı bağlananlardan; 5434 sayılı
Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 39 uncu maddesine göre aylık
bağlanması şartlarını haiz olanlara bu Kanunun geçici 2 nci ve geçici 4 üncü
maddeleri hükümleri de dikkate alınarak bu fıkrada belirtilen şartlar
dahilinde söz konusu tazminatlar aylıklarına ilâve edilmek suretiyle ödenir.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce seçimler neticesinde belediye başkanı
olarak görev yapmış olanlardan ölenlerin bu Kanunun 32 nci maddesinde
belirtilen şartlara sahip olmaları halinde, 5434 sayılı Kanunun bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan ek 68 inci maddesinde belirtilen şartlar da dikkate
alınarak, hak sahiplerine bu Kanunun 34 üncü, geçici 1 inci, geçici 2 nci ve
geçici 4 üncü maddeleri hükümlerine göre söz konusu tazminatlar bu Kanunun
yürürlük tarihinden önce ölenler için bu Kanunun yürürlük tarihinden
itibaren, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölenler için ise ölüm
tarihinden itibaren ölüm aylıklarına eklenmek suretiyle ödenir. Bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce seçimler neticesinde belediye başkanı olarak
görev yapmış olanlardan; malûllük aylığı almakta olanlar ile malûllük
aylığına hak kazanacaklar 5434 sayılı Kanunun bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan 39 uncu maddesinde belirtilen aylık bağlamaya ilişkin şartlar
dikkate alınmaksızın yukarıda belirtilen tazminat haklarından
yararlandırılır. Bu fıkraya göre tazminat tutarları ödendikçe Hazineden
tahsil edilir.
Sayfa 107
9869
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önceki dönemlere ait 5434 sayılı Kanundan kaynaklanan alacakların
takip ve tahsil işlemleri 5434 sayılı Kanunun bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan ilgili hükümlerine göre Kurumca sonuçlandırılır. Ancak bunlardan
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Maliye Bakanlığının ilgili
birimleri tarafından takip ve tahsil işlemleri başlatılmış olanların
işlemleri bunlar tarafından sonuçlandırılır.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların borçlandığı, ihya
ettiği hizmetleri ile birlikte bu Kanuna göre aylığa hak kazanmaları ve
müracaat etmeleri halinde, paranın ödendiği tarihi takip eden ay başından
itibaren kendilerine aylık bağlanır. Ancak emeklilik ikramiyesi ödenmiş
süreler emeklilik ikramiyesinde nazara alınmaz.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce ölen, ancak bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun
hükümlerine göre ölüm aylığının bağlanabilmesi için yeterli prim ödeme gün
sayısı olmayan sigortalının hak sahiplerinin, prim ödeme gün sayısı
bakımından bu Kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanması halinde,
müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren, bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanacak aylıkları, bu
Kanunun 32 nci, 34 üncü ve 37 nci maddelerine göre ödenir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce 5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi olup bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası
kapsamında sigortalılığı bulunmayanların borçlandığı, ihya ettiği hizmetleri
ile birlikte bu Kanuna göre aylığa hak kazanmaları ve müracaat etmeleri
halinde, bu maddeye göre borçlandığı ve ihya ettiği hizmetlerine ait paranın
ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren kendilerine bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanarak aylık
bağlanır. Hak sahipleri hakkında bu fıkra hükmü uygulanmak suretiyle aylığa
hak kazandıklarında hesaplanan aylıkları, bu Kanunun 32 nci, 34 üncü ve 37
nci maddelerine göre ödenir. Ancak bu süreler emeklilik ikramiyesinde nazara
alınmaz.
Kesenek veya toptan ödemeleri
zamanaşımına uğramış olması nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmiş olanların,
tasfiye edilmiş süreleri bu Kanuna göre birleştirilecek hizmetlerden kabul
edilir.
Sayfa 108
9870
Personel mevzuatına göre almış
oldukları disiplin cezası sonucu 23/4/1999 tarihi ile 14/2/2005 tarihleri
arasında memuriyetleri sona erenlerden, 22/6/2006 tarihli ve 5525 sayılı
Kanun uyarınca haklarında verilmiş disiplin cezaları bütün sonuçları ile
ortadan kaldırılanların, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 30/6/2011
tarihine kadar Kuruma müracaatları halinde, görevlerinden ayrıldıkları tarih
ile göreve başladıkları tarih arasındaki prim veya kesenek ödenmemiş
süreleri, istekleri halinde, görevlerinden ayrıldıkları derece ve
kademelerine prim veya kesenek ödenmemiş veya borçlanmak istedikleri sürenin
her üç yılına bir derece ve her yılına bir kademe verilmek ve öğrenim
durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı
maddesindeki yükselebilecekleri dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek
derece, kademe ve ek göstergeleri ile emekli keseneğine esas aylığın
hesabına ait tüm unsurların toplamının müracaat tarihinde yürürlükte olan
katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarlar esas alınarak, yine o
tarihteki kesenek ve karşılık oranları borçlandırılmak suretiyle hizmetten
sayılır. Bundan doğacak borç tutarının tamamı borcun tebliğ edildiği
tarihten itibaren 31/12/2014 tarihine kadar kendileri tarafından eşit
taksitlerle veya defaten ödenir. (1)
Toptan ödeme ve ihya geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 5- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için bu
Kanuna göre yapılacak toptan ödemelerin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önceki hizmet sürelerine ait bölümü, bu Kanunla bazı maddeleri
yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre bu Kanunun yürürlük
tarihi itibarıyla hesaplanarak, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih ile
toptan ödemenin yapılmasına ilişkin yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar
için her yılın güncelleme katsayısı ile çarpılarak bulunan tutar, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonraki süreler için bu Kanuna göre hesaplanan
toptan ödeme tutarına ilâve edilerek ödenir.
––––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 47 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “altı ay içerisinde”
ibaresi “30/6/2011 tarihine kadar” şeklinde ve “iki yıl içinde” ibaresi
“31/12/2014 tarihine kadar” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 109
9871
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce toptan ödeme yapılarak tasfiye
edilen hizmetlerin 31 inci, 36 ncı ve 41 inci maddelere göre ihyasında veya
borçlanılmasında, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunla
bazı maddeleri yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre
hesaplanan tutarı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih ile ihya talebine
ilişkin yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için, her yılın güncelleme
katsayısı ile çarpılarak bulunan değeri dikkate alınır.
506 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 6- 17/7/1964 tarihli ve
506 sayılı Kanuna göre 1/4/1981 tarihinden önce malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında, bu Kanunun 38 inci maddesinin
ikinci fıkrasındaki sigortalılık süresinin 18 yaşın doldurulduğu tarihten
başlayacağına ilişkin hükmü uygulanmaz.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga ek 24 üncü maddesinde sayılan
kurum ve kuruluşlarca, Kuruma ödenmeyen sosyal yardım zamları, Hazine
tarafından ilgili kurum ve kuruluşlardan tahsil edilmek üzere Kuruma ödenir.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/69 md.)
17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanun hükümlerine
göre yapılmış olan işyeri tescilleri, bu Kanun hükümlerine göre yapılmış
sayılır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 86 ncı maddesi hükmüne göre
topluluk sigortasına tâbi olanların ödedikleri iş kazası, meslek hastalığı,
hastalık, analık, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri genel
sağlık sigortası dahil bu Kanuna göre ödenmiş sayılır. Bu süreler
yatırıldıkları sigorta kolları bakımından başlangıç süresi ve prim ödeme gün
sayısı olarak kabul edilir.
Bu Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun
mülga 86 ncı maddesine göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
bakımından topluluk sigortasına devam edenler, bu Kanunun 4 üncü maddesi
kapsamında durumları değerlendirilerek, durumlarına uyan bent kapsamında
sigortalı sayılırlar. Bunların kendileri veya işverenleri tarafından
verilmesi gereken belgeler en geç üç ay içinde Kuruma verilmek zorundadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 96 ncı maddesinin ikinci
fıkrasına göre Sosyal Sigortalar Kurumuna devir olan sandıklardan 23/1/1968
tarihli ve 991 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre bağlanmış emekli,
adi malûllük veya vazife malûllüğü aylıkları ile 23/1/1968 tarihli ve 991
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre Kurumca
bağlanan aylıklarla dul ve yetim aylıkları (aylık alan tek kişi de olsa)
toplamı, net asgarî ücretin % 70’inden aşağı olamaz.
Aylık bağlama şartları bakımından bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılarak aylık bağlanacaklar
için;
a) (Mülga: 17/4/2008-5754/69 md.)
Sayfa 110
9872
b)
(Değişik: 17/4/2008-5754/69 md.)
28 inci maddenin üçüncü
fıkrasında belirtilen 5400 günlük süre ilk defa;
1) 30/4/2008 tarihi ile
31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 4600 gün olarak,
2) 1/1/2009 tarihinden itibaren
sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 4600 güne 100 gün
eklenmek suretiyle 5400 günü geçmemek üzere,
c)
(Değişik: 17/4/2008-5754/69 md.)
28 inci maddenin dördüncü
fıkrasında belirtilen 3960 günlük süre ilk defa;
1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 3700 gün
olarak,
2) 1/1/2009 tarihinden itibaren
sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 3700 güne 100 gün
eklenmek suretiyle 3960 günü geçmemek üzere,
d)
(Değişik: 17/4/2008-5754/69 md.)
28 inci maddenin beşinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen 4320 günlük süre ilk defa;
1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 3700 gün
olarak,
2) 1/1/2009 tarihinden itibaren
sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 3700 güne 100 gün
eklenmek suretiyle 4320 günü geçmemek üzere,
e)
(Değişik: 17/4/2008-5754/69 md.)
28 inci maddenin beşinci
fıkrasının (b) bendinde belirtilen 4680 günlük süre ilk defa;
1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 4100 gün
olarak,
2) 1/1/2009 tarihinden itibaren
sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 4100 güne 100 gün
eklenmek suretiyle 4680 günü geçmemek üzere,
uygulanır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/69 md.)
Sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce çalıştırılmak üzere bu
ülkelere götürülen Türk işçilerinden, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce
sadece malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi topluluk sigortasına
devam edenler ile isteğe bağlı sigortalı olarak söz konusu ülkelere
götürülmüş olan sigortalıların, bu Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi
kapsamında sigortalılıkları bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren üç ay
içerisinde işverenlerince sağlanır ve buna ilişkin yükümlülükler yerine
getirilir.
506, 1479, 5434, 2925, 2926 sayılı kanunlara ilişkin ortak geçiş
hükümleri
GEÇİCİ MADDE 7- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun yürürlük tarihine
kadar 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı,
17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve
2926 sayılı, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile 17/7/1964 tarihli
ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine göre sandıklara tabi
sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı,
itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve
sigortalılık süreleri tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilir.
Kanunun yürürlük tarihinden önce
24/6/1965 tarihli ve 635, 18/3/1986 tarihli ve 3269, 22/7/1965 tarihli ve
644, 1/11/1983 tarihli ve 2937, 25/3/1957 tarihli ve 6940 ve 26/10/1990
tarihli ve 3671 sayılı kanunlar ile 5434 sayılı Kanunun 32 nci maddesine
göre fiili hizmet süresine müstehak görevlerde çalışanların bu görevlerde
geçirdikleri süreler bu Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince aranan 3600 günün
doldurulmasında nazara alınır. 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun ek 5
inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp bu Kanunun
40 ıncı maddesinde sayılmayan işlerde bu Kanunun yürürlük tarihinden önce
geçen çalışma sürelerinin bu maddenin birinci fıkrası kapsamında
değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmaz.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların borçlandıkları
hizmetleri nedeniyle borçlanma tutarlarından ödenmeyen kısmı var ise
aylıklarından emekli keseneği oranında tahsil edilmeye devam edilir.
Sayfa 111
9873
Aylıkların hesabında 41 inci
maddeye ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı Kanuna göre yapılan
borçlanmaların bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki sürelere ait
kazançları, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre
değerlendirilir. Ancak, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında bulunan sigortalılar için bu Kanunun yürürlük tarihinden
önceki dönemlere ait sürelerin bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra
borçlanılması halinde de 41 inci madde ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı
Kanun hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/48 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlendirilen 1/10/2008
tarihinden önceki yurt dışı borçlanma sürelerine göre tespit edilen
basamaklar, 2008 yılı Eylül ayında yürürlükte bulunan gelir tablosunda, 41
inci maddenin beşinci fıkrası hükmüne göre belirlenen prime esas aylık
kazanca yakın gelire karşılık gelen basamağı geçemez.
Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce birden fazla dosyadan gelir veya aylık alınması durumunda bu
Kanunun yürürlük tarihinden sonra yeni dosyadan gelir veya aylık alınmasına
hak kazanılması durumunda yeni bağlanacak dosyadaki gelir ve aylık miktarı
da dahil olmak üzere mukayese yapılarak en düşük miktarlı dosya kapsamdan
çıkarılır.
Birinci fıkrada belirtilen
kanunlar kapsamında zorunlu sigortalı sayılanlar ile isteğe bağlı sigortalı
olup sağlık sigortasından yararlananların prim ödeme gün sayıları da genel
sağlık sigortası prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra 4 üncü maddenin birinci fıkrasının © bendine göre ilk defa
sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki süreleri, bu
Kanunun 41 ve 46 ncı maddeleri, 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesi ile
3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmaları halinde, sigortalılığın başlangıç
tarihinin geriye götürülmesini ve haklarında bu Kanunun geçici maddelerinin
uygulanmasını gerektirmez.
Kanunun yürürlük tarihinden önce
5434 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre itibari hizmet süresine müstehak
kadro ve görevlerde bulunanlardan bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin itibari hizmet
süreleri hakkında, bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki hükümlerinin
uygulanmasına devam edilir.
30/4/2008 tarihinden sonra 506,
1479, 5434, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara göre ilk defa sigortalı veya
iştirakçi olanlar hakkında bu Kanunun 28 inci maddesinin ikinci ve üçüncü
fıkrası hükümleri uygulanır. Geçici 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b)
bendinin son cümlesi hükmü bunlar hakkında uygulanmaz.
1479 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 8- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt
bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Kanunun yürürlük
tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve
yükümlülüğü bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren başlar. Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine göre
sigortalı sayılanların hak ve yükümlülüğü ise 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (b) bendine göre başlar.
Sayfa 112
9874
Ancak, bu Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt
bentlerine göre sigortalı sayılanlardan bu Kanunun yürürlük tarihinden
itibaren sigortalılıkları başlatılanların, bu Kanunun yürürlük tarihi ile
4/10/2000 tarihi arasında geçen vergi mükellefiyet süreleri bulunmak
kaydıyla, sigortalının bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde
talepte bulunması halinde, vergi mükellefiyet sürelerinin tamamı için 80
inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendine göre talep tarihindeki prime
esas kazancının % 32’si üzerinden borçlanma tutarı hesaplanır ve sigortalıya
tebliğ edilir. Sigortalının kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının
tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu süreler
sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalıya tebliğ edilen borç
tutarının bu süre içerisinde tam olarak ödenmemesi halinde bu süreler
sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve ödenen tutar bu Kanunun 89
uncu maddesine göre iade edilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce 1479 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi gereğince 2004 sayılı İcra
ve İflas Kanununa göre başlatılmış olan icra takipleri anılan Kanun
hükümlerine göre takip edilerek sonuçlandırılır.
Emeklilik yaşına ilişkin bazı geçiş hükümleri (1)
GEÇİCİ MADDE 9- 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup da 8/9/1999 tarihinden
30/4/2008 tarihine kadar ilk defa
sigortalı sayılanlar; kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmak ve 7000
gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla veya
kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmak ve 25 yıldan beri sigortalı
bulunmak ve en az 4500 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar.
(Değişik ikinci fıkra:
17/4/2008-5754/70 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında olup da 8/9/1999 tarihinden 30/4/2008
tarihine kadar ilk defa sigortalı sayılanlar kadın ise 58, erkek ise 60
yaşını doldurmuş ve 25 tam yıl sigorta primi ödemiş olması veya kadın ise
60, erkek ise 62 yaşını doldurması ve en az 15 tam yıl malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi ödemesi şartıyla kısmi yaşlılık aylığından
yararlanırlar.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/70
md.) 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının © bendi kapsamında olup da 8/9/1999 tarihinden 30/4/2008
tarihine kadar ilk defa sigortalı sayılanlar kadın ise 58, erkek ise 60
yaşını doldurmuş ve 25 tam yıl sigorta primi ödemiş olması veya 61 yaşını
doldurması ve en az 15 tam yıl malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
ödemesi şartıyla kısmi yaşlılık aylığından yararlanırlar.
17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olup da
8/9/1999 tarihinden 30/4/2008 tarihine
kadar ilk defa sigortalı sayılanlar; kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını
doldurmak ve onbeş yıldan beri sigortalı olup 3600 gün malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi ödemek şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce bazı hükümleri yürürlükten kaldırılan
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı sayılanlardan;
a) En az 20 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı
işyerlerinde sürekli çalışan ve bu işlerde en az 5000 gün malûllük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılara yazılı talepleri halinde 28
inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın
yaşlılık aylığı bağlanır.
b) En az 25 yıldan beri Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı
işyerlerinde yeraltı münavebeli işlerinde çalışan ve bu işlerde en az 4000
gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılara da 28
inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın
8100 gün prim ödemiş sigortalılar gibi yaşlılık aylığı bağlanır.
––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun
70 inci maddesiyle; bu maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “bu
Kanunun yürürlük” ibareleri “30/4/2008” olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 113
9875
c) 50 yaşını dolduran ve malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortalarına tâbi çalışmalarının en az 1800 gününü Bakanlıkça tespit
edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçirmiş olan sigortalılara da
birinci fıkrada belirtilen diğer şartlarla yaşlılık aylığı bağlanır.
(Değişik beşinci fıkra:
17/4/2008-5754/70 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce beşinci fıkrada belirtilen işlerde çalışmaya başlayan
sigortalıların, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra bu işlerde
geçen çalışmalarının en az 1800 gün olması halinde bu çalışmalarının dörtte
biri toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edilir. Bunlar için malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, sigortalının prime esas kazancının %
23’üdür. Bunun % 9’u sigortalı hissesi, % 14’ü de işveren hissesidir. Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa maden işyerlerinin yeraltı
veya yeraltı münavebeli işlerde çalışmaya başlayanlar hakkında, bu Kanunun
fiili hizmet zammı süresine ait hükümleri uygulanır.
506 sayılı Kanunun malûllük ve
sakatlık hükümlerine ilişkin geçiş hükümleri (1)
GEÇİCİ MADDE 10-
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup bu Kanunun
yürürlük tarihinden önce ilk defa sigortalı olanlardan, sigortalı olarak ilk
defa çalışmaya başladığı tarihten önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun mülga 53 üncü maddesine göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede
hastalık veya özrü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan
sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az onbeş yıldan beri sigortalı
bulunmak ve en az 3600 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar.
(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/71
md.) Bu Kanunun
yürürlük tarihinden önce sigortalı olup bu Kanunun yürürlük tarihinden önce
veya sonra sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış
durumda olan sigortalılar hakkında, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun
mülga 60 ıncı maddesinin (c) bendinin (b) alt bendi ve geçici 87 nci
maddesine göre işlem yapılır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananlardan yaşlılık aylığı
bağlananların aylıklarının kesilmesi ve tekrar bağlanmasında bu Kanunun
yürürlük tarihinden önceki hükümler geçerlidir.
Birinci ve ikinci fıkraya göre bağlanan
aylıkların aylık bağlama oranı, 5400 gün üzerinden hesaplanan orandan az
olamaz.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/71 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce, malûllük durumlarının tespiti için talepte bulunan ve bu
Kanunun yürürlük tarihinden sonra malûl olduklarına karar verilenler
hakkında 506 ve 2925 sayılı kanunlardaki diğer şartları da taşımaları
halinde anılan kanunlara göre malûllük aylığı bağlanır.
55 inci
maddenin dördüncü fıkrasındaki malûllük aylığı alt sınırı ile 33 üncü
maddesinin ikinci fıkrasındaki ölüm aylığı alt sınırı 17/10/1983 tarihli ve
2925 ve bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Kanunlara göre
bağlanacak malûllük ve ölüm aylıklarında, aynı kanunlar gereği bağlanan
yaşlılık aylığı ile kıyaslanarak uygulanır.
––––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı “506 sayılı Kanunun
malûllük, sakatlık hükümleri ile sosyal güvenlik destek primi ödemesi geçiş
hükümleri” iken, 17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 71 inci maddesiyle
metni işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Sayfa 114
9876
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/71 md.)
1/1/2000 tarihinden itibaren
sigortalı olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce malûllük aylığı
bağlanması için tahsis talebinde bulunan sigortalılar ile ölen
sigortalıların hak sahiplerine 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunla
bağlanan aylıklar, 506 sayılı Kanunun geçici 89 uncu maddesinde belirtilen
alt sınır aylığı esas alınarak aylık başlangıç tarihi itibariyle yeniden
hesaplanır. Oluşacak farklar bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren dört
ay içerisinde ilgililere ödenir.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen alt sınır aylıklarının hesabında, 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 92 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre
belirlenen yarım aylıklar ile aynı Kanunun mülga 96 ncı maddesinin beşinci
fıkrası hükmüne göre alt sınır aylığı uygulanmayan aylıklar ile sosyal
güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan kısmî aylıklar dikkate alınmaz.
(Mülga son fıkra: 17/4/2008-5754/71 md.)
Sigortalı tesciline, sigorta sicil numarasına ve dış temsilciliklerdeki
görevlilere ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 11- (Değişik birinci
fıkra: 17/4/2008-5754/72 md.) Bu Kanun
yürürlüğe girmeden önce mevcut sosyal güvenlik kurumlarında tescili yapılan
sigortalılar ve ilk defa tescili yapılacak sigortalılar ile bunların hak
sahipleri için ortak bilgi bankası oluşturulur. Bu sigortalılar ile sisteme
yeni katılacak sigortalıların tescilinde, Türkiye Cumhuriyeti kimlik
numaraları sosyal güvenlik sicil numarası olarak esas alınır.
Sigortalıların eski sigorta sicil numaraları, bu Kanuna göre tescil
edilecekleri tarihe kadar kullanılmaya devam edilir.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan
sigortalıların, bu Kanunun 17 nci maddesine göre hesaplanacak günlük
kazançlarında; bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki sürelere ait prime
esas kazanç hesabında dikkate alınan unsurlar, bu Kanunun yürürlük
tarihinden önceki sürelere ait prime esas kazanç hesabında da dikkate
alınır. (1)
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/72 md.) Hizmet
akdiyle çalışan sigortalılar için Kanunun 17 nci maddesi gereğince tespit
edilecek günlük kazanç hesabına esas üç aylık dönemdeki kazançları Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce olanların son takvim ayı itibarıyla
gelirlerinin hesaplanmasında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 506 sayılı
Kanun hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte dış
temsilciliklerde görevli sigortalı veya genel sağlık sigortalısı
personelden, temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet iznini veya bu
devletin vatandaşlığını da haiz olanlar, uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmelerindeki hükümler saklı kalmak üzere ve Dışişleri Bakanlığının
olumlu görüşünün alınması şartıyla bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik
kurumları ile irtibatlandırılabilirler.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/72 md.)
Bu Kanun yürürlüğe girmeden
önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre iştirakçi çalıştıran ve bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonra da 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri çalıştırmaya devam eden kamu
idareleri 11 inci madde uyarınca işyeri bildirgesini Kurumca belirlenecek
sürede vermek zorundadırlar. İşyeri bildirgesinin Kurumca belirlenecek süre
içinde verilmemesi durumunda, 102 nci maddenin (b) bendi gereğince idari
para cezası uygulanır.
––––––––––––––––
(1) 17/4/2008 tarihli ve 5754
sayılı Kanunun 72 nci maddesiyle; bu fıkrada yer alan “birinci fıkrasının
(b) ve (c) bentleri” ibaresi “(b) bendi” şeklinde değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 115
9876-1
Genel sağlık sigortası geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 12- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
Bu Kanunun uygulamasında sağlık
hizmeti sunucularının sigortalılık kontrolü ve diğer provizyon işlemlerini
elektronik ortamda yapmaya başlaması için gerekli altyapının kurulmasına
kadar, sağlık bilgilerinin yazılı olarak tutulmasına başlanır ve sağlık
belgesinin veya sağlık karnesinin Kurumca verilmesine devam edilir.
Kamu
idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevleri,
yürürlükten kaldırılan kanunlardaki hak ve yükümlülükler çerçevesinde ilgili
kayıt ve işlemler Kurum tarafından devralınan tarihe kadar devam eder.
Devir süreci
1/1/2012 tarihine kadar tamamlanır.
(1)
Kişilerin yürürlükten kaldırılan
kanun hükümleri gereğince hak ettikleri sağlık hizmetleri, bu Kanun
hükümleri gereğince kapsama alınmamış ise tedavi tamamlanıncaya kadar
yürürlükten kaldırılan kanun hükümlerine göre Kurumca sağlanmaya devam
edilir. 67 nci madde gereği hesaplanan 30 günün hesabında kişilerin lehine
olan durum uygulanır. Genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu
kişilerin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlayan, ancak, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra faturalandırılan tedavi giderleri
Kurum tarafından karşılanır.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden
1/1/2012 tarihine kadar
bu Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı
alt bendi uygulanmaz. Bu sürede, 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayılı Kanun
kapsamında yeşil kart verilen ve verilecek kişiler durumlarında değişiklik
olmaması kaydıyla başka bir işleme gerek kalmaksızın bu Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında
genel sağlık sigortalısı sayılır. 3816 sayılı Kanun kapsamında yeşil kart
almak için müracaat etmekle birlikte, 3816 sayılı Kanun hükümlerine göre
tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payının aylık tutarı;
asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen
kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt
sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin
iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre
belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı; asgari
ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82
nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz
günlük tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas
alınır. (Ek cümle: 16/6/2010-5997/8 md.) 1/1/2012 tarihine
kadar bu Kanunun uygulanmasında Kurumca talep edilen aile içindeki kişi
başına düşen gelir tutarlarının tespiti kararları, gerekli araştırma ve
inceleme yapıldıktan sonra, il ve ilçe idare kurulları tarafından verilir.
(2)
––––––––––––––––
(1) 31/7/2008 tarihli ve 5797
sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan
“Ancak bu süre altı ayı geçemez” ibaresi “Devir
süreci üç yıl içinde tamamlanır” şeklinde değiştirilmiş, daha sonra
13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun 49 uncu
maddesiyle “üç yıl içinde” ibaresi
“1/1/2012 tarihine kadar” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 16/6/2010 tarihli ve 5997
sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan
“itibaren iki yıl süresince” ibaresi “1/1/2012
tarihine kadar” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 116
9877
60 ıncı maddenin birinci
fıkrasının (d) ve (g) bentleri gereğince sigortalı sayılanlar, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1/1/2012 tarihine kadar bildirimlerini
yapmak zorundadır. Bu süre içinde, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (d)
ve (g) bentleri gereğince genel sağlık sigortalısı sayılanlardan; tescil
talebi olmayanların 18 yaşından küçük çocuklarının sağlık hizmetlerinden
yararlandırılması halinde bu kişiler
Kurumca tescil edildikleri tarih itibarıyla genel sağlık sigortalısı olurlar.
Ancak, aile hekimliği uygulamasına başlanan illerde, bu kişiler
bu süreye
bakılmaksızın genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak Kurumca
tescil edildikleri tarih itibarıyla kapsama alınır.
(1)(2)
Aile hekimleri tarafından
başlatılan sevk zincirine uygun olarak alınan sağlık hizmetlerinde 68 inci
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen katılım payları, üç yıl süreyle % 50
oranında azaltılarak uygulanabilir.
70 inci maddenin birinci fıkrası
gereği yapılacak belirlemeler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren en geç bir yıl içinde tamamlanır. Bu süre içerisinde 70 inci
maddenin ikinci fıkrasının uygulanmasını il ve ilçe bazında ertelemeye
Sağlık Bakanlığı yetkilidir.
İlgili kanunları gereği tedavi
yardımları karşılanan kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte herhangi
bir işleme gerek kalmaksızın, bu Kanun açısından genel sağlık sigortalısı
veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır. Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ilgili kanunları gereği bakmakla yükümlü
olunan kız çocukları bu Kanun gereğince de bakmakla yükümlü olunan kişi
sayılır. Ancak durumlarında değişiklik olduğunda sağlık hizmetlerinden
yararlanma koşulları bu Kanun hükümlerine göre yeniden belirlenir. (Ek
cümle: 13/2/2011-6111/49 md.) Kız çocuklarının durum değişikliklerinin
ortadan kalkması halinde, bu kişiler tekrar ilgili kanunlarına göre bakmakla
yükümlü olunan kişi sayılır. Bu kişilerin sigortalı ve sigortalının bakmakla
yükümlü olduğu kişilere ilişkin bilgileri ilgili kurumlar tarafından bu
Kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma bildirilir.
211 sayılı Türk Silâhlı
Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun, bu Kanuna aykırı hükümleri, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle uygulanır.
(Değişik onuncu fıkra:
13/2/2011-6111/49 md.) 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar
Kanununa tabi sigortalılar ile bunların bu Kanuna göre bakmakla yükümlü
oldukları kimseler, genel sağlık sigortası hükümlerine göre sağlanan sağlık
hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanma hakkına sahiptir.
–––––––––––––––
(1) 16/6/2010 tarihli ve 5997
sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan
“bu kişilerin tescili
çocuklarının sağlık hizmet sunucusuna müracaat tarihi itibarıyla
yapılır” ibaresi “bu kişiler Kurumca tescil edildikleri tarih itibarıyla
genel sağlık sigortalısı olurlar” şeklinde, “bakmakla yükümlü olduğu kişi
olarak kapsama alınır” ibaresi ise “bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak
Kurumca tescil edildikleri tarih itibarıyla kapsama alınır”olarak
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 13/2/2011 tarihli ve
6111 sayılı Kanunun 49 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “en geç iki yıl
içinde” ibaresi “1/1/2012 tarihine kadar”, “iki yıllık süreye” ibaresi “bu
süreye” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 117
9878
63 üncü maddede sayılan
finansmanı Kurumca sağlanacak sağlık hizmetleri ile 65 inci madde gereği
ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin 72 nci madde hükümlerine
göre Kurumca ödenecek bedelleri tespit edilip yayımlanıncaya, 73 üncü madde
hükümlerine göre sağlık hizmeti sunucuları ile sözleşmeler yapılıncaya
kadar, Kurum tarafından belirlenmiş olan usûl ve esaslar, sağlık hizmeti
bedelleri ile protokol ve sözleşmeler geçerlidir.
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/49
md.) 4857 sayılı İş
Kanununun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle
çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az
çalışan sigortalıların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini
30 güne tamamlama yükümlülüğü 1/1/2012 tarihinde başlar.
4046 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin geçiş esasları
GEÇİCİ MADDE 13- (Değişik:
17/4/2008-5754/68 md.)
24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı
Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı ve genel sağlık
sigortalısı sayılır, ancak kısa vadeli sigorta kollarına tâbi değildir.
Sigortalıların sigortalı
olduklarını ayrıca Kuruma bildirme sorumlulukları yoktur.
Türkiye İş Kurumu tarafından ilk
iş kaybı tazminatının ödendiği tarihi takip eden ay sonu itibarıyla, iş
kaybı tazminatı alanlara ilişkin primlerin aktarıldığı anda sigortalı
bildirimi ve tescili yapılmış sayılır.
Bu kapsamdakilerin
sigortalılıkları iş kaybı tazminatı ödeme süresinin bittiği tarihte sona
erer. İş kaybı tazminatı sona erenler için bu Kanunun 9 uncu madde hükümleri
uygulanmaz.
İş kaybı tazminatından
yararlananlar için Türkiye İş Kurumu prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte
bu Kanun kapsamında işyeri ve işveren sayılmaz.
Sosyal güvenlik destek primine
ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 14 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malûllüğü, malûllük
ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler
hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Ancak;
a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanlar için sosyal güvenlik
destek primi oranı 80 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar
üzerinden 81 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen prim
oranına yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yüzde 30
oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda
sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme
yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.
b) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarından alınacak belgelerle doğrulamak kaydıyla faaliyette
bulunulmadığına ilişkin süreler hariç olmak üzere çalışılan süreleri için,
sosyal güvenlik destek primi oranı olarak bu Kanunun 30 uncu maddesinin
üçüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen hükümler uygulanır. Bu oran, bu
maddenin yürürlüğe girdiği yılda % 12 olarak, takip eden her yılın Ocak
ayında bir puan artırılarak uygulanır. Ancak bu oran % 15’i geçemez.
Sayfa 118
9878-1
c) Harp malûlleri ile 12/4/1991
tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330
sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları
hesaplanarak ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili
kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı almakta iken; bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarih itibarıyla çalışmaya devam edenler ile sonradan bu Kanuna tabi
çalışmaya başlayacaklar için sosyal güvenlik destek primi uygulanmaksızın bu
Kanunun 5 inci maddesinin © bendi hükümleri uygulanır.
d) 5434 sayılı Kanuna göre vazife
malûllüğü aylığı almakta iken bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında
çalışmaya devam edenler hakkında, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren
bir ay içinde yazılı talepleri doğrultusunda bu Kanunun iş kazası ve meslek
hastalığı sigortası hükümleri ve uzun vadeli sigorta kolları veya sosyal
güvenlik destek primine ait hükümler uygulanır. Bunlardan uzun vadeli
sigorta primi ödeyenlerin belirtilen süre içinde yazılı talepte
bulunmamaları halinde ayrıca iş kazası meslek hastalığı hükümleri uygulanır,
sosyal güvenlik destek primi kesilmez. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
önce iştirakçi olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 5434 sayılı
Kanun hükümlerine göre vazife malûllüğü aylığı bağlananlardan bu Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında çalışmaya
başlayanlar hakkında da yazılı talepleri doğrultusunda işlem yapılır. Bu
bent kapsamında olanlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz. 3713
sayılı Kanuna göre vazife malûllüğü aylığı almakta olanlar, sınıf veya
görev değiştirerek çalışmaya devam eden iştirakçiler ile aynı Kanun
kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife malûllüğü aylığı alan ve bu Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışan veya daha
sonra çalışmaya başlayan er ve erbaşların, bu Kanunun yürürlük tarihinden
sonra müracaat tarihlerini takip eden aybaşından itibaren bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre
görevlerinden ayrılmasına gerek kalmaksızın alınacak emekliye sevk onayına
istinaden vazife malûllüğü aylıkları bağlanarak ödenir. Bu kapsamda olup da
görevlerinden emekliye ayrılanlar hakkında, bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem
yapılır.
(Ek fıkra: 18/2/2009-5838/32 md.)
2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal
Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya
başlayanların aylıkları kesilmez ve bunlar hakkında da bu maddenin sosyal
güvenlik destek primi alınmasına ilişkin hükümleri uygulanır. (1)
Prime esas kazancın beyanına
ilişkin geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 15 – (Ek:
17/4/2008-5754/73 md.)
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç, kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışan sigortalılardan, bu Kanunun yürürlük tarihinden
önce sigortalı olarak kaydı ve tescili yapılmış olanların bu Kanunun 80 inci
maddesine göre belirlenen prime esas kazançlarını Kurumca belirlenecek
sürede beyan etmemeleri halinde, ödeyecekleri aylık primler beyanda
bulununcaya kadar daha önce ödemiş oldukları gelir basamaklarına karşılık
gelen tutarlar üzerinden alınır.
Ancak, bu tutarlar 82 nci maddede
belirtilen asgari günlük kazanç alt sınırına göre hesaplanan aylık prime
esas kazanç tutarından az olamaz.
Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette
bulunan sigortalılar (…)(3) ile esnaf muaflığından yararlanan
kadın sigortalılara ilişkin geçiş hükümleri (2)(3)
GEÇİCİ MADDE 16 – (Ek:
17/4/2008-5754/73 md.)
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan köy muhtarları ile (4) numaralı alt
bendinde belirtilenler için 80 inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen “otuz” ibaresi ile (4) numaralı alt bendinde belirtilenler için,
bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde belirtilen
“otuz” ibaresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için “onbeş” olarak
uygulanır ve prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip
eden her yıl için bir puan artırılır.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5763/25 md.; Mülga:
31/7/2008-5797/11 md.)
–––––––––––––
(1) 18/2/2009 tarihli ve 5838
sayılı Kanunun 33 üncü maddesiyle; bu fıkranın 1/10/2008 tarihinden geçerli
olmak üzere uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
(2) 15/5/2008 tarihli ve 5763
sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle bu madde başlığı “Kendi adına ve hesabına
tarımsal faaliyette bulunan sigortalılara ilişkin geçiş hükmü” iken
1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
(3) 31/7/2008 tarihli ve 5797
sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle; bu başlıkta yer alan
",Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen
kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar" ibaresi metinden
çıkarılmıştır.
Sayfa 119
9878-2
(Ek fıkra: 17/4/2008-5763/25 md.)
(…)(1) 31/12/1960 tarihli ve 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6)
numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene
tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıkları (…)(1)
Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre
tespit edilen kadın isteğe bağlı sigortalılar; bu maddenin yürürlüğe girdiği
yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt
sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir
puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık, ve
ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.(1)
Kendi adına ve hesabına
çalışanların sigortalılıklarının durdurulmasına ilişkin hükümler
GEÇİCİ MADDE 17 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
Kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 1479 ve
2926 sayılı kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yürürlük
tarihi itibarıyla beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu
sürelere ilişkin prim borçlarını, prim borçlarının ödenmesine ilişkin
Kurumca çıkarılacak genel tebliğin yayımı tarihini takip eden aybaşından
itibaren 6 ay içerisinde ödememeleri halinde, prim ödemesi bulunan
sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın
sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi
itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Prim borcuna ilişkin süreler
sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum
alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez.
Ancak, sigortalı ya da hak
sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80 inci maddenin ikinci
fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak
borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde
ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Sigortalılıkları önceki kanunlara
göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
Bazı aylık tazminat ve
yardımlara ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE l8 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
İlgili kanunlarında düzenleme
yapılıncaya kadar;
a) 8/6/1949 tarihli ve 5434
sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilenlerden bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri dahil 5434 sayılı Kanuna göre
vazife veya harp malûlü sayılması gerekenlerin ve Türk Silâhlı Kuvvetleri
tarafından görevlendirildiği tarihte uzun vadeli sigorta kollarına tabi
olarak çalışmayanlardan bu Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri dahil
5434 sayılı Kanuna göre harp malûlü sayılması gerekenlerin kendileri ile
bunların dul ve yetimlerine bağlanacak aylıklar hakkında bu Kanunun yürürlük
tarihinden önceki hükümlerin uygulanmasına devam olunur.
b) 5434 sayılı Kanunun ek 77 nci
maddesinin birinci fıkrası ile bu Kanunun 47 nci maddesinin sekizinci
fıkrasında sayılanlara ve bunların haksahiplerine, ilgili kanunları ve bu
Kanun çerçevesinde bağlanacak aylıkları toplamının, emsallerinin 5434 sayılı
Kanunun ek 77 nci maddesine göre yükseltilerek hak kazandıkları aylıklardan
düşük olması halinde, aradaki fark ayrıca ödenir.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111
sayılı Kanunun 50 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten önce,” ibaresi ile “bu maddenin yürürlük tarihinden sonra
aynı şartlarla bu işleri yaptıkları,” ibaresi madde metninden çıkarılmış ve
“yapmakta olanların” ibaresi “yaptıkları” şeklinde değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
Sayfa 120
9878-3
c) 18/3/1924 tarihli ve 442
sayılı Kanunun ek 16 ncı maddesi, 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı Kanun,
3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Kanun, 11/10/1983 tarihli ve 2913 sayılı
Kanun, 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayılı Kanun, 12/4/1991 tarihli ve 3713
sayılı Kanun ile yılı bütçe kanunlarına ekli cetveller kapsamına giren
kişilere ve diğer kanunlarda yapılan atıflar sebebiyle 2330 sayılı Kanun
esas alınarak ilgililerine aylık, tazminat ve ek ödeme verilmesi ile yardım
işlemleri hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri dahil 5434
sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
(Ek fıkra: 16/6/2010-5997/11 md.)
Polis Akademisinde öğrenim görmekte olan
öğrencilerin yetim aylıkları bu öğrenimleri süresince kesilmeksizin ödenmeye
devam edilir.
Bu madde kapsamına girenler için
yukarıdaki fıkralar gereğince Kurumun yükleneceği ilâve giderler, ödeme
tarihinden itibaren en geç iki ay içinde faturası karşılığı Hazineden tahsil
edilir.
Aylık alanlardan kesilecek
sağlık sigortası primi
GEÇİCİ MADDE 19 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.; Değişik: 13/2/2011-6111/50 md.)
1479 ve 2926 sayılı kanunlara
göre aylık almakta olanlarla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamında çalışmaları nedeniyle geçici 2 nci maddeye göre aylık
bağlanacaklara aylık bağlamaya esas tüm hizmetleri süresince on yıl süreyle
hastalık sigortası veya sağlık sigortası veya genel sağlık sigortası primi
ödememiş olanlardan, hastalık sigortası, sağlık sigortası ve genel sağlık
sigortası primi kesilmiş olan süreler düşülmek kaydıyla, aylıklarının % 10’u
oranında ve 10 yılı tamamlayacak süreyle genel sağlık sigortası primi
kesilir. Ancak, bu maddenin yürürlük tarihinden önce yapılan kesintiler iade
edilmez.
506 sayılı Kanunun geçici 20
nci maddesi kapsamındaki sandıklar ve ilgili hükümler
GEÇİCİ MADDE 20 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci
maddesi kapsamındaki bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret
odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler
personeli için kurulmuş bulunan sandıkların iştirakçileri ile aylık veya
gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahipleri herhangi bir işleme gerek
kalmaksızın bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna devredilerek bu Kanun kapsamına alınır. Üç yıllık süre
Bakanlar Kurulu kararı ile en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Devir tarihi
itibarıyla sandık iştirakçileri bu Kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendi
kapsamında sigortalı sayılırlar.
Sosyal Güvenlik Kurumu, Maliye
Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığı,
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu,
her sandık için ayrı ayrı olmak üzere hesabı yapılan Sandığı temsilen bir ve
Sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşu temsilen bir üyenin
katılımıyla oluşturulacak komisyonca; her bir sandık için sandıktan ayrılan
iştirakçiler de dâhil olmak üzere, devir tarihi itibarıyla devredilen
kişilerle ilgili olarak, sandıkların bu Kanun kapsamındaki sigorta kolları
itibariyle gelir ve giderleri dikkate alınarak yükümlülüğünün peşin değeri
hesaplanır. Peşin değerin aktüeryal hesabında kullanılacak teknik faiz oranı
yüzde 9,8 olarak esas alınır.
Belirlenen peşin değer, onbeş
yıldan fazla olmamak üzere, yıllık eşit taksitlerle her yıl için ayrı ayrı
Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu
ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin yıllık ortalama nominal faizi
üzerinden sandıklardan ve bu sandık iştirakçilerini istihdam eden
kuruluşlardan müteselsilen Kurumca bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
Sayfa 121
9878-4
Devir işlemi tamamlanıncaya
kadar, sandık iştirakçileri, sandıktan aylık ve gelir alanlar ile bunların
hak sahiplerinin sağlık ve sosyal sigorta yardımlarının sağlanması ile
primlerinin tahsil edilmesine, ilgili sandık mevzuat hükümlerine göre
sandıklarca ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca devam
edilir.
Devir işlemi tamamlandıktan sonra
sandıklarca ödenen aylık ve gelirlerin, bu Kanunun yürürlük tarihinden
önceki süreler için 506 sayılı Kanun, yürürlük tarihinden sonraki süreler
için bu Kanun hükümleri uygulanmak suretiyle hesaplanacak aylık ve
gelirlerin üzerinde olması halinde söz konusu farklar, peşin değer hesabında
dikkate alınır ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgililere ödenmeye
devam edilir. Devir tarihinden sonra bu kişilerin gelir ve aylıklarının
durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi ve yeniden
bağlanması işlemleri sırasında vakıf senetlerine göre yapılacak hesaplamalar
ilgili sandıklar veya sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar
tarafından Kurum kontrolünde yapılır.
Devir tarihi itibariyle
sandıklarda iştirakçi olanlar ile sandıklardan ayrılmış olup, aylık veya
gelir almayanların sandıklara karşı hak sahibi olmaları halinde tahsis talep
tarihi itibariyle aylıkları, bu Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümlerine
göre hesaplanır. Geçici 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin
uygulanmasında bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için 506
sayılı Kanun hükümlerine göre Kurum tarafından ve vakıf senetlerine göre
ilgili sandıklar ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar
tarafından Kurum kontrolünde hesaplama yapılır. Geçici 2 nci madde
kapsamında hesaplanacak aylıklar ile sandıkta geçen süreler dikkate alınarak
sandık hükümlerine göre hesaplanacak aylıklar arasında fark olması halinde
söz konusu farklar, peşin değer hesabında dikkate alınır ve Sosyal Güvenlik
Kurumu tarafından ilgililere ödenmeye devam edilir. Bu kişilerin gelir ve
aylıklarının durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması,
kesilmesi ve yeniden bağlanması işlemleri sırasında vakıf senetlerine
göre yapılacak hesaplamalar ilgili sandıklar veya sandık iştirakçilerini
istihdam eden kuruluşlar tarafından Kurum kontrolünde yapılır.
Sandık iştirakçileri ile aylık
ve/veya gelir bağlanmış olanlar ve bunların hak sahiplerinin Sosyal Güvenlik
Kurumuna devrinden sonra bu kişilerin tabi oldukları vakıf senedinde
bulunmasına rağmen karşılanmayan diğer sosyal hakları ve ödemeleri,
sandıklar ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca karşılanmaya
devam edilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar ile bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen
farklara ilişkin peşin değerin ilk taksitle birlikte defaten veya taksitler
halinde ödenmesi konusu, Sosyal Güvenlik Kurumu, Maliye Bakanlığı, Hazine
Müsteşarlığı, Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Sandık iştirakçilerini
istihdam eden kuruluşlar ile sandıkların görüş ve önerileri alınarak
Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir. Taraflar, Sosyal Güvenlik Kurumunca
belirlenecek tarihe kadar görüş ve önerilerini yazılı olarak verirler.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
iş ve işlemlerde Türkiye Odalar, Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve
Emekli Sandığı Vakfı iştirakçilerini istihdam eden kuruluşları, 18/5/2004
tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve
Borsalar Kanunu ile kurulan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği temsil eder.
Sayfa 122
9878-5
Söz konusu sandıklar ve sandık
iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar ile Kurum, bu madde uygulamasına
ilişkin tüm işlemler nedeniyle doğacak her türlü vergi, resim ve harçtan
muaftır.
Bu Kanunun kısa vadeli sigorta
kolları ve genel sağlık sigortası hariç diğer hükümleri bakımından; vakıf
senetlerinde bu Kanuna aykırı hükümler bulunması halinde, bu Kanunun
yürürlük tarihi itibariyle bu Kanun hükümleri uygulanır.
30/4/2008 tarihinden itibaren, sandıklarca
bağlanmış/bağlanacak olan gelir veya aylıklara yapılacak artışlar, 506
sayılı Kanuna göre bağlanan gelir veya aylıklara yapılan artışlardan fazla
olamaz.
Bu maddenin beşinci ve altıncı
fıkralarına göre Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenecek olan aylık ve
gelirler üzerindeki farklar ve bu madde çerçevesinde devre ilişkin
belirlenecek usûl ve esaslar bu maddenin yayımından önce 506 sayılı Kanunun
ek 36 ncı maddesine göre devri gerçekleşmiş veya devam eden sandıklar için
uygulanmaz.
5411 sayılı Bankacılık Kanununun
58 inci maddesi hükümleri bu madde kapsamında yapılacak devir ve diğer
işlemler hakkında uygulanmaz.
2108 sayılı Yasaya ilişkin
geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 21 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
Bu Kanunun yürürlük tarihinden
önce 2108 sayılı Yasanın 4 üncü maddesine göre muhtar seçildikleri tarih
itibarıyla 1479 sayılı Kanuna göre kayıt ve tescilleri yapılan köy
muhtarlarından; bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin
(1) numaralı alt bendi hükümlerine göre sigortalılıklarını devam ettirmek
isteyenlerin bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren altı ay
içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam
ettirilir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanlar hakkında ise bu Kanun
hükümleri uygulanır.
Anonim şirket kurucu
ortaklarının sigortalılıklarına ilişkin geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 22 –
(Ek: 17/4/2008-5754/73 md.)
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen anonim
şirketlerin kurucu ortaklarından daha önce 1479 sayılı Kanunun 24 üncü
maddesine tabi olarak sigortalı olanlardan sigortalılıklarını devam ettirmek
isteyenlerin bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde yazılı
talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilir. Bu süre
içerisinde talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise bu Kanunun yürürlük
tarihi itibariyle sona erer.
Sosyal güvenlik prim yapılandırılması
bozulanlara ilişkin hükümler
GEÇİCİ MADDE 23 –
(Ek: 15/5/2008-5763/26 md.)
(1) 22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal
Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri kapsamına
giren borçları yeniden yapılandırıldığı halde aynı Kanunun 3 üncü maddesi
uyarınca yeniden yapılandırma haklarını
bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ayın
sonuna kadar kaybedenlerin, bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde Kuruma yazılı
Sayfa 123
9878-6
olarak başvurmaları halinde, bozulmuş olan
yeniden yapılandırma anlaşmaları, 5458 sayılı Kanuna göre yapılmış olan
başvuru tarihi ve taksitlendirme süresi dikkate alınmak suretiyle ihya
edilir.
(2) Yeniden yapılandırma anlaşmaları ihya edilen borçluların, yeniden
yapılandırma anlaşmalarının bozulduğu tarihten sonra 5458 sayılı Kanun
kapsamına giren borçları için yaptıkları ödemeler, anılan Kanunun 1 inci
maddesi kapsamında olanlar için aynı borç türündeki taksit tutarlarına, 2
nci maddesi kapsamında olanlar için ise anılan Kanunun 10 uncu maddesi
hükmüne göre mahsup edilir.
(3) İhya veya mahsup işlemleri sonucunda bu maddeye göre yapılan başvuru
tarihinden önce vadesinde ödenmediği veya eksik ödendiği anlaşılan taksit
tutarlarının, ödeme tarihine kadar gecikilen her ay için ayrı ayrı Hazine
Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası (YTL)
cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık
ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek suretiyle bulunacak faiz oranının
bileşik bazda uygulanması sonucunda hesaplanacak faiz miktarıyla birlikte
başvuru tarihini takip eden altı ay içinde ödenmesi halinde, 5458 sayılı
Kanunun yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanılır. Bu fıkrada
belirtilen ödeme yükümlülüklerinin söz konusu altı aylık süre içinde tam
olarak yerine getirilmemesi halinde yeniden yapılandırma hakkı kaybedilir ve
yapılandırma işlemleri iptal edilerek, ödedikleri tutarlar sosyal güvenlik
mevzuatının ilgili hükümlerine göre borçlarına mahsup edilir.
(4) Bu madde hükümlerinden yararlandırılan borçluların, bu maddeye göre
yapılan başvuru tarihinden itibaren vadesi gelecek taksitleri ile cari ay
prim ödeme yükümlülükleri yönünden, 5458 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi
hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, 5458 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi
hükümleri, anılan Kanunun 1 inci maddesi kapsamına giren borçlular yönünden,
bu maddeye göre yapılan başvuru tarihini takip eden üçüncü ayın sonundan, 2
nci maddesi kapsamına giren borçlular yönünden ise bu maddenin üçüncü
fıkrasında belirtilen altı aylık sürenin sonundan itibaren geriye doğru
bakılarak uygulanmaya başlanır.
(5) 5458 sayılı Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri kapsamına giren borçları
yeniden yapılandırılanlardan, aynı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca yeniden
yapılandırma haklarını kaybetmiş olup, kapsama giren bu borçlarının tamamını
sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre ödemiş olanlar hakkında
bu madde hükümleri uygulanmaz. Borçlarını kısmen ödemiş olup bu maddeden
yararlanmak için başvuranlara, daha önce ödemiş oldukları tutarlar iade
edilmez, bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları saklı kalmak kaydıyla
mahsup işlemi yapılmaz.
(6) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 5458 sayılı Kanun kapsamına
giren borçlar nedeniyle, taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile
alınan teminatlar vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra yapılan
ödemeler nispetinde, üçüncü şahıslar nezdindeki hak ve alacaklarla ilgili
hacizler ise vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra tümüyle
kaldırılır.
Sayfa 124
9878-7
(7) 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar kapsamındaki sigortalılar veya bunların hak
sahipleri, ödeme vadesi geçmiş taksitleri ile 1/4/2006 tarihinden sonraki
süreye ilişkin prim borçlarını ödemeleri ve bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten sonraki taksit ve cari ay primlerine ilişkin ödeme yükümlülüklerini
yerine getirmeleri durumunda sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılır.
(8) Bu maddede belirtilen hükümlerden yararlanmak üzere başvuran
borçluların, kapsama giren borçları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumuna
yaptıkları itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat
etmeleri ve ihtilaf yaratmamaları şarttır.
(9) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Sosyal
Güvenlik Kurumu yetkilidir.
Sosyal güvenlik alacakları
GEÇİCİ MADDE 24 –
(Ek: 15/5/2008-5763/27 md.)
(1) 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununa göre takip edilen 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı
Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü maddesi, mülga 7/12/2004
tarihli ve 5272 sayılı Belediye Kanununun geçici 7 nci maddesi ve 3/7/2005
tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun geçici 5 inci maddesine istinaden
Uzlaşma Komisyonunca karara bağlanan ve Bakanlar Kurulunca onaylanarak Resmi
Gazetede yayımlanan borçlar hariç olmak üzere, bu maddeye göre yapılan
başvuru tarihine kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan, 2008/Mart ve
önceki dönemlere ilişkin sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para
cezası, sosyal yardım zammı ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip
eden ayın sonuna kadar müracaat edilmiş olması kaydıyla 31/3/2008 tarihine
kadar bitirilmiş olan özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerden Sosyal
Güvenlik Kurumunca yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda
yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığı anlaşılanların fark işçiliğe
ilişkin borçları, isteğe bağlı sigortalıların 2003/Mayıs ila 2008/Mart
dönemleri arasında isteğe bağlı sigortalılıklarının devam ettiği süre
içindeki prim borçları, topluluk sigortasına tabi olanların 2008/Mart ve
önceki dönemlere ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait prim
borçları, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer
Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile 17/10/1983 tarihli
ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar
Kanununa göre sigortalı olanların 31/3/2008 tarihine kadar olan prim ve
sosyal güvenlik destek prim borçları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi
takip eden iki ay içinde yazılı olarak başvurulması kaydıyla, bu maddede
belirtilen şartlarla peşin veya yirmidört aya kadar eşit taksitler halinde
ödenir.
(2) Peşin ödeme yolunun tercih edilerek borç aslının tamamının ve başvurunun
yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine
göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde onbeşinin başvuru
tarihini takip eden bir ay içinde ödenmesi halinde, gecikme cezası ve
gecikme zammının kalan yüzde seksenbeşi terkin edilir.
Sayfa 125
9878-8
(3) Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, birinci fıkra kapsamına
giren borç asıllarına başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik
mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme
zammının; oniki aya kadar taksitlendirmelerde yüzde ellibeşi, oniki ayı aşan
taksitlendirmelerde yüzde otuzu terkin edilir ve kalan kısmı borç asıllarına
ilave edilerek taksitlendirmeye esas borç hesaplanır. Bulunan bu tutar,
taksit süresine bölünmek suretiyle ödenecek aylık taksit miktarı bulunur.
İlk taksitin ödeme yükümlülüğü, bu maddeye göre başvurunun yapıldığı ayı
takip eden ayda başlar. Başlangıçta taksitle ödeme yolu seçilip daha sonra
taksitlendirilen borcun kalan kısmının peşin ödenmek istenilmesi halinde,
başlangıçta seçilen taksitlendirme süresine bağlı terkin oranı
değiştirilmez.
(4) Borçlular, borç türü bazında taksitlendirilmiş borçlarıyla ilgili ödeme
yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla yerine getirmemeleri
veya eksik yerine getirmeleri ya da bir takvim yılında üç defaya kadar
ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarını en geç son taksiti izleyen
ayın sonuna kadar gecikilen her ay için Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak
bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası (YTL) cinsinden iskontolu ihraç edilen
Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek
suretiyle bulunacak faiz oranının bileşik bazda uygulanması sonucunda
hesaplanacak faiz miktarı ile birlikte ödememeleri halinde, bu maddeye göre
taksitlendirme haklarını kaybederler ve taksitlendirme öncesi duruma
dönülerek ödedikleri taksit tutarları sosyal güvenlik mevzuatının ilgili
hükümlerine göre borçlarına mahsup edilir.
(5) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilmiş gecikme cezası
ve gecikme zammı, yanlış veya yersiz alınan tutarlar hariç iade ve mahsup
edilmez.
(6) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bu madde kapsamına giren
borçlar nedeniyle, taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile alınan
teminatlar yapılan ödemeler nispetinde, üçüncü şahıslar nezdindeki hak ve
alacaklarla ilgili hacizler ise ilk taksitin ödenmesinden sonra tümüyle
kaldırılır.
(7) Bu madde kapsamına giren borçları ilgili Kanunlar gereğince tecil ve
taksitlendirilmiş veya yapılandırılmış olan borçlularca, tecil ve
taksitlendirme veya yapılandırma işlemlerinin bozularak birinci fıkra
kapsamına giren borçlarının bu maddeye göre peşin ödenmesinin veya
taksitlendirilmesinin başvuru süresi içinde yazılı olarak talep edilmesi
halinde, daha önce yapılmış olan tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma
işlemleri bozularak, ödemiş oldukları tutarlar, sosyal güvenlik mevzuatının
ilgili hükümlerine göre mahsup edildikten sonra birinci fıkra kapsamına
giren kalan borçları bu maddeye göre peşin ödenir veya taksitlendirilir.
(8) 22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının
Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanuna göre yapılandırma anlaşmaları devam eden veya ihya edilen borçluların
5458 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan ancak, bu madde kapsamına giren
borçları hakkında, talep etmeleri halinde bu madde hükümleri uygulanır.
Sayfa 126
9878-9
(9) Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar birinci
fıkra kapsamına giren borçlarının taksitlendirilmesini talep etmeleri
halinde, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun
geçici 5 inci maddesi ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun
geçici 6 ncı maddesi kapsamına giren borçları için ilgili kanunlar gereğince
yapılan kesinti tutarları bu madde uyarınca ödenmesi gereken taksit
tutarlarına mahsup edilebilir. Kesinti tutarlarının, aylık taksit
tutarlarına mahsup edilmediği durumlarda aylık taksit tutarlarının tamamı,
kesinti tutarlarının, aylık taksit tutarlarını tam olarak karşılamadığı
durumlarda ise bakiye taksit tutarları borçlularca ödenir.
(10) 1479 ve 2926 sayılı kanunlar kapsamındaki sigortalılar veya bunların
hak sahipleri, bu madde kapsamı dışında borçlarının bulunmaması veya bu
madde kapsamı dışında borçları bulunmakla birlikte bu borçların özel
kanunlara göre yapılandırılmış olup ödeme yükümlülüklerinin de yerine
getiriliyor olması ve birinci fıkraya göre hesaplanan toplam borçlarının ilk
dört taksitini ödemeleri kaydıyla sağlık sigortasından yararlanmaya
başlatılır.
(11) Bu maddede belirtilen hükümlerden yararlanmak üzere başvuran
borçluların, kapsama giren borçları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumuna
yaptıkları itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat
etmeleri ve ihtilaf yaratmamaları şarttır.
(12) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Sosyal
Güvenlik Kurumu yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 25 – (Ek: 31/7/2008-5797/4 md.)
5510 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesi
kapsamına giren borçları anılan madde hükümlerine göre yapılandırılmamış
olan işveren ve sigortalıların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren yirmi gün içinde yazılı olarak Kuruma başvurmaları kaydıyla, söz
konusu madde kapsamına giren borçları bu maddede belirtilen şartlarla peşin
veya oniki aya kadar taksitler halinde ödenir.
Peşin ödeme yolunun tercih edilerek,
başvuru tarihini takip eden ayın sonuna kadar borç aslının tamamının ve
başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili
hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde
yirmisinin ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan yüzde
sekseni terkin edilir.
Taksitle ödeme yolunun tercih edilerek,
borç aslının tamamının ve başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal
güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve
gecikme zammının yüzde ellisini 12 aya kadar eşit taksitle ödemeleri
halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan yüzde ellisi terkin
edilir. İlk taksitin ödeme yükümlülüğü bu maddeye göre başvurunun yapıldığı
ayı takip eden ayda başlar. Başlangıçta taksitle ödeme yolunun seçilip daha
sonra taksitlendirilen borcun kalan kısmının peşin ödenmek istenmesi
halinde, başlangıçta seçilen taksitlendirme süresine bağlı terkin oranı
değiştirilmez.
Geçici 24 üncü maddenin dördüncü,
beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu ve onbirinci
fıkraları bu maddeden yararlanmak için başvuranlar hakkında da uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul
ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilidir.
Sayfa 127
9878-10
GEÇİCİ MADDE 26 – (Ek: 28/1/2010-5951/11 md.)
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine;
a) 2010 yılı başından önce bağlanmış gelir ve
aylık tutarları, dosya bazında ödenmesi gereken miktar esas alınmak
kaydıyla;
1) 2010 yılı Ocak ödeme döneminden geçerli
olmak üzere 60 TL tutarında artırılır. Ancak, bu artış tutarının 55 inci
madde gereğince yapılması gereken artış tutarından az olması halinde 55 inci
maddeye göre artırılarak ödenir.
2) 2010 yılı Temmuz ödeme döneminden geçerli
olmak üzere, 55 inci maddeye göre 2010 yılı Temmuz ayı ödeme dönemine ait
artış oranında artırılarak ödenir.
b) 2010 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık
veya ölüm aylıklarının 27 nci, 29 uncu, 33 üncü ve geçici 2 nci maddelere
göre 2010 yılı Ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylık tutarları, (a) bendinde
belirtilen şekilde artırılarak ödenir.
c) İş kazaları ile meslek hastalıkları
sigortasından hak kazanılan gelirlere esas günlük kazanç hesabına giren;
1) Son takvim ayı 2010 yılının birinci yarısına
ait olanlara bağlanacak gelirler birinci fıkranın (a) bendinin (l) numaralı
alt bendine göre,
2) Son takvim ayı 2010 yılının ikinci yarısına
ait olanlara bağlanacak gelirler sadece birinci fıkranın (a) bendinin (2)
numaralı alt bendine göre,
artırılarak ödenir.
d) Birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı
alt bendine göre yapılacak artış tutarı;
1) İş kazaları ve meslek hastalıkları
sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir
bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranında,
2) Ölüm dosyalarında hak sahiplerinin hisseleri
oranında,
3) Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik
sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına
tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine
göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranına göre,
uygulanır.
e) Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde
belirtilen şekilde artırılan gelir ve aylıklar, 2010 yılında bu maddede
belirtilen artışlar dışında 55 inci maddeye göre ayrıca artırılmaz.
GEÇİCİ MADDE 27 –
(Ek : 16/6/2010-5997/12 md.)
1479 sayılı Kanunun mülga 50 nci maddesine göre
belirlenmesi gereken sigortalıların ödeyecekleri primler ile bağlanacak
aylıkların hesabına esas gelir basamakları kendinden önceki dönemde
yürürlükte bulunan gelir basamakları esas alınarak;
1/4/2002 – 30/6/2002 döneminde % 32,32,
1/7/2002 – 31/3/2003 döneminde % 17,89,
1/4/2003 – 30/6/2003 döneminde % 20,
1/7/2003 – 31/12/2003 döneminde % 16,5,
oranında artırılarak belirlenir. Bu dönemlerde 1479 sayılı Kanunun mülga 50
nci maddesinin ikinci cümlesi uygulanmaz.
Sayfa 128
9878-11
GEÇİCİ MADDE 28 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Geçici 11 inci maddenin altıncı
fıkrasında öngörülen yükümlülükler ile 2008 yılı Ekim, Kasım ve Aralık
aylarına ilişkin olmak üzere 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamındaki sigortalılara ilişkin asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve
hizmet belgelerine ilişkin yükümlülüklerin yasal süresi içinde yerine
getirilmemiş olması halinde, bu maddede sayılan yükümlülüklerle sınırlı
olarak 102 nci maddede öngörülen idari para cezaları yerine, işyeri
bildirgesi ile belgenin asıl veya ek olma durumuna göre belgede kayıtlı
sigortalı başına uygulanabilecek oran da dikkate alınarak her bir aya ait
aylık prim ve hizmet belgesi için ayrı ayrı olmak üzere asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanır.
Bu madde kapsamına giren fiiller
için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uygulanmış idari para
cezalarına ilişkin tahsil edilen tutarlar iade ve mahsup edilmez.
GEÇİCİ MADDE 29 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Bu maddenin yürürlük tarihinden
itibaren ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeler kapsamındaki sigortalılardan, bu
maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime
esas günlük kazanç alt sınırının on sekiz katı üzerinden başlanılarak, takip
eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere
prim alınır.
1/5/2008 ila 30/9/2008 tarihleri
arasında 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olanlar hakkında da bu maddenin
yürürlük tarihinden itibaren birinci fıkra ile ek 5 inci madde hükümleri
uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 30 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
1/10/2008 ila bu maddenin yayımı
tarihine kadarki sürede geçici 12 nci maddenin beşinci fıkrası uyarınca 18
yaşını doldurmamış çocuklarından dolayı tescil süreci başlatılanların
kendileri ile 18 yaşını doldurmamış çocukları hariç bakmakla yükümlü
oldukları kişilerin tescil tarihine kadarki genel sağlık giderlerine ilişkin
fatura tutarları Kurumca ödenir. Bu maddenin yayımlandığı tarihe kadar söz
konusu süreler için ödenmiş olan primler iade ve mahsup edilmez.
1/10/2008 ila 31/12/2011
tarihleri arasında, geçici 12 nci maddenin beşinci fıkrası uyarınca tescili
yapılanların sağlık hizmet sunucusuna başvuru tarihinden Kurumca tescil
edildikleri tarihe kadarki sürede 18 yaşını doldurmamış çocukları adına
düzenlenen genel sağlık giderlerine ilişkin fatura tutarları Hazineden
karşılanmak üzere Kurumca ödenir.
GEÇİCİ MADDE 31 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti
karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak
çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe
müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden
önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini
41 inci madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilirler.
Borçlanılan bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalılık süresi sayılır.
Sayfa 129
9878-12
GEÇİCİ MADDE 32 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Bu Kanunun 60 ıncı maddesinin
yedinci fıkrası uyarınca genel sağlık sigortalısı sayılan yabancı uyruklu
öğrencilerden yükseköğrenimleri, aynı
maddenin sekizinci fıkrası uyarınca avukatlık stajına başlayanlardan
stajyerlikleri anılan fıkraların yürürlüğe
girdiği tarihten önce başlamış olanların genel sağlık sigortalılıkları söz
konusu fıkraların yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlar ve
yabancı uyruklu öğrenciler ilgili
üniversitelerce, stajyerler Türkiye Barolar Birliğince
bu tarihten itibaren bir ay içerisinde genel sağlık sigortası giriş
bildirgesiyle Kuruma bildirilir.
GEÇİCİ MADDE 33 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Kanunun 53 üncü maddesinin
birinci fıkrasında bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla yapılan
değişiklikler, bu değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten öncesi için
uygulanmaz.
GEÇİCİ MADDE 34 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine;
a) 2011 yılı başından önce
bağlanmış gelir ve aylık tutarları, dosya bazında ödenmesi gereken miktar
esas alınmak kaydıyla;
1) 2011 yılı Ocak ödeme
döneminden geçerli olmak üzere 60 TL tutarında artırılır. Ancak bu artış
tutarının, gelir ve aylıkların % 4 oranında artırılması halinde
gerçekleşecek artış tutarından az olması halinde % 4 oranında artırılarak
ödenir.
2) 2011 yılı Temmuz ödeme
döneminden geçerli olmak üzere % 4 oranında artırılarak ödenir.
b) 2011 yılında bağlanacak
malullük, yaşlılık veya ölüm aylıklarının 27 nci, 29 uncu, 33 üncü ve geçici
2 nci maddelere göre 2011 yılı Ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylık
tutarları, (a) bendinde belirtilen şekilde artırılarak ödenir.
c) İş kazaları ile meslek
hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlere esas günlük kazanç
hesabına giren;
1) Son takvim ayı 2011 yılının
birinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler birinci fıkranın (a)
bendinin (l) numaralı alt bendine göre,
2) Son takvim ayı 2011 yılının
ikinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler sadece birinci fıkranın (a)
bendinin (2) numaralı alt bendine göre,
artırılarak ödenir.
d) Birinci fıkranın (a) bendinin
(1) numaralı alt bendine göre yapılacak artış tutarı;
1) İş kazaları ve meslek
hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara,
gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranında,
2)
Ölüm dosyalarında
hak sahiplerinin hisseleri oranında,
3) Yabancı ülkelerle akdedilen
sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara,
ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının,
sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün
sayısına olan oranına göre,
uygulanır.
e) Birinci fıkranın (a), (b) ve
(c) bentlerinde belirtilen şekilde artırılan gelir ve aylıklar, 2011 yılında
bu maddede belirtilen artışlar dışında 55 inci maddeye göre ayrıca
artırılmaz.
Sayfa 130
9878-13
GEÇİCİ MADDE 35 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
Bu Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında
ve 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler için aynı
maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükler ile 11 inci maddesinin
altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülüklerden bu maddenin yürürlük tarihine
kadar yerine getirilmiş olanları, yasal süresinde yerine getirilmiş sayılır
ve idari para cezası uygulanmaz. Bu yükümlükler için daha önce uygulanan
idari para cezaları, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin
edilir, ancak tahsil edilmiş tutarlar red ve iade veya mahsup edilmez.
GEÇİCİ MADDE 36 –
(Ek: 13/2/2011-6111/52 md.)
13/5/1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim
Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren
suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin
yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında
kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında
veya tutuklulukta geçen süreleri için kendilerinin ya da hak
sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek bu maddenin yayımı tarihinden
itibaren altı ay içerisinde talepte bulunması kaydıyla, gözaltında veya
tutuklulukta geçen süreleri, talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen
prime esas günlük kazanç alt sınırının % 32’si üzerinden hesaplanacak
primlerinin; bu durumlarından dolayı dava açıp tazminat alanların borcun
tebliğ tarihinden itibaren altı ay içerisinde kendilerince veya hak
sahiplerince, tazminat almamış olanların ise Hazinece ödenmesi suretiyle
borçlandırılır. Bu şekilde borçlanılan süreler Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında prim ödeme gün sayısı olarak
değerlendirilir. Ancak, sigortalılık başlangıç tarihinden önceki borçlanılan
süreler sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmez.
5434 sayılı Kanuna tabi çalışmakta iken 1402
sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev
alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı
Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren
haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin,
herhangi bir nedenle hizmet sayılmayan gözaltında veya tutuklulukta geçen
süreleri, kendileri veya hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek bu
maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde talepte bulunması
kaydıyla, gözaltına alındığı veya tutuklandığı tarihteki emeklilik
keseneğine esas aylık derece ve kademesinin talep tarihindeki katsayılar ve
emeklilik keseneğine esas aylığın hesabına ait diğer unsurlar ile kesenek ve
karşılık oranları esas alınmak suretiyle hesaplanacak borçlanma tutarının
altı ay içerisinde kendilerince veya hak sahiplerince ödenmesi halinde
hizmet sürelerine eklenir. Borçlanılan süreler 5434 sayılı Kanunun geçici
205 inci maddesine göre yaş tespitinde dikkate alınmaz.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar,
kendi sigortalılıklarından dolayı sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir
veya aylık bağlanmış olanlar ile birinci ve ikinci fıkra kapsamında
sayılan söz konusu süreleri herhangi bir şekilde sigortalılık
hizmeti olarak değerlendirilmiş olanlar bu madde uyarınca borçlanamazlar.
Sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık bağlanmayan ya da toptan
ödeme yapılmak suretiyle hizmetleri tasfiye edilenlerden borçlanacakları bu
süreler ile birlikte emekli veya yaşlılık aylığına veya gelire hak kazanacak
olanlara, geçmişe yönelik aylık ve farkı ödenmez. Bu maddenin birinci ve
ikinci fıkrası kapsamında borçlandırılan süreler emekli ikramiyesi hesabında
dikkate alınmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Kurum yetkilidir.
Sayfa 131
9878-14
Yürürlük
MADDE 108- (Değişik: 17/4/2008-5754/74 md.)
Bu Kanunun;
a) Geçici 20 nci maddesinin son fıkrası
1/1/2008 tarihinde,
b) 72 nci ve 73 üncü maddeleri, geçici 6 ncı
maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendi, geçici 7 nci maddesinin son
fıkrası, geçici 9 uncu maddesinin bir ilâ dördüncü fıkraları ile geçici 17
nci maddesi, geçici 20 nci maddesinin onikinci fıkrası 30/4/2008 tarihinde,
c) 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının ©
bendinin (3) ilâ (8) ve (10) numaralı alt bentleri ile (f) bendinde
sayılanlar için genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanmasına ilişkin
olarak; 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (8), (9), (10), (16),
(17), (20), (22), (23), (24), (25), (26) ve (27) numaralı bentleri, 63, 64,
66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 75, 77, 78, 79 uncu maddeleri, 80 inci
maddesinin dördüncü fıkrası, 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi
ve ikinci fıkrası, 82 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları, 87
ilâ 89 uncu maddeleri, 97 nci maddesinin son fıkrası, geçici 1 inci
maddesinin son fıkrası, geçici 3 üncü maddesi, geçici 6 ncı maddesinin
dördüncü fıkrası, geçici 11 inci maddesinin ikinci fıkrası, geçici 12 inci
maddesi hükümleri 1/7/2008 tarihinde,
d) Diğer hükümleri 2008 yılı Ekim ayı başında,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 109- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
Sayfa 132
9879
5510 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren Kanun
Yürürlüğe
No.
5510 sayılı Kanunun değiştirilen maddeleri
giriş tarihi
5655
69 ve 108
20/5/2007
5754
a) Geçici 20 nci maddesinin son fıkrası 1/1/2008 tarihinde,
b) 72 nci ve 73 üncü maddeleri, geçici 6 ncı
maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendi, geçici 7 nci maddesinin son
fıkrası, geçici 9 uncu maddesinin bir ilâ dördüncü fıkraları ile geçici 17
nci maddesi, geçici 20 nci maddesinin onikinci fıkrası 30/4/2008 tarihinde,
c) 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendinin (3) ilâ (8) ve (10) numaralı alt bentleri ile (f) bendinde
sayılanlar için genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanmasına ilişkin
olarak; 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (8), (9), (10), (16),
(17), (20), (22), (23), (24), (25), (26) ve (27) numaralı bentleri, 63, 64,
66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 75, 77, 78, 79 uncu maddeleri, 80 inci
maddesinin dördüncü fıkrası, 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi
ve ikinci fıkrası, 82 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları, 87
ilâ 89 uncu maddeleri, 97 nci maddesinin son fıkrası, geçici 1 inci
maddesinin son fıkrası, geçici 3 üncü maddesi, geçici 6 ncı maddesinin
dördüncü fıkrası, geçici 11 inci maddesinin ikinci fıkrası, geçici 12 inci
maddesi hükümleri 1/7/2008 tarihinde,
d) Diğer hükümleri 2008 yılı Ekim ayı başında,
yürürlüğe girer.
5763
Geçici Madde 23 ve 24
26/5/2008
81 ve Geçici Madde 16
1/10/2008
5797
Geçici Madde 4,12 ve 25
19/8/2008
81,Geçici Madde 16
1/10/2008
80
15/10/2008
5838
5, Geçici Madde 14
1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere
28/2/2009
93, 97, 100
28/2/2009
5917
68, 100, 102
10/7/2009
5838
102 ve Ek Madde 1
1/8/2009
5921
Ek Madde 2
18/8/2009
5951
Geçici Madde 26
1/1/2010 tarihinden geçerli olmak
üzere 5/2/2010
Sayfa 133
9880
5510 SAYILI KANUNA EK VE
DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ
GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren Kanun
Yürürlüğe
No.
5510 sayılı Kanunun değiştirilen maddeleri
giriş tarihi
5977
40, 67, 106, Geçici Madde 12/4
19/6/2010
Geçici Madde 4,Geçici Madde 12/4, 12/5,
Geçici Madde 18
1/10/2008 tarihinden
geçerli olmak üzere 19/6/2010
Geçici Madde 27
1/4/2002 tarihinden geçerli olmak üzere 19/6/2010
5947
Ek Madde 3
30/8/2010
73
30/1/2011
6009
Ek Madde 4 15/1/2010 tarihinden geçerli
olmak üzere 1/8/2010
6111 (1) Bu Kanunun;
a) Aşağıdaki alt bentlerde
belirtilen hükümleri 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere 25/2/2011
tarihinde;
1) 24 üncü maddesiyle
değiştirilen 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g)
bendinin sonuna eklenen cümle,
2) 25 inci maddesiyle
değiştirilen 5510 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ı)
bendinde “belgeleyenler ile 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar,”
şeklindeki ibare değişikliği,
3) 36 ncı maddesiyle 5510 sayılı
Kanunun 67 nci maddesinin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesinden çıkarılan
ibare,
4) 27 nci, 28 inci, 37 nci, 43
üncü, 46 ncı ve 5510 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinin sekizinci
fıkrasına eklenen cümle hariç 49 uncu maddeleri,
5) 52 nci maddesiyle 5510 sayılı
Kanuna eklenen geçici 30 uncu maddesi,
b) 23 üncü maddesi, 5510 sayılı
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinin sonuna eklenen
cümle hariç 24 üncü maddesi, 26 ncı, 31 inci, 33 üncü, 34 üncü, 35 inci, 38
inci, 39 uncu, 41 inci ve 42 nci maddeleri ile 52 nci maddesiyle 5510 sayılı
Kanuna eklenen geçici 32 nci maddesi 25/2/2011 tarihini takip eden ayın
birinci gününde,
c) 52 nci maddesiyle 5510 sayılı
Kanuna eklenen geçici 34 üncü maddesi, 92 nci maddesi, 117 nci maddesinin
birinci fıkrasının (g) bendi, 118 inci ve 122 nci maddeleri 1/1/2011
tarihinden geçerli olmak üzere 25/2/2011 tarihinde,
ç) 5510 sayılı Kanunun 6 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine eklenen “belgeleyenler ile 65
yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar,” ibaresi hariç 25 inci maddesi, 45
inci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesine eklenen (l) bendi, 51
inci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri,
52 nci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 29 uncu maddesi
1/3/2011 tarihinde,
d) 5510 sayılı
Kanunun yukarıda sayılan hükümlere girmeyen maddeleri ile 18, 41, 51, 67,
96, 102, Geçici Madde 4, 7, 12, 28, 31, 33, 35, 36 25/2/2011 tarihinde,
yürürlüğe girer.